Sổ tay ô tô

của bộ trợ lực tay lái, hình thang lái. 5. Kiểm tra hệ thống phanh: Hành trình tự do của bàn đạp phanh, trạng thái làm việc và độ kín của tổng phanh, các đường dẫn hơi, dầu, hiệu lực của hệ thống phanh... 6. Kiểm tra sự làm việc ổn định của động cơ, các cụm, tổng thành và các hệ thống khác (hệ thống cung cấp nhiên liệu, bôi trơn, làm mát, truyền lực Bảo dưỡng nhằm mục đích luôn đảm bảo các tính năng của xe ở trạng thái tốt nhất. chính, cơ cấu nâng hạ...) 7. Kiểm tra mức dầu bôi trơn của động cơ, truyền lực chính, hộp tay lái. Nếu thiếu phải bổ sung. 8. Kiểm tra mức nước làm mát, dung dịch ắc qui... 9. Kiểm tra bình chứa khí nén, thùng chứa nhiên liệu, bầu lọc nhiên liệu, bầu lọc dầu. 10. Đối với động cơ Diesel cần kiểm tra mức dầu trong bơm cao áp, bộ điều tốc. 11. Làm sạch toàn bộ ôtô, buồng lái, đệm và ghế ngồi, thùng xe. Lau sạch kính chắn gió, gương chiếu hậu, đèn pha, cốt, đèn phanh, biển số. Bảo dưỡng định kỳ: *Kiểm tra, chẩn đoán, xiết chặt và điều chỉnh các cụm, tổng thành, hệ thống trên ôtô. Bao gồm các tổng thành, hệ thống sau: Động cơ, hệ thống làm mát, hệ thống bôi trơn, hệ thống cung cấp nhiên liệu, hệ thống phối khí. 1. Kiểm tra, chẩn đoán trạng thái kỹ thuật của động cơ và các hệ thống liên quan. 2. Tháo bầu lọc dầu thô, xả cặn, rửa sạch. Tháo và kiểm tra rửa bầu lọc dầu li tâm. Thay dầu bôi trơn cho động cơ, máy nén khí theo chu kỳ, bơm mỡ vào ổ bi của bơm nước. Kiểm tra áp suất dầu bôi trơn. 3. Kiểm tra, súc rửa thùng chứa nhiên liệu. Rửa sạch bầu lọc thô, thay lõi lọc tinh. 4. Kiểm tra, xiết chặt các bulông, gudông nắp máy, bơm hơi, chân máy, vỏ ly hợp, ống hút, ống xả và các mối ghép khác. 5. Tháo, kiểm tra bầu lọc không khí. Rửa bầu lọc không khí của máy nén khí và bộ trợ lực chân không. Kiểm tra hệ thống thông gió cacte. 6. Thay dầu bôi trơn cụm bơm cao áp và bộ điều tốc của động cơ Diesel. 7. Làm sạch bề mặt két nước, quạt gió, cánh tản nhiệt, bề mặt ngoài của động cơ, vỏ ly hợp, hộp số, xúc rửa két nước. 8. Kiểm tra tấm chắn quạt gió két nước làm mát, tình trạng của hệ thống làm mát, sự rò rỉ của két nước, các đầu nối trong hệ thống, van bằng nhiệt, cửa chắn song két nước. 9. Kiểm tra, điều chỉnh khe hở nhiệt supap; Độ căng dây đai dẫn động quạt gió, bơm nước, bơm hơi. 10. Kiểm tra độ rơ trục bơm nước, puli dẫn động... 11. Kiểm tra áp suất xi lanh động cơ. Nếu cần phải kiểm tra độ kín khít của supáp, nhóm pittông và xi lanh. 12. Kiểm tra độ rơ của bạc lót thanh truyền, trục khuỷu nếu cần. 13. Kiểm tra hệ thống cung cấp nhiên liệu; kiểm tra các đường ống dẫn; thùng chứa nhiên liệu; xiết chặt các đầu nối, giá đỡ; kiểm tra sự rò rỉ của Bảo dưỡng định kỳ xe hơi tại một ga-ra Hệ thống làm mát ôtô toàn hệ thống; kiểm tra sự liên kết và tình trạng hoạt động của các cơ cấu điều khiển hệ thống cung cấp nhiên liệu; kiểm tra áp suất làm việc của bơm cung cấp nhiên liệu.. 14. Kiểm tra toàn bộ hệ thống điện. Bắt chặt các đầu nối giắc cắm tới máy khởi động, máy phát, bộ chia điện, bảng điều khiển, đồng hồ và các bộ phận khác. 15. Làm sạch mặt ngoài ắc quy, thông lỗ thông hơi. Kiểm tra điện thế, kiểm tra mức, nồng độ dung dịch nếu thiếu phải bổ sung, nếu cần phải súc, nạp ắc quy. Bắt chặt đầu cực, giá đỡ ắc quy. 16. Kiểm tra, làm sạch bên ngoài bộ tiết chế, máy phát, bộ khởi động, bộ chia điện, bộ đánh lửa bằng bán dẫn, dây cao áp, bô bin, nến đánh lửa, gạt mưa, quạt gió. Tra dầu mỡ theo quy định. 17. Kiểm tra khe hở má vít, làm sạch, điều chỉnh khe hở theo quy định. 18. Kiểm tra, làm sạch điện cực, điều chỉnh khe hở giữa hai điện cực của nến đánh lửa. 19. Điều chỉnh độ căng dây đai dẫn động máy phát, kiểm tra, điều chỉnh sự làm việc của rơ le . 20. Kiểm tra hộp cầu chì, toàn bộ các đèn, nếu cháy, hư hỏng phải bổ sung. Điều chỉnh độ chiếu sáng của đèn pha, cốt cho phù hợp theo quy định. 21. Kiểm tra còi, bắt chặt giá đỡ còi, điều chỉnh còi nếu cần. 22. Kiểm tra các công tắc, đầu tiếp xúc đảm bảo hệ thống điện hoạt động ổn định 23. Kiểm tra, điều chỉnh bàn đạp ly hợp, lò xo hồi vị và hành trình tự do của bàn đạp. 24. Kiểm tra các khớp nối, cơ cấu dẫn động và hệ thống truyền động ly hợp. Đối với ly hợp thuỷ lực phải kiểm tra độ kín của hệ thống và tác dụng của hệ truyền động, xiết chặt giá đỡ bàn đạp ly hợp. 25. Kiểm tra độ mòn của ly hợp. Nếu cần phải thay 26. Kiểm tra xiết chặt bulông nắp hộp số, các bu lông nối ghép ly hợp hộp số, trục các đăng. Làm sạch bề mặt hộp số, ly hợp, các đăng. 27. Kiểm tra độ rơ ổ trục then hoa, ổ bi các đăng và ổ bi trung gian. 28. Kiểm tra tổng thể sự làm việc bình thường của ly hợp, hộp số, các đăng. Nếu còn khiếm khuyết phải điều chỉnh lại. Các vòng chắn dầu, mỡ phải đảm bảo kín khít. 29. Kiểm tra lượng dầu trong hộp số, cơ cấu dẫn động ly hợp. Nếu thiếu phải bổ sung. 30. Bơm mỡ vào các vị trí theo sơ đồ quy định của nhà chế tạo. 31. Kiểm tra độ rơ tổng cộng của truyền lực chính. Nếu cần phải điều chỉnh lại. 32. Kiểm tra độ kín khít của các bề mặt lắp ghép. Xiết chặt các bulông bắt giữ. Kiểm tra lượng dầu ở vỏ cầu chủ động. Nếu thiếu phải bổ sung. 33. Kiểm tra độ chụm của các bánh xe dẫn hướng, độ mòn các lốp. Nếu cần phải đảo vị trí của lốp theo quy định. 34. Xì dầu khung, bôi trơn chốt nhíp, các ngõng chuyển hướng, bệ ôtô. Bôi mỡ phấn chì cho khe nhíp. 35. Bơm mỡ bôi trơn theo sơ đồ quy định của nhà chế tạo. 36. Kiểm tra dầm trục trước hoặc các trục của bánh trước, độ rơ của vòng bi moay ơ, thay mỡ, điều chỉnh theo quy định. 37. Đối với ôtô, sử dụng hệ thống treo độc lập phải kiểm tra trạng thái của lò xo, thanh xoắn và các ụ cao su đỡ, giá treo. 38. Kiểm tra độ kín khít của hộp tay lái, giá đỡ trục, các đăng tay lái, hệ thống trợ lực tay lái thuỷ lực. Nếu rò rỉ phải làm kín, nếu thiếu phải bổ sung. 39. Kiểm tra độ rơ các đăng tay lái. Hành trình tự do vành tay lái. Nếu vượt quá tiêu chuẩn cho phép phải điều chỉnh lại. 40. Kiểm tra toàn bộ sự làm việc của hệ thống lái, đảm bảo an toàn và ổn định. 41. Kiểm tra áp suất khí nén, trạng thái làm việc của máy nén khí, van tiết lưu, van an toàn, độ căng của dây đai máy nén khí. 42. Kiểm tra, bổ sung dầu phanh. 