Nghiên cứu chế tạo tiêu radar phản xạ góc dạng lưới kiểu gấp ứng dụng cho tàu đánh cá

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 THOÂNG BAÙO KHOA HOÏC NGHIÊN CỨU CHẾ TẠO TIÊU RADAR PHẢN XẠ GÓC DẠNG LƯỚI KIỂU GẤP ỨNG DỤNG CHO TÀU ĐÁNH CÁ STUDYING AND MANUFACTURING REFLECTIVE RADAR TARGET WITH GRID STYLE FOLDABLE TYPE DEPLOYED FOR FISHING BOATS Trần Tiến Phức1 Ngày nhận bài: 24/11/2016; Ngày phản biện thông qua: 29/3/2017; Ngày duyệt đăng: 15/6/2017 TÓM TẮT Có nhiều tai nạn đâm va đã xảy ra trên biển Việt Nam giữa tàu cá với nhau, giữa tàu hàng với tàu cá gây thiệt hại lớn về tài sản và nguy hiểm cho con người mà một trong số các nguyên nhân là do các phương tiện chưa được trang bị radar hàng hải và tiêu radar phù hợp. Bài báo này trình bày kết quả nghiên cứu chế tạo và triển khai ứng dụng một loại tiêu radar mới phù hợp với tàu đánh cá của Việt Nam. Tác giả đã sử dụng phương pháp thực nghiệm tại hiện trường với cấu trúc, vật liệu làm tiêu và các radar khác nhau, đo tín hiệu trên oscilloscope kỹ thuật số để thu thập số liệu. Kết quả cho thấy tiêu radar phản xạ góc dạng lưới kiểu gấp có độ phản xạ mạnh, ít bị cản gió nên có thể phát hiện và tác nghiệp tránh va từ xa trong điều kiện sương mù, gió mạnh, tầm nhìn hạn chế. Tiêu làm hoàn toàn bằng thép không rỉ, có thể gấp lại khi bảo quản nên vừa có độ bền cao và không chiếm nhiều không gian trên tàu cá có kích thước nhỏ, chật hẹp của Việt Nam. Sản phẩm đã được đăng ký sáng chế tại Cục Sở hữu Trí tuệ, tập huấn cho ngư dân sử dụng tại nhiều tỉnh, giới thiệu tại Hội nghị toàn quốc triển khai thực hiện Nghị định 67/2014, báo cáo tại Hội nghị Vật lý kỹ thuật và Ứng dụng toàn quốc lần thứ 4 và đang làm thủ tục chuyển giao công nghệ cho doanh nghiệp sản xuất theo quy mô công nghiệp. Từ khóa: radar hàng hải, tiêu radar phản xạ, tàu đánh cá ABSTRACT Many collisions have occurred on Vietnam Sea between fi shing boats and between cargo ships and fi shing boats which have caused great damage to property and danger to humans. One of the main reasons is that the fi shing boats are not equipped with marine radar and suitable radar target. This paper presents the results of studying, manufacturing and deploying a new target of radar which is suitable for Vietnamese fi shing boats. The author has used empirical methods in the sea with the structure and material of refl ective target with various other radars, and measured the signal on digital oscilloscope to collect data. Results showed that the new refl ective radar target with grid style, foldable type and had stronger refl ectivity, high wind resistance which may detect remote targets, to avoid collisions in fog conditions, strong winds and limited vision. The targets of radar are entirely made with stainless steel and can be folded when stored. Therefore, they are very durable and do not occupy much space on small and narrow fi shing boats in Vietnam. Our products have been registered patent at the Intellectual Property Department, training for fi shermen to use in many provinces, presented at the National Conference for the implementation of the 67/2014 Decree, at The 4th National Conference