Tài liệu sửa chữa bộtăng áp - Trình độ lành nghề sửa chữa ô tô

bé lao ®éng - th­¬ng binh vµ x· héi Tæng côc d¹y nghÒ Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ d¹y nghÒ (VTEP) GI¸o tr×nh ngr Hµ Néi - 2004 Logo tr×nh ®é ®µo t¹o M« ®un: söa ch÷a bét¨ng ¸p M· sè har 02 14 NghÒ :nghÒ söa ch÷a «t« Tr×nh ®é lµnh nghÒ (MÆt sau trang b×a) Tuyªn bè b¶n quyÒn : Tµi liÖu nµy thuéc lo¹i s¸ch gi¸o tr×nh Cho nªn c¸c nguån th«ng tin cã thÓ ®­îc phÐp dïng nguyªn b¶n hoÆc trÝch dïng cho c¸c môc ®Ých vÒ ®µo t¹o vµ tham kh¶o Mäi môc ®Ých kh¸c cã ý ®å lÖch l¹c hoÆc sö dông víi môc ®Ých kinh doanh thiÕu lµnh m¹nh sÏ bÞ nghiªm cÊm. Tæng Côc D¹y nghÒ sÏ lµm mäi c¸ch ®Ó b¶o vÖ b¶n quyÒn cña m×nh. Tæng Côc D¹y NghÒ c¸m ¬n vµ hoan nghªn c¸c th«ng tin gióp cho viÖc tu söa vµ hoµn thiÖn tèt h¬n tµI liÖu nµy. §Þa chØ liªn hÖ: Dù ¸n gi¸o dôc kü thuËt vµ nghÒ nghiÖp TiÓu Ban Ph¸t triÓn Ch­¬ng tr×nh Häc liÖu ……………………………………………… ................................................................ M· tµI liÖu:………. M· quèc tÕ ISBN :…….. Lêi tùa (Vµi nÐt giíi thiÖu xuÊt xø cña ch­¬ng tr×nh vµ tµi liÖu) Tµi liÖu nµy lµ mét trong c¸c kÕt qu¶ cña Dù ¸n GDKT-DN ….. (Tãm t¾t néi dung cña Dù ¸n) (Vµi nÐt giíi thiÖu qu¸ tr×nh h×nh thµnh tµi liÖu vµ c¸c thµnh phÇn tham gia) (Lêi c¶m ¬n c¸c c¬ quan liªn quan, c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n ®· tham gia … ) (Giíi thiÖu tµi liÖu vµ thùc tr¹ng) TµI liÖu nµy ®­îc thiÕt kÕ theo tõng m« ®un/ m«n häc thuéc hÖ thèng m« ®un/m«n häc cña mét ch­¬ng tr×nh, ®Ó ®µo t¹o hoµn chØnh nghÒ …………… ………………………ë cÊp tr×nh ®é …….. vµ ®­îc dïng lµm Gi¸o tr×nh cho häc viªn trong c¸c kho¸ ®µo t¹o, còng cã thÓ ®­îc sö dông cho ®µo t¹o ng¾n h¹n hoÆc cho c¸c c«ng nh©n kü thuËt, c¸c nhµ qu¶n lý vµ ng­êi sö dông nh©n lùc tham kh¶o. §©y lµ tµi liÖu thö nghiÖm sÏ ®­îc hoµn chØnh ®Ó trë thµnh gi¸o tr×nh chÝnh thøc trong hÖ thèng d¹y nghÒ. Hµ néi, ngµy …. th¸ng…. n¨m…. Gi¸m ®èc Dù ¸n quèc gia Môc lôc ®Ò môc Trang Lêi tùa 3 Môc lôc 5 ............ Giíi thiÖu vÒ m« ®un VÞ trÝ, ý nghÜa, vai trß m« ®un HiÖn nay trªn nhiÒu lo¹i «t« ®­îc sö dông ®éng c¬ cã hÖ thèng t¨ng ¸p, nh»m môc ®Ých t¨ng hÖ sè n¹p ®Ó t¨ng c«ng suÊt ®éng c¬. Víi M« ®un nµy sÏ gióp cho nh÷ng ng­êi l¸i xe vµ thî söa ch÷a «t« mét sè kiÕn thøc vÒ hÖ thèng t¨ng ¸p ®Ó thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, b¶o d­ìng vµ söa ch÷a th­êng xuyªn kÞp thêi, §¶m b¶o cho hÖ thèng t¨ng ¸p ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng. Môc tiªu cña m« ®un: Nh»m trang bÞ cho häc viªn ®Çy ®ñ kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nhiÖm vô, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p ®éng c¬. §ång thêi cã ®ñ kü n¨ng ®Ó ph©n ®Þnh vÒ cÊu