Sơ lược về viêm tụy cấp

Sô löôïc veà VTC Ñònh nghóa: VTC : laø hieän töôïng töï tieâu hoùa cuûa tuïy, nhieãm truøng laø thöù phaùt. Nguyeân nhaân: Röôïu. Soûi. Khaùc (10% ): Taêng lipid, taêng Calcium, chaán thöông, PT, ERCP, thieáu maùu cuïc boä tuïy, thuoác… BEÄNH SINH. Dòch tuïy: 1500 -3000 ml/ngaøy, coù tính kieàm pH 8- 8.3. Men tuïy ñöôïc döï tröõ döôùi daïng zymogen, daïng khoâng hoaït ñoäng: trypsinogen, chymotrypsinogen… Acid/ taù traøng  secretine Môõ, proteine  cholecystokinase 2 chaát naøy kích thích tieát men tuïy. Enterokinase/ taù traøng hoaït hoaù trypsinogen  trypsin  hoaït hoùa caùc men coøn laïi. BEÄNH SINH. Lipase: môõ  Glycerin + a. beùo Laøm tieâu hoaù tuyeán tuïy. Trypsin/m Kallidin, Bradykinin thoaùt huyeát töông, giaõn maïch. Kích hoaït caùc yeáu toá ñoâng maùu RL ñoâng maùu. Caùc men tuïy ñöôïc hoaït hoaù LAÂM SAØNG. Ñau buïng ( VTC do röôïu sau 12- 24h, do soûi sau böõa aên thònh soaïn). Noân nhieàu. Soát, maïch taêng. Ñeà khaùng TV, chöôùng buïng. Khaùc: RL tuaàn hoaøn, tri giaùc, TDMP (T), RL ñoâng maùu… CLS. Amylasemie: Taêng treân 2.5 - 3 laàn / 24h, giaûm daàn sau 4-5 ngaøy. 95% VTC do soûi, 85% VTC do röôïu coù Amylasemie > 1000 UI/dl. Taêng keùo daøi > 1 tuaàn  bieán chöùng. Amylasemie khoâng phaûi laø XN chaéc chaén VTC : (+) giaû: 1/3 ko lieân quan VTC. (-) giaû: 10% VTC khoâng taêng. CLS. Ñoä thanh thaûi amylase/ creatinine: Amylase/ nieäu Amylase/ maùu Creatinine/ maùu Creatinine/ nieäu   100% = 1 – 4% Taêng > 6% laø Vieâm tuïy caáp. Taêng > 3 laàn (12%) bình thöôøng laø VTC naëng. (+) giaû: suy thaän, thuûng oå loeùt daï daøy- taù traøng. CLS. Lipasemie: chính xaùc hôn do chæ coù nguoàn goác töø tuïy, keùo daøi hôn. Taêng trong: thuûng DDTT, Vieâm tuïy maõn, nhoài maùu ruoät. Glycemie: taêng. Thay ñoåi chöùc naêng gan. Uremie: taêng. Calcium/ maùu: giaûm. CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT. NGOAÏI KHOA: Taéc ruoät cô hoïc. Vieâm tuùi maät caáp, vieâm ñöôøng maät. Thuûng taïng roãng. Phình ñoäng maïch chuû boùc taùch. NOÄI KHOA: Nhoài maùu cô tim. Vieâm phoåi. TIEÂN LÖÔÏNG.( Tieâu chuaån Ranson/ Imrie) VTC do röôïu: Luùc nhaäp vieän: Tuoåi: > 55 BC: :16000/ mm3 Glycemie: > 200 mg/dl LDH: > 350 UI/l AST: > 250 UI/dl. Trong 48h ñaàu: Hct  > 10%. BUN  > 5 mg% Calcium 4 mEq/l Dòch öù ñoïng : > 6 l. 7 DH: TV raát cao TIEÂN LÖÔÏNG.( Tieâu chuaån Ranson/ Imrie) VTC khoâng do röôïu: Luùc nhaäp vieän: Tuoåi: > 70 BC: :18000/ mm3 Glycemie: > 220 mg/dl LDH: > 400 UI/l AST: > 250 UI/dl. Trong 48h ñaàu: Hct  > 10%. BUN  > 2 mg% Calcium 5 mEq/l Dòch öù ñoïng : > 6 l. 7 DH: TV raát cao DIEÃN TIEÁN – ÑIEÀU TRÒ DIEÃN TIEÁN: 90 % dieãn tieán nheï, töï giôùi haïn. 10-15% naëng, keùo daøi, BC töû vong cao. NGUYEÂN TAÉC ÑIEÀU TRÒ: Ñaët sond muõi – dd. Boài hoaøn ñieän giaûi. Giaûm ñau – Giaûm tieát. Khaùng sinh: B/C nhieãm truøng, > 3 Dh Ranson, VTC HT/ CT -scanner. Thaåm phaân phuùc maïc.