43. Kiểm tra, xiết chặt các đầu nối của đường ống dẫn hơi, dầu. Đảm bảo kín, không rò rỉ trong toàn bộ hệ thống. 44. Kiểm tra trạng thái làm việc bộ trợ lực phanh của hệ thống phanh dầu có trợ lực bằng khí nén hoặc chân không. 45. Kiểm tra, xiết chặt đai giữ bình khí nén, giá đỡ tổng bơm phanh và bàn đạp phanh. 46. Tháo tang trống, kiểm tra tang trống, guốc và má phanh, đĩa phanh, lò xo hồi vị, mâm phanh, giá đỡ bầu phanh, chốt quả đào, ổ tựa mâm phanh. Nếu lỏng phải xiết chặt lại. Nếu mòn quá tiêu chuẩn phải thay. 47. Kiểm tra độ kín khít của bầu phanh trong hệ thống phanh hơi hoặc xy lanh phanh chính trong hệ thống phanh dầu. Kiểm tra mức dầu ở bầu chứa của xy lanh phanh chính 48. Điều chỉnh khe hở giữa tang trống, đĩa phanh và má phanh, hành trình và hành trình tự do của bàn đạp phanh. 49. Kiểm tra hiệu quả của phanh tay, xiết chặt các giá đỡ. Nếu cần phải điều chỉnh lại. 50. Kiểm tra, đánh giá hiệu quả của hệ thống phanh. Phanh tang trống Có bao nhiêu loại dẫn động trên xe hơi? Để động cơ truyền lực tới các bánh xe khiến chúng quay, những chiếc xe cần phải có cơ cấu dẫn động. Tuy nhiên, không phải tất cả các bánh đều trực tiếp nhận lực từ động cơ, tùy thuộc yêu cầu vận hành giữa các loại xe và tại từng thời điềm mà người ta có những phương pháp truyền động khác nhau. Hệ dẫn động cầu sau RWD Thời kỳ đầu của ngành công nghiệp ô tô thế giới, tất cả những chiếc xe đều sử dụng hệ dẫn động cầu sau (RWD - Rear-wheel drive). Những chiếc xe này nhất thiết phải có trục truyền chuyển động và một bộ vi sai để truyền công suất từ động cơ xuống trục sau. Thiết bị này làm tăng giá thành sản xuất và làm trọng lượng xe tăng lên. Xe có hệ dẫn động cầu sau không có sự hỗ trợ của cơ cấu chống trượt thì xe rất dễ bị trượt ngang hay sa lầy xuống những hố, rãnh. Vì vậy RWD thực sự không hiệu quả. Tuy nhiên, ở loại xe này, tính năng kiểm soát xe cực tốt vì cặp bánh sau chịu trách nhiệm của việc tăng tốc, khiến cho cặp bánh trước chuyên biệt với nhiệm vụ dẫn hướng. Điều này có nghĩa là khi bạn "nhấn" ga, tải trọng xe dồn vào đúng nơi mong muốn là cầu sau. Hệ dẫn động cầu trước FWD Gần như tất cả các xe ngày nay đều sử dụng hệ dẫn động cầu trước (FWD - Front-wheel drive), nguyên nhân chính nằm ở chỗ các xe hiện đại đều có động cơ đặt trước thay vì đặt sau như trước kia. Vì vậy, để loại bỏ cơ cấu truyền động từ trước ra sau và tiêu hao nhiều năng lượng, công suất truyền tới ngay bánh trước là giải pháp khả thi nhất. Ngoài ra, áp dụng FWD đồng nghĩa với việc các nhà sản xuất có thể giảm bớt các chi tiết, hạ thấp chi phí. Đồng thời, khối lượng xe giảm đi cũng khiến nó "ăn" ít xăng hơn. Ưu điểm quan trọng nữa của hệ dẫn động FWD là do động cơ đặt phía trên trục trước nên trọng lượng của nó được truyền thẳng xuống bánh dẫn động khiến độ bám đường tăng lên, giúp xe hoạt động tốt ở các mặt đường trơn trượt. Các hệ thống dẫn động 4 bánh (4WD - Four-wheel drive) Mecerdes vẫn luôn trung thành với hệ dẫn động cầu sau Gần như tất cả các xe hơi đời mới đều sử dụng FWD 1 - Hệ thống 4WD bán thời gian (PART-TIME 4WD) Đây là hệ thống cơ bản nhất, nó được kích hoạt khi tài xế hoặc cài cầu bằng cần số phụ hoặc nhấn một nút bấm trong xe. Nếu không chủ động gài cầu, thì xe sẽ vận hành với 2 bánh dẫn động và trong hầu hết các trường hợp 2 bánh dẫn động sẽ là 2 bánh sau. Đây là hệ thống đơn giản nhất nên không phức tạp và giá thành chế tạo rẻ. Điều này giải thích cho sự phổ biến của hệ thống trên trên các xe 2 cầu bình dân. Đặc điểm của hệ thống này là: - Trong điều kiện thông thường, xe sẽ sử dụng dẫn động 2 bánh. - Tài xế phải chủ động gài cầu và nhả cầu - Sau khi gài cầu thì lực kéo sẽ được phân bổ đều cho 4 bánh. - Trong điều kiện đường cực xấu, tài xế có thể lựa chọn cầu “thấp” hay "Low" để cải thiện độ bám đường. Hầu hết xe địa hình tầm trung bình dùng loại này vì đơn giản và chi phí thấp nhưng hoạt động tốt trong địa hình xấu. Các loại xe điển hình :Vitara, Trooper, Patrol và Land Cruiser... 2 - Hệ thống 4WD cố định (FULL-TIME 4WD) Xe với hệ thống này không thể chuyển sang chế độ dẫn động 2 bánh được. Nó luôn luôn vận hành với lực kéo của động cơ được truyền tới 4 bánh vì vậy người lái được hưởng các ưu điểm về độ bám đường của hệ thống dẫn động 4 bánh và không cần phải gài cầu. Đặc điểm của hệ thống này là: - Tất cả 4 bánh đều được dẫn động - Tài xế không thể chuyển sang chế độ dẫn động 2 bánh - Trong điều kiện đường cực xấu, tài xế có thể cài cầu thấp để chống trượt bánh hoặc vượt qua đường gồ ghề. Các loại xe điển hình: Terios, Toyota RAV4... 3 - Hệ thống 4WD tự động (AUTOMATIC 4WD) Hệ thống này được thiết kế nhằm tự động lựa chọn thời điểm phân bố lực kép cho các bánh xe khi có tình trạng trượt bánh xảy ra. Được tiếp thị với nhiều tên khác nhau, hệ thống này họat động thông qua một vi sai trung tâm hoặc một trong nhiều cơ cấu ly hợp để chuyển lực kéo đến các bánh khi hệ thống phát hiện có sự trượt bánh. Các đặc điểm phân biệt: - Tài xế sau khi kích hoạt chế độ “auto 4WD” Nissan Patrol Toyota RAV4 Nissan Murano (thường thông qua một nút trên bảng điều khiển) thì xe sẽ tự động “cài cầu” khi cần thiết và tài xế không cần phải quan tâm đến hệ thống này nữa. - Khi hệ thống kích hoạt, nó sẽ kiểm soát và chuyển lực kéo khi cần thiết đến cả hai cầu trước và sau hoặc chỉ các bánh không bị trượt. - Tài xế cũng có thể chọn chế độ cầu thấp để cải thiện khả năng vận hành khi điều kiện đường sá rất xấu. Các loại xe điển hình: Honda CRV, Nissan Murano... 