t¹o ®Ó tiÕn hµnh b¶o d­ìng vµ söa ch÷a bé t¨ng ¸p, víi viÖc sö dông ®óng, hîp lý c¸c trang thiÕt bÞ, dông cô ®¶m b¶o ®óng quy tr×nh, yªu cÇu kü thuËt, an toµn vµ n¨ng suÊt cao. Môc tiªu thùc hiÖn cña m« ®un : Häc xong m« ®un nµy häc viªn sÏ cã kh¶ n¨ng: Tr×nh bµy ®óng nhiÖm vô, ph©n lo¹i, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p trªn «t« Ph©n tÝch ®óng hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a h­ háng cña bé t¨ng ¸p Th¸o l¾p, kiÓm tra, söa ch÷a, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p ®óng quy tr×nh, quy ph¹m, ®óng ph­¬ng ph¸p vµ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt do nhµ chÕ t¹o quy ®Þnh Sö dông ®óng, hîp lý dông cô, thiÕt bÞ dïng th¸o l¾p, kiÓm tra, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. Néi dung chÝnh cña m« ®un: M« ®un gåm 2 bµi: Th¸o l¾p bé t¨ng ¸p B¶o d­ìng, söa ch÷a bé t¨ng ¸p Bµi Danh môc c¸c bµi häc Lý thuyÕt Thùc hµnh C¸c ho¹t ®éng kh¸c Bµi 1 3 12 Bµi 2 2 8 Bµi 3 2 8 3 8 2 8 Céng 12 44 C¸c h×nh thøc d¹y - häc chÝnh trong m« ®un A. Häc t¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ vÒ : NhiÖm vô, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p HiÖn t­îng nguyªn nh©n h­ háng cña bé t¨ng ¸p. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a bé t¨ng ¸p Thùc tËp t¹i x­ëng tr­êng  Giíi thiÖu vÒ : Quy tr×nh th¸o l¾p bé t¨ng ¸p Xem tr×nh diÔn vÒ th¸o l¾p, kiÓm tra bé t¨ng ¸p. 2. Thùc hµnh vÒ : Th¸o l¾p bé t¨ng ¸p KiÓm tra x¸c ®Þnh h­ háng tra cña bé t¨ng ¸p B¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. Yªu cÇu vÒ ®¸nh gi¸ hoµn thµnh m« ®un KiÕn thøc: Tr×nh bµy ®Çy ®ñ nhiÖm vô, cÊu t¹o, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p. Gi¶i thÝch ®óng nh÷ng hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng, ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ s÷a ch÷a nh÷ng h­ háng cña bé t¨ng ¸p. cña bé t¨ng ¸p. Tr×nh bµy ®Çy ®ñ néi dung b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. Kü n¨ng: NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cña bé t¨ng ¸p. Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng, söa ch÷a ®­îc bé ph©n cña bé t¨ng ¸p ®óng quy tr×nh, quy ph¹m vµ ®óng c¸c tiªu chuÈn kü thuËt. Sö dông ®óng, hîp lý c¸c dông cô kiÓm tra, b¶o d­ìng vµ söa ch÷a ®¶m b¶o chÝnh x¸c vµ an toµn. ChuÈn bÞ, bè trÝ vµ s¾p xÕp n¬i lµm viÖc vÖ sinh, an toµn vµ hîp lý. Th¸i ®é: ChÊp hµnh nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh vÒ kü thuËt, an toµn vµ tiÕt kiÖm trong b¶o d­ìng, söa ch÷a. Cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm hoµn thµnh c«ng viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ ®óng thêi gian. CÈn thËn, chu ®¸o trong c«ng viÖc lu«n quan t©m ®óng, ®ñ kh«ng ®Ó x¶y ra sai sãt. S¥ §å MèI LI£N HÖ gi÷a c¸c m«®un vµ m«n häc trong ch­¬ng tr×nh HAR 01 01 §iÖn kü thuËt HAR 01 19 SC-BD phÇn cè ®Þnh ®éng c¬ HAR 01 18 KT vÒ ®éng c¬ ®èt trong HAR 0108 Kü thuËt ®iÖn tö HAR 0110 VËt liÖu c¬ khÝ HAR 01 11 Dsl¾pghÐp vµ §LKT HAR 01 12 VÏ kü thuËt HAR 01 13 An toµn HAR 01 17 NhËp m«n nghÒ sc « t« HAR 01 14 T. H nghÒ bæ trî HAR 01 20 SC- BD phÇn C/®éng ®éng c¬ HAR 01 21 SC-BD C¬ cÊu ph©n phèi khÝ HAR 01 22 SC-BD HÖ thèng b«i tr¬n HAR 01 23 SC-BD HÖ thèng lµm m¸t HAR 01 24 SC-BD HÖ thèng N L x¨ng HAR01 25 SC BD HÖ thèng NL dieden HAR 01 26 SC-BD HÖ thèng khëi ®éng HAR 01 27 SCBD HÖ thèng ®¸nh löa HAR 0128 SC BD Trang thiÕt bÞ ®iÖn « t« HAR 01 29 SC-BD HÖ thèng truyÒn lù c HAR 01 30 SC-BD CÇu chñ ®éng HAR 01 31 SC-BD HÖ thèng di chuyÓn HAR 01 32 SC-BD HÖ thèng l¸i HAR 01 33 SC-BD HÖ thèng phanh HAR 01 35 SC Pan « t« HAR 01 34 K.tra t×nh tr¹ng KT § c¬ vµ « t« HAR 01 36 n©ng cao hiÖu qña c«ng viÖc B»ng c«ng nhËn lµnh nghÒ ( II) HAR 02 06 X¸c suÊt thèng kª HAR 02 07 KT. ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö HAR 02 08 VÏ Auto CAD HAR0219 Tæ chøc qu¶n lý vµ S.xuÊt Chøng chØ nghÒ bËc cao HAR 02 11 ChÈn ®o¸n ®éng c¬ « t« HAR 02 12 ChÈn ®o¸n HT truyÒn ®éng « t« HAR 02 14 SC-BD bé t¨ng ¸p HAR 0215 SC-BD HT phun x¨ng ®iÖn tö HAR 02 16 SC-BD BCA ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tõ HAR 02 17 SC-BD H,T ®/khiÓn = khÝ nÐn B»ng c«ng nhËn bËc cao (III) Chøng chØ nghÒ HAR 01 09 C¬ kü thuËt HAR 02 13 C. nghÖ phôc håi chi tiÕt trong SC HAR 02 09 CN khÝ nÐn vµ thñy lùc øng dông HAR 02 10 NhiÖt kü thuËt HAR 0218 SC-BD Li hîp, hép sè thñy lùc Bµi 1 Tªn bµi: bé t¨ng ¸p M· bµi : HAR 02 14 01 Giíi thiÖu : Bé t¨ng ¸p ®­îc ®Æt trªn hÖ thèng n¹p cña ®éng c¬ ®iªzen, nhiÖm vô cña bé t¨ng ¸p, c¸c lo¹i bé t¨ng ¸p vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p sÏ ®­îc giíi thiÖu trong bµi häc nµy. Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: Ph¸t biÓu ®­îc nhiÖm vô, ph©n lo¹i, cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p dïng trªn ®éng c¬ ®iªzen. Th¸o l¾p ®­îc bé t¨ng ¸p ®óng quy tr×nh, quy ph¹m, ®óng yªu cÇu kü thuËt Sö dông dông cô th¸o l¾p hîp lý, an toµn vµ ®óng kü thuËt. Néi dung chÝnh: Bé t¨ng ¸p NhiÖm vô cña bé t¨ng ¸p Ph©n lo¹i CÊu t¹o bé t¨ng ¸p Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p Quy tr×nh vµ yªu cÇu kü thuËt th¸o, l¾p hÖ thèng lµm m¸t C¸c h×nh thøc häc tËp: A. T¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ vÒ: NhiÖm vô , ph©n lo¹i bé t¨ng ¸p CÊu t¹o, nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña mét sè bé t¨ng ¸p. B. Thùc tËp t¹i x­ëng tr­êng ®Ó: NhËn biÕt hÖ thèng hÖ thèng t¨ng ¸p trªn ®éng c¬. Nghe giíi thiÖu quy tr×nh