Bài giảng truyền động thủy lực và khí nén

úi Caïc pháön tæí thuíy læûc âæåüc làõp trãn mäüt táúm theïp phàóng, bãn trong coï caïc läù khoan, caïc raînh tæång æïng âãø näúi liãön chuïng våïi nhau. 5.5. ÀÕc Quy Thuíy Læûc ÀÕc quy thuíy læûc laì cå cáúu duìng trong hãû thäúng truyãön dáùn thuíy læûc âãø âiãöu hoìa nàng læåüng thäng qua aïp suáút vaì læu læåüng cuía cháút loíng laìm viãûc. 5.5.1. Bçnh àõc quy troüng váût (hçnh 5.2) ÀÕc quy taûo ra mäüt aïp suáút lyï thuyãút hoaìn toaìn cäú âënh, nãúu boí qua læûc ma saït phaït sinh åí chäù tiãúp xuïc giæîa cå cáúu laìm kên piston vaì khäng tênh âãún læûc quaïn tênh cuía piston chuyãøn dëch khi thãø têch bçnh àõc quy thay âäøi trong quaï trçnh laìm viãûc. ÀÕc quy loaûi naìy yãu cáöu phaíi bäú trê troüng váût tháût âäúi xæïng so våïi piston, nãúu khäng sãù gáy ra læûc thaình pháön ngang åí cå cáúu laìm kên. Læûc taïc duûng ngang naìy seî laìm hoíng cå cáúu laìm kên vaì aính hæåíng xáúu âãún sæû laìm viãûc äøn âënh cuía bçnh chæïa. Hçnh 5.2: ÀÕc quy troüng váût 5.5.2. Bçnh àõc quy chæïa loì xo (hçnh 5.3) Quaï trçnh têch luîy nàng læåüng åí bçnh loì xo laì quaï trçnh biãún daûng cuía loì xo. Bçnh àõc quy loì xo coï quaïn tênh nhoí hån so våïi bçnh àõc quy troüng váût, vç váûy noï âæåüc sæí duûng âãø laìm tàõt nhæîng va âáûp thuíy læûc trong caïc hãû thuíy læûc. Hçnh 5.3: ÀÕc quy loì xo Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 44 5.5.3. Bçnh àõc quy thuíy khê (hçnh 5.4) Bçnh àõc quy thuíy khê låüi duûng tênh neïn âæåüc cuía khê, âãø taûo ra aïp suáút cháút loíng. Tênh cháút naìy laìm cho bçnh coï khaí nàng giaím cháún. Trong bçnh àõc quy troüng váût aïp suáút háöu nhæ cäú âënh khäng phuû thuäüc vaìo vë trê piston. Trong bçnh àõc quy loì xo, aïp suáút thay âäøi tè lãû tuyãún tênh, coìn trong bçnh àõc quy thuíy khê, aïp suáút thay âäøi theo nhæîng âënh luáût thay âäøi aïp suáút cuía cháút khê. Hçnh 5.4: ÀÕc quy thuíy khê Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 45 CHÆÅNG VI: CAÏC MAÛCH TRUYÃÖN ÂÄÜNG THUÍY LÆÛC CÅ BAÍN 6.1. Maûch Âiãöu Khiãøn AÏp Suáút 6.1.1. Maûch thuíy læûc våïi mäüt van traìn træûc tiãúp . Háöu hãút caïc maûch thuíy læûc våïi mäüt xylanh vaì mäüt van traìn (relief valve). Khi van âiãöu khiãøn åí vë trê trung gian, dáöu tæì båm âi vãö thuìng thäng qua cæía thoaït. Khi van âiãöu khiãøn di chuyãøn qua traïi hay phaíi, tæång æïng laì piston âi vaìo hoàûc âi ra. Khi piston âãún cuäúi haình trçnh thç aïp suáút dáöu tàng lãn vaì van traìn måí ra cho dáöu tråí vãö thuìng. Trong quaï trçnh laìm viãûc nãúu piston gàûp træåìng håüp quaï taíi tæïc aïp suáút tàng lãn thç van traìn láûp tæïc måí ra. Chæïc nàng chênh cuía van traìn laì baío vãû xylanh vaì båm traïnh træåìng håüp quaï taíi. 6.1.2. Maûch thuíy læûc våïi 2 van traìn træûc tiãúp Maûch naìy âiãöu chènh aïp suáút åí maûch chênh bàòng viãûc làõp thãm van traìn taûi mäüt vë trê thêch håüp. Båm khi khåíi âäüng trong âiãöu kiãûn khäng taíi båíi vç dáöu âi thàóng vãö thuìng thäng qua cæía thoaït. M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 46 6.1.3. Maûch thuíy læûc våïi van traìn giaïn tiãúp (unloading van). Maûch naìy coìn âæåüc goüi laì maûch Hi - Lo. Maûch naìy coï taïc duûng nhanh nhåì viãûc sæí duûng 2 båm. Båm A laì båm coï aïp suáút tháúp nhæng læu læåüng cao. Båm B laì båm coï aïp suáút cao nhæng læu læåüng tháúp. Khi maûch hoaût âäüng dáöu cung cáúp cho maûch tæ hai båm. Khi aïp suáút maûch tàng vaì âaût giåïi haûn 20 kg/cm2 thç van C måí ra vaì dáöu tråí vãö thuìng. Chè coï båm B chëu taíi troüng cuía maûch. Khi aïp suáút cuía maûch tàng âãún 70 kg/cm2 thç van D måí ra dáöu tråí vãö thuìng. 15Kg/cm2 70Kg/cm2 M B A D 70 kg/cm2 C 20 kg/cm2 M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 47 6.1.4. Maûch tuáön tæû Laì maûch phaíi coï nhiãöu hån 2 xylanh âæåüc näúi våïi nhau. Maûch naìy phaíi âæåüc xaïc âënh nguyãn lyï laìm viãûc træåïc. Vê duû nhæ trãn maïy cäng cuû. 6.1.5. Maûch giaím aïp suáút Trong træåìng håüp xylanh hoaût âäüng dæåïi aïp suáút cuía maûch chênh, mäüt maûch nhaïnh âæåüc taûo thaình bàòng viãûc sæí duûng van giaím aïp. Aïp suáút låïn nháút cuía maûch chênh âæåüc âàût båíi van aïp suáút. Aïp suáút cuía maûch nhaïnh âæåüc âàût bàòng van giaím aïp. 3 4 B A 1 2 A B M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 48 6.1.6. Maûch ha îm cán bà òng. Maûch naìy laìm giaím chuyãøn âäüng tæû do cuía váût maì khäng cáön cå cáúu âåî. Nhæ trong træåìng håüp maïy khoan, cáön thiãút phaíi laìm giaím chuyãøn âäüng âi xuäúng cuía muîi khoan. 