Giáo trình Sinh học đại cương - Phần 3: Thực vật - Chương 13: Sự phát triển của thực vật - Võ Thanh Phúc

Mỗi cá thể sinh vật đều trải qua một chu trình phát triển gồm nhiều giai đoạn nối tiếp nhau. 1 1. Sự sinh sản của thực vật • Sinh sản không do sự kết hợp giữa giao tử đực và giao tử cái. Sự sinh sản hữu tính Sự sinh sản vô tính • Ra hoa kết trái, tạo hột. • Có sự kết hợp giữa hạt phấn và noãn 2 1.1. Sự sinh sản vô tính a. Trong tự nhiên 3 Sự biến đổi của những cơ quan sinh dưỡng như rễ, thân, lá để tạo ra những cá thể mới. Ví dụ cây thân bò, thân hành, thân củ b. Nhân tạo Nuôi cấy mô và tế bào thực vật 4 Mục đích: • Tạo ra cây con mang đặc điểm chọn lọc từ cây mẹ. • Hệ số nhân giống rất cao. • Sản xuất hột nhân tạo. Nhược điểm Có thể bị nhiễm bệnh và chết hàng loạt. 1.2. Sự sinh sản hữu tính • Sự kết hợp giữa giao tử đực (hạt phấn) và giao tử cái (noãn) tạo ra quả và hạt. 5 • Hạt là đối tượng mang nhiệm vụ lưu truyền nòi giống. • Cơ quan thực hiện sự sinh sản hữu tính là hoa. • Vòng ngoài cùng của hoa, màu xanh. • Ở một số loại cây có màu sắc tương tự tràng hoa (Ví dụ Lys, lan). Lá đài Tràng hoa • Lớp kế tiếp lá đài, có nhiều màu sắc hấp dẫn côn trùng, sâu bọ. Nhị • Chỉ nhị mang túi phấn chứa các hạt phấn. • Trong hạt phấn chứa tế bào sinh sản. Bầunoãn • Chứa noãn, bầu noãn nối liền với Nhụy. Đế hoa • Một đầu phình to của cuống hoa để đỡ lấy hoa. Có hai loại hoa Hoa đơn tính Hoa lưỡng tính 7 Sự thụ phấn • Hạt phấn được mang đến nhụy trên cùng một hoa, xảy ra thụ phấn thì gọi là tự thụ phấn autogamy. • Sự thụ phấn xảy ra trên hoa khác gọi là sự thụ phấn chéo allogamy. 8 Hạt phấn 9 Sự nảy mầm của hạt 10 • Hột nằm ở dưới đất. • Lá mầm và bao lá mầm nhô lên khỏi mặt đất. • Bao lá mầm nứt ở một bên, lá non phát triển và đưa ra ánh sáng. • Nội nhũ nằm lại trong vỏ hột để nuôi cây con trong thời gian đầu. 11 • Vỏ hột bị nứt rễ, rễ đâm ra đầu tiên là rễ sơ cấp. • Rễ sơ cấp cùng với trụ hạ diệp có tăng trưởng hướng xuống đất (hướng địa). • Trụ hạ diệp đưa hai tử diệp và trụ thượng diệp lên khỏi mặt đất. 2. SỰ SINH TRƯỞNG CỦA CÂY • Sự kéo dài hay sự tăng trưởng theo chiều dài ở đầu rễ và ngọn cây. • Sự sinh trưởng sơ cấp của cây xảy ra do sự hoạt động của mô phân sinh rễ và mô phân sinh ngọn. 2.1. Sự sinh trưởng sơ cấp 12 • Tượng tầng libe-mộc. • Tượng tầng vỏ. 2.2. Sự sinh trưởng thứ cấp • Giúp cho cây có thể chịu đựng sức nặng của cành, lá, gió, mưa, trọng lực và các tác động khác của môi trường. Là sự gia tăng đường kính của thân. Xảy ra do sự hoạt động của mô phân sinh bên: 13 • Tượng tầng libe-mộc hoạt động để tạo ra mộc và libe thứ cấp khi cây phát triển. • Mỗi năm, tượng tầng libe-mộc hoạt động hai lần vào mùa xuân và vào mùa hạ. • Vòng mùa xuân có tế bào mộc to hơn tế bào mộc vòng mùa hạ. a. Tượng tầng libe-mộc Có thể xác định tuổi cây bằng cách đếm số vòng mộc. 14 Là một lớp tế bào nằm dưới biểu bì. b. Tượng tầng vỏ 15