vµ yªu cÇu kü thuËt th¸o, l¾p hÖ thèng t¨ng ¸p vµ bé t¨ng ¸p. Thùc hµnh : Th¸o bé t¨ng ¸p NhËn d¹ng c¸c bé phËn, chi tiÕt cña bé t¨ng ¸p. L¾p bé t¨ng ¸p. A. T¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ C«ng dông, ph©n lo¹i Bé t¨ng ¸p C«ng dông Bé t¨ng ¸p dïng ®Ó t¨ng ¸p suÊt m«i chÊt n¹p vµo xi lanh nh»m t¨ng hÖ sè n¹p tõ ®ã n©ng cao c«ng suÊt ®éng c¬. §èi víi ®éng c¬ ®iªzen hai kú, bé t¨ng ¸p cßn cã nhiÖm vô b¬m kh«ng khÝ vµo xi lanh vµ quÐt s¹ch khÝ ch¸y ra ngoµi. Ph©n lo¹i Kü thuËt t¨ng ¸p ®­îc thùc hiÖn nhê mét m¸y nÐn khÝ hay cßn gäi lµ bé t¨ng ¸p. Bé t¨ng ¸p cã thÓ ph©n lo¹i nh­ sau: Bé t¨ng ¸p dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ Bé t¨ng ¸p dÉn ®éng b»ng tuabin khÝ Bé t¨ng ¸p dÉn ®éng hçn hîp. Bé t¨ng ¸p dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ (b¬m Roots) CÊu t¹o H×nh 14 – 1. B¬m nÐn kh«ng khÝ lo¹i Roots a) S¬ ®å cÊu t¹o; b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Trªn ®éng c¬ ®iªzen hai kú, muèn t¨ng hiÖu suÊt c«ng t¸c cÇn ph¶i ®­a ®­îc kh«ng khÝ míi vµo c¸c xi lanh ®­îc nhiÒu, ®ång thêi ®Èy hÕt khÝ ch¸y ra ngoµi vµ thay b»ng kh«ng khÝ míi (qu¸ tr×nh quÐt khÝ). §Ó tho¶ m·n yªu cÇu ®ã, trªn ®éng c¬ ®iªzen hai kú th­êng sö dông bé t¨ng ¸p (b¬m nÐn khÝ) lo¹i Roots. H×nh 14 – 1 giíi thiÖu s¬ ®å bé t¨ng ¸p lo¹i Roots, bé nµy ®­îc l¾p b»ng bu l«ng vµo mÆt bÝch cña bÇu läc kh«ng khÝ vµ ®­îc dÉn ®éng tõ ®éng c¬. Bé thæi rót cã hai r« to ba c¸nh rçng quay rÊt s¸t víi vá. §Ó lµm kÝn ®­îc hiÖu qu¶ vµ l­­ l­îng kh«ng khÝ ®­îc ®ång nhÊt, mét c¸nh r« to xo¾n sang ph¶i, mét c¸nh xo¾n sang tr¸i. Hai r« to ®­îc ®Þnh thêi chuÈn b»ng hai b¸nh r¨ng truyÒn ®éng s¾p xÕp c¸c c¸nh r« to theo kho¶ng hë rÊt hÑp. Do c¸c c¸nh kh«ng thùc sù tÕp xóc víi nhau hoÆc víi vá, kh«ng cÇn b«i tr¬n r« to. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi ®éng c¬ lµm viÖc, Trôc cam dÉn ®éng cho r« to cña b¬m nÐn khÝ quay, trong t¹o ra ®é ch©n kh«ng, hót kh«ng khÝ tõ bªn ngoµi qua bÇu läc kh«ng khÝ vµo èng gãp n¹p vµ vµo xi lanh ®éng c¬ ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh thay khÝ. B¬m nÐn khÝ Roots cã ­u ®iÓm lµ khi sè vßng quay cña ®éng c¬ thay ®æi ®ét ngét, m¸y nÐn vÉn cung cÊp cho ®éng c¬ l­îng m«i chÊt cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, chÝnh v× ®­îc dÉn ®éng tõ ®éng c¬ nªn l­îng khÝ nÐn chØ phô thuéc vµo tèc ®é vßng quay cña ®éng c¬ dÉn tíi nh­îc ®iÓm lµ kh«ng cung cÊp l­îng khÝ nÐn phï hîp cho ®éng c¬ khi t¶i träng thay ®æi. Bé t¨ng ¸p dÉn ®éng b»ng tua bin khÝ C«ng suÊt dïng ®Ó dÉn ®éng bé t¨ng ¸p lo¹i Roots ¶nh h­ëng kh¸ lín ®Õn hiÖu suÊt cã Ých cña ®éng c¬. Trong khi ®ã, khÝ x¶ tho¸t ra khái ®éng c¬ vÉn cßn ¸p suÊt vµ vËn tèc ®¸ng kÓ, v× vËy ng­êi ta tËn