4- Hệ thống AWD (All-wheel drive) Hệ thống AWD vận hành gần giống với 4WD toàn thời gian ở chỗ lực kéo liên tục được phân bổ tới cầu trước và cầu sau, không thể tác động chủ quan tới việc gài cầu hay không. Đặc điểm phân biệt: - Cầu trước và sau đều dẫn động. - Tài xế không thể chọn chế độ dẫn động một cầu được. - Tài xế không thể chọn chế độ cầu thấp để cải thiện khả năng vận hành khi điều kiện đường xá rất xấu. Các loại xe điển hình: Land Cruiser VX hay Pajero Supreme... Những dấu hiệu trên đồng hồ và đèn báo của xe cho biết điều gì? Các đồng hồ trên xe 1-Vôn kế; 2 Công-tơ mét; 3-Đồng hồ đo vòng quay của máy; 4-Đồng hồ đo nhiệt độ nước làm mát; 5- Đồng hồ xăng; 6-Đồng hồ đo áp suất dầu Đồng hồ đo nhiệt độ nước làm mát Đồng hồ này đo nhiệt độ nước làm mát máy. Khi máy nóng, nhiệt độ có thể lên tới khoảng 83-94o C, nếu đang phải dừng xe để chờ đèn đỏ, nhiệt độ có thể tăng một chút. Nhiệt độ cũng sẽ tăng lên một chút ngay sau khi bạn tắt máy vì nước làm mát không được làm nguội ngay, nhưng sẽ trở lại bình thường khi bạn khởi động máy trở lại. Nhiệt độ thay đổi trên đồng hồ là dấu hiệu không bình thường nếu như lúc đó không phải chờ xe quá lâu. Nếu nhiệt độ xuống quá thấp, bộ ổn nhiệt có thể có vấn đề. Nếu nhiệt độ lên quá cao, có thể nước làm mát còn quá ít, các đường ống có thể bị rò rỉ, nắp của bộ sưởi có thể bị hở, thời gian đánh lửa đặt sai, hoặc có thể các dây đai bị trượt... Nhiệt độ nước làm mát được ký hiệu bằng độ F hoặc độ C hay dùng chữ Cold-Hot Đồng hồ đo áp suất dầu Đồng hồ đo áp suất dầu có thể cho biết động cơ của xe có được bôi trơn tốt không. Khi xe chở nặng, có thể thấy đồng hồ này tăng lên một chút, khi giảm tốc độ có thể áp suất dầu lại giảm xuống. Khi áp suất dầu xuống thấp có thể do lượng dầu còn ít, dùng loại dầu không đúng độ nhờn, máy nóng quá, lọc dầu bị tắc Đồng hồ đo nhiệt độ nước làm mát Đồng hồ đo áp suất dầu hoặc đã có trục trặc với động cơ của xe. Áp suất dầu có thể được đo bằng đơn vị psi hoặc cũng có thể được kí hiệu bằng Low-High. Đồng hồ đo điện (Ampe kế) Đồng hồ đo điện sẽ cho biết tình trạng nạp điện của hệ thống điện trên xe. Trên đồng hồ sẽ hiện dấu (+) khi ắc-qui đang sạc, hoặc dấu (-) nếu ắc-qui đang sử dụng. Chỉ sau khi khởi động máy, đồng hồ đo điện sẽ cho biết tình trạng nạp điện của ắc-qui khi đèn và các thiết bị khắc đã tắt. Khi phần năng lượng được sử dụng để khởi động máy được nạp lại vào trong ắc-qui, kim sẽ dần dần chỉ vào vạch giữa trên bảng đồng hồ và sẽ hơi nghiêng về phía bên đang nạp điện (+). Nếu ắc-qui yếu, đồng hồ sẽ chỉ ở trạng thái nạp điện cho đến khi đủ điện. Nếu đồng hồ báo ắc-qui nạp nhanh và sử dụng điện cũng nhanh, có thể ắc- qui sắp hỏng, nếu ắc-qui nạp điện lâu hơn bình thường, có thể dây đai bị trượt hoặc máy phát điện gặp sự cố. Đồng hồ đo điện cho biết trạng thái của ắc-qui đang sạc (C) hay đang sử dụng điện (D). Vôn kế Vôn kế có thể được dùng thay cho ampe kế, vôn kế cho biết tình trạng hoạt động của ắc-qui rõ hơn. Mặc dù hệ thống điện trên xe là 12V nhưng trong thực tế, xe hoạt động với hiệu điện thế lớn hơn 13V một chút. Nếu sau khi máy chạy được một lúc lâu mà vẫn thấy vôn kế chỉ dưới 13V, bạn nên kiểm tra xem có dây đai nào bị trượt không. Đồng hồ đo vòng quay của máy Đồng hồ đo vòng quay của máy (1000 vòng/phút) cho phép theo dõi và lái xe đạt hiệu suất cao nhất với số vòng quay của máy đạt được là tối đa. Các đèn cảnh báo trên xe 1-Hỏng hệ thống điều chỉnh khoảng sáng gầm xe Thấy đèn cảnh báo này trên công-tơ-mét sáng, cần dừng xe kiểm tra, nếu chỉ do chở quá nặng thì có thể chạy tiếp một cách cẩn thận vì tay lái bị ghì hơn. Đồng hồ Vôn kế Nếu xe không chở nặng hoặc đã trút hết tải mà đèn vẫn báo, nên đến trạm sửa chữa ngay khi có thể. 2-Hỏng hệ thống hỗ trợ phanh ABS Tín hiệu báo hỏng ABS (thường do hỏng đồng hồ đo tốc độ quay của bánh xe) đồng nghĩa với việc hệ thống điện tử sẽ không can thiệp vào quá trình phanh xe. Chú ý, khi bật khóa điện, đèn báo ABS sẽ sáng lên, nhưng đó chỉ là test, nếu mọi việc bình thường, mấy giây sau nó sẽ tự tắt đi. Với cảnh báo này, vẫn có thể tiếp tục chạy xe, nhưng nên thận trọng, vì không có ABS, phanh trên đường cua hay trơn trượt nguy hiểm hơn rất nhiều. 3-Mòn má phanh Trên một số xe đời cũ, đèn này sáng khi hệ thống phanh nói chung có vấn đề hoặc phanh tay đang bị cài. Ở dòng xe hiện đại hơn, nó báo độ dày của má phanh chỉ còn 2-3 mm, xe chỉ chạy được khoảng 2.000-3.000 km nữa là tới cốt kim loại. Khả năng cách nhiệt đã rất kém, cần thay ngay má phanh mới. 4-Áp suất dầu máy thấp Ngay khi thấy đèn báo, cần lập tức tắt máy. Như vậy mới còn hy vọng bảo toàn được động cơ. Nếu nó chỉ sáng khi vào cua hay khi phanh gấp, nên kiểm tra mức dầu máy. Nếu sau khúc cua, đèn tắt, có thể tiếp tục chạy theo chế độ giảm ga và tránh các xử lý đột ngột, tới trạm sửa chữa gần nhất. Ngoài ra, hiện tượng này cũng có thể do vòng bi trục khuỷu đã mòn. 5-Hỏng túi khí hoặc dây an toàn Đèn báo sẽ test sáng lên khi bật chìa khóa điện và tự tắt sau mấy giây, nếu hệ thống an toàn hoạt động bình thường. Trong trường hợp đèn này không tắt sau khi test hoặc đột nhiên sáng lên khi xe đang chạy, nên đến trạm sửa chữa ngay khi có thể. 6- Có nước trong bộ vi lọc Khi đèn báo có nước trong bộ vi lọc bật sáng, hãy nhanh chóng đưa xe đến trạm sửa chữa gần nhất. Sử dụng loại dầu nào cho xe tay ga? Tác dụng và tính chất của dầu nhờn Trong động cơ, dầu nhờn có nhiều tác dụng như giảm ma sát giữa hai bộ phận tiếp xúc trực tiếp với nhau, giải nhiệt làm mát, làm kín, chống ăn mòn. Tuy nhiên, tác dụng cơ bản nhất của nó vẫn là giảm ma sát nên độ nhớt là chỉ tiêu có ảnh hưởng quan trọng nhất đến chất lượng của một sản phẩm dầu nhờn thương mại. Độ nhớt của dầu thay đổi theo nhiệt độ. Khi ở nhiệt độ cao, độ nhớt giảm và ngược lại. Dầu có độ nhớt thấp dễ di chuyển hơn so với dầu có độ nhớt cao. Ngoài ra, do trọng lượng của các phân tử cấu thành nên dầu nhờn có liên quan trực tiếp đến độ nhớt của nó nên người ta thường gọi thành dầu nặng hay dầu nhẹ. Dầu nhẹ dùng để chỉ loại có độ nhớt thấp, dầu nặng chỉ dầu có độ nhớt cao. Trên thực tế, dầu nhẹ dễ bơm và luân chuyển qua động cơ nhanh hơn. Ngược lại, dầu nặng thường có độ nhớt cao, di chuyển chậm hơn nên có áp suất cao hơn nhưng lưu lượng dầu qua bơm lại thấp hơn. Đặc điểm động cơ của xe tay ga -Vì đặc điểm cấu tạo và tính thẩm mỹ, động cơ của xe tay ga được thiết kế nhỏ gọn hơn, công suất riêng lớn hơn và được đặt kín ở phía sau. Chính vì thế, động cơ xe tay ga có nhiệt độ cao hơn hẳn động cơ xe máy khác do dễ bị bùn đất bám, khuất/kín. -Chế độ vận hành của động cơ xe tay ga cao hơn, tốc độ vòng quay cao hơn (8000- 10.000v/p) so với xe máy thông thường (5000-6000v/p). Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiệt độ làm việc của dầu động cơ cũng cao hơn, khoảng 150o-170o C. -Xe tay ga ít khi bố trí hệ thống côn (ly hợp) nằm chung trong cacte. Do vậy dầu bôi trơn cần có hệ số ma sát thật thấp để nâng cao hiệu suất động cơ. Độ nhớt là chỉ tiêu quan trọng của dầu.... Xe tay ga có những đặc điểm khác biệt -Một số xe tay ga chỉ có bộ phận khởi động bằng điện chứ không có cần đạp khởi động, dùng dầu không đúng chủng loại trong thời tiết lạnh sẽ khó khởi động. Dầu động cơ cho xe tay ga Những khác biệt của động cơ xe tay ga so với các loại xe thông thường dẫn đến yêu cầu dẫn đến dầu động cơ dành cho xe tay ga cũng khác hơn. Dầu cho xe tay ga cần có khả năng chịu nhiệt độ cao, độ bền nhiệt tốt, độ nhớt thích hợp để dễ khởi động và bảo vệ động cơ ở tốc độ cao và đặc biệt phải có phẩm cấp chất lượng phải cao hơn dầu động cơ thông thường. Sử dụng dầu bôi trơn động cơ cho xe tay ga cần chú ý: -Sử dụng dầu đúng chủng loại, chỉ số yêu cầu của nhà sản xuất. -Sử dụng dầu đặc chế cho xe tay ga, dầu có thành phần tổng hợp (synthetic) hoặc bán tổng hợp (semi synthetic), nghĩa là sẽ có chỉ số độ nhớt cao vượt trội (VI>140) đảm bảo độ nhớt dầu luôn ổn định khi nhiệt độ làm việc của động cơ lên cao, giảm hệ số ma sát và tăng độ bền của màng bôi trơn giúp động cơ hoạt động luôn ổn định. -Dầu có phẩm cấp chất lượng cao (API SL...) để đảm bảo dầu có khả năng chống lại sự ô-xy hoá ở nhiệt độ cao, giữ các chi tiết động cơ luôn sạch khiến tuổi thọ động cơ sã tăng đáng kể. -Dầu có độ nhớt đa cấp thấp hơn của xe số (SAE 10W-40) sẽ giúp động cơ dễ dàng khởi động ngay cả khi nhiệt độ xuống thấp, bảo vệ động cơ ngay từ ban đầu hay khi vòng quay động cơ hoạt động đến tốc độ tối đa. Các loại dầu khác của xe tay ga -Dầu hộp số (bánh răng): Xe tay ga có hộp bánh răng tách rời động cơ nên có loại dầu bôi trơn riêng. Tuỳ theo loại xe, các nhà sản xuất sẽ yêu cầu chủng loại cũng như thời gian thay thế. -Dầu phanh: Các xe tay ga đều sử dụng phanh đĩa, dầu phanh sẽ là chất lỏng truyền lực phanh. Thông thường dầu phanh có 2 loại với ký hiệu (DOT3- DOT4), bổ sung và thay mới dầu phanh nên theo quy định của nhà sản xuất. Dầu cho xe tay ga cần có khả năng chịu nhiệt độ cao Sử dụng xe hơi như thế nào để tiết kiệm nhiên liệu? Các chuyên viên kỹ thuật của những hãng xe hơi hàng đầu thế giới cho rằng lái xe và bảo quản xe đúng kỹ thuật chính là cách tiết kiệm nhiên liệu tối ưu nhất. Lái xe đúng kỹ thuật Vận tốc và gia tốc đóng vai trò đáng kể trong việc giảm lượng tiêu hao nhiên liệu. Bạn càng nhấn ga thì động cơ càng "khát" nhiên liệu. Khi vận tốc lên đến 100km/h, lực kéo tăng thêm 10% cho mỗi lần tăng thêm 10km/h. Lái xe với vận tốc càng cao thì lượng nhiên liệu tiêu hao càng nhiều. Vận hành ở tốc độ thấp, số thấp cũng như ở tốc độ cao đều tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn so với mức trung bình. Tương tự, tăng tốc đột ngột cũng tiêu hao nhiên liệu gấp 4 lần so với mức bình thường. Phanh nhiều cũng làm chiếc xe “uống” xăng nhiều hơn do bạn sẽ phải tăng tốc sau khi phanh, vì vậy hãy giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước để quá trình phanh xảy ra không quá đột ngột. Xe chở càng nặng thì càng hao nhiên liệu. Nên dọn dẹp các thứ trên xe và bỏ đi những thứ không cần thiết. Giảm trọng lượng khoảng 40kg, sẽ tiết kiệm được 3% nhiên liệu. Một người lái xe nhiều kinh nghiệm là biết cách tính toán quãng đường đi thế nào thuận lợi nhất. Nếu bạn có một lộ trình “liên kết” các địa chỉ với nhau, bạn không chỉ tiết kiệm được nhiên liệu mà còn đỡ mất thời gian. Nên nhớ đừng phanh gấp nhiều lần, vì mỗi lần như vậy, chiếc xe phải "đề-pa" để trở lại vận tốc cũ và lượng nhiên liệu tiêu tốn nhiều hơn. Chăm sóc động cơ Cần sử dụng và bảo dưỡng động cơ theo đúng hướng dẫn kỹ thuật của nhà sản xuất. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động của động cơ như lọc gió, mức dầu bôi trơn, tuổi thọ của bu- gi... một cái lọc dầu bẩn có thể làm hao nhiên liệu thêm 4%. Khi thấy đèn báo “check engine”, bạn phải mang xe đi kiểm tra ngay. Nhà sản xuất khuyến cáo dùng loại nhiên liệu nào, dầu nhờn nào thì bạn dùng đúng loại ấy. Hãy cảnh giác với các loại nhiên liệu được quảng cáo là tiết kiệm, có thể chúng sẽ không phù hợp Tăng tốc đột ngột, tiêu hao nhiên liệu gấp 4 lần bình thường. Sử dụng và bảo dưỡng động cơ theo đúng yêu cầu kỹ thuật (ảnh VNE) với động cơ xe bạn. Cũng không nên tin tưởng vào lời quảng cáo các loại “phụ gia” làm hệ thống máy móc vận hành trơn tru. Chọn lốp xe Luôn giữ áp suất lốp đúng tiêu chuẩn, bánh xe không đủ hơi khiến việc điều khiển tay lái càng khó và làm lốp xe mau mòn. Bên cạnh đó, ma sát còn làm tăng nhiệt độ và trong trường hợp đủ lớn, nó sẽ làm cháy cao su. Do độ bám đường tăng lên cùng với ma sát nên động cơ sẽ phải làm việc nhiều hơn. Ngược lại, một vài loại lốp lại mòn nhanh khi bơm quá căng, bởi vậy, bạn hãy cố gắng đảm bảo áp suất lốp luôn nằm trong chỉ dẫn kỹ thuật của nhà sản xuất. Nên kiểm tra định kỳ hệ thống lái của xe, điều này giúp hạn chế hao mòn lốp xe, giảm tiêu hao nhiên liệu. Sử dụng điều hoà nhiệt độ hợp lý cũng là một cách tiết kiệm nhiên liệu. Khi trời nóng, cây số đầu bạn nên hạ tất cả các cửa xuống để nhiệt độ trong xe giảm dần nhờ gió thổi vào xe, sau đó mới bật điều hòa, để làm giảm sức kéo của compressor. Chạy trên đường cao tốc, bạn chỉ cần vặn máy lạnh số nhỏ. Yếu tố thời tiết cũng ảnh hưởng đến mức độ tiết kiệm nhiên liệu của xe. Việc khởi động xe trong điều kiện thời tiết quá ẩm ảnh hưởng không chỉ đến sự vận hành của động cơ mà còn đến tiêu thụ nhiên liệu. Điều kiện đường miền núi và gió mạnh cũng làm xe tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn. Khi bạn chuẩn bị mua xe hãy tính toán một cách tương đối xem nó sẽ ngốn bao nhiêu nhiên liệu. Khi đó bạn sẽ hình dung được có nên mua chiếc xe động cơ dung tích lớn và tiêu hao nhiều nhiên liệu hay không. Luôn giữ áp suất lốp đúng tiêu chuẩn (ảnh VNE) Cần chú ý những gì khi sử dụng đèn pha? Theo chức năng làm việc đèn pha thuộc hệ thống tín hiệu và chiếu sáng trên ôtô, xe máy. Yêu cầu chiếu sáng tiêu chuẩn của đèn pha phải giúp cho