on Applied and Engineering Physics and are in the process of transfer technology for business in order to manufacture at industrial scale. Keywords: marine radar, refl ective radar target, fi shing boats 1 Khoa Điện – Điện tử, Trường Đại học Nha Trang TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 79 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 I. ĐẶT VẤN ĐỀ (1) Tiêu radar phản xạ góc hoạt động theo Trong đó, h và h là độ cao lắp anten và nguyên lý của quang hình học. Các mặt phản 1 2 độ cao mục tiêu trên mặt biển, R tính bằng hải xạ sóng điện từ được ghép thành các tam diện lý (NM). thuận thì tia phản xạ sẽ quay về cùng phương Thị trường thế giới đã có nhiều loại tiêu nhưng ngược chiều. Tùy theo vị trí tương đối radar phản xạ góc với kiểu dáng, kích thước giữa nguồn phát tia tới và tam diện mà hiện và vật liệu khác nhau (Hình 1d, e, f, g). Từ các tượng phản xạ có thể xảy ra một lần, hai lần nghiên cứu cơ bản về tiêu radar phản xạ thụ (Hình 1a) hay ba lần (Hình 1b). Tầm xa có khả động đã công bố [2], [3] cho thấy cấu trúc ba năng phát hiện mục tiêu trên biển với radar mặt phản xạ ghép thành tam diện thuận có tính băng X được tính theo công thức (1). ứng dụng cao. Hình 1. Nguyên lý và kiểu dáng tiêu radar phản xạ góc trên thị trường thế giới Trong số đó, loại tiêu có các mặt hình tam giác (tiêu Hình 1f). Tuy nhiên, đáp ứng góc vuông cho độ phản xạ mạnh nhất, tiết diện nghiêng khi sử dụng của tiêu mặt hình vuông hiệu dụng gấp hơn 2,4 lần so với loại mặt tròn lại hẹp hơn, chỉ bằng một nửa của tiêu mặt tam (tiêu Hình 1e) và gấp hơn 9 lần loại tiêu mặt giác (Bảng 1). Bảng 1. Tham số các loại tiêu phản xạ sóng radar hàng hải [2] 80 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 Nhằm đảm bảo an toàn hàng hải, nhiều tốc độ giữa các phương tiện tham gia giao nước đã quy định các tàu đi biển đều phải có thông hay sản xuất trên biển. Những thông tin radar hoặc tiêu radar để tác nghiệp tránh va. này giúp các phương tiện tránh bị va chạm với Hiện nay (2016), giá tiêu radar phản xạ góc nhau, có thể trợ giúp khi có sự cố. Tuy nhiên, trên thế giới [4] khoảng từ 33 đến 890 USD. giá thành hệ thống AIS, trình độ của người Ở Việt Nam, khai thác thủy sản xa bờ đang ngư dân Việt Nam để sử dụng và điều kiện môi được Nhà nước ưu tiên phát triển, số lượng trường trên tàu cá là những khó khăn rất lớn tàu thuyền ngày càng tăng. Ngư trường của nếu chọn phương án này. Việt Nam đan xen với các đường hảng hải nội Trước thực trạng đó, ứng dụng tiêu radar địa và quốc tế có mật độ tàu qua lại rất đông. phản xạ góc dạng lưới kiểu gấp là phương án Nhiều tai nạn đâm va giữa tàu hàng với tàu cá, có tính khả thi cao nhất để đảm bảo an toàn và giữa tàu cá với nhau hay ngư cụ bị mất gây hiệu quả cho tàu cá Việt Nam nói chung, mà thiệt hại lớn cả tài sản và tính mạng thuyền đặc biệt là nghề câu mực khơi và nghề lưới rê viên [5]. Ngư dân các tỉnh miền Trung có nghề tầng mặt. Đây là những nghề khai thác hoạt câu mực khơi. Mỗi tàu có 30 đến 50 thúng câu động dài ngày mỗi chuyến biển và số lao động hoạt động độc lập trong đêm trên biển. Đây là nhiều trên mỗi tàu. nghề câu truyền thống nhưng rất rủi ro. Thời