dông n¨ng l­îng cña khÝ x¶ cho thæi qua mét c¸nh qu¹t gäi lµ tua bin khÝ ®Ó quay tua bin cña bé t¨ng ¸p. Ph­¬ng ph¸p nµy hiÖn nay ®­îc sö dông réng r·i trªn ®éng c¬ ®iªzen bèn kú. CÊu t¹o HÇu hÕt c¸c bé t¨ng ¸p ®Òu cã kÕt cÊu gièng nhau, gåm ba bé phËn chÝnh: Tua bin khÝ x¶, tua bin t¨ng ¸p (m¸y nÐn khÝ) vµ tæ hîp c¸c æ ®ì. C¸c kh¸c nhau lµ c¸ch thøc ®¹t ®Õn ¸p suÊt n©ng vµ l­u l­îng kh«ng khÝ theo yªu cÇu. H×nh 14 - 2. CÊu t¹o chung cña bé t¨ng ¸p dÉn ®éng b»ng tua bin khÝ H×nh 14 - 3 giíi thiÖu c¸c chi tiÕt cña bé t¨ng ¸p lo¹i tua bin khÝ cã trang bÞ van ®iÒu ¸p. CÊu t¹o gåm cã c¸c bé phËn chÝnh sau: Th©n b»ng thÐp, bªn trong quay bëi mét trôc, hai ®Çu trôc g¾n hai c¸nh qu¹t nhiÒu c¸nh gäi lµ r« to. Bªn ph¶i lµ r« to cña tua bin khÝ lµm b»ng thÐp cr«m – niken. Bªn tr¸i lµ r«to cña tua bin t¨ng ¸p b»ng hîp kim nh«m. C¸c æ ®ì ®ì chung c¸c r« to, trôc vµ bé èng lãt. Trôc cña c¸c r« to vµ æ ®ì ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu nhên cña hÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬. H×nh 14 – 3. Bé t¨ng dÉn ®éng b»ng tua bin khÝ x¶ cã bé ®iÒu ¸p. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng H×nh 14 – 4 giíi thiÖu nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p lo¹i tua bin khÝ x¶. Khi ®éng c¬ lµm viÖc, khi x¶ tõ cöa x¶ rêi khái bé gãp x¶ ®i vµo tua bin, khi x¶ l­u ®éng víi ¸p suÊt vµ víi tèc ®é t­¬ng ®èi cao, t¸c ®éng vµo c¸c c¸nh cña r« to tua bin khi x¶ khÝ tr­íc khi tho¸t ra ngoµi lµm cho r« to nµy quay. V× cïng trôc nªn r« to cña b¬m nÐn khÝ quay theo, t¹o ra ¸p suÊt thÊp ë cöa vµo cña m¸y nÐn khÝ, hót kh«ng khÝ tõ bªn ngoµi qua bÇu läc kh«ng khÝ vµ ®Èy khÝ ®Õn c¸c xu p¸p n¹p vµo c¸c xi lanh cña ®éng c¬. H×nh 14 – 4. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé t¨ng ¸p Khi ®¹t ®Õn vËn tèc cùc ®¹i, trôc cña tua bin cã thÓ quay nhanh kho¶ng 45.000 vßng / phót, vËn tèc khÝ x¶ thæi qua c¸c c¸nh qu¹t cña tua bin h¬i rÊt lín lµm cho c¸c c¸nh qu¹t mßn nhanh. §Ó b¶o vÖ tua bin h¬i dïng van ®iÒu ¸p (h×nh 14 – 5). ë chÕ ®é cao tèc toµn t¶i, ¸p suÊt khÝ n¹p do tua bin t¨ng ¸p t¹o ra t¨ng m¹nh t¸c dông vµo mµng, th¾ng søc c¨ng lß xo n©ng van ®iÒu ¸p më ra, do ®ã khÝ x¶ qua van ®iÒu ¸p ®Ó x¶ bít ra ngoµi kh«ng qua tua bin khÝ. H×nh 14 – 5. KÕt cÊu vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña van ®iÒu ¸p Lo¹i bé t¨ng ¸p dÉn ®éng b»ng tuabin khÝ tËn dông ®­îc n¨ng l­îng cña khÝ x¶. Nh­ng khi tèc ®é vßngqauy cña ®éng c¬ thay ®æi ®ét ngét, do qu¸n tÝnh cña tuabin nªn m¸y nÐn kh«ng cung cÊp ®­îc l­îng khÝ cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, ë chÕ ®é vßng quay nhá vµ t¶i träng nhá, c«ng cña tuabin kh«ng ®ñ cho m¸y nÐn lµm viÖc b×nh th­êng. Bé t¨ng ¸p hçn hîp