Hậu sản thường

HẬU SẢN THƯỜNG1Định nghĩaLà khoảng thời gian 6 tuần sau sanhCác cơ quan trong cơ thể dần trở lại bình thườngGồm các hiện tượng: thu hồi tử cung, sự tiết sản dịch, sự lên sữa và tiết sữa2Sự thu hồi tử cung và các phần phụ thuộcNhững thay đổi về giải phẫu họcTử cungSau sanh, tử cung co hồi thành khối cầu an toàn, khoảng 13cm trên khớp muSau 2 tuần sẽ trở về vị trí, kích thước bình thường như trước khi có thaiSự co hồi tử cung ở người con so nhanh hơn con rạ, người cho con bú nhanh hơn người không cho con bú3Sự thu hồi tử cung và các phần phụ thuộcNgoài ra, các bộ phận khác như đoạn dưới tử cung, cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, dây chằng tròn, dây chằng rộng, ống dẫn trứng, buồng trứng cũng dần dần trở lại bình thường vào khoảng ngày thứ 10-15 sau sanh.4Sự co hồi của tử cung sau sanhTử cung trên xương mu # 13 cm5Sự co hồi của tử cung sau sanhTử cung 1 tuần sau sanh6Sự thu hồi cổ tử cung trong thời gian hậu sản7Sự co hồi tử cung sau sanh8Sản dịchChất dịch chảy ra ngoài âm hộ trong thời kỳ hậu sản, gồm màng rụng, máu cục, dịch tiết ở niêm mạc tử cungCó tính vô khuẩn, mùi tanh2-3 ngày đầu có màu đỏ tươi, sau đổi sang màu đỏ sậm như bã trầu.Ngày 4-8, dịch loãng nhầy như máu cá.Ngày 8-12, sản dịch nhày trong, ít dần.Kinh non có thể xuất hiện ít từ ngày 12-18 sau sanh.9Sự tiết sữaSau sanh, lượng sữa non nhiều hơn, khoảng ngày thứ ba sau sanh có hiện tượng lên sữaCăng vúĐauVú chảy sữa10Sự tiết sữaTuyến vú phát triển11Sự phát triển của tuyến vú trong thai kỳ12ống dẫn sữa họat động và không họat động13Cơ chế tiết sữaProlactin tiết ra bởi việc kích thích núm vú do động tác nút vú của trẻ và tạo sữa nhiều hơn cho cử bú tiếp theo14Oxytocin cũng được tiết ra trong cử bú giúp tử cung co hồi nhanh hơnCơ chế tiết sữa15Động tác bú mút của trẻ làm ép các xoang sữa gây tống xuất sữa16Những thay đổi tổng quátTổng trạng thường tốt, mạch huyết áp bình thườngThân nhiệt bình thường, trừ những ngày đầu căng sữaCó thể lên cơn rét run do sự mất nhiệt và mệt mỏi sau sanh17Theo dõi và chăm sócNguy cơ chảy máu sau sanh, doĐờ tử cung thứ phátSót nhau, màng nhauTụ máu đường sinh dục sau sanh do có tổn thương phần mềm không phát hiện sớm18Nhận định và đánh giá tình trạng sản phụ, bao gồCó hay không có những bất thường trong chuyển dạSổ nhau thường hay bất thườngLượng máu mất sau sổ nhauSự co hồi tử cung sau sổ nhauLiên quan đến vấn đề cho con búNhu cầu dinh dưỡng của sản phụNhu cầu vệ sinh cơ thểTheo dõi – chăm sóc19Các vấn đề cần theo dõiTổng trạngHiện tượng tiết sữa, sự cho con búSự co hồi tử cungSản dịchTiểu tiện, đại tiệnDinh dưỡngTheo dõi – chăm sóc20Sau sanh 3 giờĐề phòng chảy máu sau sanhNằm đầu thấpỦ ấm, chống mất nhiệtTheo dõi tổng trạng, lấy dấu hiệu sinh tồn mỗi 15 phút/lầnTheo dõi sự co tử cung thành khối cầu an toànTheo dõi ra máu âm đạo, đánh giá tổng lượng máu mất trong cuộc sanhTheo dõi – chăm sóc21Chăm sóc về tinh thầnTránh những yếu tố gây stress  chảy máu sau sanhCho sản phụ nghỉ ngơiCho ăn uống để bù năng lượng tiêu hao trong cuộc sanhTheo dõi – chăm sóc22Những giờ sauTheo dõi, đề phòng nguy cơ chảy máuDinh dưỡng đầy đủTheo dõi sự tiết sữa và cho con bú sớmTheo dõi đại tiểu tiệnVệ sinh thân thể và bộ phận sinh dụcChăm sóc vết may tầng sinh mônVận động sớm và nghỉ ngơi đầy đủTheo dõi – chăm sóc23