người lái xe quan sát rõ mặt đường (100 -120 m phía trước đối với ôtô và 60 m đối với xe máy). Khi gặp người đi ngược chiều, đèn cốt làm nhiệm vụ chiếu sáng gần với khoảng sáng từ 50-75 m và hướng ánh sáng phải đi xuống 300. Các loại đèn pha, đèn cốt Tính chất chiếu sáng của đèn hệ thống đèn phụ thuộc vào kết cấu của phần tử quang học và kết cấu của bóng đèn (bóng đèn, pha đèn và kính khuyếch tán ánh sáng). Dây tóc bóng đèn pha (chiếu xa) đặt đúng tiêu điểm parabol pha đèn còn dây tóc đèn cốt (chiếu gần) đặt ngoài tiêu điểm của parabol pha đèn. Kính khuyếch tán có tác dụng phân bố lại chùm tia ánh sáng của đèn cho phù hợp với yêu cầu chiếu sáng. Hệ đèn pha châu Âu thường dùng 2 đèn, công suất đèn pha 50W; công suất đèn cốt 40W. Hệ đèn pha châu Mỹ thường dùng 4 đèn với công suất đèn pha 50-60W; công suất đèn cốt 40-50W, khi chiếu xa 4 đèn pha cùng làm việc nhưng khi chiếu gần chỉ còn 2 đèn cốt làm việc. Chùm tia sáng chiếu gần của đèn cốt trên xe châu Âu và xe châu Mỹ khác nhau. Các đèn pha trên xe châu Âu khi làm việc ở chế độ chiếu sáng gần (đèn cốt), chùm tia sáng chiếu không đối xứng và được hướng về phía bên phải khoảng 150 để người lái nhìn rõ hơn phần đường bên phải của mình và giảm bớt khả năng làm loá mắt người lái xe đi ngược chiều. Các đèn pha hệ châu Mỹ khi chiếu gần vẫn giữ nguyên dạng chùm tia đối xứng do đó tầm nhìn bên phải của người lái sẽ kém hơn. Đèn pha, cốt thường phân loại theo kiểu bóng đèn và loại dây tóc bóng đèn thành các loại sau: - Đèn Wolfram: Do đặc tính của wolfram nên khi làm việc, loại đèn này hay bị đen mặt bóng đèn khiến độ sáng bị giảm nhanh. - Đèn Halogen: Là loại đèn được nạp khí halogen hay hỗn hợp của halogen với brom, đèn halogen nhỏ gọn, cường độ sáng lớn (gấp đôi đèn wolfram) và có khả năng chịu nhiệt độ cao. Đèn pha được coi là "mắt" của chiếc xe Bóng đèn halogen -Đèn Xenon: Là loại đèn được nạp khí xenon, có ưu điểm lớn là có chùm tia sáng với quang phổ gần như ánh sáng mặt trời nên tạo thuận lợi cho người lái quan sát trong đêm. Đèn xenon thường được lắp trên các dòng xe cao cấp, với giá thành đắt gấp 5 lần loại đèn thông dụng. Đèn halogen và đèn xenon Sử dụng đèn xe như thế nào? - Vì tầm quan sát ở chế độ cốt là 45 m so với 100-120m của ánh sáng đèn pha, vì vậy cần sử dụng đèn pha khi tăng tầm quan sát trong đêm. Ngoài ra, để tăng thêm tính hiệu quả khi sử dụng đèn pha cần giảm ánh sáng tối đa trong khoang lái (không nên bật đèn trong xe và điều chỉnh các thiết bị ánh sáng ở chế độ mờ hoặc tắt). - Nên sử dụng đèn cốt khi có sương mù hoặc mưa sẽ quan sát rõ đường hơn. - Luôn có bóng đèn sương mù dự phòng. Đèn sương mù được thiết kế để sử dụng trong điều kiện thời tiết có nhiều sương mù nhằm tăng độ sáng trên mặt đường. Chỉ nên sử dụng đèn sương mù khi cần thiết và không nên sử dụng thường xuyên với đèn pha vì có loại đèn sương mù sẽ làm lệch ánh sáng đèn pha và làm cho người điều khiển phương tiện ngược chiều giảm tầm quan sát. - Nên kiểm tra đèn thường xuyên và căn chỉnh pha đèn rọi đúng hướng, tầm ánh sáng lệch đi 10 cũng làm ảnh hưởng tới hiệu quả chiếu sáng của đèn xe rất nhiều. - Luôn giữ cho đèn pha sạch sẽ. Chất bẩn hay bụi bám vào đèn xe sẽ làm giảm độ sáng của đèn đến 60%. Ngoài việc giữ cho đèn pha sạch sẽ, bạn cũng phải nên giữ cho kính xe sạch sẽ bằng cách lau chùi thường xuyên, hoặc sử dụng hệ thống rửa kính xe khi kính xe có nhiều bụi bám vào. Sử dụng đèn pha tăng tầm quan sát trong đêm - Thay thế ngay những bóng đèn bị cháy và nên có bóng đèn dự phòng trên xe. Hầu hết các hệ thống đèn xe đều thuộc loại bóng halogen có thể dễ dàng thay thế mà không cần bất kỳ dụng cụ nào. Nên đọc hướng dẫn kỹ thuật của xe để thao tác chính xác, khi thay bóng đèn mới không nên chạm tay vào bóng ngoài trừ phần đuôi đèn. - Nên sử dụng pha khi lái một mình trong đêm, sau đó chuyển sang cốt khi có xe đi ngược chiều trong vòng 150 m (khoảng 3 giây ở tốc độ 90 km/giờ). Không nên sử dụng đèn pha khi cua xe, vì nếu xe đối diện cũng quên tắt pha thì hai xe bật pha cùng một lúc sẽ làm cho người lái không thấy đường, rất nguy hiểm. Khi vượt xe, không nên sử dụng đèn pha, nên duy trì khoảng cách an toàn và nháy đèn để ra hiệu xin vượt. Quy trình bảo dưỡng xe gắn máy được thực hiện như thế nào? Mục đích của bảo dưỡng là luôn đảm bảo các tính năng của xe ở trạng thái tốt nhất có thể, để tránh những hư hỏng nhỏ trở lên lớn hơn trong tương lai, để đảm bảo sự an toàn của xe và chủ xe. Nếu chiếc xe được bảo dưỡng đúng tiêu chuẩn, tuổi thọ của xe có thể tăng, tính kinh tế nhiên liệu tốt hơn, hoạt động tin cậy hơn. Quy trình bảo dưỡng xe gắn máy được thực hiện theo các bước sau: -Lốp xe: Lốp trước và lốp sau cần được sử dụng đúng theo quy định, tuổi thọ của một chiếc lốp phụ thuộc rất nhiều vào cách sử dụng và quá trình vận hành. Luôn giữ áp suất lốp đúng theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Kiểm tra chân chống đứng, chân chống nghiêng, chỗ để chân đảm bảo luôn vững vàng và được bôi trơn tốt. -Động cơ: Kiểm tra tiếng động phát ra từ động cơ nhằm phát hiện và ngăn chặn các hỏng hóc trong động cơ. Kiểm tra tình trạng hoạt động của bu-gi, động cơ hoạt động tốt bu- gi luôn có màu gạch; nếu bu-gi có màu đen, hoặc trắng sáng cho thấy động cơ hoạt động không đạt hiệu quả tối ưu. Khói thải động cơ màu đen, có thể nhiên liệu không cháy hết. Khói thải màu trắng, có thể dầu bôi trơn lọt vào buồng đốt, những hiện tượng này đều biểu hiện các hỏng hóc của động cơ, cần điều chỉnh, sửa chữa kịp thời để tránh kéo theo những hỏng hóc lớn hơn. -Dầu máy: Dầu máy có nhiệm vụ bôi trơn và làm mát động cơ, sử dụng dầu bôi trơn cần đúng chỉ dẫn của nhà sản xuất. Dầu cần được kiểm tra thường xuyên để đảm bảo động cơ luôn có chế độ vận hành tốt nhất. -Hệ thống điện: Theo thời gian, hệ thống điện của xe sẽ kém dần do sức nóng của động cơ, hoặc do các tác nhân bên ngoài (nước, ô-xy hóa…). Việc kiểm tra hệ thống điện nhằm bảo đảm khả năng nạp điện cho ắc-quy, khả năng khởi động của động cơ, hệ thống điện đánh lửa hoạt động ở trạng thái tốt nhất, giúp duy trì khả năng tiết kiệm nhiên liệu của động cơ. -Ắc-qui: Ắc-quy có nhiệm vụ cung cấp điện cho bộ phận khởi động (đề) và hệ thống đèn tín hiệu. Kiểm tra, bảo dưỡng ắc-quy để luôn đảm bảo lượng dung dịch, Luôn giữ áp suất lốp đúng tiêu chuẩn Dầu máy cần được kiểm tra thường xuyên điện thế của bình theo tiêu chuẩn. Ắc-quy sẽ hoạt động ổn định và có tuổi thọ cao hơn. -Nhông-xích: Kiểm tra hệ thống xích truyền động. Xích là bộ phận dễ bị đất cát bám vào, dẫn tới làm mòn nhanh chóng đĩa và nhông. Luôn đảm bảo độ căng, độ bôi trơn tiêu chuẩn của xích, độ kín của hộp xích. -Phanh: Kiểm tra hệ thống phanh xe. Sau một thời gian sử dụng, cần vệ sinh bên trong đùm xe để tránh bụi bám quá dày, giảm hiệu quả khi phanh. Đối với phanh đĩa, bổ xung dầu đúng theo quy định của nhà sản xuất. Hệ thống ổ bi cũng cần được kiểm tra thường xuyên, bổ sung mỡ bôi trơn phù hợp khi cần thiết. -Chế hòa khí: Kiểm tra và vệ sinh (rửa) chế hòa khí để duy trì khả năng chế hòa khí tối ưu, góp phần không nhỏ trong việc giảm lượng nhiên liệu tiêu hao. Vệ sinh bình xăng để tránh hiện tượng đọng nước trong bình lâu ngày có thể dẫn tới bình xăng bị thủng do gỉ sét. Vệ sinh hệ thống lọc gió, đảm bảo khả năng cung cấp đủ không khí cho động cơ, giúp động cơ ít tiêu hao nhiên liệu. -Khung xe: Kiểm tra và chống gỉ sét khung xe, sườn xe, vành xe. Công việc này nên thực hiện ngay sau khi mùa mưa mới bắt đầu hoặc vừa kết thúc. Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống lái, các loại dây (phanh, đồng hồ tốc độ…). Tuy nhiên để đảm bảo an toàn, trước mỗi chuyến đi xa hoặc sau mỗi lần đi qua các con đường ngập nước, nên bảo dưỡng toàn bộ xe. Mỗi khi phát hiện ra các triệu chứng bất thường của xe, cần cho kỹ thuật viên kiểm tra ngay nhằm tránh các hỏng hóc lớn hơn. Bộ chế hòa khí Bảo dưỡng giảm xóc xe máy như thế nào? Do đặc điểm cấu tạo, bộ giảm xóc sau hoạt động khá ổn định và ít có trục trặc, những trục trặc thông thường hay xuất hiện ở bộ giảm xóc trước. Dấu hiệu để nhận biết khi giảm xóc bị hỏng là xe bị xóc khi lái, khó điều khiển, lốp mòn nhanh, xe đi qua chỗ xóc phát ra những tiếng kêu lục cục. Giảm xóc có nhiệm vụ hấp thụ và triệt tiêu những chấn động từ mặt đường, đem lại sự cân bằng, thoải mái và an toàn khi lái xe. Thông thường xe máy có hai bộ giảm xóc trước và sau. Trong mỗi ống gồm lò xo, pít-tông, xi-lanh thủy lực và các chi tiết phụ như ống bọc lò xo, ống che bụi, đệm cao su giảm chấn... Bộ phận quan trọng nhất của giảm xóc xe máy là lò xo và cặp pít-tông thủy lực (ti giảm xóc). Lò xo có tác dụng đàn hồi, biến dao động va đập ở bánh xe thành dao động điều hòa êm ái cho phần khung xe. “Ti” giảm xóc có tác dụng dập tắt nhanh các dao động của khung xe, bảo đảm tính bền vững của xe cũng như người trên xe. Trong quá trình sử dụng, cần chú ý đến hoạt động (độ nhún) của giảm xóc để bảo dưỡng sửa chữa ngay khi có sự cố. Dấu hiệu trục trặc và cách khắc phục - Khi xe chở nặng, tay lái không cân bằng: Giảm xóc trước của xe có thể đã bị gãy một bên lò xo, hoặc lò xo hai bên có độ cứng không đều nhau hoặc một bên pít-tông bị cong. Tùy theo nguyên nhân mà thay lò xo hoặc nắn lại pít- tông. - Khi đi, giảm xóc có tiếng kêu cót két: Có thể ống giảm xóc đã bị méo, lò xo bị gỉ cọ xát vào ống bọc và thân xi-lanh. Để khắc phục hiện tượng này, cần tháo giảm xóc, cạo hết gỉ ở lò xo bôi mỡ làm trơn. Nắn thẳng lại “ti” thủy lực bằng dụng cụ chuyên dùng. - Ở thân giảm xóc có vết dầu bám: “Phớt” dầu của giảm xóc bị rách (hở) do sử dụng lâu ngày, “phớt” dầu lão hóa gây nên hiện tượng chảy dầu giảm xóc. Lượng dầu giảm xóc bị thiếu hụt, khi xe đi qua chỗ xóc sẽ nghe thấy những tiếng lục cục khó chịu. Để khắc phục hiện tượng này cần thay “phớt”, bổ xung hoặc thay mới dầu giảm xóc. Khi thay mới hay bổ xung dầu giảm xóc cần chú ý chọn đúng chủng loại dầu và đổ đúng quy định của nhà sản xuất. Giảm xóc có nhiệm vụ hấp thu chấn động từ mặt đường Vết dầu trên thân giảm xóc Sau khi thay dầu mà giảm xóc vẫn cứng, xe vận hành không êm ái có nghĩa là lượng dầu đã vượt quá mức quy định, cần xả bớt dầu qua ốc xả ở cuối giảm xóc. Thông thường, chu kỳ thay dầu của giảm xóc trước từ 10.000 – 20.000 km. Kiểm tra bộ giảm xóc trước bằng cách bóp chặt phanh trước và nhún mạnh, giảm xóc còn tốt là mặt pít-tông phải sáng bóng suốt chiều dài, pít-tông và xi- lanh không được có độ “rơ”. Khi hoạt động, giảm xóc không được có màng dầu bám trên bề mặt. Cần chuẩn bị những gì trước khi đi xa? Chuẩn bị cho một chuyến đi xa - Các giấy tờ cần thiết trên xe: Giấy phép lái xe hợp lệ, đăng kiểm và bảo hiểm còn hiệu lực, đăng ký xe, các giấy phép đặc biệt khác tùy loại xe, hàng hoá và cung đường của xe. - Các vật dụng cần thiết: Túi cứu thương, đèn pin, bản đồ, bộ đồ sửa xe, lốp dự phòng, bình cứu hoả, tiền, giấy bút, nước uống, giấy vệ sinh. Điện thoại phải lưu các số của Bảo hiểm, Cứu hộ, Tư vấn kỹ thuật… - Các dụng cụ kỹ thuật: Dây câu điện, bộ kích điện ắc-quy; dụng cụ vá săm xe; bóng đèn pha và đèn tín hiệu dự phòng; một chai dầu máy 1 lít; đèn pin, hộp đựng dụng cụ thông dụng (tuốc-nơ-vít, kìm, búa...) Kiểm tra xe trước khi đi xa - Kiểm tra dầu máy: Rất nhiều động cơ gặp sự cố do thiếu dầu bôi trơn hay dầu không được thay kịp thời. Kể cả khi mới thay dầu, bạn cũng cần có bước kiểm tra này. Để đo mức dầu động cơ, trước hết, bạn đưa xe tới vùng rộng, bằng phẳng và để máy nguội. Sau khi tắt động cơ vài phút bạn mới đo mức dầu bởi nếu đo ngay, dầu chưa về các-te hết khiến kết quả không chính xác. - Kiểm tra nước làm mát: Mực nước trong két nước làm mát có thể nhìn được từ bên ngoài. Mức nước này phải luôn ở giữa mức thấp nhất và mức cao nhất. Không nên tháo nắp bộ sưởi lúc đang nóng. Nếu mức nước còn ít quá thì có thể có rò rỉ, kiểm tra kỹ, nếu có thì phải đi sửa ngay. - Ắc-quy: Bạn hãy kiểm tra xem có rò rỉ, vết nứt hay có dấu hiệu nào của sự ăn mòn hay không. Nếu có bạn nên thay bình mới. Kiểm tra lại các đầu điện cực, nếu các đầu cực bị ăn mòn thì ắc quy sẽ rất dễ bị hỏng, nhất khi đi trên đường. - Đảm bảo đủ áp suất lốp: Khi đi xa, lốp không đủ độ căng tạo nên sóng cơ học mài mòn lốp và gây nguy hiểm khi điều khiển xe do không thể tăng tốc như ý