tiết xấu hoặc thúng câu va chạm với các tàu II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU khác trong đêm dễ bị lật gây nguy hiểm đến 1. Tiêu radar phản xạ góc tấm liền ghép cố định cả tính mạng nhưng chưa có phương án nhận Tiêu radar có kiểu dáng như Hình 1f đã biết để cứu hộ hiệu quả [6]. được chọn nghiên cứu thí nghiệm đầu tiên vì Về mặt khoa học hàng hải hiện đại, ta dễ chế tạo và triển khai sử dụng trong thực tế. có thể dùng hệ thống nhận dạng tự động Hình 2 mô tả cấu hình hệ thống thí nghiệm trên (Automatically Identifi cation System - AIS) để biển với các tiêu radar có kích thước và vật liệu trao đổi thông tin với nhau về vị trí, hướng, khác nhau. Hình 2. Thử nghiệm tiêu radar tấm liền và so sánh với phao dẫn luồng của Cảng Nha Trang a) Tàu và radar thử nghiệm; b) Thả tiêu trên biển; c) Phương án chạy tàu để đo Bảng 2 cho thấy, khi có cùng kiểu dáng và mới đảm bảo ổn định hệ số phản xạ sóng radar kích thước nhưng các tấm kim loại là vật liệu lâu dài. Nếu muốn tăng tầm xa phát hiện tiêu khác nhau (nhôm, tôn, inox) không ảnh hưởng thì cần tăng độ cao lắp đặt, tăng kích thước lên tầm xa phát hiện của radar. Tuy nhiên, cạnh hay chọn radar có công suất phát sóng trong môi trường biển, chỉ có vật liệu bằng inox lớn hơn. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 81 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 Bảng 2. Kích thước, trọng lượng và tầm xa phát hiện các tiêu radar có kiểu dáng như Hình 1f Trọng lượng (Kg) TT Mẫu Kích thước (cm) Tầm xa phát hiện (hải lý) Nhôm Tôn mạ kẽm I nox 1 A 25,6 0,2 0,22 0,25 4,2 2 B 34,4 0,36 0,39 0,44 4,9 3 C 42,9 0,56 0.62 0,69 5,8 Sau thí nghiệm này, tác giả đã xác lập Từ đó, phát sinh một nhu cầu rất lớn đối được quy trình tính toán và triển khai hệ thống với tiêu radar có độ phản xạ sóng mạnh, chịu radar cùng với tiêu cho các tàu khai thác lưới mặn, ít biến dạng, có thể gấp lại được để rê có tham số đầu vào là yêu cầu tầm xa phát tránh suy giảm chất lượng, ít chiếm chỗ khi hiện trên biển, công suất xung của radar, góc không sử dụng hoặc khi bảo quản và độ cản khối chùm tia sóng điện từ tương ứng với tham gió thấp dùng cho nghề cá xa bờ trở nên số đầu ra là kích thước cạnh của tiêu, độ cao cấp thiết. lắp đặt [1]. Kết quả nghiên cứu đã được tác 2. Tiêu radar phản xạ góc dạng lưới giả triển khai ứng dụng cho ngư dân các tỉnh kiểu gấp Trung bộ thông qua các lớp tập huấn do Trung Bảng 1 cho ta thấy, loại tiêu ba mặt chữ tâm khuyến nông tổ chức từ trước năm 2013. nhật ghép vuông góc có tiết diện hiệu dụng và Với chủ trương ưu tiên phát triển khai thác hệ số phản xạ mạnh. Vì vây, tác giả đã chọn thủy sản xa bờ của Nhà nước, nhiều ngư dân kiểu dáng tiêu này để nghiên cứu tiếp theo đã tăng quy mô sản xuất bằng việc đóng tàu nhằm đáp ứng thực tiễn sản xuất của ngư có kích thước lớn hơn, ngư cụ nhiều hơn, dài dân hiện tại và tương lai. Mặc dù tham số góc hơn. Từ đây, thuyền trưởng phải quản lý ngư cụ nghiêng của tiêu ba mặt chữ nhật nhỏ hơn trong phạm vi rộng hơn và việc áp dụng các loại song ta có thể giải quyết được bằng việc chọn tiêu radar như trong Hình 1 không còn đáp ứng. cấu trúc vật liệu dạng lưới để giảm trọng lượng - Tăng kích thước tiêu và lắp cao để phát và sức cản gió. hiện được từ xa đã làm tăng đối trọng và Không gian trên các tàu đánh cá của ngư trọng lượng; dân Việt Nam rất hạn chế, đặc biệt là nghề - Ngư trường Việt Nam chịu ảnh hưởng rất câu mực khơi. Mỗi tàu có 30 đến 50 thúng câu lớn của gió mùa Đông Bắc và Tây Nam. Các và 40 đến 55 thuyền viên hoạt động dài ngày mặt tam diện tấm liền gây cản gió làm nghiêng trên biển. Ngư cụ, nhu yếu phẩm, sản phẩm và hạ thấp cây tiêu trên biển; sau thu hoạch phải thu gọn nhất có thể để có - Cấu trúc ghép cố định các tấm kim loại không gian sống cho con người. Các thúng làm cho tiêu radar có thể tích chiếm chỗ lớn câu có thể úp lại với nhau (Hình 3), các tiêu và không đổi cả lúc sử dụng lẫn lúc bảo quản radar phải thiết kế gấp lại được dễ dàng mới trên tàu. có tính khả thi ứng dụng. Hình 3. Tàu câu mực khơi: a) Thúng câu khi bảo quản; b) Lúc triển khai; c) Tách khỏi tàu mẹ 82 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 Tiêu radar phản xạ góc dạng lưới, kiểu gấp tháo được nhằm gấp hai tấm một phần tư và (Hình 4) bao gồm: tấm một nửa nằm trong cùng một mặt phẳng - Tấm nền a) dạng phẳng, hình vuông, đối với tấm nền. Mỗi tiêu sau khi gấp lại có độ dày xứng tâm, ở giữa có hai thanh giằng vuông góc khoảng 2cm; với nhau tại tâm và vuông góc với bốn cạnh có - Tất cả các tấm có mắt lưới bằng 0,5cm khung viền; (nhỏ hơn ½ bước sóng λ của radar hàng hải - Hai tấm một nửa b1 và b2, hình chữ nhật, dân sự băng X tần số 9,4 GHz, bước sóng lần lượt được bố trí ở phía trên và phía dưới 3,2cm) và đều làm bằng vật liệu inox 304 để của tấm nền và có cạnh dài được lắp với nhau chống ăn mòn trong môi trường biển. hai bên thanh giằng thứ nhất bởi bốn bản lề Cố định cánh sóng của radar hàng hải ở hai chiều; trên bờ biển Nha Trang với độ cao tương ứng - Bốn tấm một phần tư chia làm hai cặp C1, C2 và C3, C4, lần lượt được bố trí ở phía trên như lắp trên tàu cá của ngư dân. Dùng một và phía dưới của tấm nền. Mỗi cặp có cạnh xuồng vỏ gỗ, kích thước nhỏ, mang tiêu radar được lắp với nhau hai bên thanh giằng thứ hai thử nghiệm chạy theo đường phân giác của bởi hai cơ cấu bản lề hai chiều; chùm tia trùng với điểm giữa đảo Hòn Dung. - Hai cơ cấu định vị lần lượt được bố trí ở Việc chạy tàu chính xác nhờ sử dụng chức chính giữa cạnh trên và cạnh dưới của hai tấm năng “màn hình xa lộ” trên máy định vị DGPS một nửa, mỗi cơ cấu định vị có kẹp để có thể (FURUNO GP37). Hình 4. Thành phần cấu tạo của tiêu radar phản xạ góc dạng lưới kiểu gấp và mẫu thực tế Dùng máy oscilloscope TDS2014 để đo trên mặt nước biển thì khoảng cách có sóng biên độ điện áp của xung sóng phản xạ từ tiêu phản xạ là 1,6 hải lý. Nếu tiêu cao 4m thì tầm trở về. Điểm đo sau mạch tách sóng, trước xa có khả năng phát hiện trên biển là 10,36 mạch khuếch đại thị tần, kết hợp với theo dõi hải lý. Như vậy, khi chạy tàu xa hơn 1,6 hải vết mục tiêu trên màn hình của radar hàng lý tín hiệu phản xạ về chỉ từ tiêu thí nghiệm hải. Thí nghiệm được tiến hành với cả loại tiêu mà thôi. Trong Hình 5a, tiêu phản xạ góc đặt tấm liền và tiêu tấm lưới kích thước cạnh khác cao 4 m trên thuyền gỗ, chạy theo trục (đường nhau trên các radar có công suất bức xạ xung phân giác) của cánh sóng. Trong Hình 5b, sóng điện từ 4 kW (mức công suất của radar anten đặt cao 7 m ở trên bờ. Hình 5c là tín hiệu mà các tàu cá đang dùng phổ biến). của tiêu trên màn hình tại thời điểm cách xa Hình 5 mô tả bố trí thí nghiệm đo biên độ 3,867 hải lý và tương ứng là biên độ sóng dội sóng phản xạ. Theo công thức (1) với độ cao trên màn hiện sóng của oscilloscope TDS2014 lắp anten là 7 m và độ cao thuyền gỗ là 0,8 m (Hình 5d). TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 83 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 Hình 5. Bố trí thí nghiệm đo biên độ sóng phản xạ của tiêu trên radar FURUNO 1832 III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN tiêu đều có cùng quy luật của hàm Hyperbol Lặp lại thí nghiệm có cấu hình phân bố như (y = ao + a1/x). So sánh kết quả giữa Bảng 1 Hình 5 với ba tiêu có kích thước cạnh 40cm; với Bảng 3 thì mẫu tiêu ở Hình 4 có kích thước 45cm; 50cm trên hai loại radar FURUNO 1832; cạnh 40 cm đã phát hiện được xa hơn 1,5 lần KODEN MDC-940. Nhằm đánh giá thêm ảnh so với Mẫu C có dạng như Hình 1f mà trọng hưởng của điều kiện thí tượng lên sóng radar, lượng lại giảm chỉ còn một nửa (0,35 kg). Ở thí nghiệm được tiến hành trong cùng vị trí địa tầm xa 8,773 hải lý, biên độ sóng phản xạ vẫn lý ở biển Nha Trang với ba thời điểm khác nhau còn cao hơn mức nhiễu nhiều lần nên vết mục trong năm (tháng 5/2013; tháng 7/2014; tháng tiêu rõ và ổn định. Hình 7 cho phép ta so sánh 11/2014). Bảng 3 là kết quả thí nghiệm vào tháng 7 năm 2014 trên radar KODEN MDC-940 tín hiệu của đảo Hòn Dung ở tầm xa 9,126 hải với ba tiêu phản xạ góc dạng lưới kiểu gấp như lý, chắn cánh sóng radar thí nghiệm với tiết đã mô tả ở Hình 4. diện 122500 m2 với tiêu phản xạ góc dạng lưới Sự suy giảm tín hiệu phản xạ của cả ba kiểu gấp có tiết diện chỉ 0,25 m2. Bảng 3. Thí nghiệm tiêu phản xạ góc với radar KODEN MDC-940 vào tháng 7 năm 2014 Lần đo 1 2 3 4 5 6 Biên độ sóng phản xạ (mV) 62 36 26 19 14 12 Tiêu 40 cm Tầm xa (hải lý) 3.806 4.903 6.126 7.084 8.168 8.773 Biên độ sóng phản xạ (mV) 76 48 38 32 26 22 Tiêu 45 cm Tầm xa (hải lý) 3,592 5,331 6,126 7,159 8,168 8,773 Biên độ sóng phản xạ (mV) 86 52 48 38 34 32 Tiêu 50 cm Tầm xa (hải lý) 3,25 5,521 6,075 7,26 8,142 8,823 Khi tiêu có kích thước cạnh 50 cm tới hoạt động trong đêm trôi vào vùng có tàu gần đảo, biên độ tín hiệu phản xạ bằng 1/5 hàng chạy qua. tín hiệu của đảo (Hình 7). Khi tiêu ở trong Nếu tàu đánh cá có nhu cầu quản lý ngư tầm khoảng 3 hải lý, biên độ sóng phản xạ cụ trong bán kính 9 hải lý thì tiêu có kích thước tương đương với tín hiệu của đảo Hòn Dung cạnh 40 cm hoàn toàn thỏa mãn. Tại các vùng ở xa 9,126 hải lý. Đây là mức tín hiệu mà các biển thường có thời tiết xấu, sương mù hoặc radar hàng hải đều báo động và tác nghiệp mưa (vịnh Bắc Bộ về mùa đông) có thể dùng để tránh va nên rất an toàn cho các thúng câu loại tiêu có kích thước lớn hơn. 84 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 Hình 6. Đồ thị suy giảm biên độ sóng phản xạ theo tầm xa của ba tiêu thí nghiệm Hình 7. Tín hiệu đảo Hòn Dung và tiêu 50 cm trên màn hình radar KODEN MDC-940 Mỗi tiêu khi gấp lại để bảo quản chỉ dày một số tàu cá, tiêu radar phản xạ góc dạng khoảng 2 cm nên 50 cái xếp chồng lên nhau có lưới, kiểu gấp đã được đưa vào chương trình độ cao không quá 1 m, thể tích thiếm chỗ giảm tập huấn “Công nghệ bảo quản sản phẩm và hơn 25 lần so với cơ cấu cố định như các loại ở ứng dụng các thiết bị điện tử hàng hải trên tàu Hình 1. Điều này rất có ý nghĩa trên tàu cá của khai thác hải sản xa bờ” cho ngư dân Quảng ngư dân Việt Nam và lý giải vì sao trong thời Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Khánh hòa, gian qua, tiêu radar nhập khẩu chưa bán được. Ninh Thuận do Trung tâm Khuyến nông Quốc Sau khi triển khai ứng dụng thực tế trên gia tổ chức. Hình 8. Tập huấn cho ngư dân và trao đổi tại diễn đàn khuyến nông TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG • 85 Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản Số 2/2017 Sản phẩn này cũng đã được giới thiệu tại Mắt lưới vuông, cạnh 5 mm nên không “Hội nghị toàn quốc triển khai thực hiện Nghị cản gió làm nghiêng giá lắp đặt nhằm phát định 67/2014” của Chính phủ về một số chính huy độ cao, tầm xa phát hiện trên biển Việt sách phát triển thủy sản tại Khánh Hòa vào Nam có gió mùa và nhiều áp thấp nhiệt đới ngày 22 tháng 8 năm 2014. Loại tiêu mới này hàng năm. đã được đăng ký sáng chế tại Cục Sở Hữu Cấu trúc kiểu gấp giúp ngư dân triển khai Trí Tuệ vào ngày 03 tháng 4 năm 2015 với Số sử dụng, thu về bảo quản hàng ngày thuận đơn: 1-2015-01152 và Quyết định chấp nhận tiện, đảm bảo chất lượng lâu dài của tiêu radar. đơn hợp lệ Số 40901/QĐ-SHTT ngày 09 tháng Khi đưa vào sản xuất tiêu theo quy mô 7 năm 2015. công nghiệp sẽ giảm được giá thành phù hợp Hiện tại, tiêu phản xạ góc dạng lưới kiểu với khả năng tài chính của ngư dân. gấp đang được làm thủ tục chuyển giao công Việc nghiên cứu thành công một loại tiêu nghệ cho doanh nghiệp sản xuất theo quy mô radar mới có những đặc điểm cấu tạo, thông công nghiệp có định hướng ứng dụng đồng bộ số kỹ thuật, giá cả phù hợp với tập quán sử hệ thống radar trên tàu câu mực khơi. dụng khi sản xuất trên biển và khả năng tài chính của ngư dân Việt Nam đã và sẽ đem lại IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ an toàn, nhiều hiệu quả thiết thực trong nghề Tiêu radar trong phản xạ góc dạng lưới cá xa bờ. Điểm đặc biệt là ở các địa phương kiểu gấp trong nghiên cứu này có trọng lượng xa, có thể hướng dẫn cho một số cơ sở sửa nhẹ do làm từ lưới có đường kính sợi 0,5 mm chữa tàu cá tự sản xuất thủ công tiêu radar để và khung viền bằng sợi có đường kính 2mm. đáp ứng nhu cầu tại chỗ. TÀI LIỆU THAM KHẢO Tiếng Việt 1. Trần Tiến Phức, 2015. Nghiên cứu ứng dụng radar hàng hải có kết nối với máy định vị bằng vệ tinh trên tàu lưới rê khai thác thuỷ sản xa bờ của tỉnh Khánh Hoà, Đề tài NCKH cấp Trường, Mã số TR2012-13-30. Tiếng Anh 2. Jim Corenman, Chuck Hawley, Dick Honey and Stan Honey, 1995. Safety At Sea Studies - Radar Refl ector Tests, West Marine. 3. Steve Luke, 2007. Performance investigation of marine radar refl ectors on the market, QinetiQ. 4. West marine, Master Catalog 2015-2016, p.218. Website 5. 6. 86 • TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG