Đánh giá và cải thiện tuân thủ ARV

Đánh giá và cải thiện tuân thủ ARVHAIVN Chương trình AIDS trường Y khoa Harvard tại Việt NamSau bài giảng này, học viên có thể:Trình bày các yếu tố liên quan đến tuân thủ của người bệnh trước khi bắt đầu điều trị ARVĐánh giá tuân thủ khi điều trị ARVHỗ trợ người bệnh cải thiện hoặc duy trì sự tuân thủ điều trịMục tiêu học tậpĐể giúp người bệnh cải thiện hoặc duy trì tuân thủ tốt, việc đánh giá tuân thủ cần được thực hiện:Trước khi bắt đầu điều trị ARVKhi bắt đầu điều trị ARVTrong quá trình điều trị ARVKhi nào cần đánh giá tuân thủ?Đánh giá trước khibắt đầu điều trị ARVThái độ và lòng tin của người bệnh:Về thuốc nói chungĐặc biệt về HIV/AIDSNhững trải nghiệm của người bệnh với các thuốc khácNhững điều người bệnh quan sát được từ người đang uống ARVNhững thông tin điều dưỡng cần biết (1)Bệnh nhân đã bộc lộ tình trạng của mình với ai?Ai là người hỗ trợ xã hội đầu tiên cho bệnh nhân? Người hỗ trợ có biết rằng bệnh nhân có HIV?Người hỗ trợ cảm nhận về thuốc như thế nào? Những thông tin điều dưỡng cần biết (2)Điều kiện sống của người bệnh:Có nhà ở ổn định?Có việc làm không?Có ai khác trong gia đình biết về chẩn đoán NB có HIV?Trong nhà có trẻ nhỏ không? Ai chăm sóc trẻ?Những thông tin điều dưỡng cần biết (3)Mong muốn của người bệnh:Người bệnh nghĩ điều gì sẽ xảy ra nếu họ uống ARV?Lợi ích và chi phí điều trịSố năm sốngThay đổi các triệu chứng lâm sàng (hoặc không)Tác dụng phụNhững thông tin điều dưỡngcần biết (4)Đánh giá khi bắt đầu điều trị ARVNgười bệnh không tuân thủ phác đồ điều trị ARV đầu tiên sẽ đánh mất cơ hội tốt nhất cho điều trị thành côngĐiều trị ARV không bao giờ là một điều trị cấp cứuMột số lưu ý (1)Điều dưỡng/CBYT cần dành thời gian nói chuyện với người bệnh nhằm:Đảm bảo rằng người bệnh hiểu được uống thuốc đúng cách như thế nàoHiểu hoàn cảnh cá nhân của người bệnh và giúp họ lập kế hoạch tuân thủ tốtMột số lưu ý (2)Để điều trị đạt kết quả tốt nhất, CBYT cần giúp người bệnh:Tham gia vào việc quyết định khi bắt đầu điều trị Hiểu được:uống thuốc như thế nào? tại sao tuân thủ lại quan trọng?Thường xuyên tập huấn về các yếu tố liên quan đến điều trị là cách can thiệp tuân thủ tốt nhấtMột số lưu ý (3)Tên thuốc (tất cả các tên thuốc)Số lượng thuốc uốngThời điểm uống thuốcThời gian “khoảng trống” quên liều Yêu cầu về hạn chế thức ăn khi uống thuốcYêu cầu bảo quản thuốcNhững thông tin bệnh nhâncần biết về thuốc ARVNhững khả năng xảy ra tác dụng phụ:Mức độ của tác dụng phụTác dụng phụ có thể kéo dài trong thời gian bao lâu? Làm gì để cải thiện các tác dụng phụ? Khi nào cần liên hệ phòng khám?Dấu hiệu nào có thể không phải là tác dụng phụNhững thông tin bệnh nhân cần biết về tác dụng phụBệnh nhân sẽ cất giữ thuốc ở đâu?Bệnh nhân có kế hoạch cho việc nhớ uống thuốc?Lịch sống hàng ngày của bệnh nhânThay đổi vào ngày nghỉ cuối tuầnBệnh nhân có thường đi xa khỏi nhà không?Những thông tin điều dưỡng cần biếtĐánh giá tuân thủKiểm tra việc uống thuốc và số lượng thuốc:Người bệnh tự báo cáoKiểm tra xem số lượng thuốc đã kêĐếm số viên thuốc còn lạiKết hợp kết quả tự báo cáo và xét nghiệm của người bệnh để đánh giá tuân thủVí dụ: Kết quả tự báo cáo của người bệnh tương quan với tải lượng virút có thể đưa ra đánh giá chính xác về việc tuân thủĐánh giá tuân thủHỏi gì?Số lần quên uống thuốc trong vòng:3 ngày, 7 ngày, 1 tháng?Hỏi như thế nào?Hỏi một cách không phán xétHỏi cụ thểDùng câu hỏi mở (không thể chỉ trả lời “có” hoặc “không”)Bệnh nhân tự báo cáoCâu hỏi tại phòng chờ:Phát các câu hỏi được in trên giấy để người bệnh trả lời khi ngồi đợiDùng thang thị giác đánh giá tương đương (Visual analogue scale -VAS):Đánh dấu X lên trên đường kẻ biểu hiện sự ước tính đúng nhất về số lượng mỗi loại thuốc đã uống trong vòng 30 ngàyĐánh giá tuân thủ khi có ít thời gian0%50%100%Các kiểu tuân thủ phổ biếnHoward AIDS 2002; Ickovics Antiviral Ther 2002; Moss CID 2004Tuân thủThời gian điều trị (tháng)100%0%01224Ba dạng tuân thủ của bệnh nhânTuân thủ rất tốtTuân thủ giảmKhông tuân thủLý do%Đơn giản là do quên hoặc bận66%Không ở nhà57%Thay đổi thói quen hàng ngày51%Ngủ quên 40%Ốm đau28%Buồn rầu, phiền muộn 18%Những vấn đề cá nhân 14%Tác dụng phụ12%Những lý do phổ biến dẫn đến không tuân thủ thuốc điều trị HIVThuốc gây trở ngại cho cuộc sống hàng ngàyUống rượu hoặc sử dụng ma túyCăng thẳng, buồn phiềnBi quan về bệnh HIVMức hiệu quả thấp hơn so với mong muốnNhững yếu tố khác kết hợp với việc không tuân thủ thuốc điều trị HIVCải thiện/duy trì tuân thủ được xây dựng dựa vào tập huấn và tương tác giữa các yếu tố cấu thành điều trị Những yếu tố giúp can thiệp tốt nhất vào việc cải thiện và duy trì tuân thủ:Tập huấn hướng dẫnTư vấnKỹ năng hướng dẫnPhương tiện nhắc nhớCải thiện/Duy trì tuân thủThảo luậnHướng dẫn sử dụng các dụng cụ nhắc:Báo thức, hộp thuốcXem xét việc đến thăm tại nhà:Có hiệu quả caoCho phép điều dưỡng hiểu tình trạng của bệnh nhânTập huấn hướng dẫn cải thiện/duy trì tuân thủRào cảnĐáp ứngSợ bộc lộ (kì thị)Hỗ trợ xã hộiNghiện ma túyChuyển tới trung tâm điều trị cai nghiện hoặc tiếp cận MethadoneQuên/ngủ quênSử dụng dụng cụ nhắc : báo thức, hộp thuốc, giấy ghi chépNghi ngờ về điều trịTập huấn bằng nói và viếtPhác đồ điều trị phức tạp, quá nhiều thuốcPhác đồ thuốc phối hợp trong một viênChất lượng cuộc sống thấpXử trí triệu chứngTrách nhiệmHỗ trợ xã hộiCơ hội tiếp cận thuốc điều trịCải thiện hệ thống phân phối Cải thiện tuân thủ:Những rào cản và đáp ứngHướng dẫn người bệnhPhương phápCảm thấy giá trị bản thânTư vấnThấy được các ảnh hưởng tích cựcĐóng vaiChấp nhận chẩn đoánHỗ trợ nhómHiểu lý do tuân thủGiáo dụcCải thiện tuân thủ:Hướng dẫn người bệnhAi nên làm việc này?Bác sĩ, điều dưỡng, tư vấnKhi nào? Tất cả các lần thăm khám vàvà thỉnh thoảng giữa các lần tái khámỞ đâu?Phòng chờPhòng khámPhòng tư vấnTại nhàĐánh giá tuân thủ và hỗ trợ d4T + 3TC + NVPTrong hai tuần đầuSau hai tuần đầu Dụng cụ để cải thiện tuân thủHộp thuốc ARVBuổi sáng (xanh) và buổi chiều (hồng)Nhóm hỗ trợ tuân thủKhông có câu trả lời cụ thể cho các câu hỏi sau:Bằng chứng tuân thủ và các can thiệp tuân thủ?Các can thiệp tuân thủ cần kéo dài bao nhiêu lâu?Ai sẽ chi trả?Các can thiệp tuân thủĐánh giá hỗ trợ tuân thủ cần thực hiện: trước khi người bệnh bắt đầu điều trị và liên tục trong suốt quá trình điều trịCác can thiệp để cải thiện tuân thủ bao gồm tập huấn, dụng cụ nhắc nhớ và thăm bệnh nhân tại nhàNhững điểm chínhCảm ơn!Câu hỏi?