Giáo trình Vẽ kỹ thuật (Trình độ: Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Giao thông vận tải Trung ương I

GIAO TUYẾN CỦA CÁC KHÓI ĐA DIÊN. Giao tuyến của hai khối đa diện. Khối đa diện giới hạn bời các đa giác, nên giao tuyến của hai khối đa diện là đường gãy khúc khép kýn. Để vẽ giao tuyến, ta tìm các đình của đường gãy khúc bằng cách dùng mặt cắt phụ trợ hay dùng tính chất của các mặt của khối đa diện chiếu thành đoạn thẳng. Ví du : Vẽ giao tuyến của hình lăng trụ đáy hình thang và hình lăng trụ đáy tam giác (hình 3.33). Hình lăng trụ đáy hình thang có các mẵt bên vuông góc với mặt phẳng hình chiếu bằng, nên hình chiếu bằng của giao tuyến trùng với hình chiếu bẳng của các mặt bên đó. Hình lăng trụ đáy tam giác có các mắt bên vuông góc với mặt phằng hình chiếu cạnh, nên hình chiếu cạnh của giao tuyến trùng với hình chiếu cạnh của các mặt bên đó. Cạnh a và b của lăng trụ hình thang giao nhau với hai mặt bên ef và eg của lăng trụ tam giác tại các điểm H,K và I,L. Cạnh f và g của lăng trụ tam giác giao nhau với hai mặt bên ad và bc tại các điểm M,N và P,Q. Hình chiếu bằng và hình chiếu cạnh của các giao điểm đó đã biết, nên bằng cách tìm hình chiếu thứ ba của điểm (kẻ các đường gióng từ các điềm đã biết ở hai hình chiếu bằng và cạnh), ta vẽ được hình chiếu đứng của các điểm đó. Cứ hai điểm nằm trên giao tuyến chung của hai mặt bên của hai hình lăng trụ thì nối lại, ta sẽ được giao tuyến là đường gãy khúc khép kýn H -K -P -Q L -I - N -M -H (hình 3.34). Có thể dùng mặt cắt phụ trợ để vẽ giao tuyến, cách vẽ như sau: Qua hai cạnh a và b, dùng mặt phẳng cắt phụ trợ cắt hai khối đa diện mặt cắt cắt lăng trụ hình thang và cắt lăng trụ tam giác theo hai hình chũ nhật, các cạnh của hai hình chữ nhật cắt nhau tại 4 điểm H,K,I,L, đó là 4 điểm chung của hai khối lăng trụ, nên chúng nằm trên giao tuyến. Tương tự như vậy qua hai cạnh g,f ta dùng mặt cắt, cắt hai khối lăng trụ, ta được 4 điểm M, N,P,Q. Nối các điểm đó lại, được giao tuyến của hai khối lăng trụ (hình 2.34).Trong thực tế, ta cũng gặp giao tuyến này dưới dạng vật thể có rãnh (hình 3.36). Giao tuyến của hai khối tròn. Hai khối tròn có hai mặt tròn xoay, nên giao tuyến của hai mặt tròn xoay là đường cong không gian. Để vẽ giao tuyến ta tìm một số điểm của giao tuyến, rồi nối lại tạo thành giao tuyến của hai khối tròn. Ta dùng tính chất của các mặt vuông góc với mặt phẳng hình chiếu hay dùng mặt cắt để tìm điểm cuả giao tuyến.