Bé t¨ng ¸p hç hîp cã nghÜa lµ m¸y nÐn ®­îc dÉn ®éng kh«ng nh÷ng tõ ®éng c¬ mµ cßn tõ tuabin. Ph­¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®­îc nh­îc ®iÓm c¬ b¶n cña hai lo¹i trªn. §éng c¬ ®­îc cung cÊp khÝ nÐn phï hîp h¬n t¹i c¸c chÕ ®é t¶I träng vµ tèc ®é vßng quay kh¸c nhau, kÓ c¶ khi tèc ®é thay ®æi ®ét ngét. MÆt kh¸c c«ng suÊt d­ cña tuabin ®­îc sö dông nh­ lµ c«ng cã Ých cña hÖ thèng. B. Thùc hµnh t¹i x­ëng I. Môc ®Ých, yªu cÇu Môc ®Ých: RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o bé t¨ng ¸p NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña bé t¨ng ¸p. 2. Yªu cÇu: Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cña bé t¨ng ¸p. Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. ChuÈn bÞ: Dông cô: Dông cô th¸o l¾p §ång hå so §ång hå ®o tèc ®é §ång ®o ¸p suÊt VËt t­: GiÎ s¹ch GiÊy nh¸m Nhiªn liÖu, dÇu b«i tr¬n Ro¨ng ®Öm vµ keo d¸n C¸c b­íc tiÕn hµnh NhËn biÕt hÖ thèng t¨ng ¸p trªn ®éng c¬ Quan s¸t tæng qu¸t hÖ thèng t¨ng ¸p trªn ®éng c¬ NhËn biÕt c¸c bé phËn, vÞ trÝ l¾p ghÐp vµ mèi liªn hÖ gi÷a c¸c bé phËn trªn hÖ thèng t¨ng ¸p. Quy tr×nh th¸o, l¾p bé t¨ng ¸p Quy tr×nh th¸o Th¸o bÇu läc kh«ng khÝ ra khái bé t¨ng ¸p; Th¸o c¸c bu l«ng t¸ch co èng èng x¶ ra khái bé t¨ng ¸p; Th¸o bé t¸c ®éng ®iÒu khiÓn cöa x¶; Th¸o c¸c bu l«ng cè ®Þnh vá côm m¸y nÐn vµ tua bin trung t©m; Th¸o c¸c bu l«ng t¸ch vá tua bin vµ vá m¸y nÐn; LÊy ®Öm lµm kÝn vµ côm m¸y nÐn, tua bin trung t©m ra; Th¸o côm t¨ng ¸p vµ tua bin h¬i ra khái; Th¸o rêi c¸c r« to ra khái trôc; Lµm s¹ch c¸c chi tiÕt. Quy tr×nh l¾p: Sau khi c¸c bé phËn cña bé t¨ng ¸p ®· ®­îc kiÓm tra vµ söa ch÷a xong, ®­îc vÖ lµm s¹ch vµ ®­îc l¾p vµo ®éng c¬ theo quy tr×nh ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o. Thùc hµnh: Th¸o bé t¨ng ¸p ra khái ®éng c¬. Th¸o rêi bé t¨ng ¸p NhËn biÕt c¸c chi tiÕt cña bé t¨ng ¸p KiÓm tra, b¶o d­ìng, söa ch÷a bé t¨ng ¸p. L¾p r¸p bé t¨ng ¸p L¾p bé t¨ng ¸p lªn ®éng c¬. H×nh 14 - 6. chi tiÕt m¸y nÐn kh«ng khÝ kiÓu tua bin khÝ cã trang bÞ van ®iÒu ¸p C©u hái kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt l­îng NhËn d¹ng s¬ bé ban ®Çu vÒ m¸y nÐn khÝ NhËn d¹ng s¬ bé bé t¨ng ¸p Nªu sù kh¸c biÖt gi÷a b¬m nÐn khÝ lo¹i Roots víi bé t¨ng ¸p tua bin khÝ. Nªu c¸c nguyªn nh©n g©y ra h­ háng cña bé t¨ng ¸p. V× sao cÇn dïng van ®iÒu ¸p trªn bé t¨ng ¸p dïng tua bin khÝ ? 