muốn. Hơn nữa, độ căng không đồng đều giữa các bánh sẽ làm mất cân bằng và không an toàn khi lái. Kiểm tra dầu máy - Bộ phận treo và tay lái: Khi đi xa, hành trình của bạn phải phụ thuộc rất nhiều vào bộ phận treo và tay lái. Nhưng để kiểm tra các bộ phận này một cách chính xác, bạn phải đem xe ra ngoài gara. Kiểm tra bằng mắt thường bốn thanh giảm xóc (ở gần các bánh xe), nếu như có vết dầu rỉ ra, bạn nên thay. Nếu giảm xóc bị thiếu dầu, chiếc xe rất khó khăn khi đi qua những đoạn đường xấu. - Lốp “sơ cua”, kích: Kiểm tra áp suất của lốp xe dự phòng khi bạn kiểm tra áp suất của các lốp xe khác (đảm bảo chúng có cùng áp suất và phải đúng theo quy định của nhà sản xuất), bạn có thể xem trong sách hướng dẫn sử dụng xe hoặc có thể tìm trên thành lốp. Kiểm tra xem kích nâng có còn tốt không, nếu bạn có lắp khóa bánh xe, nhớ là phải luôn có chìa khóa và cờ-lê để tháo con ốc đó ra. - Kiểm tra đèn và các thiết bị khác: Ngoài những chi tiết trên, hoạt động của đèn pha, cần gạt nước cũng quan trọng không kém. Bạn nên thử độ sáng của đèn pha để có thể thay nếu thấy cần thiết. Cần gạt nước phải hoạt động tốt, không bị mòn, bình nước rửa phải đầy. Hệ thống điện ổn định, còi hoạt động tốt là những yêu cầu khác cần chuẩn bị cho một chuyến đi thật an toàn và suôn sẻ. Một số kinh nghiệm khi lái xe - Lái xe trên đường đèo dốc: Kiểm tra xe cẩn thận trước khi lên và xuống đèo: nhiệt độ máy, áp suất dầu bôi trơn, áp suất khí nén, phanh, dầu phanh, các-đăng, vật chèn lốp. Chất lượng phanh và lái tốt là điều kiện an toàn bắt buộc khi qua đèo, ghi nhớ nguyên tắc lên đèo số nào thì xuống đèo bằng số ấy. Nên hãm tốc bằng số và động cơ, không lạm dụng phanh, chú ý đồng hồ vòng tua và nhiệt độ máy. Chú ý các biển báo, gương cầu khi xe vào các khúc cua, con dốc - đó luôn là cạm bẫy, hạn chế vượt, chỉ vượt khi thật an toàn. Bóp còi trước khi vào cua, luôn phải đi đúng phần đường. - Lái xe khi mưa - gió: Khi có mưa luôn phải bật đèn và giảm tốc độ, nên chạy ở tốc độ bằng một nửa so với bình thường. Đường mới ướt sẽ trơn hơn nên phải xử lý: phanh, lái, xi-nhan sớm hơn. Luôn giữ khoảng cách lớn hơn với xe cùng chiều, sử dụng gạt mưa, sấy kính đúng chế độ để có tầm nhìn tốt nhất. Nếu mưa to, không được chạy quá 90 km/h vì hiệu ứng trượt lướt sẽ xảy ra, nếu thấy xe tròng trành, phải giữ lái và giảm ga, tuyệt đối không phanh. Không cho xe chạy nhanh qua những vũng nước vì xe sẽ bị lệch hướng đáng kể. Khi bị ướt các má phanh sẽ ăn lệch hoặc không ăn sẽ rất nguy hiểm nếu phanh gấp, nên tì nhẹ vào chân phanh để sấy chúng khô trở Kiểm tra các thiết bị điện Chú ý biển báo, gương cầu khi xe vào cua lại. Nếu trời bão hoặc gió to tốt nhất tìm chỗ trú vì sẽ có nhiều cây đổ, dây điện chùng võng, tai nạn bất ngờ rình rập. - Lái xe đêm: Lái xe đêm nguy hiểm hơn ban ngày rất nhiều bởi tầm nhìn bị thu hẹp. Ban đêm, dùng tín hiệu đèn là chính khi tránh, vượt, gặp xe ngược chiều. Không đi nếu hệ thống đèn pha, đèn tín hiệu không đảm bảo. Khi gặp xe ngược chiều, bật đèn cốt, không nhìn trực tiếp vào đèn pha xe đó, mà nhìn chéo sang phải vào cạnh đường, vạch sơn trắng hoặc hàng cọc tiêu để căn lái, khi đến ngang nhau bật ngay đèn pha để quan sát đường (khắc phục khoảng "mù" của mắt người). Chỉ dừng xe khi thật cần thiết, nhớ tắt đèn pha, chỉ để đèn đăng-téc và xi-nhan đi thẳng. - Lái xe khi bị nắng chói: Nắng chói thường gặp khi sáng sớm hoặc chiều muộn. Cần lau kính trước sạch, dùng kính râm, chắn nắng. Nếu xe ngược chiều hoặc xe sau bạn bị chói nắng thì cẩn thận trước khi rẽ vì họ khó phát hiện ra bạn đang bật đèn xi-nhan. Nên đi với tốc độ vừa phải vì tầm nhìn bị hạn chế. - Lái xe trong sương mù: Trong sương mù kinh nghiệm tốt nhất là không lái, nếu phải lái nên bật cả đèn cốt, đăng-téc, đèn sương mù, xi- nhan đi thẳng. Nên đi theo đoàn, cách nhau một tầm nhìn, kiên nhẫn và đi với tốc độ chậm, không dùng radio, điện thoại. Dùng gạt mưa, sấy kính đúng chế độ để có tầm nhìn tốt nhất. Nếu xe bị hỏng, cố gắng đưa xe vào bên phải lề đường, cùng mọi người rời xe càng sớm càng tốt để tránh nguy hiểm, chỉ đến khi trời quang hãy sửa xe. Chú ý với những quãng đường sương mù hoặc khói xuất hiện theo từng đoạn cách nhau, phải giảm tốc ngay vì sẽ cực kỳ nguy hiểm nếu trong đám mù là chướng ngại vật, người đi bộ hoặc hướng đi thay đổi, đáng sợ nhất là một vụ tai nạn đã nằm đó từ trước. - Lái xe trên đường trơn lầy: Chuyển về số thấp, giữ vô-lăng thẳng, đi ga nhẹ, tránh làm bánh xe bị trượt (patine), cho xe di chuyển đều càng xa càng tốt. Nếu bị trượt thì nhẹ nhàng lùi lại một quãng đến chỗ đường bám tốt rồi lại tiến lên, lùi lại, tiến lên đến khi xe vượt qua được chỗ lầy. Dùng các mảnh ván, cành cây, cát… lót dưới bánh xe bị trượt để tăng ma sát hoặc dùng sợi xích, thừng quấn vào lốp để vượt qua quãng lầy. Nếu không được thì tìm xe khác kéo hoặc nhờ người hỗ trợ. Ngoài ra để đảm bảo an toàn bạn cần chú ý: tư thế lái đúng, chỉnh ghế lái phù hợp, điều chỉnh gương chuẩn và hiểu biết về chiếc xe mình đang lái. Lái xe trong sương mù vô cùng nguy hiểm Chuyển số thấp khi đi qua lầy Không lái xe khi sức khoẻ yếu, đang dùng thuốc an thần, xúc động hay cơ thể đang bị ảnh hưởng của rượu cho dù từ ngày hôm trước. Chọn mua xe máy cũ như thế nào? Thực tế, việc chọn mua một chiếc xe cũ vừa ý không dễ. Thông thường người mua chỉ nhìn vào giá cả theo chủng loại, cũ hay mới, căn cứ theo công-tơ-mét, biển số, giấy đăng ký…, nhưng trên thực tế những thông số này thường không chính xác. Tốt nhất, chỉ nên mua xe đã sử dụng không quá 3 năm, bởi với thời gian này, động cơ của xe vẫn còn hoạt động tốt. Thuận lợi nhất trong việc mua xe máy cũ là biết rõ chiếc xe cũng như người sử dụng, qua đó cũng biết được ưu và nhược điểm của chiếc xe để tiện lợi cho việc vận hành, chăm sóc bảo dưỡng sau này. Nếu bắt buộc phải mua một chiếc xe lạ, người tiêu dùng nên lưu ý một số điểm sau: Kinh nghiệm chọn mua xe máy cũ - Tổng thể chiếc xe: Để đánh giá chính xác tổng thể một chiếc xe đã qua sử dụng, cách chính xác nhất là chiếc xe phải được rửa sạch sẽ và quan sát dưới ánh sáng ban ngày. Theo kinh nghiệm chọn xe cũ, một chiếc xe còn tốt là phải “đều xe”, nghĩa là tất cả các chi tiết, phụ tùng trên xe có độ mới/cũ đồng đều nhau. Một chiếc xe vận hành bình thường, ổn định không thể có những chi tiết quá mới hoặc quá cũ so với tổng thể chiếc xe. - Giấy tờ: Cần kiểm tra đăng ký của xe và đối chiếu với biển kiểm soát. Kiểm tra rõ ràng số khung, số máy, đây là công đoạn mà rất nhiều người mua xe ngại làm bởi những hàng số này dài và đôi khi nằm ở những khu vực rất khó nhìn. Chỉ một nhầm lẫn nhỏ trên giấy tờ với những con số cũng đã đủ đem lại rất nhiều điều phiền toái cho người sử dụng. - Sơn xe: Quan sát màu sắc của sơn ở những chỗ khuất rồi so sánh với những nơi khác, nhìn theo chiều nghiêng của thân xe để có thể dễ dàng nhìn thấy những khu đã vực được “tút” lại bởi màu sơn và độ bóng sẽ không đều nhau. Nước sơn “gin”, được sản xuất trên dây chuyền công nghiệp thường không thể bị bong tróc, theo thời gian sử dụng, bề mặt sơn chỉ mòn dần đi. - Động cơ: Động cơ là phần quan trọng nhất của chiếc xe và cũng là nơi khó kiểm tra nhất, động cơ xe còn tốt sẽ có những đặc điểm sau: Những con số trên công-tơ-mét thường không chính xác Kiểm tra rõ ràng số máy, số khung + Bề mặt, hình dạng những con ốc trên động cơ không móp méo hay trầy xước. + Dễ khởi động, tiếng nổ chậm, đều (khi để garanti) và ổn định. Bất cứ một trục trặc nào của các bộ phận trong động cơ (ly hợp, xích cam, xúp-páp, tay biên…) đều có những tiếng động khác lạ đặc trưng khi động cơ vận hành. + Vặn hết ga mà không thấy khói ở ống xả + Sang số nhẹ nhàng (xe số). Động cơ hoạt động ngay khi kéo ga (xe ga). + Kiểm tra dầu bôi trơn sau khi động cơ làm việc (không được quá ít so với quy định, không được có ánh kim loại trong dầu) - Điện, ắc quy: Nên yêu cầu người bán tháo cốp, mở yên để kiểm tra kỹ hệ thống điện, ắc quy, IC, đi-ốt nạp. Một chiếc ắc-qui còn tốt thể hiện ở việc khởi động xe dễ dàng, đèn xi-nhan/còi hoạt động ổn định khi xe không nổ máy. - Giảm xóc: Để kiểm tra giảm xóc trước cần bóp chặt phanh trước rồi nhún mạnh nếu thấy tiếng kêu lục cục là giảm xóc đã kém hoặc bị chảy dầu, giảm xóc trước còn tốt có độ nhún sâu và êm ái, bề mặt ống nhún bóng sáng không có tỳ vết hay vệt dầu loang. Với giảm xóc sau, có thể kiểm tra bằng cách tải nặng (2 - 3 người) nếu không có tiếng kêu lạ, xe cân bằng, êm ái chứng tỏ chất lượng còn tốt. - Cảm giác khi lái: Một chiếc xe tốt phải tạo cảm giác an toàn, êm ái khi vận hành. Máy xe hoạt động ổn định khi tải nặng, xe đi qua chỗ xóc không có tiếng kêu lạ. Nên kiểm tra hệ thống lái tại những đoạn đường thật phẳng để đánh giá độ cân bằng của xe. Những chiếc xe đã từng bị đâm mạnh hay có lỗi kỹ thuật sẽ không thể có độ cân chuẩn của xe. Tìm mua một chiếc xe cũ còn tốt và giá cả hợp lý là việc làm rất khó. Nhưng nếu biết được chính xác chất lượng của chiếc xe, từ đó ta có thể định giá xe một cách chuẩn nhất. Nước sơn tốt không thể bị bong, tróc như thế này Mô-tô, xe máy có cấu tạo như thế nào? Sự phát triển của mô-tô 2 bánh Năm 1885, lịch sử thế giới ghi nhận chiếc mô-tô đầu tiên ra đời do Gotthieb Daimler (1834 - 1900 ) sáng chế, thời gian đầu xe mô-tô 2 bánh phát triển chậm do điều khiển khó khăn và tốc độ quá chậm. Đến thế kỷ XX mô-tô 2 bánh mới được sử dụng rộng rãi ở châu Âu. Thời kỳ đầu, động cơ của xe được đặt ngay trục bánh xe, xe không có giảm xóc. Dần dần, sau nhiều cải tiến, động cơ được đưa vào giữa khung xe để đảm bảo cân bằng. Các bộ phận khác như khung, li hợp (côn), hộp số, phanh, giảm xóc cũng phát triển và hoàn thiện để xe dễ điều khiển và có tốc độ tối ưu. Phân loại mô-tô, xe máy: Mô-tô, xe máy được phân loại chủ yếu dựa vào động cơ: - Nguyên lý hoạt động: 2 kỳ hoặc 4 kỳ. - Kết cấu và cách lắp đặt động cơ: + Động cơ đặt đứng + Động cơ đặt ngang + Động cơ hình chữ V - Dung tích xi-lanh: Có nhiều loại với dung tích xi-lanh thông thường từ 50 – 1500 cm3 Ngoài ra, mô-tô/xe máy còn được phân loại theo năm sản xuất, hệ thống đánh lửa, xe nam/nữ/tay ga hay các xe chuyên dùng như: thể thao, việt dã, địa hình... Cấu tạo cơ bản của mô-tô/xe máy - Động cơ: Là bộ máy gồm nhiều chi tiết, liên quan mật thiết với nhau. Đây là nơi đốt cháy nhiên liệu, nhiệt năng biến thành cơ năng và sinh ra động lực truyền sang hệ thống truyền động làm cho xe chạy. Động cơ gồm có các hệ thống chính: + Hệ thống trục khuỷu, thanh truyền + Hệ thống nhiên liệu + Hệ thống đánh lửa + Hệ thống bôi trơn, làm mát hình ảnh của chiếc mô-tô đầu tiên (1885) Động cơ hình chữ V + Hệ thống phân phối khí - Hệ thống điện: Tùy theo loại xe hệ thống điện có thể là hệ thống đánh lửa điện từ hay hệ thống đánh lửa bán dẫn. Hệ thống điện trên mô-tô/xe máy có nhiệm vụ sau: + Tạo tia lửa điện cao áp vào đúng thời điểm nhất định để đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu trong xi-lanh động cơ. + Cung cấp điện năng có điện áp ổn định cho hệ thống đèn, còi tín hiệu. + Khởi động động cơ (đề) + Theo dõi mức nhiên liệu ở bình chứa - Hệ thống truyền động: Có nhiệm vụ truyền chuyển động từ động cơ đến bánh xe chủ động, thay đổi mô-men cho phù hợp với tải trọng và hệ thống đường sá. Hệ thống này gồm: Bộ li hợp, hộp số, nhông trước, nhông sau và xích. Ở một số loại xe dùng trục các-đăng hoặc dây cu-roa (Vespa) để truyền động. - Hệ thống chuyển động: Có tác dụng biến chuyển động quay của hệ truyền động thành chuyển động tịnh tiến của xe, nó còn có tác dụng làm cho xe chuyển động êm hơn trên mặt đường không bằng phẳng. Hệ thống này gồm: bánh trước, bánh sau và giảm xóc. - Hệ thống điều khiển: Hệ thống này có tác dụng thay đổi hướng chuyển động của xe, cho xe chạy chậm hay dừng hẳn. Hệ thống này gồm tay lái, các cần điều khiển và hệ thống phanh. - Hệ thống chiếu sáng và tín hiệu: Hệ thống này có tác dụng chiếu sáng, tạo tín hiệu còi hay đèn khi phanh xe, khi quay xe để đảm bảo an toàn giao thông cho người sử dụng. Hệ thống này gồm: các đèn pha, cốt, đèn phanh, đèn xi-nhan, các đèn báo số và còi. Ngoài những hệ thống trên, mô-tô/xe máy còn có những bộ phận khác như ống xả để giảm tiếng ồn, cần khởi động, bàn đạp phanh, tay phanh, cần số, yên xe... Hệ thống đánh lửa bán dẫn Giảm xóc