Giáo trình Sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống truyền lực

i tiÕt vµ kiÓm tra B. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) - Tra dÇu, mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : æ bi, c¸c lç chèt. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng (®Öm c¸ch nhiÖt, phe h·m). C¸c chó ý - Sö dông ®óng dông cô th¸o l¾p (th¸o æ bi, phanh h·m) - NhÑ nhµng, tr¸nh va ch¹m m¹nh lµm háng c¸c b¸nh r¨ng vµ bé ®ång tèc (cã c¸c chi tiÕt lµm b»ng ®ång) - L¾p ®Çy ®ñ c¸c ®Öm vµ ®óng vÞ trÝ. II. quy tr×nh b¶o d­ìng hép sè 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p hép sè H×nh 3-8. Th¸o rêi côm trôc thø cÊp - Khay, c¶o c¸c lo¹i 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè - DÇu röa, bµn ch¶i vµ giÎ lau - Lµm s¹ch bªn ngoµi hép sè Trôc thø cÊp B¸nh r¨ng Bé ®ång tèc ¤ bi 3. X¶ dÇu b«i tr¬n - Thïng chøa dÇu - Th¸o bu l«ng x¶ dÇu 4. Th¸o rêi hép sè - Bé dông cô tay nghÒ th¸o hép sè - Th¸o c¸c bu l«ng h·m n¾p - Th¸o c¸c trôc vµ b¸nh r¨ng - Th¸o rêi c¸c chi tiÕt cña n¾p hé sè vµ c¸c trôc b¸nh r¨ng 5. Lµm s¹ch, kiÓm tra chi tiÕt - Lµm s¹ch c¸c chi tiÕt - KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt 6. L¾p c¸c chi tiÕt - Tra mì b«i tr¬n - Thay c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú ( æ bi vµ ®Öm) 7. Thay dÇu b«i tr¬n - Thay ®óng lo¹i dÇu quy ®Þnh 8. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp - KiÓm tra bªn ngoµi hép sè vµ dông cô, thiÕt bÞ - Thu dän dông cô vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp C¸c chó ý - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt (æ bi vµ ®Öm kÝn...)theo ®Þnh kú vµ bÞ h­ háng. C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. Hép sè «t« cã 4 sè tiÕn ? 2. Hép sè «t« cã 5 sè tiÕn? 3. Hép sè xe Honda cã 3 sè tiÕn ? II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña Hép sè xe Honda cã 3 sè tiÕn ? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña Hép sè «t« cã 4 sè tiÕn ? 3. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng Hép sè «t« cã 5 sè tiÕn ? III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 4 söa ch÷a vµ b¶o d­ìng hép sè c¬ khÝ -M· bµi: HAR. 02 29 04 Giíi thiÖu : Hép sè c¬ khÝ (hép sè chÝnh) lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a bé ly hîp vµ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. Cã chøc n¨ng thay ®æi m«men, tèc ®é cña ®éng c¬ phï hîp víi t×nh tr¹ng lùc c¶n trªn ®­êng vµ t¹o nªn chuyÓn ®éng lïi cho «t«. Th«ng qua sù truyÒn lùc c¬ khÝ cña c¸c cÆp b¸nh r¨ng liªn tôc, ®iÒu kiÖn lµm viÖc truyÒn lùc lín vµ chÞu nhiÖt ®é cao nªn c¸c chi tiÕt dÔ bÞ h­ háng cÇn ®­îc tiÕn hµnh kiÓm tra, b¶o d­ìng th­êng xuyªn vµ söa ch÷a kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ n©ng cao tuæi thä cña hép sè trªn «t«. Môc tiªu thùc hiÖn: 1.Tr×nh bµy ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hép sè. 2. Gi¶i thÝch ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a hép sè. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc hép sè ®óng yªu cÇu kü thuËt.. Néi dung chÝnh: 1. Nh÷ng hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hép sè c¬ khÝ. 2. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, chÈn ®o¸n vµ b¶o d­ìng, söa ch÷a hép sè. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc hép sè ®óng yªu cÇu kü thuËt. Häc t¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ I. nh÷ng hiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng hép sè 1. Sang sè khã kh¨n a) HiÖn t­îng Khi ng­êi l¸i ®iÒu khiÓn cÇn sè c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ cã tiÕng kªu. b) Nguyªn nh©n - Cµng sang sè vµ trôc tr­ît mßn, cong. - Bé ®ång tèc mßn, kÑt hoÆc c¸c vßng ®Öm, phanh h·m c¸c b¸nh r¨ng mßn, g·y. - C¸c æ bi mßn lµm lÖch t©m c¸c trôc cña hép sè. - Ly hîp më kh«ng døt kho¸t. 2. Hép sè tù nh¶y sè a) HiÖn t­îng Khi «t« vËn hµnh, ng­êi l¸i kh«ng ®iÒu khiÓn cÇn sang sè, nh­ng hép sè tù ®éng nh¶y vÒ sè kh¸c. b) Nguyªn nh©n - C¬ cÊu kho¸ h·m trôc tr­ît mßn, lß xo h·m g·y yÕu. - Bé ®ång tèc mßn tÊm h·m hoÆc bi h·m - Cµng sang sè g·y. 3. Hép sè ho¹t ®éng kh«ng ªm, cã tiÕng ån kh¸c th­êng a) HiÖn t­îng Nghe tiÕng ån, khua nhiÒu ë hép sè khi xe vËn hµnh. b) Nguyªn nh©n - C¸c trôc, b¸nh r¨ng mßn vµ c¸c ®Öm, phanh h·m cong, mßn, g·y. - DÇu b«i tr¬n thiÕu. - C¸c æ bÞ mßn, vì. - C¸c lß xo Ðp mßn, g·y. - §éng c¬ vµ trôc s¬ cÊp hép sè l¾p kh«ng ®ång t©m. 4. Hép sè ch¶y, rØ dÇu b«i tr¬n a) HiÖn t­îng - Bªn ngoµi hép sè rØ, ch¶y dÇu. b) Nguyªn nh©n - Vá hép sè bÞ nøt, - BÒ mÆt l¾p ghÐp bÞ nøt , jo¨ng ®Öm háng. - Bul«ng h·m chên háng CÇn ®i sè Trôc trung gian N¾p hép sè Thanh tr­ît Cµng ®i sè Trôc thø cÊp Vá hép sè Trôc sè lïi B¸nh r¨ng Trôc s¬ cÊp sè H×nh 4-1. CÊu t¹o hép sè c¬ khÝ II. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ b¶o d­ìng hép sè A. KiÓm tra chung hép sè 1. KiÓm tra khi sang sè §iÒu khiÓn cÇn sang sè ph¶i nhÑ nhµng vµ ªm. - KiÓm tra : §iÒu khiÓn cÇn sang sè vµo ®ñ c¸c sè khi ®éng c¬ ch­a ho¹t vµ khi ®éng c¬ ho¹t ®éng. NÕu khi sang sè khã, bÞ kÑt, cã tiÕng kªu kh¸c hoÆc hép sè lµm viÖc kh«ng ªm, cã tiÕng kªu cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. 2. KiÓm tra bªn ngoµi hép sè - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá vµ n¾p hép sè. B- néi dung b¶o d­ìng hép sè 1 . Lµm s¹ch bªn ngoµi vµ x¶ dÇu b«i tr¬n 2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt, bé phËn vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, lß xo h·m, bi h·m, c¸c æ bi, 5. L¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn. 6. Thay dÇu b«i tr¬n 7. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp III- Söa ch÷a hép sè 1. Vá vµ n¾p hép sè a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña vá hép sè lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p æ bi, mßn lç l¾p trôc sè lïi vµ chên, háng c¸c lç ren. - H­ háng cña n¾p hép sè lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p cÇn sang sè, trôc tr­ît vµ vªnh bÒ mÆt l¾p víi vá. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt (kh«ng lín h¬n 0,05mm) vµ ®o ®é vªnh cña bÒ mÆt n¾p so víi tiªu chuÈn kü thuËt (®é vªng kh«ng lín h¬n 0,01mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá vµ n¾p hép sè. b) Söa ch÷a - C¸c lç l¾p bi mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp tiÕn hµnh m¹ thÐp hoÆc l¾p èng lãt sau ®ã doa l¹i lç theo kÝch th­íc danh ®Þnh. - C¸c vÕt nøt nhá vµ c¸c lç ren bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p , söa nguéi vµ ta r« l¹i ren. C¸c vÕt nøt cã tæng chiÒu dµi v­ît qu¸ 100 mm th× ph¶i thay vá vµ n¾p míi. - BÒ mÆt cña n¾p bÞ mßn, vªnh tiÕn hµnh mµi hoÆc dòa hÕt vªnh. 2. C¸c trôc cña hép sè a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng c¸c trôc sè : nøt, cong, mßn bÒ mÆt l¾p æ bi cÇu, phÇn then hoa vµ c¸c r·nh phanh h·m, ®Öm b¸nh r¨ng. a) b) c) H×nh 4-2 KiÓm tra h­ háng c¸c trôc cña hép sè a. KiÓm tra ®é cong cña trôc sè; b. KiÓm tra ®é mßn cña trôc; c. KiÓm tra phanh h·m H×nh 2-5. KiÓm tra trôc hép sè vµ phanh h·m a- kiÓm trôc cong b-KiÓm tra trôc mßn c-KiÓm tra phanh h·m - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn, cong cña trôc (®é mßn, cong kh«ng lín h¬n 0,05 mm) vµ phanh h·m (h×nh. 4- 2), vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt cña trôc. b) Söa ch÷a - Trôc hép sè bÞ nøt, mßn phÇn then hoa qu¸ giíi h¹n cho phÐp cÇn ®­îc thay míi. - C¸c cæ trôc l¾p bi vµ c¸c r·nh l¾p phanh h·m bÞ mßn cã thÓ phôc håi b»ng m¹ thÐp hoÆc hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng l¹i kÝch th­íc danh ®Þnh. 3. C¸c b¸nh r¨ng a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng b¸nh r¨ng : nøt, g·y, mßn bÒ mÆt r¨ng, mßn vµnh r¨ng ®ång tèc vµ ®Öm b¸nh r¨ng - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c b¸nh r¨ng (h×nh.2- 6a. ®é mßn, vªnh kh«ng lín h¬n 0,03 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b) Söa ch÷a - B¸nh r¨ng bÞ mßn suèt chiÒu dµi r¨ng,mÆt ®Çu bÞ x­íc, søt mÎ ph¶i ®­îc thay míi. a) b) H×nh 4-3. KiÓm tra h­ háng c¸c b¸nh r¨ng hép sè a. KiÓm tra b¸nh r¨ng mßn vªnh; b. KiÓm tra mßn vµnh r¨ng ®I sè H×nh 4-2 KiÓm tra h­ háng c¸c chi tiÕt hép sè H×nh 2-6. KiÓm tra b¸nh r¨ng vµ cµng sang sè a-KiÓm tra b¸nh r¨ng b-KiÓm tra cµng sang sè vµ bé ®ßng tèc - B¸nh r¨ng bÞ nøt nhÑ vÒ phÝa ch©n r¨ng cã thÓ phôc håi b»ng hµn ®¾p sau ®ã söa nguéi b»ng ®¸ mµi ®¹t h×nh d¹ng ban ®Çu. 4. C¬ cÊu ®iÒu khiÓn a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng c¬ cÊu ®iÒu khiÓn; CÇn ®iÒu khiÓn, trôc tr­ît, cµng sang sè, bé ®ång tèc vµ c¸c kho¸ h·m bÞ nøt, cong, mßn. - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt, dïng c¨n l¸, ®ång hå so ®Ó kiÓm tra ®é mßn, cong cña c¸c cµng sang sè, bé ®ång tèc vµ trôc tr­ît. Sau ®ã so víi tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó söa ch÷a. b) Söa ch÷a - CÇn ®iÒu khiÓn, c¸c trôc tr­ît vµ cµng sang sè bÞ cong, vªnh cã thÓ n¾n l¹i hÕt cong, bÞ mßn tiÕn hµnh hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng ®Õn kÝch th­íc ban ®Çu. - C¸c chi tiÕt kho¸ h·m vµ bé ®ång tèc mßn háng ph¶i ®­îc thay thÕ. H×nh 4-4. KiÓm tra h­ háng bé ®ång tèc H×nh 2-6. KiÓm tra b¸nh r¨ng vµ cµng sang sè a-KiÓm tra b¸nh r¨ng b-KiÓm tra cµng sang sè vµ bé ®ßng tèc IV. C©u hái vµ bµi tËp 1. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n h­ háng khi hép sè th­êng bÞ nh¶y sè ? 2. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n h­ háng khi hép sè khã vµo sè ? 3. (Bµi tËp)Tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a hép sè ? tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o d­ìng hép sè c¬ khÝ I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p hép sè NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña hép sè. 2. Yªu cÇu: Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cña hép sè. Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Gi¸ treo vµ pa l¨ng treo hép sè, d©y treo c¸c ®¨ng, gç chÌn kª lèp xe, trôc s¬ cÊp hép sè cò vµ bµn Ðp Dông cô th¸o l¾p hép sè, c¶o c¸c lo¹i, ®ét ®ång vµ trôc bËc... §ång hå so Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: GiÎ s¹ch GiÊy nh¸m Nhiªn liÖu, dÇu b«i tr¬n Ro¨ng ®Öm vµ keo d¸n - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a cña hép sè. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho 4 nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. TH¸O L¾P hép sè A. Quy tr×nh th¸o hép sè trªn xe «t« 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè - ChÌn c¸c lèp xe ch¾c ch¾n vµ kÐo h·m phanh tay - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ n­íc b¸m bªn ngoµi côm hép sè. 2. Th¸o c¸c bé phËn liªn quan bªn ngoµi côm hép sè - Dïng bé dông cô tay nghÒ söa ch÷a «t« - Th¸o c¸c ®Çu d©y ®Ìn b¸o sè lïi, b¸o tèc ®é «t«. - Th¸o rêi ®Çu ®ßn Ðp vµ thanh kÐo ly hîp (vá hép sè liÒn vá ngoµi bé ly hîp) 3. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - Dïng d©y treo truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - L¾p d©y treo truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ch¾c ch¾n - Th¸o c¸c ®ai èc cña hai khíp c¸c ®¨ng 5. Th¸o hép sè khái «t« - ChuÈn bÞ gi¸ treo, pal¨ng chuyªn dïng, xe ®ì hép sè vµ thïng chøa dÇu hép sè. - Th¸o n¾p sµn xe phÝa trªn hép sè - L¾p gi¸ treo, pal¨ng vµ treo gi÷ hép sè an toµn. - X¶ dÇu hép sè - Th¸o c¸c bu l«ng h·m hép sè - §Èy hép sè vÒ phÝa sau ly hîp (cho trôc s¬ cÊp ra khái æ bi) vµ níi láng tõ tõ pa l¨ng ®Ó lÊy hép sè ra khái ly hîp. B. Th¸o rêi hép sè (§· häc trong bµi 3) C. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) C¸c chó ý. - Kª kÝch, treo hép sè vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Thay dÇu ®óng lo¹i vµ tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : æ bi, c¸c lç chèt. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - L¾p ®óng vÞ trÝ vßng ®Öm cña c¸c b¸nh r¨ng. - §iÒu khiÓn cÇn sang sè nhÑ nhµng vµ ®ñ c¸c sè. III. B¶o d­ìng hép sè (§· häc trong bµi 3) IV. Söa ch÷a hép sè 1. Thùc hµnh söa ch÷a vá vµ n¾p hép sè 2. Thùc hµnh söa ch÷a c¸c trôc cña hép sè 3. Thùc hµnh söa ch÷a c¸c b¸nh r¨ng 4. Thùc hµnh söa ch÷a c¬ cÊu ®iÒu khiÓn  C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. Hép sè «t« cã 4 sè tiÕn ? 2. Hép sè «t« cã 5 sè tiÕn? 3. Hép sè xe Honda cã 3 sè tiÕn ? 4. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt cña hép sè TOYOTA B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : Hép sè Lo¹i «t« : TOYOTA TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 Vá hép sè C¸i 01 ®ñ -Nøt x 2 Trôc chñ ®éng - 01 §ñ 0,5 x 3 æ bi cÇu - 4 - 0,2 - Mßn x 4 Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña Hép sè xe Honda cã 3 sè tiÕn ? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy ho¹t ®éng cña Hép sè «t« cã 4 sè tiÕn ? 3. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy ho¹t ®éng Hép sè «t« cã 5 sè tiÕn ? III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 5 söa ch÷a vµ b¶o d­ìng hép ph©n phèi - M· bµi: HAR. 02 29 05 Giíi thiÖu : Hép ph©n phèi (hép sè phô) lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a hép sè chÝnh vµ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng trªn c¸c xe «t« cã tõ hai ®Õn nhiÒu cÇu chñ ®«ng. Cã nhiÖm vô ph©n phèi m«men xo¾n tõ hép sè chÝnh ®Õn c¸c cÇu chñ ®éng cña «t« nhiÒu cÇu chñ ®éng. §Æc ®iÓm vÒ kÕt cÊu vµ ho¹t ®éng cña hép ph©n phèi t­¬ng tù nh­ hép sè chÝnh, nh­ng cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n h¬n vµ ho¹t ®éng kh«ng th­êng xuyªn. V× vËy tÝnh chÊt vµ néi dung c«ng viÖc b¶o d­ìng vµ söa ch÷a còng t­¬ng tù nh­ hép sè chÝnh. Môc tiªu thùc hiÖn: 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña hép ph©n phèi (hép sè phô). 2. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hép ph©n phèi. 3. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hép ph©n phèi. 4. Tr×nh bµy ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a hép ph©n phèi. 5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc hép ph©n phèi ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i hép ph©n phèi. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hép ph©n phèi 3. HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hép ph©n phèi. 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a hép ph©n phèi. 5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a hép ph©n phèi. Häc trªn líp I. Giíi thiÖu chung vÒ hép ph©n phèi B¸nh xe chñ ®éng sau Ly hîp §éng c¬ Hép sè C¸c ®¨ng TruyÒn lùc chÝnh Hép ph©n phèi B¸nh xe chñ ®éng tr­íc H×nh 5-1: S¬ ®å cÊu t¹o chung hÖ thèng truyÒn lùc Hép ph©n phèi (hép sè phô) lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a hép sè chÝnh vµ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng trªn c¸c «t« cã tõ hai cÇu chñ ®éng. Cã nhiÖm vô ph©n phèi m«men xo¾n tõ hép sè chÝnh ®Õn c¸c cÇu chñ ®éng cña «t« nhiÒu cÇu chñ ®éng. II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i hép ph©n phèi 1. NhiÖm vô Hép ph©n phèi cã nhiÖm vô : - Ph©n phèi m«men xo¾n tõ hép sè chÝnh ®Õn c¸c cÇu chñ ®éng trªn xe «t« cã nhiÒu cÇu chñ ®éng. 2. Yªu cÇu - Ph©n phèi vµ t¨ng m«men gi÷a c¸c cÇu chñ ®éng ®¶m b¶o sö dông hÕt lùc kÐo theo ®iÒu kiÖn lùc c¶n cña mÆt ®­êng. - Lµm viÖc ªm vµ cã hiÖu suÊt truyÒn lùc cao. - KÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ cã ®é bÕn cao. - §iÒu khiÓn thuËn lîi dÔ kiÓm tra b¶o d­ìng vµ söa ch÷a. 3. Ph©n lo¹i a) Ph©n lo¹i theo cÊp sè truyÒn cã 2 lo¹i sau : - Hép ph©n phèi cã mét cÊp (i = 1) th­êng dïng cho xe con hai cÇu chñ ®éng. -.Hép ph©n phèi cã hai cÊp (i > 1) th­êng dïng cho «t« t¶i hai, ba cÇu chñ ®éng b) Ph©n lo¹i theo d¹ng ®iÒu khiÓn cã 2 lo¹i sau : - Hép ph©n phèi ®iÒu khiÓn b»ng tay - Hép ph©n phèi khiÓn tù ®éng III. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hép ph©n phèi 1. CÊu t¹o (h×nh 5-2 ) Trôc trung gian Trôc chñ ®éng Trôc bÞ ®éng tr­íc B¸nh r¨ng Trôc chñ ®éng Trôc bÞ ®éng sau Trôc bÞ ®éng tr­íc B¸nh r¨ng C¬ cÊu ®iÒu khiÓn Vá hép ph©n phèi a) Vá hép ph©n phèi a- Hép ph©n phèi mét cÊp b- Hép ph©n phèi hai cÊp H×nh 5 -2. CÊu t¹o hép ph©n phèi ; Vá hép ph©n phèi ®­îc lµm b»ng gang hoÆc nh«m ghÐp liÒn víi hép sè chÝnh Trôc bÞ ®éng sau b»ng c¸c bu l«ng. Trªn vá cã c¸c lç l¾p c¸c æ bi, lç l¾p c¬ cÊu ®iÒu khiÓn vµ c¸c lç ren ®Ó l¾p c¸c mÆt bÝch. Vá dïng ®Ó chøa c¸c trôc, c¸c b¸nh r¨ng vµ dÇu b«i tr¬n. b) C¸c trôc cña hép ph©n phèi C¸c trôc lµm b»ng thÐp, Trôc chñ ®éng cã then hoa l¾p mét b¸nh r¨ng vµ quay trªn hai æ bi cÇu. Trôc trung gian l¾p trªn hai æ bi c«n cã hai b¸nh r¨ng chÕ t¹o liÒn trôc lu«n quay theo trôc chñ ®éng. Trôc bÞ ®éng cã then hoa l¾p trªn hai æ bi c«n, cã hai b¸nh r¨ng quay tr¬n trªn trôc vµ mét èng dÔ gµi sè lu«n quay theo trôc c) C¬ cÊu ®iÒu khiÓn C¬ cÊu ®iÒu khiÓn gåm cã : cÇn ®iÒu khiÓn (hoÆc bé phËn ®iÒu khiÓn tù ®éng), trôc tr­ît, cµng gµi sè, èng dÔ gµi sè vµ c¬ cÊu kho¸ h·m, ®Þnh vÞ khi gµi sè (c¸c bi h·m vµ lß xo).Gióp cho viÖc gµi sè nhÑ nhµng, ªm dÞu vµ mçi lÇn sang sè chØ di tr­ît ®­îc mét trôc tr­ît vµ sang ®­îc mét tû sè truyÒn. 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng a) Khi gµi cÇu sau - Khi cÇn gµi cÇu sau ng­êi l¸i t¸c dông lùc qua cÇn ®iÒu khiÓn lµm cho n¹ng gµi sè dÞch chuyÓn trªn trôc tr­ît ®Èy khíp gµi sè vµo ¨n khíp víi b¸nh r¨ng phÝa sau trªn trôc bÞ ®éng m«men ®­îc truyÒn tõ trôc chñ ®éng ®Õn trôc bÞ ®éng cÇu sau (i = 1). Trôc bÞ ®éng cÇu tr­íc ®ang më, «t« ®ang vËn hµnh mét cÇu sau chñ ®éng. b) Khi gµi c¶ hai cÇu tr­íc vµ sau -Khi cÇn gµi c¶ hai cÇu tr­íc vµ sau (xe ®i trªn ®­êng tr¬n,lÇy vµ ®Ìo dèc cao) ng­êi l¸i t¸c dông lùc qua hai cÇn ®iÒu khiÓn ®Èy hai khíp gµi sè vµo ¨n khíp víi hai b¸nh r¨ng phÝa tr­íc vµ phÝa sau trªn trôc bÞ ®éng, m«men sÎ ®­îc truyÒn tõ trôc chñ ®éng ®Õn trôc bÞ ®éng cÇu sau (i = 1) vµ ®Õn trôc bÞ ®éng cÇu tr­íc (i > 1), lµm cho «t« vËn hµnh hai cÇu sau chñ ®éng. - Khi c¸c khíp gµi (èng dÔ gµi sè) æ vÞ trÝ trung gian, c¸c b¸nh r¨ng quay kh«ng t¶i trªn trôc trung gian, trôc bÞ ®éng kh«ng nhËn ®­îc m« men truyÒn. Víi hép ph©n phèi cã mét cÊp, chØ cã mét khíp gµi cÇu tr­íc khi cÇn thiÕt cßn cÇu sau lu«n ho¹t ®éng theo hép sè chÝnh. IV. NH÷NG HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng cña hép ph©n phèi 1. Gµi sè khã kh¨n a) HiÖn t­îng Khi ng­êi l¸i ®iÒu khiÓn cÇn gµi hép ph©n phèi, c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ cã tiÕng kªu. b) Nguyªn nh©n - Cµng sang sè vµ trôc tr­ît mßn, cong. - Khíp gµi mßn, kÑt hoÆc c¸c vßng ®Öm, phanh h·m c¸c b¸nh r¨ng mßn, g·y. - C¸c æ bi mßn. 2. Hép sè tù nh¶y sè. a) HiÖn t­îng Khi ng­êi l¸i kh«ng ®iÒu khiÓn cÇn gµi hép ph©n phèi, nh­ng hép ph©n phèi tù ®éng nh¶y vÞ trÝ gµi. b) Nguyªn nh©n - C¬ cÊu kho¸ h·m trôc tr­ît mßn, lß xo h·m g·y yÕu. - Cµng gµi sè cong, g·y. - C¸c æ bi mßn, vì 3. Hép sè ho¹t ®éng kh«ng ªm, cã tiÕng ån kh¸c th­êng a) HiÖn t­îng Nghe tiÕng ån nhiÒu kh¸c th­êng ë hép ph©n phèi khi xe vËn hµnh. b) Nguyªn nh©n - C¸c trôc, b¸nh r¨ng, lç l¾p æ bi mßn vµ c¸c ®Öm, phanh h·m cong, mßn, g·y. - DÇu b«i tr¬n thiÕu. - C¸c æ bÞ mßn, vì. - C¸c lß xo Ðp mßn, g·y. 4. Hép sè ch¶y, rØ dÇu b«i tr¬n a) HiÖn t­îng - Bªn ngoµi hép sè rØ, ch¶y dÇu. b) Nguyªn nh©n - Vá hép sè bÞ nøt, - BÒ mÆt l¾p ghÐp bÞ nøt , jo¨ng ®Öm háng. - Bul«ng h·m chên háng IV. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng hép ph©n phèi. A. néi dung b¶o d­ìng hép ph©n phèi 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi vµ x¶ dÇu b«i tr¬n 2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt, bé phËn vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, lß xo h·m, bi h·m, c¸c æ bi) 5. L¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn. 6. Thay dÇu b«i tr¬n 7. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh B. KiÓm tra hép ph©n phèi 1. KiÓm tra khi gµi hép ph©n phèi §iÒu khiÓn cÇn gµi ph¶i nhÑ nhµng vµ ªm. - KiÓm tra : §iÒu khiÓn cÇn gµi hép ph©n phèi vµo ®ñ c¸c cÇu chñ ®éng khi ®éng c¬ ch­a ho¹t vµ khi ®éng c¬ ho¹t ®éng. NÕu khi gµi cÇu khã, bÞ kÑt, cã tiÕng kªu kh¸c hoÆc hép ph©n phèi lµm viÖc kh«ng ªm ,cã tiÕng kªu cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. 2. KiÓm tra bªn ngoµi hép ph©n phèi - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá vµ n¾p hép ph©n phèi V. C©u hái vµ bµi tËp 1. Trªn nh÷ng «t« nµo cÇn ph¶i cã hép ph©n phèi ? 2. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n cña hép ph©n phèi khi lµm viÖc cã nhiÒu tiÕng ån ? 3. (Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o cña hép ph©n phèi cã 2 cÊp ? tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o d­ìng hép ph©n phèi I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p hép ph©n phèi NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña hép ph©n phèi. 2. Yªu cÇu: Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cña hép ph©n phèi. Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Gi¸ treo vµ pa l¨ng treo hép ph©n phèi, d©y treo c¸c ®¨ng, gç chÌn kª lèp xe, Dông cô th¸o l¾p hép ph©n phèi, c¶o c¸c lo¹i, ®ét ®ång vµ trôc bËc... §ång hå so Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: GiÎ s¹ch GiÊy nh¸m Nhiªn liÖu, dÇu b«i tr¬n Ro¨ng ®Öm vµ keo d¸n - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a cña hép ph©n phèi. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho 4 nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. TH¸O L¾P hép ph©n phèi A. Quy tr×nh th¸o hép ph©n phèi trªn xe «t« 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép ph©n phèi - ChÌn c¸c lèp xe ch¾c ch¾n vµ kÐo h·m phanh tay - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ n­íc b¸m bªn ngoµi côm hép ph©n phèi . 2. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - D©y treo truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - L¾p d©y treo truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ch¾c ch¾n - Th¸o c¸c ®ai èc cña hai khíp c¸c ®¨ng 3.Th¸o hép ph©n phèi khái «t« - ChuÈn bÞ gi¸ treo, pal¨ng chuyªn dïng, xe ®ì hép ph©n phèi vµ thïng chøa dÇu hép ph©n phèi. - Th¸o n¾p sµn xe phÝa trªn hép ph©n phèi - L¾p gi¸ treo, pal¨ng vµ treo gi÷ hép ph©n phèi an toµn. - X¶ dÇu hép ph©n phèi - Th¸o c¸c bu l«ng h·m hép ph©n phèi B. Th¸o rêi hép ph©n phèi 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o hép sè - Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè 2. X¶ dÇu b«i tr¬n - Th¸o c¸c ®ai èc x¶ dÇu 3. Th¸o n¾p vµ c¸c mÆt bÝch hép ph©n phèi - Th¸o c¸c bu l«ng h·m 4. Th¸o trôc trung gian - Th¸o mÆt bÝch vµ æ bi - §­a côm trôc trung gian ra ngoµi 5. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra chi tiÕt C. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) C¸c chó ý. - Kª kÝch, treo hép ph©n phèi vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Thay dÇu ®óng lo¹i vµ tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : æ bi, c¸c lç chèt. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - L¾p ®óng vÞ trÝ vßng ®Öm cña c¸c b¸nh r¨ng. - §iÒu khiÓn cÇn sang sè ®ñ c¸c vÞ trÝ vµ nhÑ nhµng. III. B¶o d­ìng hép ph©n phèi 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p hép ph©n phèi - Khay, c¶o c¸c lo¹i 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép ph©n phèi - DÇu röa, bµn ch¶i vµ giÎ lau 3. X¶ dÇu b«i tr¬n - Thïng chøa dÇu 4. Th¸o rêi hép ph©n phèi - Bé dông cô tay nghÒ th¸o hép ph©n phèi - Th¸o c¸c bu l«ng h·m n¾p - Th¸o c¸c trôc vµ b¸nh r¨ng - Th¸o rêi c¸c chi tiÕt cña c¸c trôc vµ b¸nh r¨ng 5. Lµm s¹ch, kiÓm tra chi tiÕt - Lµm s¹ch c¸c chi tiÕt - KiÓm tra chi tiÕt 6. L¾p c¸c chi tiÕt - Thay c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú ( æ bi vµ ®Öm) 7. Thay dÇu b«i tr¬n - Thay ®óng lo¹i dÇu quy ®Þnh 8. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú vµ bÞ h­ háng. IV. Söa ch÷a hép ph©n phèi 1. Vá vµ n¾p hép ph©n phèi a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña vá hép ph©n phèi lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p æ bi, mßn lç l¾p trôc vµ chên, háng c¸c lç ren. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt (kh«ng lín h¬n 0,05mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá hép sè. b) Söa ch÷a - C¸c lç l¾p bi mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp tiÕn hµnh m¹ thÐp hoÆc l¾p èng lãt sau ®ã doa l¹i lç theo kÝch th­íc danh ®Þnh. - C¸c vÕt nøt nhá vµ c¸c lç ren bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p, söa nguéi vµ ta r« l¹i ren. C¸c vÕt nøt cã tæng chiÒu dµi v­ît qu¸ 100 mm th× ph¶i thay vá vµ n¾p míi. - BÒ mÆt cña n¾p, mÆt bÝch bÞ mßn, vªnh tiÕn hµnh mµi hoÆc dòa hÕt vªnh. 2. C¸c trôc cña hép ph©n phèi a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng : nøt, cong, mßn bÒ mÆt l¾p æ bi, phÇn then hoa vµ c¸c r·nh phanh h·m, ®Öm b¸nh r¨ng. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn, cong cña trôc vµ phanh h·m (h×nh.2- 5. ®é mßn, cong kh«ng lín h¬n 0,05 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt b) Söa ch÷a - Trôc hép sè bÞ nøt, mßn phÇn then hoa qu¸ giíi h¹n cho phÐp cÇn ®­îc thay míi. - C¸c cæ trôc l¾p bi vµ c¸c r·nh l¾p phanh h·m bÞ mßn cã thÓ phôc håi b»ng m¹ thÐp hoÆc hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng l¹i kÝch th­íc danh ®Þnh. 3. C¸c b¸nh r¨ng a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng : nøt, g·y, mßn bÒ mÆt r¨ng, mßn vµnh r¨ng ®ång tèc vµ ®Öm b¸nh r¨ng. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c b¸nh r¨ng (h×nh.2- 6a. ®é mßn, vªnh kh«ng lín h¬n 0,03 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b.) Söa ch÷a - B¸nh r¨ng bÞ mßn suèt chiÒu dµi r¨ng,mÆt ®Çu bÞ x­íc, søt mÎ ph¶i ®­îc thay míi. - B¸nh r¨ng bÞ nøt nhÑ vÒ phÝa ch©n r¨ng cã thÓ phôc håi b»ng hµn ®¾p sau ®ã söa nguéi b»ng ®¸ mµi ®¹t h×nh d¹ng ban ®Çu. 4. C¬ cÊu ®iÒu khiÓn hép ph©n phèi a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng ; CÇn ®iÒu khiÓn, trôc tr­ît, cµng gµi, khíp gµi vµ c¸c kho¸ h·m bÞ nøt, cong, mßn. - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt, dïng c¨n l¸, ®ång hå so ®Ó kiÓm tra ®é mßn, cong cña c¸c cµng gµi, khíp gµi vµ trôc tr­ît. Sau ®ã so víi tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó söa ch÷a. b) Söa ch÷a - CÇn ®iÒu khiÓn, c¸c trôc tr­ît vµ cµng gµi cÇu bÞ cong, vªnh cã thÓ n¾n l¹i hÕt cong, bÞ mßn tiÕn hµnh hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng ®Õn kÝch th­íc ban ®Çu. - C¸c chi tiÕt kho¸ h·m vµ khíp gµi mßn háng ®Òu ®­îc thay míi. H×nh 5 -3 KiÓm tra b¸nh r¨ng cña hép ph©n phèi H×nh 2-6. KiÓm tra b¸nh r¨ng vµ cµng sang sè a-KiÓm tra b¸nh r¨ng b-KiÓm tra cµng sang sè vµ bé ®ßng tèc - B¸nh r¨ng bÞ nøt nhÑ vÒ phÝa ch©n r¨ng cã thÓ phôc håi b»ng hµn ®¾p sau ®ã söa nguéi b»ng ®¸ mµi ®¹t h×nh d¹ng ban ®Çu. - CÇn ®iÒu khiÓn, c¸c trôc tr­ît vµ cµng sang sè bÞ cong, vªnh cã thÓ n¾n l¹i hÕt cong, bÞ mßn tiÕn hµnh hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng ®Õn kÝch th­íc ban ®Çu. - C¸c chi tiÕt kho¸ h·m vµ bé ®ång tèc mßn háng ®Òu ®­îc thay míi. C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú vµ bÞ h­ háng. C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. Hép ph©n phèi cña «t« cã 1 cÊp cã bé vi sai ? 2. Hép ph©n phèi cña «t« cã 2 cÊp ? 3. Hép ph©n phèi cña «t« cã 2 cÊp vµ ®iÒu khiÓn tù ®éng ? 4. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt cña hép ph©n phèi «t« U OAT B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : Hép ph©n phèi Lo¹i «t« : U OAT TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 Vá hép ph©n phèi C¸i 01 ®ñ -Nøt x 2 Trôc chñ ®éng - 01 §ñ 0,5 x 3 B¸nh r¨ng - 2 - 0,2 - Mßn x 4 æ bi cÇu Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hép ph©n phèi cña «t« cã mét cÊp vµ cã bé vi sai ? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hép ph©n phèi cña «t« cã 2 cÊp vµ ®iÒu khiÓn b»ng tay ? 3. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng Hép ph©n phèi cña «t« cã hai cÊp vµ ®iÒu khiÓn tù ®éng ? 4. LËp ®­îc b¶ng kiÓm tra chi tiÕt cña mét hép ph©n phèi III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 6 CÊu t¹o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - M· bµi: HAR. 02 29 06 Giíi thiÖu : TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a hép sè vµ cÇu chñ ®éng. Bao gåm c¸c khíp, c¸c n¹ng vµ c¸c trôc truyÒn, dïng ®Ó truyÒn dÉn m«men xo¾n gi÷a hép sè víi cÇu chñ ®éng vµ gi÷a cÇu tr­íc chñ ®éng víi b¸nh xe. Trong qu¸ tr×nh «t« vËn hµnh trªn ®­êng, do tr×nh tr¹ng mÆt ®­êng vµ sù biÕn d¹ng cña khung xe nªn vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña c¸c chi tiÕt lu«n bÞ chuyÓn dÞch thay ®æi t­¬ng ®èi víi nhau. V× vËy ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng còng thay ®æi vµ dÞch chuyÓn t­¬ng ®èi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu lµm viÖc cña hÖ thèng truyÒn lùc «t«. Môc tiªu thùc hiÖn: 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng ®­îc truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng c¸c lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. Häc trªn líp I. Giíi thiÖu chung vÒ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. S¬ ®å cÊu t¹o chung truyÒn ®éng c¸c ®¨ng Trôc c¸c ®¨ng CÇu chñ ®éng CÇu chñ ®éng tr­íc §éng c¬ B¸nh xe sau Trôc c¸c ®¨ng B¸nh xe tr­íc Hép sè Khíp tr­ît a) b) H×nh 6 -1. S¬ ®å cÊu t¹o truyÒn ®éng c¸c a) TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng cÇu sau b) TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng cÇu tr­íc 2 . Giíi thiÖu vÒ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a hép sè vµ cÇu chñ ®éng. Bao gåm c¸c khíp, c¸c n¹ng vµ c¸c trôc truyÒn, dïng ®Ó truyÒn dÉn m«men xo¾n gi÷a hép sè víi cÇu chñ ®éng vµ gi÷a cÇu tr­íc chñ ®éng víi b¸nh xe. II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. NhiÖm vô - TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng dïng ®Ó truyÒn dÉn m«men xo¾n gi÷a hép sè víi cÇu chñ ®éng vµ gi÷a cÇu tr­íc chñ ®éng víi b¸nh xe (truyÒn dÉn gi÷a c¸c trôc kh«ng ®ång t©m) 2. Yªu cÇu - TruyÒn dÉn hÕt m«men xo¾n ë bÊt cø mäi tèc ®é quay. - Lµm viÖc ªm, Ýt rung vµ cã hiÖu suÊt truyÒn lùc cao. - KÕt cÊu ®¬n gi¶n vµ cã ®é bÕn cao. - KiÓm tra, b¶o d­ìng vµ söa ch÷a thuËn lîi dÔ dµng. 3. Ph©n lo¹i TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®­îc ph©n lo¹i : a) Theo c«ng dông - C¸c ®¨ng nèi gi÷a hép sè chÝnh vµ cÇu chñ ®éng. -.C¸c ®¨ng nèi gi÷a cÇu chñ ®éng víi b¸nh xe. b) Theo ®Æc ®iÓm ®éng häc - C¸c ®¨ng kh¸c tèc (tèc ®é quay cña trôc chñ ®éng vµ trôc bÞ ®éng kh¸c nhau). -.C¸c ®¨ng ®ång tèc (tèc ®é quay cña trôc chñ ®éng vµ trôc bÞ ®éng b»ng nhau). c) Theo kÕt cÊu - C¸c ®¨ng cã chèt ch÷ thËp -.C¸c ®¨ng kiÓu bi II. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng kh¸c tèc (c¸c ®¨ng ®¬n) a) CÊu t¹o (h×nh 6 - 2 ) - Trôc chñ ®éng Trôc chñ ®éng 1 lµm b»ng thÐp èng bªn trong cã then hoa ®Ó l¾p víi hép sè, mét ®Çu cã mÆt bÝch ®Ó l¾p n¹ng ch÷ U vµ l¾p víi hai ®Çu chèt ch÷ thËp th«ng qua hai æ bi kim. - Trôc bÞ ®éng Trôc bÞ ®éng 2 gåm hai phÇn ®­îc l¾p nèi víi nhau b»ng then hoa, hai ®Çu cã n¹ng ch÷ U vµ cã lç l¾p víi hai ®Çu cßn l¹i cña chèt ch÷ thËp b»ng hai æ bi kim. C¸c trôc c¸c ®¨ng ®Òu ®­îc c©n b»ng chÝnh x¸c vµ cã dÊu l¾p ghÐp ë hai ®Çu n¹ng (khíp nèi). N¹ng c¸c ®¨ng N¹ng c¸c ®¨ng Trôc bÞ ®éng Trôc chñ ®éng Chèt ch÷ thËp æ bi kim Chèt ch÷ thËp H×nh 6 -2. S¬ ®å cÊu t¹o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng kh¸c tèc ( lo¹i trôc ch÷ thËp) H×nh 4 -2. CÊu t¹o c¸ c ®¨ng kh¸c tèc a- Hép ph©n phèi mét cÊp; b- Hép ph©n phèi hai cÊp b- Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: - Khi hai trôc ®­îc l¾p víi nhau b»ng mét khíp : NÕu ®ång t©m th× tèc ®é quay c¶ hai trôc nh­ nhau (ω2 = ω1), nÕu hai trôc kh«ng ®ång t©m (lÖch nhau mét gãc α) th× tèc ®é quay cña chóng kh¸c nhau (ω2 ≠ ω1) vµ gãc lÖch α cµng lín th× sù chªnh lÖch tèc ®é cµng lín gäi lµ kh¸c tèc lµm t¨ng t¶i träng ®éng cho truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc (c¸c ®¨ng kÐp) a) CÊu t¹o (h×nh 6 - 3 ) Trôc chñ ®éng Trôc chñ ®éng lµm b»ng thÐp èng bªn trong cã then hoa (hoÆc mÆt bÝch) ®Ó l¾p víi hép sè, mét ®Çu cã mÆt bÝch chÕ t¹o liÒn víi n¹ng ch÷ U ®Ó l¾p víi hai ®Çu chèt ch÷ thËp th«ng qua hai æ bi kim. H×nh 6 -3. CÊu t¹o c¸c ®¨ng kÐp (®ång tèc) H×nh 4 -2. S¬ ®å cÊu t¹o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng kh¸c tèc ( lo¹i trôc ch÷ thËp) H×nh 4 -2. S¬ ®å cÊu t¹o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng kh¸c tèc ( lo¹i trôc ch÷ thËp) Khíp tr­ît Trôc trung gian N¹ng c¸c ®¨ng Trôc bÞ ®éng Trôc chñ ®éng DÊu l¾p Chèt ch÷ thËp Trôc trung gian Trôc trung gian gåm hai phÇn ®­îc l¾p nèi víi nhau b»ng then hoa, hai ®Çu cã n¹ng ch÷ U vµ cã lç l¾p víi hai ®Çu cßn l¹i cña chèt ch÷ thËp b»ng hai æ bi kim. Trôc bÞ ®éng Trôc bÞ ®éng cã èng then hoa ®Ó l¾p víi then hoa ®Çu trôc chñ ®éng truyÒn lùc chÝnh cña cÇu chñ ®éng vµ mét ®Çu cã mÆt bÝch vµ n¹ng bÞ ®éng l¾p víi trôc trung gian b»ng mét khíp ch÷ thËp. C¸c trôc vµ khíp c¸c ®¨ng ®Òu ®­îc c©n b»ng chÝnh x¸c vµ cã dÊu l¾p ghÐp ë hai ®Çu n¹ng (khíp nèi). Trªn «t« lu«n dïng liªn hîp hai khíp c¸c ®¨ng kh¸c tèc (c¸c ®¨ng kÐp), bè trÝ theo s¬ ®å d¹ng ch÷ Z hay ch÷ V (h×nh. 6-3). Bao gåm ba trôc : trôc chñ ®éng, trôc trung gian (gåm hai nöa) vµ trôc bÞ ®éng. b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng - Khi trôc chñ ®éng quay víi tèc ®é ω1, lµm cho trôc trung gian quay tèc ®é ω2 ≠ ω1 (kh¸c tèc), ®ång thêi trôc trung gian lµm quay trôc bÞ ®éng víi tèc ®é ω3 ≠ ω2 Do trôc chñ ®éng song song víi trôc bÞ ®éng, nªn tèc ®é quay g ω3 = ω1 (®ång tèc trôc chñ ®éng vµ trôc bÞ ®éng). Thùc nghiÖm cho thÊy r»ng ®Ó cho ω3 = ω1 khi ®iÒu kiÖn gãc α1 = α2 vµ mÆt ph¼ng c¸c ®Çu n¹ng cña trôc trung gian 2 cïng n»m trªn mét mÆt ph¼ng (l¾p ®óng dÊu h×nh. 6-3). 3. TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc kiÓu bi a) CÊu t¹o (h×nh 6 - 4 ) TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc khiÓu bi ®­îc l¾p trªn cÇu tr­¬c dÉn h­íng vµ chñ ®éng bao gåm : - Trôc chñ ®éng Lµm b»ng thÐp cã then hoa ®Ó l¾p víi hép vi sai, mét ®Çu cã n¹ng khíp cÇu ch÷ C, hai bªn n¹ng cã c¸c r·nh trßn chøa c¸c viªn bi truyÒn lùc. -Trôc bÞ ®«ng Cã cÊu t¹o t­¬ng tù trôc chñ ®éng, l¾p ®èi diÖn t¹o thµnh mét khíp chøa 5 viªn bi, mét viªn n»m ë t©m khíp cã lç vµ chèt ®Þnh vÞ vµ 4 viªn bi n»m xung quanh ®Ó truyÒn lùc. Khíp bi Viªn bi ®Þnh vÞ Viªn bi truyÒn lùc Trôc bÞ ®éng Trôc chñ ®éng Chèt ®Þnh vÞ H×nh 6 -4. S¬ ®å cÊu t¹o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc ( lo¹i bi. Veise-BendiX) H×nh 4 -2. CÊu t¹o c¸ c ®¨ng kh¸c tèc a- Hép ph©n phèi mét cÊp; b- Hép ph©n phèi hai cÊp b- Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Nguyªn lý h×nh thµnh c¸c ®¨ng kiÓu bi cã thÓ xem xÐt trªn c¬ së mét bé truyÒn b¸nh r¨ng c«n ¨n khíp cã kÝch th­íc h×nh häc gièng nhau hoµn toµn. Khi hai ®­êng t©m trôc thay ®æi, tøc lµ khi thay ®æi gãc nghiªng truyÒn m«men ®Ó cã ®iÒu kiÖn ®ång tèc (ω2 = ω1) th× ph¶i ®¶m b¶o: - Gi÷ nguyªn kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm truyÒn lùc tíi ®iÓm giao nhau cña hai ®­êng t©m trôc. - §iÓm truyÒn lùc lu«n lu«n n»m trªn mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc t¹o nªn gi÷a hai ®­êng t©m trôc cho phÐp lÖch víi tr¹ng th¸i trung gian 150. - C¸c viªn bi thùc hiÖn truyÒn lùc ph¶i n»m gi÷a hai phÇn chñ ®éng vµ bÞ ®éng. IV. KiÓm tra vµ b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. A. néi dung b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi 2.Th¸o rêi c¸c bé phËn c¸c ®¨ng vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, tÊm h·m, c¸c æ bi kim) 5. Tra mì vµ b¬m mì b«i tr¬n c¸c æ bi vµ chèt ch÷ thËp. 6. L¾p c¸c chi tiÕt, bé phËn 7. KiÓm tra hoµn chØnh vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp B. KiÓm tra truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. KiÓm tra bªn ngoµi - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi trôc vµ c¸c khíp nèi cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. KiÓm tra khi xe vËn hµnh - KiÓm tra : Khi vËn hµnh «t« chó ý l¾ng nghe tiÕng kªu ë côm truyÒn ®éng c¸c ®¨ng nÕu cã tiÕng kªu, ån kh¸c th­êng cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. V. C©u hái vµ bµi tËp 1. TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng kÐp (®ång tèc) ®­îc l¾p gi÷a c¸c bé phËn nµo cña «t«? 2. TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc (kiÓu bi) ®­îc l¾p gi÷a c¸c bé phËn nµo cña «t«? 3. (Bµi tËp) Tr×nh bµy cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng kh¸c tèc ?  tHùC tËp b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. Yªu cÇu: Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Gi¸ treo vµ d©y treo c¸c ®¨ng, truyÒn ®éng c¸c ®¨ng nh­ : bóa ®ång, ®Öm ®ång vµ trôc bËc §ång hå so Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: GiÎ s¹ch GiÊy nh¸m Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n Ro¨ng ®Öm vµ keo d¸n - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho 4 nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. TH¸O L¾P truyÒn ®éng c¸c ®¨ng A- Quy tr×nh th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng H×nh 6 -5. Th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång H×nh 1-9. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc V¹ch dÊu Th¸o phanh h·m Th¸o æ bi vµ chèt - Bé dông cô tay nghÒ th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. H×nh 1-9. Th¸o ly hîp - Lµm s¹ch bªn ngoµi truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 2. V¹ch dÊu (h×nh 6-5) - V¹ch dÊu gi÷a hai phÇn then hoa cña trôc c¸c ®¨ng - V¹ch dÊu gi÷a hai ®Çu n¹ng cña khíp nèi 3. Th¸o n¾p chÆn æ bi (hoÆc phanh h·m) - Th¸o c¸c bu l«ng h·m ( hoÆc th¸o c¸c phanh h·m) 4. Th¸o æ bi kim vµ chèt ch÷ thËp (h. 6-5) - Dïng bóa ®ång vç vµo ®Çu n¹ng c¸c ®¨ng ®Ó cho láng æ bi ra ngoµi - LÊy chèt ch÷ thËp ra ngoµi 5. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra B. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) - Tra mì b«i tr¬n c¸c æ bi vµ chèt ch÷ thËp. - Thay thÕ c¸c phe h·m. III. quy tr×nh b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - Khay, bóa ®ång vµ ®Öm ®ång 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - DÇu röa, bµn ch¶i vµ giÎ lau 3. Th¸o rêi truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - V¹ch dÊu gi÷a c¸c ®Çu n¹ng vµ phÇn then hoa - Th¸o c¸c bu l«ng h·m n¾p æ bi (hoÆc th¸o phanh h·m) - Dïng bóa ®ång vç vµo ®Çu n¹ng cho láng æ bi ra ngoµi. - LÊy c¸c æ bi vµ chèt ch÷ thËp ra ngoµi 4. Lµm s¹ch, kiÓm tra chi tiÕt 5. L¾p c¸c chi tiÕt - Thay c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú ( æ bi vµ phanh h·m) - B«i tr¬n æ bi vµ chèt ch÷ thËp - L¾p khíp c¸c ®¨ng ( ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o) 6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp C¸c chó ý - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c æ bi kim vµ phanh h·m. - L¾p ®óng dÊu gi÷a c¸c ®Çu n¹ng vµ phÇn then hoa C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. C¸c lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc (lo¹i kÐp)? 2. C¸c lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc kiÓu bi ? II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc (kÐp) ? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc kiÓu bi ? III. Thêi gian - Sau 1 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 7 söa ch÷a vµ b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - M· bµi: HAR. 02 29 07 Giíi thiÖu  TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a hép sè vµ cÇu chñ ®éng. Bao gåm c¸c khíp, c¸c n¹ng vµ c¸c trôc truyÒn, dïng ®Ó truyÒn dÉn m«men xo¾n gi÷a hép sè víi cÇu chñ ®éng vµ gi÷a cÇu tr­íc chñ ®éng víi b¸nh xe. Trong qu¸ tr×nh «t« vËn hµnh trªn ®­êng, do tr×nh tr¹ng mÆt ®­êng vµ sù biÕn d¹ng cña khung xe nªn vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña c¸c chi tiÕt lu«n bÞ chuyÓn dÞch thay ®æi t­¬ng ®èi víi nhau. V× vËy ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng còng thay ®æi vµ dÞch chuyÓn t­¬ng ®èi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu lµm viÖc cña hÖ thèng truyÒn lùc «t«. Môc tiªu thùc hiÖn 1. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. Tr×nh bµy ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. C¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. Häc t¹i phßng chuyªn m«n ho¸ I. c¸c hiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng A. H¦ háng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. Trôc c¸c ®¨ng lµm viÖc cã tiÕng ån a) HiÖn t­îng Khi «t« ho¹t ®éng cã tiÕng kªu kh¸c th­êng ë côm c¸c ®¨ng. b) Nguyªn nh©n - C¸c trôc cong, vªnh, nøt g·y vµ mßn then hoa. - N¹ng bÞ nøt, mßn lç l¾p bi vµ chên háng lç ren. - C¸c æ bi kim mßn, vì (c¸c viªn bi vµ r·nh cña n¹ng c¸c ®¨ng lo¹i bi bÞ mßn) - Trôc ch÷ thËp nøt, mßn. - ThiÕu mì b«i tr¬n 2. Trôc c¸c ®¨ng bÞ g·y a) HiÖn t­îng Khi «t« kh«ng vËn hµnh ®­îc. b)Nguyªn nh©n - Trôc vµ khíp c¸c ®¨ng bÞ g·y ®øt. - G·y, ®øt c¸c bu l«ng - Vì c¸c viªn bi cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng kiÓu bi B. KiÓm tra truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. KiÓm tra bªn ngoµi - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi trôc vµ c¸c khíp nèi cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. KiÓm tra khi xe vËn hµnh - KiÓm tra : Khi vËn hµnh «t« chó ý l¾ng nghe tiÕng kªu ë côm truyÒn ®éng c¸c ®¨ng nÕu cã tiÕng kªu kh¸c th­êng cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. II. Néi dung b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi 2. Th¸o rêi c¸c bé phËn c¸c ®¨ng vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, tÊm h·m, c¸c æ bi kim) 5. Tra mì vµ b¬m mì b«i tr¬n c¸c æ bi vµ trôc ch÷ thËp. 6. L¾p c¸c chi tiÕt, bé phËn 7. KiÓm tra hoµn chØnh vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp III. C©u hái vµ bµi tËp 1. HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n truyÒn ®éng c¸c ®¨ng cã tiÕng kªu ån ? 2. (Bµi tËp) Nh÷ng ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ?  tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. 2. Yªu cÇu: Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Gi¸ treo vµ d©y treo c¸c ®¨ng, truyÒn ®éng c¸c ®¨ng nh­ : bóa ®ång, ®Öm ®ång vµ trôc bËc §ång hå so Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: GiÎ s¹ch GiÊy nh¸m Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n Ro¨ng ®Öm vµ keo d¸n - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho 4 nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. TH¸O L¾P truyÒn ®éng c¸c ®¨ng A. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng trªn xe «t« H×nh 7 -1. Th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng H×nh 1-9. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc V¹ch dÊu V¹ch dÊu Th¸o c¸c bu l«ng V¹ch dÊu - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - D©y treo c¸c ®¨ng vµ gi¸ ®ì 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - ChÌn c¸c lèp xe ch¾c ch¾n vµ kÐo h·m phanh tay - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ n­íc b¸m bªn ngoµi côm truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 3. Treo c¸c ®¨ng lªn khung xe vµ v¹ch dÊu - Dïng d©y chuyªn dïng vµ treo hai ®Çu trôc c¸c ®¨ng lªn khung xe - V¹ch dÊu gi÷a hai phÇn then hoa cña trôc c¸c ®¨ng (h×nh. 7-1) - V¹ch dÊu gi÷a hai ®Çu n¹ng cña khíp nèi 4. Th¸o c¸c bu l«ng ë hai ®Çu khíp vµ mÆt bÝch cña c¸c ®¨ng ( h×nh. 7-1) 5. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ra khái «t« - Th¸o c¸c d©y treo vµ h¹ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng vµ gi¸ ®ì - §­a truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ra khái «t« b. Th¸o rêi truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ( §· häc trong bµi 6 ) C. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) - Tra mì b«i tr¬n c¸c æ bi vµ chèt ch÷ thËp. - Thay thÕ c¸c phe h·m. III.quy tr×nh b¶o d­ìng truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - Khay, bóa ®ång vµ ®Öm ®ång 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - DÇu röa, bµn ch¶i vµ giÎ lau 3. Th¸o rêi truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - V¹ch dÊu gi÷a c¸c ®Çu n¹ng vµ phÇn then hoa - Th¸o c¸c bu l«ng h·m n¾p æ bi (hoÆc th¸o phanh h·m) - Dïng bóa ®ång vç vµo ®Çu n¹ng cho láng æ bi ra ngoµi. - LÊy c¸c æ bi vµ chèt ch÷ thËp ra ngoµi 4. Lµm s¹ch, kiÓm tra chi tiÕt 5. L¾p c¸c chi tiÕt - B«i tr¬n æ bi vµ chèt ch÷ thËp - Thay c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú ( æ bi vµ phanh h·m) - L¾p khíp c¸c ®¨ng ( ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o) 6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp C¸c chó ý - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c æ bi vµ phanh h·m. - L¾p ®óng dÊu gi÷a c¸c ®Çu n¹ng vµ phÇn then hoa III. SöA ch÷a truyÒn ®éng c¸c ®¨ng 1. C¸c trôc vµ n¹ng cña truyÒn ®éng c¸c ®¨ng a) H­ háng vµ kiÓm tra (h×nh. 7-2) - H­ háng c¸c trôc vµ n¹ng : nøt, cong, mßn lç l¾p æ bi vµ phÇn then hoa - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn, cong cña trôc (h×nh.4 - 6; §é mßn, cong kh«ng lín h¬n 0,2 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b) Söa ch÷a - Trôc vµ n¹ng bÞ nøt, mßn phÇn then hoa qu¸ giíi h¹n cho phÐp cÇn ®­îc thay míi. - Trôc bÞ cong cã thÓ n¾n trªn thiÐt bÞ, nÕu bÞ vªnh ph¶i thay thÕ. - C¸c lç l¾p bi (hoÆc r·nh bi) bÞ mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp cã thÓ phôc håi b»ng m¹ thÐp hoÆc hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng l¹i kÝch th­íc danh ®Þnh, lç ren chên háng tiÕn hµnh hµn ®¾p sau ®è ta ren. 2. C¸c chèt ch÷ thËp vµ æ bi kim (hoÆc c¸c viªn bi) a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chèt vµ æ bi : Chèt ch÷ thËp bÞ nøt, mßn phÇn l¾p æ bi vµ c¸c æ bi kim mßn. a- KiÓm tra trôc cong b- KiÓm tra mßn chèt ch÷ thËp vµ æ bi H×nh 7 -2. KiÓm tra truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn, cong cña trôc (h×nh.7 - 2) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt.  b) Söa ch÷a - Trôc ch÷ thËp bÞ nøt, mßn phÇn l¾p æ bi qu¸ giíi h¹n cho phÐp cã thÓ phôc håi b»ng m¹ thÐp hoÆc hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng l¹i kÝch th­íc danh ®Þnh. - C¸c æ bi kim (hoÆc c¸c viªn bi) mßn, g·y ph¶i thay thÕ. - C¸c phanh h·m vµ ®Öm ,phít ch¾n mì háng ®Òu ®­îc thay míi. C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp -LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt côm truyÒn ®éng c¸c ®¨ng cña xe TOYOTA II. Yªu cÇu cÇn ®¹t - LËp ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng Lo¹i «t« : TOYOTA TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 Trôc chñ ®éng C¸i 01 ®ñ -Nøt x 2 Trôc bÞ ®éng - 01 §ñ 0,5 x 3 Trôc trung gian - 2 - 0,2 - Mßn x 4 æ bi kim 5 Trôc ch÷ thËp Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra III. Thêi gian - Sau 1 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. §¸p ¸n c¸c c©u hái vµ bµi tËp §¸p ¸n - Bµi 1 1- V× lùc truyÒn m« men xo¾n tõ trôc khuûu ®éng c¬ ®Õn hép sè lµ nhê lùc ma s¸t tiÕp xóc cña c¸c bÒ mÆt cña c¸c tÊm ma s¸t víi ®Üa Ðp vµ b¸nh ®µ. 2- Bé ly hîp ma s¸t lµm viÖc ªm dÞu nhê c¸c lß xo gi¶m chÊn vµ ®Üa lß xo gi÷a hai tÊm ma s¸t? §¸p ¸n - Bµi 2 1-Nguyªn nh©n do: - §Üa ly hîp vµ ®Üa Ðp mßn nhiÒu hoÆc dÝnh dÇu mì. - §iÒu chØnh sai c¸c ®Çu ®ßn më hoÆc khe hë æ bi tú . - C¸c lß xo Ðp mßn, gi¶m ®é ®µn håi hoÆc g·y. 2- Do kh«ng cã khe hë ®Çu c¸c ®ßn më vµ æ bi tú. §¸p ¸n – Bµi 3 1- Hép sè dïng ®Ó thay ®æi tèc ®é, m«men kÐo khï hîp víi t×nh tr¹ng mÆt ®­êng vµ dõng xe, lïi xe theo yeu cÇu. 2- Bé ®ång tèc cã t¸c dông dïng ®Ó ®ång ®Òu tèc ®é gi÷a hai b¸nh r¨ng tr­íc khi vµo sè. §¸p ¸n – Bµi 4 1- Hép sè th­êng bÞ nh¶y sè nguyªn do - C¬ cÊu kho¸ h·m trôc tr­ît mßn, lß xo h·m g·y yÕu. - Bé ®ång tèc mßn tÊm h·m hoÆc bi h·m - Cµng sang sè g·y. 2- Hép sè khi vµo sè khã kh¨n vµ cã tiÕng kªu nguyªn do - Ly hîp më kh«ng døt kho¸t, hµnh tr×nh tù do bµn ®¹p sai(qu¸ lín). - Cµng sang sè vµ trôc tr­ît mßn, cong. - Bé ®ång tèc mßn, kÑt hoÆc c¸c vßng ®Öm, phanh h·m c¸c b¸nh r¨ng mßn, g·y. - C¸c æ bi mßn lµm lÖch t©m c¸c trôc cña hép sè. §¸p ¸n – Bµi 5 1- Trªn c¸c «t« cã tõ hai cÇu chñ ®éng trë lªn ®Òu cã l¾p hép ph©n phèi. 2- Nguyªn nh©n khi hép ph©n phèi lµm viÖc cã tiÕng ån - Cµng sang sè vµ trôc tr­ît mßn, cong. - Khíp gµi mßn, kÑt hoÆc c¸c vßng ®Öm, phanh h·m c¸c b¸nh r¨ng mßn, g·y. - Hép sè thiÕu dÇu b«i tr¬n, c¸c æ bi mßn. §¸p ¸n – Bµi 6 1- TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng kÐp (®ång tèc) ®­îc l¾p gi÷a hép sè vµ cÇu sau cña «t«? 2- TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng ®ång tèc (kiÓu bi) ®­îc l¾p gi÷a cÇu tr­íc chñ ®éng víi b¸nh xe tr­íc cña «t«? §¸p ¸n – Bµi 7 - TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng cã tiÕng kªu ån do mßn æ bi, chèt vµ lç, kh« mì hoÆc cong trôc. C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n - TruyÒn lùc (truyÒn m« men xo¾n) - Bé ly hîp ( bé ly kÕt, hoÆc bé c«n) - §Üa ly hîp (®Üa ma s¸t, ®Üa bè) - §Üa Ðp (m©m Ðp, hoÆc ®Üa s¾t) - §ßn më (cÇn më, hoÆc cÇn bÈy) - §ßn bÈy (cµng cua, hoÆc cÇn Ðp) - æ bi tú (æ bi tª, hoÆc cèc Ðp) - Trôc chñ ®éng cña hép sè (trôc s¬ cÊp hép sè) - Trôc bÞ ®éng cña hép sè (trôc thø cÊp cña hép sè) - Trôc tr­ît (thanh tr­ît) - Cµng sang sè (cµng cua, hoÆc g¾p sè) - Hép ph©n phèi (hép sè phô) - TruyÒn ®éng c¸c ®¨ng (truyÒn lùc c¸c ®¨ng hoÆc Trôc truyÒn vµ khíp c¸c ®¨ng) - Trôc ch÷ thËp (chèt ch÷ thËp) - N¹ng c¸c ®¨ng (khíp c¸c ®¨ng) Tµi liÖu tham kh¶o 1-NguyÔn TÊt TiÕn-Nguyªn lý ®éng c¬ ®èt trong-NXB.gi¸o dôc-2000 2- NguyÔn tÊt TiÕn-§ç Xu©n KÝnh-Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t«-m¸y næ-2002 3- NguyÔn TÊt TiÕn-NguyÔn ®øc Phó-Hå TÊn ChuÉn-TrÇn V¨n TÕ-KÕt cÊu tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong I.II.III-NXB gi¸o dôc-1996 4-NguyÔn Oanh-Kü thuËt söa ch÷a «t« vµ ®éng c¬ næ hiÖn ®¹i-§éng c¬ x¨ng-NXB ban GDCN.TP.Hå ChÝ MInh-1990. 5- NguyÔn §øc Tuyªn-NguyÔn Hoµng ThÕ-S­ dông- B¶o d­ìng vµ söa ch÷a «t«- NXB §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp-TËp I-II-1989. 6-NguyÔn Thanh TrÝ-Ch©u ngäc Thanh-H­íng dÉn sö dông b¶o tr× vµ söa ch÷a xe «t« ®êi míi-NXB TrÎ-1996. 7-TrÇn Duy §øc ( dÞch)-B¶o d­ìng kü thuËt vµ söa ch÷a «t«-NXB C«ng nh©n kü thuËt Hµ néi-1987. 8-NguyÔn Kh¾c Trai - CÊu t¹o gÇm xe con vµ hÖ thèng truyÒn lùc «t« con - Bé m«n «t« -§¹i häc b¸ch khoa Hµ néi 9-TOYOTA - HIACE - Repair Manual For Chassis & Body- 1989