4. Ph¶I kiÓm tra l¹i c¸c ®iÒu g× sau khi l¾p bé t¨ng ¸p? cho biÕt néi dung kiÓm tra. Bµi 2 Tªn bµi: b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p M· bµi : HAR 02 14 02 Giíi thiÖu: KiÓm tra, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p lµ viÖc lµm cÇn ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn. Trong bµi häc nµy sÏ gióp b¹n mét sã kiÕn thøc c¬ b¶n ®Ó cã thÓ thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: Ph¸t biÓu ®­îc hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng, ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ söa ch÷a bé t¨ng ¸p dïng trªn «t«. KiÓm tra, söa ch÷a ®­îc bé t¨ng ¸p ®óng ®óng ph­¬ng ph¸p vµ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt söa ch÷a Néi dung chÝnh HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng, ph­¬ng ph¸p kiÓm tra bé t¨ng ¸p. KiÓm tra, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. C¸c h×nh thøc häc tËp T¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ vÒ HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng bé t¨ng ¸p. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. B. Thùc tËp t¹i x­ëng tr­êng ®Ó: KiÓm tra bé t¨ng ¸p. B¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. A. T¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng cña bé t¨ng ¸p Nguyªn nh©n chÝnh g©y ra h­ háng cña bé t¨ng ¸p vµ sù rß rØ dÇu ë phÝa nãng vµ phÝa nguéi lµ nhiÖt ®é cao, do t¾t ®éng c¬ khi cßn nãng, bé läc kh«ng khÝ bÞ nghÑt, hÖ thèng th«ng giã c¸c te bÞ t¾c, rß rØ ë hÖ thèng n¹p, hÖ thèng x¶, thõa nhiªn liÖu, bôi vµ t¹p chÊt trong m¸y nÐn khÝ ... Tua bin m¸y nÐn giã tèt th× khi t¨ng ga sÏ ph¸t ra tiÕng hó ph¶n lùc, nÕu kh«ng nghe tiÕng hó nµy chøng tá muéi than b¸m nhiÒu lµm kÑt tua bin. NÕu khái x¶ cña ®éng c¬ mµu ®en chøng tá thiÕu kh«ng khÝ do vËn tèc b¬m nÐn khÝ kh«ng ®¹t. Vá cña m¸y nÐn vµ tua bin khÝ x¶ bÞ r¹n nøt, chên ch¸y c¸c lç ren Trªn ®Ønh c¸nh qu¹t r« to cã vÕt mßn, do c¸c vßng bi c¸c gèi ®ì bÞ mßn. C¸nh qu¹t cã dÝnh dÇu, do c¸c phít ch¾n dÇu bÞ háng, chai cøng hay l¾p r¸p sai. Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng, cã tiÕng khua n¬i bé t¨ng ¸p, do khe hë cÇn thiÕt bÞ triÖt tiªu. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p Th¸o khíp nèi ®Õn bé gãp n¹p, kiÓm tra hép m¸y nÐn vµ khíp nèi. KiÓm tra sù th¶ng hµng c¸c ®­êng èng n¹p vµ c¸c bé phËn, x¸c ®Þnh sù rß rØ, nÕu cã (h×nh ) KiÓm tra èng tho¸t hép trôc khuûu vµ ®­êng dÇu vÒ cña bé n¹p (h×nh .). Hép tua bin kÓ c¶ khíp nèi cña bé n¹p vËn hµnh ®Òu cã chøa l­îng dÇu m¸y nhá. §iÒu nµy th­êng do ¸p suÊt thÊp phÝa sau m¸y nÐn trong c¸c ®iÒu kiÖn vËn hµnh. Tuy nhiªn dÇu còng cã thÓ tõ bÇu läc kh«ng khÝ do qu¸ nhiÒu. C¸c vÖt dÇu dÇu thÊm ­ít trong hép m¸y nÐn hoÆc c¸c khíp nèi lµ dÊu hiÖu rß rØ ®Öm lãt. Bé t¨ng ¸p cÇn ®­îc b¶o d­ìng ngay ®Ó tr¸nh c¸c h­ háng nghiªm träng. H×nh 14 - 7. KiÓm tra ®­êng dÇu Rß rØ ®­êng dÇu tua bin n¹p §­êng dÇu vÒ bÞ nghÑt NÕu cã cÆn dÇu, bôi trªn r« to, hép khíp nèi cÇn ph¶I ®­îc lµm s¹ch. KiÓm tra hép cña c¸c tua bin, x¸c ®Þnh c¸c dÊu r¹n nøt ë mÆt ngoµi vµ gÇn mÆt bÝch l¾p ghÐp. Khi b¶o d­ìng c¸c thµnh phÇn,nªn kiÓm tra r« to, c¸nh r« to cã bÞ nøt kh«ng. nÕu cã r¹n nøt cÇn ph¶I thay thÕ. NÕu cã líp bôi hoÆc dÇu máng, cÇn dïng dung dÞch lµm s¹ch kim lo¹i vµ lo¹i b«ng mÒm hay bµn ch¶I ny l«ng ®Ó röa s¹ch. Kh«ng ®­îc dïng dung dÞch kiÒm (xót), bµn ch¶I s¾t, vËt s¾c nhän hay h¹t thuû tinh, bëi v× c¸c thø nµy sÏ lµm h­ háng c¸c chi tiÕt cña bé t¨ng ¸p, ®Æc biÖt r« to cña bé t¨ng ¸p mÊt c©n b»ng. KiÓm tra ®é r¬ ®Çu trôc tua bin, b»ng c¸ch l¾p ®ång hå so®Ó ®Çu ®o tú lªn ®Çu nÐn cña trôc nµy (h×nh ). Khi ®Èy trôc tíi lui, ®é xª dÞch trªn ®ång hå lµ ®é r¬ toµn phÇn cña ®Çu trôc. Gi¸ trÞ ph¶I trong ph¹m vi 0,1 – 0,15mm. nÕu ®é r¬ thÊp h¬n 0,1 mm chøng tá cã cÆn dÇu hoÆc c¸c bon tÝch tô, nÕu ®é r¬ cao h¬n 0,15 mm, chøng tá æ ®ì hoÆc æ chÆn bÞ mßn. Trong c¸c c¸c tr­êng hîp ®ã cÇn ph¶I lµm s¹ch hoÆc söa ch÷a bé t¨ng ¸p. H×nh 14 - 8. KiÓm tra trôc bé t¨ng ¸p b»ng ®ång hå so KiÓm tra ®é r¬ ®Çu trôc cña tua bin KiÓm tra khe hë h­íng kÝnh cña trôc - §Ó kiÓm tra ®é mßn cña trôc (khe hë h­íng kÝnh), th¸o ®­êng dÇu vÒ vµ l¾p ®ång hå so vµ thanh nèi qua ®Çu kho¶ng më ë ®­êng dÇu vÒ ®· th¸o (h×nh ). Thanh nèi ph¶I qua lç æ ®ì vµ tùa lªn trôc cña tua bin. Lùc t¸c dông lªn c¶ hai ®Çu trôc sÏ ®Èy trôc dÞch chuyÓn, sè ®o trªn ®ång hå lµ kho¶ng hë æ ®ì toµn phÇn. NÕu gi¸ trÞ nµy v­ît qu¸ 0,075 mm cµn ph¶i söa ch÷a. B. T¹i x­ëng thùc hµnh Môc ®Ých, yªu cÇu 1. Môc ®Ých: RÌn luyÖn kü n¨ng kiÓm tra ph¸t hiÖn h­ háng bé t¨ng ¸p. B¶o d­ìng bé t¨ng ¸p ®¹t yªu cÇu kü thuËt. 2. Yªu cÇu: X¸c ®Þnh chÝnh møc ®é h­ háng vµ cã biÖn ph¸p söa ch÷a hîp lý ®¶m b¶o tiªu chuÈn kü thuËt vµ ®¶m b¶o tÝnh kinh tÕ. Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. ChuÈn bÞ: Dông cô: Dông cô th¸o, l¾p bé t¨ng ¸p. Dông cô kiÓm tra: ®ång hå so. VËt t­: DÇu ®iªzen, giÎ s¹ch, khay ®ùng. C¸c b­íc tiÕn hµnh Thùc hiÖn c¸c néi dung quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p. Th¸o bé t¨ng ¸p KiÓm tra x¸c ®Þnh møc ®é h­ háng c¸c chi tiÕt Söa ch÷a, b¶o d­ìng bé t¨ng ¸p L¾p bé t¨ng ¸p C©u hái kiÓm tra ®¸nh gi¸ chÊt l­îngC¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n Tµi liÖu tham kh¶o CÊu t¹o «t« Nhµ xuÊt b¶n c«ng nh©n kü thuËt Hµ néi Nhµ xuÊt b¶n: Mir - Maxc¬va §éng c¬ ®èt trong Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt ¤t« Nhµ xuÊt b¶n c«ng nh©n kü thuËt Hµ néi Nhµ xuÊt b¶n Mir - Maxc¬va Gi¸o tr×nh cÊu t¹o «t« Nhµ xuÊt b¶n Giao th«ng vËn t¶i Gi¸o tr×nh ®éng c¬ x¨ng vµ ®éng c¬ ®iªzen Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp Sö dông b¶o dìng vµ söa ch÷a «t« - tËp i Nhµ xuÊt b¶n ®¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t«, m¸y kÐo Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc