Lập và thẩm định dự án đầu tư

7/22/2010 1 TRƯỜNG ðẠI HỌC BÁCH KHOA TP. HCM Giảng viên: PGS. TS. NGUYỄN THỐNG E-mail: nguyenthong@hcmut.edu.vn or nthong56@yahoo.fr Web: Tél. (08) 38 640 979 - 098 99 66 719 7/22/2010 2 NỘI DUNG MÔN HỌC CHƯƠNG 1: Khái niệm về kinh tế ñầu tư. CHƯƠNG 2: Nội dung lập dự án ñầu tư. CHƯƠNG 3: Dự báo. CHƯƠNG 4: Hoạch ñịnh dự án. CHƯƠNG 5: Chỉ tiêu ñánh giá & lựa chọn dự án. CHƯƠNG 6: Phân tích Kinh tế, xã hội - Tài chính, CHƯƠNG 7: Phân tích rủi ro. CHƯƠNG 8 : Phân tích lạm phát. CHƯƠNG 9: Thẩm ñịnh dự án. Giới thiệu phần mềm CRYSTAL BALL LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 3 DỰ BÁO MUÏC ÑÍCH • Trong quaù trình phaân tích döï aùn (keùo daøi trong töông lai)
caàn thieát phaûi öôùc löôïng moät soá tham soá döï aùn: saûn löïông tieâu thuï, giaù baùn saûn phaåm, chi phí naêng löôïng,… NOÄI DUNG • Trình baøy caùc kyõ thuaät döï baùo treân cô sôû soá lieäu ñã ñươc quan saùt trong quaù khöù. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 4 DỰ BÁO LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống KỸ THUẬT DỰ BÁO Mô hình ñịnh tính Mô hình Chuỗi thời gian Mô hình hồi quy P/p chuyên gia Ý kiến Ban ñiều hành, người bán Ý kiến người tiêu dùng Làm trơn hàm mu 2 Holt Winters Phân ra 2 Box Renkins Hồi quy ñơn. bôi, phi tuyến Neural Network 7/22/2010 5 DỰ BÁO MÔ HÌNH LẤY Ý KIẾN BAN ðIỀU HÀNH Sư8 dụng kha: rộng rãi ở Doanh nghiệp:
Lấy ý kiến của nhaA quản trị cấp cao, phu D trách các bô D phận quan trọng.
Ý kiến các chuyên gia vê A Marketing, tài chính,… NHƯỢC ðIỂM: - Tính chu 8 quan - Ý kiến người cấp cao chi phối. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 6 DỰ BÁO MÔ HÌNH LẤY Ý KIẾN NGƯỜI BÁN HÀNG
Do tiếp xúc thường xuyên khách hàng
hiểu ro 2 nhu cầu, thi D hiếu khách hàng
Có thê8 dưD ñoán hàng tiêu thu D tại khu vực mình kinh doanh.
Tập hợp nhiều người bán khác khu vực
dưD báo. NHƯỢC ðIỂM: - Tính chu 8 quan người bán hàng LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 7 DỰ BÁO MÔ HÌNH CHUYÊN GIA (DELPHI)
Thu thập ý kiến chuyên gia bằng bảng các câu hỏi sẵn: - Mỗi chuyên gia ñược yêu cầu tra 8 lời 1 bảng câu hỏi. - Nhân viên dưD báo tổng hợp & sắp xếp các tra 8 lời phục vụ dưD báo. - Dựa vào tóm tắt, thiết lập bảng câu hỏi khác ñê 8 phục vụ nội dung dưD báo. - Tập hợp sô : liệu, nếu ñạt yêu cầu
STOP, nếu không
tiếp tục lập bảng câu hỏi. ƯU ðIỂM: - Tránh ñược các liên hêD cá nhân, không xãy ra va chạm giữa các chuyên gia va A họ không bị ảnh hưởng bởi một ý kiến của người nào ño : có ưu thê:. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 8 DỰ BÁO MÔ HÌNH LẤY Ý KIẾN NGƯỜI TIÊU DÙNG
Lập Phiếu ñiều tra.
Thu thập dư2 liệu tưA người tiêu dùng vê A nhu cầu hiện tại cũng như tương lai.
Phỏng vấn trực tiếp, gián tiếp. NHƯỢC ðIỂM: - Mất nhiều thời gian - Chuẩn bị phức tạp, kho : khăn va A tốn kém - Câu tra8 lời ñôi khi không chính xác. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 9 DỰ BÁO MOÂ HÌNH CHUOÃI THÔØI GIAN • Moâ hình laøm trôn haøm muõ. • Moâ hình Holt-Winter. • Moâ hình chuỗi thời gian (moâ hình vôùi phương pháp phân rã, mô hình Box Renskin). LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 10 DỰ BÁO MOÂ HÌNH LAØM TRÔN HAØM MUÕ Ñaây laø phöông phaùp laøm trôn tuyeán tính, ñöôïc ñònh nghóa bôûi bieåu thöùc hoài quy nhö sau: Hay Vôùi ñöôïc goïi laø haèng soá laøm trôn. xt : giaù trò quan saùt taïi thôøi ñieåm t (ñaõ bieát). Ft : giaù trò döï baùo taïi thôøi ñieåm t (hieän taïi). [ ]1 1t t t tF F x Fα− −= + − 1. (1 )t t tF x Fα α −= + − [1;0]∈α LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống &xF 11 = 7/22/2010 11 DỰ BÁO Vieát döôùi daïng töôøng minh nhö sau :
Ft laø toå hôïp tuyeán tính caùc quan traéc trong quaù khöù.
Giaù trò phuï thuoäc giaûm daàn theo caùc giaù trò xt, xt-1, xt-2 , xt- 3... 1 1F x= 2 2 1F x (1 )Fα α= + − 2 3 3 2 3 2 1F x (1 )F x (1 )x (1 ) Fα α α α α α= + − = + − + − 4 4 3F x (1 )Fα α= + − 2 3 4 3 2 1x (1 )x (1 ) x (1 ) Fα α α α α α= + − + − + − LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống x1 7/22/2010 12 DỰ BÁO DÖÏ BAÙO VÔÙI P/P LAØM TRÔN HAØM MUÕ Töø caùc giaù trò döï baùo Ft vaø quan saùt xt, caùc giaù trò döï baùo cho caùc thôøi ñieåm trong töông lai: Ft+1 = Ft + α(xt – Ft) Theo p/p naøy
Ft+n=…= Ft+3 = Ft+2 = Ft+1 (baèng nhau) PHÖÔNG PHAÙP XAÙC ÑÒNH GIAÙ TRÒ α
P/p MAD
Giaû söû ta coù N soá lieäu ñaõ quan saùt ñöôïc trong quaù khöù. Choïn (N-k) soáâ lieäu vaø laøm trôn vôùi giaù trò α xaùc ñònh.
Sau ñoù döï baùo cho k soá coøn laïi (giaù trò baèng nhau).
Tính ñoä leäch tuyeät ñoái bình quaân AD vaø töø ñoù choïn α: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 13 DỰ BÁO Tieâu chuaån MAD (Minimum Absolute Deviation) t i t i i 1,k F x MAD min k + + = − = → ∑ LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống Gia : trị quan sát Gia : trị dưD báo X F 7/22/2010 14 DỰ BÁO Ví duï: Doanh thu trung bình naêm (xt) ghi nhaän trong chu kyø töø naêm 1998 ñeán 2005 ñöôïc trình baøy trong baûng sau. Giaû söû chuùng ta muoán döï baùo soá lieäu baèng phöông phaùp haøm muõ vôùi heä soá α=0.3. Tính F2006, F2007. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 15??1822005 ??1802004 ??2052003 ??1902002 ??1752001 ??1592000 ??1681999 ???1801998 Abs. Devi.FAbs. Devi.FxT α= 0.5α= 0.3 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 16 DỰ BÁO Goïi F laø chuoãi giaù trò döï baùo. Trình töï tính toaùn nhö sau : 1998 1998 180F x= = (giá tri gốc) 1999 1998 1999 1998( ) 180 0.3(168 180) 176.4 F F x Fα= + − = + − = 2000 1999 2000 1999( ) 176.4 0.3(159 176.4) 171.2 F F x Fα= + − = + − = Tổng hôïp keát quaû tính nhö sau: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 17 1.4183.41822005 4.1184.11802004 19.2185.82052003 12.4177.61902002 2.7172.31752001 13.1171.11582000 7.7176.71691999 0.0180.01801998 Abs. Dev.F(α=0.3)xT LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 18 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 2.2184.21822005 6.3186.31802004 12.3192.72052003 9.7180.31902002 4.4170.61752001 8.3166.31582000 5.5174.51691999 0.0180.01801998 Abs. Dev.F(α=0.5)xT 7/22/2010 19 150 160 170 180 190 200 210 1998 2000 2002 2004 2006 T F, x x w=0.3 w=0.5 Keát quaû döôùi daïng ñoà thò LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống α α 7/22/2010 20 DỰ BÁO Giá trị dự báo với trường hợp α=0.3: • F2006 = F2005 +0.3*(x2005-F2005) =183.5+0.3(182-183.5)=183.05 • F2009 = F2008 = F2007 =F2006 =183.05 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 21 XAÙC ÑÒNH α THEO TIEÂU CHÍ MAD
Min Baøi taäp: Laáy soá lieäu baøi taäp treân. Ñeå xaùc ñònh α, laøm trôn soá lieäu CA baèng phöông phaùp soá muõ cho 2 tröôøng hôïp α1=0,3 vaø α2=0,5 vôùi taäp soá lieäu töø 1998 ñeán 2002. Xaùc ñònh gía trò döï baùo töø 2003 ñeán 2005, tính AD cho moãi tröôøng hôïp vaø töø ñoù xaùc ñònh α theo tieâu chí MAD. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 22 Baøi taäp: Doanh soá (CA) cuûa moät Coâng ty Z trong voøng 5 naêm 6 thaùng gaàn ñaây ñöôïc ghi laïi trong baûng soá lieäu sau. Haõy laøm trôn soá lieäu CA baèng phöông phaùp soá muõ vôùi 2 tröôøng hôïp heä soá laøm trôn khaùc nhau α1=0,3 vaø α2=0,6. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 23 40362350353020x 7654321Quùy 5540327550403070 15141312111098 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 50458060433578 22212019181716 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 24 2.42.17.87.43.64.00.0AD 37.633.930.842.631.426.020.0Fα=0.6 5.53.97.416.48.47.00.0AD 34.532.130.433.626.623.020.0Fα=0.3 7654321Quùy LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 5.31.812.611.53.90.310.813.0 49.741.844.663.546.140.340.857.0 7.34.614.622.26.70.410.624.9 47.744.646.652.843.340.440.645.1 15141312111098 1.99.810.46.11.912.711.3 51.954.869.653.944.947.766.7 3.910.619.88.35.115.321.2 53.955.660.251.748.150.356.8 22212019181716 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 25 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 20 30 40 50 60 70 80 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 T F, x x w=0.3 w=0.6 PGS. Dr. Nguyễn Thống α α 7/22/2010 26 DỰ BÁO Moâ hình HOLT-WINTERS • Trong moâ hình Holt-Winters, phương pháp làm trơn hàm mũ ñược áp dụng cho cả thành phần mùa và thành phaàn xu thế của số liệu. Mô hình ñược biểu thị bởi hệ phương trình sau ñây: Ft= αxt + (1-α)(Ft-1+Tt-1) trong ñoù: [ ]t t 1 t t 1T (1 )T F Fβ β− −= − + − vôùi haèng soá laøm trôn xu theá (choïn). Tt : xu theá ñöôïc laøm trôn taïi thôøi ñieåm t. Ft : döï baùo vôùi haøm muõ taïi thôøi ñieåm t. [1;0]∈β LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 27 Các bước thực hiện trong mô hình Holt-Winters như sau. Tính toán các giá trị E và T ñược thực hiện từ thời ñiểm t=2: 2 2 1T x x= − LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 22 xF = )TF)(1(xF 2233 +−+= αα 2233 T)1()FF(T ββ −+−= )TF)(1(xF 1t1ttt −− +−+= αα 1t1ttt T)1()FF(T −− −+−= ββ 7/22/2010 28 DỰ BÁO Giá trị dự báo trong mô hình Holt-Winters ñược xác ñịnh bởi: Ft: giá trị ñã làm trơn theo p/p Holt-Winters. • Toång quaùt giaù trò döï baùo cho chu kyø thöù k: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống tt1t TFF +=+ tt2t T2FF +=+ ttkt kTFF +=+ 7/22/2010 29 Choïn (α,β) cuøng nguyeân lyù nhö ñaõ noùi trong moâ hình haøm muõ
TIÊU CHÍ MAD. Ví dụ: Doanh thu của một Công ty theo tháng của những năm gần ñây ñược ghi nhận như sau: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 125.2119.2115.5108.2111.7100.3Naêm 3 93.683.471.465.661.648.4Naêm 2 23.323.115.65.544.8Naêm 1 654321Thaùng PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 30 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo ???150.9151.4146.1146.8136.3Naêm 3 99.189.289.986.285.494.2Naêm 2 53.545.541.946.14631.4Naêm 1 121110987Thaùng Duøng moâ hình Holt-Winters, döï baùo cho caùc thaùng 12/naêm 3, thaùng 1,2,3/naêm 4. vôùi α=0.7 vaø β=0.5 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 31 Keát quaû: Tiếp tục cho ñến 8.4)8.04(3.05.5*7.0 )TF)(7.01(x7.0F 2233 =−+= +−+= LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 2 2E x 4= = 2 2 1T x x 4 4.8 0.8= − = − = − 35 35E ,TPGS. Dr. Nguyễn Thống 0)8.0(5.0)48.4(5.0 T)5.01()FF(5.0T 2233 =−+−= −+−= 7/22/2010 32 Với α=0.7; β=0.5 4.86.23.80-0.8-T 24.52112.44.84-F 23.323.115.65.544.8x 654321N LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 3.51.42.46.98.95.6 51.846.345.847.943.130.8 53.545.541.946.14631.4 121110987 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 33 9.58.15.85.44.61.1T 92.481.571.164.958.650.5F 93.683.471.465.661.648.4x 181716151413N LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 3.60.1-0.1-1.20.56.8 96.189.188.987.790.896.5 99.189.289.986.285.494.2 242322212019 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 34 4.84.24.23.86.53.8T 124.7119.3115.1110.5109.4100.1F 125.2119.2115.5108.2111.7100.3x 302928272625N LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 2.756.29.17.2 152.9152.4148.5145.2134.2 150.9151.4146.1146.8136.3 3534333231 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 35 Giaù trò döï baùo cho caùc thaùng keá tieáp: • F36=F35+T35=152.9+2.7=155.6 (thaùng 12/III) • F37 =F35+2T35=152.9+2*2.7=158.3 (thaùng 1/IV) • F38 =F35+3T35=152.9+3*2.7=161.0 • F39 =F35+4T35=152.9+4*2.7=163.7 • F40 =F35+5T35=152.9+5*2.7=166.4 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 36 Baøi taäp: Doanh thu 7 naêm gaàn nhaát cuûa Coâng ty Z nhö sau. Xaùc ñònh döï baùo F8, F9 vôùi moâ hình Holt-Winters coù α=0,7 vaø β=0,2. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo ???????T ???????F 286285280284278282280x 7654321Năm PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 37 Hướng dẫn: F8 =F7+T7 =285.96+1.57 =287.53 F9 =F7+2T7 =285.96+2*1.57 =289.10 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 1.571.551.221.911.4420T 285.96284.31281.47282.99279.2282280F 286285280284278282280x 7654321Năm PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 38 KẾT QUẢ DADNG ðỒ THỊ LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 276 278 280 282 284 286 1 3 5 7T E, x F x PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 39 XAÙC ÑÒNH α & β Baøi taäp: Laáy soá lieäu treân, döï baùo vôùi moâ hình Holt-Winters caùc vôùi caëp (α;β) laø (0,7;0,2) & (0.5;0,3) vaø duøng soá lieäu 5 naêm ñaàu (döï baùo cho 2 naêm cuoái).
Töø ñoù choïn caëp tham soá (α;β) theo tieâu chí MAD. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 40 PHÂN TÍCH CHUỖI THỜI GIAN
Phương pháp phân rã
Phương pháp Box-Renkins (AR
Auto Regressive MA
Mobile Average ARMA, ARIMA, SARIMA) LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 41 PHÂN TÍCH CHUỖI THỜI GIAN (PHƯƠNG PHÁP PHÂN RÃ) LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 0 t Y ??? t1 t2 t3 t4 t5 t. tn tn+1 Y5 Y0 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 42 PHƯƠNG PHÁP PHÂN RÃ Chuỗi số liệu ñược nghiên cứu tách biệt theo 2 yếu tố:
Xu thế số liệu (vĩ mô)
Biến ñổi mùa (vi mô) LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 43 1. PHÂN TÍCH XU THẾ: ðây là một phân tích liên quan ñến chuỗi nhiều năm, do ñó ta sẽ sử dụng số liệu hàng năm ñể phân tích. Một cách tổng quát ta cần phải có một chuỗi dài ít ra là 10
15 năm. 0 t Y ??? t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8 Y0 Xu theá tuyeán tính Y=a+bt LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo ∆Y3 PGS. Dr. Nguyễn Thống ∆Y6 7/22/2010 44
ðể ñánh giá yếu tố xu thế, phương pháp sử dụng phổ biến là phương pháp bình phương tối thiểu (BPTT).
ðây là phương pháp cho phép xác ñịnh ñược ñường cong (thẳng) hoặc mặt phẳng (siêu mặt phẳng) biểu thiD xu thê: sô : liệu, giới thiệu "tốt nhất" số liệu trong quá khứ (“gaàn vôùi soá lieäu quan saùt”). LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 45
Trong trường hợp cá biệt khi nhận thấy xu thế của biến khảo sát trong thời gian dài là tuyến tính, phương trình sẽ xác ñịnh bởi: Y = a + bt trong ñó t biểu thị thời gian (năm) và a, b chỉ các thông số ñược xác ñịnh ñường thẳng tính ñược từ phương pháp BPTT. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 460 t Y t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8 Y0 Xu theá tuyeán tính Y=a+bt LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống Sai biệt giữa quan sát & gia: trị tính tưA xu thê : ∆Y6 Gia: trị (a+bti) Gia: trị quan sát 7/22/2010 47 • Gọi ∆yi là khoảng cách thẳng ñứng từ ñiểm quan sát (ti,Yi) ñến ñường thẳng cần xác ñịnh. Ta ñịnh nghĩa haøm muïc tieâu: • ðây là một hàm 2 biến a và b, ñể cho D cực trị (với ý nghĩa vật lý của bài toán ta biết ñó là cực tiểu) ta phải có: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo [ ] min)bta(YYD 2N 1i ii N 1i 2 i ⇒+−=∆= ∑∑ == ∂ ∂ ∂ ∂ D a D b = =       0 0 PGS. Dr. Nguyễn Thống Quan sát Xu thế 7/22/2010 48 Töø ñoù: Giải hệ phương trình trên ta có: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo [ ] [ ] i i i i i i i 2 y (a bt ) 0 2 y (a bt ) .t 0 − + = − + = ∑ ∑ PGS. Dr. Nguyễn Thống [1] [2] ii 2 i i 2 i i iiii tbya t.Nt yt.Nyt b −= −      − = ∑ ∑ 7/22/2010 49 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống n t...t t n1i ++ = n  số quan trắc 7/22/2010 50 HAØM TÍNH a, b TRONG EXCEL
Intercept(Y,X)
tính tung ñoä goác a cuûa quan heä tuyeán tính.
Linest(Y,X)
tính heä soá b (ñoä doác cuûa quan heä tuyeán tính giöõa Yi & Xi). LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 51 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 52 Chuù yù: Trong trường hợp xu thế không phải là tuyến tính, ta có thể xét ñến dạng ñường cong hàm mũ y = abt hoặc dạng parabol y = a + bt + ct2.
Các thông số a, b, c vẫn xác ñịnh dựa vào khái niệm bình phương tối thiểu mà ta vừa nghiên cứu trên. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 53 ðÁNH GIÁ SỰ BIẾN ðỔI THEO MÙA LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 54 ðể nhận biết ảnh hưởng của thành phần mùa lên chuỗi thời gian khảo sát ta dùng thông số gọi là chỉ số mùa. - Nếu số liệu theo tháng, ta có 12 giá trị is. - Nếu số liệu theo qúy, ta có 4 giá trị is. - Nếu giá trị tính theo 6 tháng, ta có 2 giá trị is. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 55 TÍNH CHỈ SỐ MÙA TưA sô : liệu quan trắc chỉ số mùa ñược tính tưA is,t như sau: is,t=[giá tr
quan trc] / [giá tr
cho bi y=[a+bt]t]
Chu: ý: Có bao nhiêu sô : liệu quan trắc
có bấy nhiêu chỉ sô : is,t LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống k,si 7/22/2010 56 Chuù yù: Giaù trò is,t thay ñoåi chung quanh giaù trò 1 0 t Y ??? t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8 Y0 Xu theá tuyeán tính Y=a+bt LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo B PGS. Dr. Nguyễn Thống C A is,t3=AB/AC >1 is,t4 <1
is,t thay ñổi quanh gia* trị 1 7/22/2010 57 Từ các giá trị is,t, các giá trị ñại biểu is ñược tínhbằng giá trị trung bình của các tháng (quý) tương ứng: • Theo tháng: • Theo qúy: Với N (số tháng, qúy,..) có trong chuỗi số liệu phân tích. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 4,1;1 , , == ∑ = k N i i N kts ks 12,1;1 , , == ∑ = k N i i N kts ks PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 58 GIÁ TRỊ CHỈ SỐ MÙA HIỆU CHỈNH Ta phải có:
Hiệu chỉnh: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo )thang(12i 12 1i i,s =∑ = )quy(4i 4 1i i,s =∑ = )thang(i i 12i k,s12 1i i,s k,s ∑ = = )quy(i i 4i k,s4 1i i,s k,s ∑ = = PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 59 Chuỗi CVS (lọai bỏ ảnh hưởng mùa trong chuỗi giá trị quan sát) Sự hiệu chỉnh mùa này cho phép chúng ta muốn so sánh kết quả của các tháng khác nhau trong một mùa nhằm ñể biết nếu có sự tăng hay giảm ñã xảy ra so với giá trị bình thường. Giá trị hiệu chỉnh mùa sẽ ñược tính như sau: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo CVSchuoiy i yy * k,t k,s t* k,t →→= k=1,12 (số liệu tháng) hay 1,4 (số liệu qúy) PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 60 DỰ BÁO VỚI MÔ HÌNH PHÂN RÃ Giá trị dự báo tại thời ñiểm t của biến nghiên cứu y*t ñược xác ñịnh như sau: k tương ứng với tháng (mùa) tại thời ñiểm t. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo [ ] kst ibtay ,* *+= PGS. Dr. Nguyễn Thống Gia : trị cho bởi ñường xu thê: 7/22/2010 61 DỰ BÁO 0 t Y t1 t2 t3 t4 t5 t6 t7 t8 Y5 Y0 PGS. Dr. Nguyễn Thống ðƯỜNG XU THẾ y =a+bt LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 7/22/2010 62 Ví dụ: Soá lieäu kinh doanh theo quyù (CA, tyû ñoàng) cuûa moät Coâng ty cho 6 naêm gaàn nhaát nhö sau: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo ??50466 856043365 835540334 805040313 754036242 55353021Năm 1 4321Qúy PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 63 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 PGS. Dr. Nguyễn Thống SỐ LIỆU DƯỚI DẠNG ðỒ THỊ Giá trị cột (4) xem trong bảng sau 7/22/2010 64 a. Xác ñịnh xu thế biểu diễn bởi ñường thẳng bằng phương pháp bình phương tối thiểu. Từ ñó xác ñịnh hệ số biến ñổi mùa ñaị biểu cho 4 qúy. b. Xác ñịnh doanh thu tính từ mô hình (quý 1/năm 1 ñến quý 2/năm 6). c. Hãy dự báo doanh thu cho quý 3 và 4 của năm cuối cùng va A quy : 1, 2 năm kê : tiếp. LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 65 HƯỚNG DẪN LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 66 57.661.5361.46537.535534 35.990.9940.96736.183523 28.330.8130.86134.843012 21.970.6560.62733.492101 (7)=(4)*(6)(6)(5)=(3)/(4)(4)=bt+a(3)(2)(1) Döï baùoChæ soá muøa is,tXu theáCAtQuùy LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 65.931.5361.74742.927574 41.340.9940.96241.574063 32.720.8130.89540.233652 25.510.6560.61738.882441 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 67 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 82.491.5361.54653.783154 52.060.9941.05152.3555143 41.480.8130.7845140132 32.580.6560.66549.6633121 74.211.5361.65648.3180114 46.70.9941.06546.9650103 37.10.8130.87745.624092 29.040.6560.744.273181 PGS. Dr. Nguyễn Thống 7/22/2010 68 99.051.53664.48?234 62.780.99463.13?223 50.250.8130.80961.7850212 39.650.6560.76160.4446201 90.771.5361.43959.0985194 57.420.9941.03957.7460183 45.860.8130.76256.3943172 36.110.6560.65455.0536161 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống Sum=4,00Sum=4,09Total 1.5361.571Quùy 4 0.9941.017Quùy 3 0.8130.832Quùy 21.347b= 0.6560.671Quùy 133.49a= 7/22/2010 69 DỰ BÁO Qúy 3 năm 6: t=22 :  W22=[33.49+1.347*22]*0.994 = 62.78 Qúy 4 năm 6: t=23 :  W23=[33.49+1.347*23]*1.536 = 99.05 Qúy 1 năm 7: t=24 :  W24=[33.49+1.347*24]*0.656 = 65.82 PGS. Dr. Nguyễn Thống LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo 7/22/2010 70 Bài tập: Soá lieäu kinh doanh theo quyù (CA, tyû ñoàng) cuûa moät Coâng ty cho 5 naêm gaàn nhaát nhö sau: LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 11095907560IV 8070605040III 6050454015II 5030252012I 54321 Năm Quy: 7/22/2010 71 SỐ LIỆU DẠNG ðỒ THỊ LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống 0 20 40 60 80 100 120 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 7/22/2010 72 a. Xác ñịnh hệ số biến ñổi mùa ñại biểu cho 4 qúy. b. Xác dưD báo doanh thu tính từ mô hình (quý 1/năm 6 ñến quý 4/năm 6). HƯỚNG DẪN: Xem BAITAP-Chuoi thoi gian.xls 3.171b= 23.73a= LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống Sum=4.00Sum=3.982 1.5301.523 1.1251.120 0.7980.794 0.5470.544 is,t hiệu chỉnhis,t 7/22/2010 73 HẾT CHƯƠNG 3 LẬP & THẨM ðỊNH DỰ ÁN ðẦU TƯ Chương 3: Dự báo PGS. Dr. Nguyễn Thống