6.2. Maûch Âiãöu Khiãøn Læu Læåüng. 6.2.1. Maûch âiãöu khiãøn læu læåüng vaìo. Váûn täúc cuía xylanh âæåüc âiãöu khiãøn bàòng van tiãút læu (flow control valve) trãn âæåìng dáöu cung cáúp. Cáön thiãút näúi våïi bäü haîm cán bàòng. Trong maûch naìy båm luän luän cung cáúp læu læåüng dáöu trãn âæåìng äúng væåüt mæïc giåïi haûn vaì qua van traìn vãö thuìng. Aïp suáút P1 khäng phuû thuäüc våïi aïp suáút P2 . Khi taíi troüng nhoí, cäng suáút máút âi låïn vaì cuîng laì nguyãn nhán gáy cho dáöu tàng nhiãût âäü. W M P2 P1 M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 49 6.2.2. Maûch âiãöu khiãøn læu læåüng ra Trãn âæåìng dáöu vãö thuìng âæåüc làõp van tiãút læu, nhàòm giæî cho váûn täúc âi ra cuía xylanh khäng âäøi khi taíi troüng thay âäøi tæïc thåìi. Aïp suáút dáöu cung cáúp khäng phuû thuäüc våïi aïp suáút âàût åí xylanh vaì cuîng laì nguyãn nhán taûo nhiãût trong dáöu. 6.2.3. Maûch caín doìng dáöu vãö (Bleed - off circuit) Våïi hãû thäúng naìy, trãn âæåìng dáöu vaìo xylanh coï làõp van tiãút læu. Thãø têch dáöu cung cáúp tåïi xylanh khaïc våïi thãø têch dáöu maì båm cung cáúp. Våïi maûch naìy khi dáöu trãn âæåìng äúng væåüt mæïc giåïi haûn thç dáöu seî vãö thuìng qua van tiãút læu vaì læu læåüng máút låïn, van traìn khäng hoaût âäüng vaì aïp suáút cung cáúp cuía båm bàòng våïi aïp suáút taíi troüng. Våïi maûch naìy nhiãût cuía dáöu vaì cäng suáút máút âi êt so våïi hai træåìng håüp trãn. P2 P1 M M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 50 6.2.4. Maûch vi sai Maûch vi sai laì maûch âæåüc sæí duûng âãø tàng váûn täúc hoaût âäüng tæïc thåìi cuía piston. Viãûc tàng váûn täúc piston maì khäng tàng læu læåüng cung cáúp dáöu cuía båm. 6.2.5. Maûch thay âäøi váûn täúc M Váût cáön khoan Ls-2 Ls-1 Sol_1 Sol_2 M M M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 51 6.3. Maûch Âiãöu Khiãøn Træûc Tiãúp. 6.3.1. Maûch sæí duûng cäng tàõc haình trçnh vaì chuyãøn âäüng cuía van bà òng âiãûn tæì. Khi xylanh âãún cuäúi haình trçnh, cäng tàõc haình trçnh hoaût âäüng, tæïc laì cung cáúp âiãûn cho solenoid relay âiãöu khiãøn van træûc tiãúp. 6.3.2. Maûch sæí duûng nhiãöu van âiãöu khiãøn näúi våïi nhau. 6.3.2.1 Maûch näúi song song. Maûch näúi song song laì maûch näúi nhiãöu cuía cäøng van song song våïi nhau. Moüi van âiãöu coï thãø hoaût âäüng âäöng thåìi. Cå cáúu cháúp haình coï taíi troüng nhoí thç seî hoaût âäüng træåïc båíi vç aïp suáút dáöu cáön thiãút cho hoaût âäüng nhoí. Aïp suáút dáöu trong maûch âæåüc taíi troüng cuía cå cáúu cháúp haình. Maûch naìy cáön coï mäüt check van âãø traïnh taïc âäüng quaï taíi xaíy ra báút ngåì. M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 52 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 53 6.3.2.2 Maûch riãng leí Maûch riãng leí khäng thãø hoaût âäüng âäöng thåìi nhiãöu cå cáúu cháúp haình. Båíi vç dáöu cung cáúp tåïi cå cáúu naìy thç cå cáúu khaïc dáöu khäng âæåüc cung cáúp. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 54 6.3.2.3 Maûch näúi tiãúp (Series circuit) Maûnh naìy doìng dáöu vãö cuía cå cáúu cháúp haình naìy thç noï tråí thaình doìng dáöu cung cáúp cho cå cáúu khaïc. Maûch naìy noï coï thãø hoaût âäüng hån 2 cå cáúu cháúp haình cuìng luïc, nhæng aïp suáút cung cáúp cho 2 cå cáúu naìy phaíi nhoí hån aïp suáút åí van traìn chênh (relief valve). Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 55 CHÆÅNG VII: MÄÜT SÄÚ MAÛCH ÂIÃØN HÇNH 7.1. Maïy Dáûp Thuíy Læûc Bà òng Tay. Hçnh 7.1: Maïy dáûp thuíy læûc bàòng tay 7.2. Cå Cáúu Keûp Chàût Chi Tiãút Gia Cäng. Hçnh 7.2: Cå cáúu keûp chàût chi tiãút khi gia cäng M M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 56 7.3. Hãû Thäúng Cáøu Taíi Troüng Nheû Dáy caïp näúi våïi moïc cáøu vaì âáöu piston âæåüc màõc qua caïc roìng roüc cäú âënh. Piston âi ra, moïc cáöu taíi troüng haû xuäúng cháûm, khi piston âi vãö, taíi troüng âæåüc náng lãn. Hình 7.3: Caàn caåu taûi troïng nheï 7.4. Maûch Thuíy Læûc Maïy Khoan Baìn Hãû thäúng thuíy læûc âiãöu khiãøn 2 xylanh. Xilanh A laìm nhiãûm vuû keûp chi tiãút trong quaï trçnh khoan, xilanh B mang âáöu khoan âi xuäúng våïi váûn täúc âãöu âæåüc âiãöu chènh trong quaï trçnh khoan. Khi khoan xong, xilanh B mang âáöu khoan luìi vãö. Sau âoï xi lanh A luìi vãö måí haìm keûp. Chi tiãút âæåüc thaïo råìi ra. Hình 7.4: Maùy khoan baøn thuyû löïc M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 57 B A M Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 58 CHÆÅNG VIII: ÂAÛI CÆÅNG VÃÖ KYÎ THUÁÛT KHÊ NEÏN 8.1. Giåïi Thiãûu Vãö Kyî Thuáût Khê Neïn Ø Hiãûn nay kyî thuáût khê neïn ráút laì phaït triãøn, âaî chãú taûo ra nhæîng pháön tæí logic khê neïn vaì âaî âæåüc thæång maûi hoïa bãn caûnh caïc cå cáúu cháúp haình khaïc nhæ laì xy lanh, âäüng cå, van phán phäúi khê neïn. Âiãöu naìy taûo ra sæû phaït triãøn cuía cäng nghãû tæû âäüng hoïa dæûa vaìo kyî thuáût khê neïn ngaìy caìng maûnh meî. Bãn caûnh âoï coï thãø kãút håüp caïc pháön tæí logic khê neïn våïi caïc maûch âiãûn tæí laìm cho quaï trçnh tæû âäüng hoïa hãû thäúng khê neïn âaût täúc âäü vaì âäü chênh xaïc cao. Ngoaìi ra coìn coï thãø kãút håüp âiãöu khiãøn khê neïn våïi bäü âiãöu khiãøn logic láûp trçnh âæåüc (PLC). Ø Trong lénh væûc dáöu khê thç caïc thiãút bë âiãöu khiãøn cuîng chè duìng khê neïn maì khäng duìng caïc linh kiãûn âiãûn tæí Ø Tuy nhiãn sæí duûng khê neïn cuîng coï nhæîng nhæåüc âiãøm nhæ: khäng khê thæåìng qua maïy neïn khê âãø taûo aïp suáút cáön thiãút, phaíi xæí lyï taûp cháút nhæ buûi, håi næåïc, dáöu âãø âæåüc khê neïn coï cháút læåüng cao (nãúu khäng seî gáy gè, moìn vaì mau laìm hoíng thiãút bë). Tênh neïn âæåüc cuía khäng khê laìm váûn täúc chuyãøn âäüng khäng äøn âënh. Læûc laìm viãûc cuía khê neïn khäng låïn làõm do bë giåïi haûn aïp suáút laìm viãûc (p < 10 bar). Laìm viãûc äön (xaí khê), khàõc phuûc bàòng caïc bäü giaím thanh. 8.2. Âàûc Âiãøm Cuía Khäng Khê Thaình pháön khäng khê trong khê quyãøn bao gäöm N2 (78%), O2 (21%), coìn laûi laì caïc thaình pháön håi næåïc, buûi, khê CO2, H2,... Ngoaìi nhæîng thaình pháön chênh cuía khê thç caïc thaình pháön coìn laûi laì caïc taïc nhán gáy ra sæû hoaût âäüng khäng chênh xaïc cuía caïc pháön tæí khê neïn (moìn nhanh, gè seït,...), vç váûy cáön phaíi coï nhæîng biãûn phaïp cáön thiãút âãø loaûi boí caïc thaình pháön âoï ra khoíi hãû thäúng khê neïn. Thaình pháön khäng khê: N2 O2 Ar CO2 H2 Ne. 10- 3 He. 10- 3 Kr. 10- 3 X. 10- 6 Thãø têch % 78,08 20,95 0,93 0,03 0,01 1,8 0,5 0,1 9 Khäúi læåüng % 75,51 23,01 1,286 0,04 0,001 1,2 0,07 0,3 40 AÏp suáút cuía khäng khê coï hai daûng: aïp suáút tæång âäúi vaì aïp suáút tuyãût âäúi. Trong kyî thuáût khê neïn chè sæí duûng aïp suáút tuyãût âäúi (chán khäng tuyãût âäúi coï aïp suáút tuyãût âäúi bàòng 0). AÏp suáút khê quyãøn phuû thuäüc vaìo âäü cao âëa lyï, khi tênh toaïn láúy Pa = 1bar. AÏp suáút tuyãût âäúi so våïi chán khäng tuyãût âäúi. AÏp suáút tæång âäúi so våïi aïp suáút khê quyãøn. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 59 8.3. Caïc Âaûi Læåüng Váût Lyï Vaì Âån Vë Thæåìng Duìng Trong Khê Neïn Chieàu daøi l m Quaûng ñöôøng s m Dieän tích A m2 Theå tích V m3 Thôøi gian t s Vaän toác v m/s Gia toác a m/s2 Löu löôïng Q m3/s Khoái löôïng m kg Khoái löôïng rieâng r kg/m3 Löïc F N AÙp suaát P N/m2 Nhieät ñoä T K 8.4. Caïc Âàûc Âiãøm Cuía Truyãön Âäüng Khê Neïn · Âäü an toaìn khi quaï taíi: Khi hãû thäúng âaût âæåüc aïp suáút laìm viãûc tåïi haûn, thç truyãön âäüng váùn an toaìn, khäng coï sæû cäú, hæ hoíng xaíy ra. · Sæû truyãön taíi nàng læåüng: Täøn tháút aïp suáút vaì giaï âáöu tæ cho maûng truyãön taíi bàòng khê neïn tæång âäúi tháúp. · Tuäøi thoü vaì baío dæåîng: Hãû thäúng âiãöu khiãøn vaì truyãön âäüng bàòng khê neïn hoaût âäüng täút, khi maûng âaût tåïi aïp suáút tåïi haûn vaì khäng gáy nãn aính hæåíng âäúi våïi mäi træåìng. Tuy nhiãn hãû thäúng âoìi hoíi ráút cao váún âãö loüc cháút báøn cuía aïp suáút khäng khê trong hãû. · Khaí nàng thay thãú nhæîng pháön tæí, thiãút bë: Trong hãû thäúng truyãön âäüng bàòng khê neïn, khaí nàng thay thãú nhæîng pháön tæí dãù daìng. · Váûn täúc truyãön âäüng: Do troüng læåüng cuía caïc pháön tæí trong hãû thäúng âiãöu khiãøn bàòng khê neïn nhoí, hån næîa khaí nàng giaîn nåí cuía aïp suáút khê låïn, nãn truyãön âäüng coï thãø âaût âæåüc våïi váûn täúc ráút cao. · Khaí nàng âiãöu chènh læu læåüng doìng vaì aïp suáút: Truyãön âäüng bàòng khê neïn coï khaí nàng âiãöu chènh læu læåüng vaì aïp suáút mäüt caïch âån giaín. Tuy nhiãn våïi sæû thay âäøi taíi troüng taïc âäüng, thç váûn täúc bë thay âäøi. · Váûn täúc truyãön taíi: Váûn täúc truyãön taíi vaì xæí lyï tên hiãûu tæång âäúi cháûm. 8.5. Caïc Âaûi Læåüng Vaì Âënh Luáût Váût Lyï. 8.5.1 Cäng thæïc Newton I. F = ma Trong âoï: m _ khäúi læåüng. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 60 a _ gia täúc. g _ gia täúc troüng træåìng ( g = 9,81 m/s2 ). 8.5.2 Âënh luáût Boye-Mariotte Khi nhiãût âäü khäng thay âäøi (T = hàòng säú), theo phæång trçnh trãn ta coï: PabsV = hàòng säú Nãúu goüi: V1 [m3] thãø têch khê neïn taûi thåìi âiãøm aïp suáút P1. V2 [m3] thãø têch khê neïn taûi thåìi âiãøm aïp suáút P2. P1abs [bar] aïp suáút tuyãût âäúi khê neïn coï thãø têch V1 P2abs [bar] aïp suáút tuyãût âäúi khê neïn coï thãø têch V2 Ta coï: P P V V abs abs 1 2 2 1 = Nàng læåüng neïn vaì nàng læåüng giaîn nåí khäng khê âæåüc tênh theo phæång trçnh sau: P PVPW 2 1 11 ln**= 8.5.3 Âënh luáût 1.Gay-Lussac Khi aïp suáút khäng thay âäøi (P = hàòng säú) T T V V 2 1 2 1 = T1: nhiãût âäü taûi thåìi âiãøm coï thãø têch V1. T2: nhiãût âäü taûi thåìi âiãøm coï thãø têch V2. Nàng neïn vaì nàng læåüng giaîn nåí khäng khê âæåüc tênh theo phæång trçnh sau: W = P(V2 - V1) 2 4 8 P 2 4 8 ba r dm 3 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 61 8.5.4 Âënh luáût 2.Gay-Lussac Thãø têch V khäng thay âäøi, ta coï T T P P abs abs 2 1 2 1 = Thãø têch V khäng thay âäøi, nãn nàng læåüng neïn vaì nàng læåüng giaîn nåí bàòng khäng. W = 0 8.5.5 Phæång trçnh traûng thaïi cuía cháút khê. PabsV = mRT Pabs _ aïp suáút tuyãût âäúi [bar]. V _ Thãø têch cuía khê neïn [ m3 ]. T _ Nhiãût âäü Kelvin [K]. R _ Hàòng säú khê [J/kg.K], ( âäúi våïi khäng khê laì 29,27 ) m _ Khäúi læåüng [Kg ] + Phæång trçnh traûng thaïi nhiãût khi caí 3 âaûi læåüng aïp suáút, nhiãût âäü vaì thãø têch thay âäøi. Ta coï PabsV = mRT == mR T VPabs hàòng säú F V2 V1 V P P1 P2 P V Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 62 hay T VP T VP absabs 2 22 1 11 = Khäúi læåüng khäng khê m âæåüc tênh theo cäng thæïc sau: m = V. r [kg] hay r mV = Theo âënh luáût Boyle- Mariotte, T = hàòng säú PP absabsmm 12 21 :: = rr Nhæ váûy sæû phuû thuäüc khäúi læåüng riãng r vaì aïp suáút P, khi nhiãût âäü T khäng thay âäøi âæåüc viãút nhæ sau: P P abs abs 1 2 12 rr = Sæû phuû thuäüc khäúi læåüng riãng r vaì nhiãût âäü T, khi aïp suáút P khäng thay âäøi: T T 2 1 12 rr = Sæû phuû thuäüc khäúi læåüng riãng r vaìo caí 3 âaûi læåüng thay âäøi aïp suáút P, nhiãût âäü T vaì thãø têch V nhæ sau: PT PT abs abs 12 121 2 r r = Vê duû: Læu læåüng huït cuía mäüt maïy neïn khê laì Vn = 2,5 m3/phuït, (Khäng khê huït vaìo laì tiãu chuáøn Tn = 273K, Pn = 1,013 bar). Phaíi cáön thåìi gian bao láu âãø laìm âáöy bçnh chæïa våïi thãø têch V = 1m3, coï aïp suáút P = 6 bar vaì nhiãût âäü khê neïn trong bçnh chæïa T = 298K. + Âäü áøm khäng khê Khê quyãøn laì khê häùn håüp cuía håi næåïc vaì khäng khê. Theo âënh luáût Dalton, aïp suáút toaìn pháön cuía khê häùn håüp laì täøng cuía caïc aïp suáút riãng pháön. Khi næåïc âæåüc dáùn vaìo mäüt khäng gian kên coï chæïa khäng khê, næåïc seî bäúc håi cho âãún chæìng naìo håi næåïc âaût âæåüc aïp suáút baîo hoìa P’w, aïp suáút p cuía khê häùn håüp trong khäng gian kên âoï, theo Dalton laì: P = pkhäng khê + p’w _ p: aïp suáút toaìn pháön (håi næåïc vaì khäng khê) _ pkhäng khê: aïp suáút riãng pháön (aïp suáút khäng khê khä) _ p’w: aïp suáút riãng pháön (aïp suáút cuía håi næåïc baîo hoìa) Læåüng næåïc bäúc håi cáön thiãút (x’w) âãø âaût âæåüc aïp suáút baîo hoìa (p’w) chè phuû thuäüc vaìo nhiãût âäü khäng khê vaì læåüng khäng khê, chæï khäng phuû thuäüc vaìo aïp suáút cuía khäng khê. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 63 Læåüng håi næåïc chæïa nhiãöu nháút trong 1 kg khäng khê goüi laì læåüng áøm baîo hoìa x’ [g/kg]. Læåüng håi næåïc thæûc tãú chæïa trong 1 kg khäng khê (åí cuìng nhiãût âäü) goüi laì áøm baîo hoìa x’[g/kg] Âäü áøm tæång âäúi khäng khê âæåüc biãøu thë dæåïi daûng % cuía tè säú læåüng áøm tuyãût âäúi vaì læåüng áøm baîo hoìa. %. [g/kg]x' hoìa baíoáøm Læåüng x[g/kg] âäúituyãût áøm Læåüng âäúi tæång áøm Âäü 100=j Baíng dæåïi âáy cho ta biãút læåüng håi næåïc chæïa nhiãöu nháút trong 1 kg khäng khê åí nhæîng nhiãût âäü khaïc nhau: Nhiãût âäü [oC] -18 -10 0 5 10 15 20 30 50 70 90 100 Læåüng áøm baîo hoìa x’ [g/kg] 0,78 1,62 3,82 5,47 7,73 10,78 14,88 27,55 87,52 152,75 409,16 409,21 8.6. Cáúu Truïc Cuía Mäüt Hãû Thäúng Truyãön Âäüng Khê Neïn Hçnh 8.1: Cáúu truïc hãû thäúng truyãön âäüng khê neïn Cô caáu chaáp haønh - Xy lanh - Ñoäng cô Phaàn töû ñieàu khieån - Van ñaûo chieàu Phaàn töû xöû lyù - Van chaën - Van aùp suaát - Van tieát löu Phaàn töû ñöa tín hieäu vaøo - Coâng taéc Nguoàn aùp suaát khí/ Cô caáu baûo döôõng Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 64 CHÆÅNG IX: HÃÛ THÄÚNG CUNG CÁÚP VAÌ XÆÍ LYÏ KHÊ NEÏN 9.1. Maïy Neïn Khê Kyï hiãûu 9.1.1. Maïy neïn khê thãø têch Maïy neïn khê thãø têch hoaût âäüng theo nguyãn lyï thay âäøi thãø têch. Khäng khê âæåüc dáùn vaìo buäöng chæïa, åí âoï thãø têch buäöng chæïa seî nhoí laûi, aïp suáút trong buäöng chæïa tàng lãn. Sæû thay âäøi aïp suáút seî laìm âoïng måí caïc van huït, xaí cuía maïy neïn khê, âáøy khê vaìo bçnh chæïa. Hçnh 9.1: Maïy neïn khê mäüt cáúp Hçnh 9.2: Maïy neïn khê hai cáúp Hçnh 9.3: Maïy neïn khê kiãøu caïnh gaût Hçnh 9.4: Maïy neïn khê kiãøu maìng Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 65 9.1.2. Maïy neïn khê kiãøu tuabin Maïy neïn khê kiãøu tuabin hoaût âäüng theo nguyãn lyï âäüng nàng. Khäng khê âæåüc dáùn vaìo buäöng chæïa, åí âoï aïp suáút khê neïn âæåüc taûo ra bàòng âäüng nàng cuía caïc caïnh dáùn. Nguyãn lyï hoaût âäüng naìy taûo ra læu læåüng vaì cäng suáút ráút låïn. Hçnh 9.5: Maïy neïn khê kiãøu tuabin 9.2. Bäü Loüc (hçnh 9.6) Khäng khê neïn vaìo bçnh chæïa qua cæía xoàõn phaït sinh mäüt chuyãøn âäüng xoàõn vaì læûc ly tám coï taïc duûng laìm làõng caïc pháön tæí nhoí cháút loíng, cháút ràõn. Caïc taûp cháút âæåüc thaíi ra åí âaïy bçnh chæïa. Kêch thæåïc läù loüc thæåìng khoaíng 5 ¸ 70 mm, cuîng coï nhæîng bäü loüc coï kêch thæåïc läù âãún 0,01mm. Trong træåìng håüp yãu cáöu cháút læåüng khê neïn ráút cao, váût liãûu pháön tæí loüc âæåüc choün laì såüi thuíy tinh, coï khaí nàng taïch næåïc trong khê neïn âãún 99,9%. Khi læåüng næåïc ngæng tuû âãún vaûch mæïc giåïi haûn, coï thãø thaíi ra ngoaìi bàòng vêt hay thaíi bàòng hãû thäúng tæû âäüng. Mæûc næåïc ngæng tuû âæåüc kiãøm tra mäüt caïch håüp lyï theo âiãöu kiãûn laìm viãûc vaì mäi træåìng âãø noï khäng væåüt quaï vaûch chè thë trãn bçnh chæïa. Nãúu mæûc næåïc væåüt quaï giåïi haûn cho pheïp, noï coï nguy cå xám haûi vaìo trong maûng læåïi phán phäúi cuía khê neïn. 9.3. Bäü Âiãöu Chènh AÏp Suáút Bäü âiãöu chènh aïp suáút coï 2 chæïc nàng quan troüng: · Duy trç aïp suáút thæï cáúp (aïp suáút âiãöu chènh) gáön nhæ khäng âäøi, khäng phuû thuäüc vaìo sæû dao âäüng cuía aïp suáút phêa så cáúp (phêa naûp). · Duy trç aïp suáút thæï cáúp gáön nhæ khäng âäøi, khäng phuû thuäüc vaìo sæû dao âäüng vãö læu læåüng yãu cáöu åí phêa thæï cáúp (phêa ra). 9.3.1. Bäü Âiãöu Chènh AÏp Suáút Khäng Coï Läù Thoaït (hçnh 9.7) Vêt âiãöu chènh neïn loì xo, dáùn tåïi âáøy maìng. Tuìy theo sæû âiãöu chènh cuía vêt vaì læûc loì xo maì caïc doìng khê åí phêa så cáúp, thæï cáúp tàng lãn hoàûc giaím âi vaì cå cáúu âáøy lãûch thãm hoàûc keïm âi maì màût tæûa cuía van seî âæåüc âoïng kên. Nãúu læåüng khê thæï cáúp tàng, maìng seî bë eïp vaì di chuyãøn ngæåüc våïi chiãöu taïc âäüng cuía loì xo. Luïc báúy giåì loì xo phêa trãn eïp cå cáúu xuäúng phêa dæåïi vaì bãö Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 66 màût âåî cuía van haîm laûi sæû âi qua cuía doìng khê, læåüng khê åí bãn thæï cáúp coï thãø tuû laûi nåi nguäön phaït sinh thuäüc phêa så cáúp. Hçnh 9.6: Bäü loüc khê Hçnh 9.7: Bäü âiãöu chènh aïp suáút khäng coï läù thoaït 9.3.2. Bäü Âiãöu Chènh AÏp Suáút Coï Läù Thoaït (hçnh 9.8) Hçnh 9.8: Bäü âiãöu chènh aïp suáút coï läù thoaït AÏp suáút âæåüc giæî äøn âënh båíi maìng, khi aïp suáút så cáúp tàng lãn laìm con træåüt âi xuäúng laìm giaím tiãút diãûn doìng khê, giæî aïp suáút thæï cáúp khäng âäøi. Khi Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 67 aïp suáút så cáúp giaím xuäúng, loì xo âáøy con træåüt âi lãn laìm tàng tiãút diãûn doìng khê. Kãút quaí aïp suáút thæï cáúp váùn khäng âäøi. Nãúu aïp suáút phêa thæï cáúp tàng maûnh, maìng seî bë neïn maûnh ngæåüc våïi læûc taïc âäüng cuía loì xo, bäü pháûn chênh giæîa cuía maìng hçnh thaình läúi âi qua vaì khê coï thãø thoaït qua åí hai läù bãn dæåïi. 9.4. Thiãút Bë Bäi Trån Thiãút bë bäi trån khäng khê âæåüc sæí duûng räüng raîi nhàòm laìm giaím sæû ma saït vaì àn moìn trong caïc van khê, caïc bäü pháûn taïc âäüng tuyãún tênh vaì caïc âäüng cå khê. Dáöu bäi trån âæåüc träün vaìo khê neïn dæåïi daûng sæång vaì âi vaìo caïc thiãút bë, khe håí vaì caïc baûc loït,... nhæîng nåi coï sæû træåüt trong chuyãøn âäüng coï thãø gáy nãn sæû maìi moìn. Caïc bäü bäi trån khäng khê æïng duûng sæû chãnh lãûch aïp suáút khi doìng khê chaíy qua mäüt äúng khuãúch taïn (äúng Ventury). Trong äúng khuãúch taïn, váûn täúc doìng chaíy seî gia tàng vç noï âi qua âoaûn äúng coï kêch thæåïc bë nhoí laûi vaì phêa sau chäù giåïi haûn (chäù âæåìng äúng bë nhoí laûi) aïp suáút ténh seî giaím. Chênh sæû giaím aïp suáút naìy laì nguyãn nhán træûc tiãúp huït dáöu bäi trån vaìo doìng khê. Hçnh 9.9: Bäü bäi trån khê neïn Hçnh 9.10: Nhoïm thiãút bë âiãöu hoìa 9.5. Nhoïm Thiãút Bë Âiãöu Hoìa Nhoïm naìy bao gäöm ba bäü pháûn näúi tiãúp nhau: bäü loüc khê (F), bäü âiãöu chènh aïp suáút (R), bäü thiãút bë bäi trån (L). Khi sæí duûng cáön tuán thuí nghiãm ngàût caïc qui âënh cuía nhaì saín xuáút. AÏp suáút cung cáúp khäng âæåüc væåüt quaï giaï trë biãøu thë trãn nhoïm. Nhiãût âäü mäi træåìng khäng âæåüc væåüt quaï 600C. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 68 9.6. Hãû Thäúng Xæí Lyï Khê Neïn Trong Cäng Nghiãûp Hãûthäúng xæí lyï khê neïn trong cäng nghiãûp âæåüc chia thaình ba giai âoaûn: * Loüc thä: Laìm maït taûm thåìi khê neïn tæì maïy neïn khê ra âãø taïch cháút báøn, buûi. Sau âoï khê neïn âæåüc âæa vaìo bçnh ngæng tuû âãø taïch håi næåïc. Giai âoaûn loüc thä laì giai âoaûn cáön thiãút nháút cho váún âãö xæí lyï khê neïn. * Sáúy khä: Giai âoaûn naìy xæí lyï khê neïn tuìy theo cháút læåüng yãu cáöu cuía khê neïn. * Loüc tinh: Xæí lyï khê neïn trong giai âoaûn naìy træåïc khi âæa vaìo sæí duûng. Giai âoaûn naìy ráút cáön thiãút cho hãû thäúng âiãöu khiãøn 9.6.1. Bçnh ngæng tuû - Laìm laûnh khê neïn bàòng khäng khê (bà òng næåïc) Khê neïn sau khi ra khoíi maïy neïn khê seî âæåüc dáùn vaìo bçnh ngæng tuû. Taûi âáy aïp suáút khê seî âæåüc laìm laûnh vaì pháön låïn læåüng håi næåïc chæïa trong khäng khê seî âæåüc ngæng tuû vaì taïch ra. Laìm laûnh bàòng khäng khê, nhiãût âäü khê neïn trong bçnh ngæng tuû seî âaût âæåüc trong khoaíng tæì +300C âãún +350C. Laìm laûnh bàòng næåïc (vê duû næåïc laìm laûnh coï nhiãût âäü laì +100C) thç khê neïn trong bçnh ngæng tuû seî âaût âæåüc laì +200C. 9.6.2. Sáúy khä bà òng cháút laìm laûnh (hçnh 9.11) Hçnh 9.11: Thiãút bë sáúy khä khê neïn bàòng cháút laìm laûnh Nguyãn lyï hoaût âäüng cuía phæång phaïp sáúy khä bàòng cháút laìm laûnh: Khê neïn tæì maïy neïn khê qua bäü pháûn trao âäøi nhiãût, laìm giaím nhiãût âäü cuía khäng khê neïn âãún nhiãût âäü âiãøm sæång. Læåüng håi næåïc trong doìng khê neïn âi vaìo Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 69 seî âæåüc taûo thaình tæìng gioüt nhoí. Ngoaìi læåüng næåïc ngæng tuû thç caïc cháút báøn, dáöu bäi trån cuîng âæåüc taïch ra. 9.6.3. Sáúy khä bà òng háúp thuû (Hçnh 9.12) Doìng khê neïn tæì maïy neïn khê seî âæåüc dáùn vaìo bçnh chæïa cháút sáúy khä (cháút haïo næåïc). Taûi âáy læåüng khäng khê áøm seî âæåüc giæî laûi, khê neïn seî âæåüc dáùn vaìo hãû thäúng âiãöu khiãøn. Cháút sáúy khä thæåìng duìng laì NaCl. Hçnh 9.12: Sáúy khä khê neïn bàòng háúp thuû 9.7. Hãû Thäúng Thiãút Bë Phán Phäúi Khê Neïn (Hçnh 9.12) Hãû thäúng thiãút bë phán phäúi khê neïn coï nhiãûm vuû chuyãøn khäng khê neïn tæì maïy neïn khê âãún kháu cuäúi cuìng âãø sæí duûng. Hãû thäúng phán phäúi khê neïn phaíi âaím baío aïp suáút p, læu læåüng Q vaì cháút læåüng khê neïn nåi tiãu thuû. Ngoaìi tiãu chuáøn choün håüp lyï maïy neïn khê, choün âuïng thäng säú cuía hãû thäúng äúng dáùn; caïch làõp âàût hãû thäúng äúng dáùn vaì baío haình hãû thäúng thiãút bë khê neïn cuîng âoïng vai troì quan troüng vãö phæång diãûn kinh tãú cuîng nhæ vãö yãu cáöu kyî thuáût cho hãû thäúng âiãöu khiãøn bàòng khê neïn. Bçnh trêch chæïa khê neïn laì thaình pháön quan troüng trong hãû thäúng, coï nhiãûm vuû cán bàòng aïp suáút khê neïn tæì maïy neïn khê chuyãøn âãún, trêch chæïa vaì ngæng tuû, taïch næåïc. Âæåìng äúng dáùn khê neïn thæåìng nghiãng goïc tæì 10 âãún 20 so våïi màût phàóng nàòm ngang. Vë trê tháúp nháút cuía hãû thäúng äúng dáùn so våïi màût phàóng nàòm ngang âæåüc làõp raïp bçnh ngæng tuû næåïc âãø næåïc trong äúng dáùn seî âæåüc chæïa åí âoï. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 70 Hçnh 9.13: Hãû thäúng thiãút bë phán phäúi khê neïn Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 71 CHÆÅNG X: PHÁÖN TÆÍ XÆÍ LYÏ 10.1. Van Âiãöu Chènh AÏp Suáút 10.1.1. Van an toaìn Van an toaìn coï nhiãûm vuû giæî aïp suáút låïn nháút maì hãû thäúng coï thãø taíi. Khi aïp suáút låïn hån aïp suáút cho pheïp cuía hãû thäúng thç doìng aïp suáút khê neïn seî thàõng læûc loì xo vaì nhæ váûy khê neïn seî theo cæía R ra ngoaìi khäng khê. 10.1.2. Van traìn Nguyãn tàõc hoaût âäüng cuía van traìn tæång tæû nhæ van an toaìn nhæng chè khaïc åí chäù laì aïp suáút åí cæía P âaût âæåüc giaï trë xaïc âënh thç cæía P seî näúi våïi cæía A vaì âi âãún hãû thäúng âiãöu khiãøn. 10.2. Van Âiãöu Chènh Læu Læåüng (Van Tiãút Læu) Van tiãút læu coï tiãút diãûn thay âäøi âiãöu chènh âæåüc doìng khê qua van. Doìng khê qua van phuû thuäüc vaìo tiãút diãûn khe håí Ax, tiãút diãûn naìy coï thãø âæåüc thay âäøi nhåì vaìo vêt âiãöu chènh. Tiãút diãûn Ax coï thãø cäú âënh hoàûc coï thãø thay âäøi. 10.3. Van Mäüt Chiãöu Van mäüt chiãöu coï taïc duûng chè cho khê neïn âi qua mäüt chiãöu, chiãöu ngæåüc laûi bë chàûn. Nguyãn lyï hoaût âäüng vaì kyï hiãûu van mäüt chiãöu: doìng khê neïn âi tæì A qua B, chiãöu tæì B qua A doìng khê neïn bë chàûn. 10.4. Van Logic 10.4.1. Van logic AND Khi coï doìng khê neïn qua cæía X seî âáøy piston truû sang vë trê bãn phaíi, nhæ váûy cæía X bë chàûn. Khi coï doìng khê neïn qua cæía Y, seî âáøy piston truû sang vë trê bãn traïi, cæía Y bë chàûn. Nãúu doìng khê neïn âäöng thåìi âi qua cæía X vaì Y thç tên A B A B A B P R P A Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 72 hiãûu âáöu tiãn seî dëch chuyãøn loîi van vaì tên hiãûu yãúu hån hoàûc laì tên hiãûu âãún thæï hai seî âæåüc thäng âãø âi âãún cäøng A (hçnh 10.1). Hçnh 10.1: Van logic AND 10.4.2. Van logic OR Hçnh 10.2: Maûch sæí duûng van logic OR Khi coï doìng khê neïn qua cæía P1 seî âáøy piston truû cuía van sang vë trê bãn phaíi chàõn doìng khê qua cæía P2, nhæ váûy cæía P1 näúi våïi cæía A. Khi coï doìng khê neïn qua cæía P2, piston truû seî dëch chuyãøn sang traïi chàõn doìng khê qua cæía P1 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 73 vaì näúi cæía P2 våïi cæía A. Nhæ váûy van logic OR seî näúi cäøng P1 hoàûc laì cäøng P2 våïi cäøng ra A. 10.4.3. Van xaí khê nhanh Van xaí khê nhanh tæång tæû nhæ van logic OR nhæng cæía P2 tråí thaình cæía xaí. Khi doìng khê neïn qua cæía P seî âáøy piston truû sang phaíi chàõn cæía R, cæía P seî näúi våïi cæía A. Khi doìng khê neïn âi tæì A seî âáøy piston truû chàõn cæía P vaì nhæ váûy cæía A näúi våïi cæía R (hçnh 10.3). Hçnh 10.3: Van xaí khê nhanh Van xaí khê nhanh thæåìng làõp åí vë trê gáön cå cáúu cháúp haình, vê duû gáön piston, coï nhiãûm vuû xaí khê nhanh ra ngoaìi. 10.4.4. Van âënh thåìi Hçnh 10.4: Van âënh thåìi (laìm trãø) Khê neïn qua van tiãút læu mäüt chiãöu cáön thåìi gian t1 dãù laìm âáöy bçnh chæïa, sau âoï taïc âäüng lãn noìng van âaío chiãöu, van âaío chiãöu chuyãøn âäøi vë trê, cæía P näúi våïi cæía A (hçnh 10.4). Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 74 10.5. Caím Biãún Khê 10.5.1. Caím biãún khäng tiãúp xuïc - tia reî nhaïnh Doìng khê neïn seî âæåüc phaït ra åí cæía P (aïp suáút nguäön), nãúu khäng coï váût caín thç doìng khê neïn seî âi thàóng, nãúu coï váût caín thç doìng khê neïn reî nhaïnh qua cæía X. AÏp suáút reî nhaïnh phuû thuäüc vaìo aïp suáút nguäön vaì khoaíng caïch s (hçnh 10.6). 10.5.2. Caím biãún khäng tiãúp xuïc - tia phaín häöi Âàûc âiãøm cuía caím biãún bàòng tia phaín häöi laì khi váût caín dëch chuyãøn theo hæåïng doüc truûc cuía caím biãún (khoaíng caïch a) hoàûc theo hæåïng vuäng goïc våïi truûc (khoaíng caïch s) thç tên hiãûu âiãöu khiãøn váùn nháûn giaï trë X=1 (hçnh 10.5). Hçnh 10.5: Caím biãún tiãúp xuïc - tia phaín häöi Hçnh 10.6: Caím biãún tiãúp xuïc - tia reî nhaïnh 10.5.3. Caím biãún tiãúp xuïc - van con làn Caím biãún tiãúp xuïc laì hçnh thæïc âæåüc sæí duûng räüng raîi nháút cuía cå cáúu taïc âäüng hoàûc laì sæû caím biãún vë trê (hçnh 10.7). Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 75 Hçnh 10.7: Caím biãún tiãúp xuïc - van con làn 10.5.4. Caím biãún tiãúp xuïc - aïp suáút ngæåüc Bäü caím biãún aïp suáút ngæåüc laì bäü caím biãún vë trê khê neïn maì coï thãø âaût âæåüc âäü chênh xaïc caím nháûn âãún 0,2mm vaì âæåüc sæí duûng trong nhæîng haình trçnh cæûc ngàõn cuía cå cáúu taïc âäüng, khi mäüt hoàûc caí hai vë trê âáöu cuäúi haình trçnh cuía cå cáúu taïc âäüng phaíi âæåüc caím nháûn maì åí âoï âäü chênh xaïc caím nháûn vë trê cuía van con làn vaì cáön âáøy khäng thoía maîn âæåüc yãu cáöu (hçnh 10.8). Hçnh 10.8: Caím biãún tiãúp xuïc - aïp suáút ngæåüc Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 76 CHÆÅNG XI: PHÁÖN TÆÍ ÂIÃÖU KHIÃØN 11.1. Van Phán Phäúi (Van Âaío Chiãöu) - Hçnh 11.1 Hçnh 11.1: Caïc loaûi van phán phäúi 11.1.1. Van phán phäúi 2 cæía, 2 vë trê (Van 2/2) 11.1.2. Van phán phäúi 3 cæía, 2 vë trê (Van 3/2) 11.1.3. Van phán phäúi 4 cæía, 2 vë trê (Van 4/2) 11.1.4. Van phán phäúi 4 cæía, 3 vë trê (Van 4/3) Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 77 11.2. Caïc Phæång Phaïp Âiãöu Khiãøn Van Âaío Chiãöu 11.2.1. Âoìn báøy (cáön gaût) 11.2.2. Cå khê 11.2.3. Nuït nháún 11.2.4. Baìn âaûp 11.2.5. AÏp suáút dáöu 11.2.6. Nam chám âiãûn (solenoid) 11.2.7. Loì xo 11.3. Caïc Van Âaío Chiãöu Thäng Duûng 11.3.1. Van 3/2, taïc âäüng bà òng nuït nháún (hçnh 11.2) Hçnh 11.2: Van 3/2 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 78 11.3.2. Van 3/2, taïc âäüng bà òng khê (hçnh 11.3) Hçnh 11.3: Van 3/2 11.3.3. Van 3/2, taïc âäüng bà òng con làn (hçnh 11.4) Hçnh 11.4: Van con làn Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 79 11.3.4. Van 4/2, taïc âäüng bà òng nuït nháún (hçnh 11.5) Hçnh 11.5: Van 4/2 11.3.5. Van 4/3, taïc âäüng bà òng cáön gaût (hçnh 11.6) Hçnh 11.6: Van 4/3 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 80 11.3.6. Van 5/2, taïc âäüng häøn håüp bà òng khê hoàûc bàòng nuït nháún Hçnh 11.7: Van 5/3 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 81 CHÆÅNG XII: CÅ CÁÚU TAÏC ÂÄÜNG 12.1. Xy Lanh 12.1.1. Caïc loaûi xy lanh a. Xy lanh taïc duûng âån b. Xy lanh taïc duûng keïp (hçnh 12.1) Hçnh 12.1: Xy lanh khê neïn taïc âäüng keïp coï giaím cháún Hçnh 12.2: Xy lanh khê neïn taïc âäüng keïp khäng coï giaím cháún c. Xy lanh taïc duûng hai phêa Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 82 d. Xy lanh quay e. Xy lanh coï giaím cháún âiãöu chènh âæåüc (hçnh 12.2) Hçnh 12.3: Kãút cáúu xy lanh giaím cháún 12.1.2. Caïc phæång phaïp cäú âënh xy lanh (xem muûc 3.5) 12.1.3. Tênh toaïn xy lanh Taíi troüng maì cå cáúu dáùn âäüng khê neïn phaíi dëch chuyãøn coï thãø âæåüc chia ra thaình: læûc náng, læûc ma saït cuía taíi troüng vaì læûc âãø gia täúc khäúi læåüng váût nàûng (læûc quaïn tênh). Læûc náng: Fl = m.g.sin(q) Læûc ma saït: Ff = m.m.g.cos(q) Læûc quaïn tênh: Fm = m.v2/2s m: khäúi læåüng váût nàûng [kg] g: gia täúc troüng træåìng [g=9,81 m/s2] q: goïc nghiãng maì khäúi læåüng váût nàûng di chuyãøn m: hãû säú ma saït v: váûn täúc váût nàûng [m/s] s: quaîng âæåìng gia täúc [m] Læûc täøng cäüng: FT = Fl + Ff + Fm Do ma saït bãn trong xy lanh vaì sæû âaìn häöi cuía khäng khê nãn hiãûu suáút cuía xy lanh seî nhoí hån 100%. Thäng thæåìng læûc âáøy thæûc tãú cuía xy lanh thay âäøi trong khoaíng (0,6 ¸ 0,88)´ læûc âáøy hiãûu duûng cuía xy lanh. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 83 Âäúi våïi xy lanh thäng thæåìng thç læûc âáøy hiãûu duûng tênh nhæ sau: P. 4 )2d2π.(D RF P. 4 2π.D EF - = = 12.1.4. Tênh toaïn vaì kiãøm tra bãön cáön piston (xem muûc 3.6) 12.1.5. Ñoä daøi haønh trình Âäü daìi haình trçnh cuía mäüt cylinder khê neïn thæåìng khäng væåüt quaï 2000mm. Khi haình trçnh quaï daìi, âæåìng kênh cylinder quaï låïn thç viãûc æïng duûng khê neïn laì khäng kinh tãú. Khi haình trçnh væåüt quaï mäüt giaï trë giåïi haûn nháút âënh, âäü moíi cå hoüc cuía truûc piston vaì cuía baûc seî giaím quaï âäü. Âãø traïnh táút caí nhæîng nguy cå cuía sæû uäún doüc, ngæåìi ta tàng âæåìng kênh cuía cáön piston lãn khi haình trçnh daìi. 12.1.6. Toác ñoä piston Täúc âäü piston cuía mäüt cylinder khê neïn laì mäüt haìm cuía sæïc caín, aïp suáút khê, âäü daìi cuía maûng læåïi phán phäúi, tiãút diãûn trong cuía caïc cå cáúu phán phäúi âiãöu khiãøn vaì caïc thiãút bë laìm viãûc, læu læåüng cuía caïc bäü phán phäúi âiãöu khiãøn. Thãm vaìo âoï, täúc âäü coìn bë aính hæåíng båíi sæû giaím cháún åí cuäúi haình trçnh. Âäúi våïi caïc loaûi cylinder, täúc âäü trung bçnh cuía piston thay âäøi trong khoaíng tæì 0,1 - 1,5 m/s. Våïi caïc cylinder âàûc biãût, täúc âäü piston coï thãø âaût tåïi 10 m/s. Täúc âäü cuía piston coï thãø âiãöu chènh âæåüc nhåì vaìo caïc loaûi van âàûc biãût nhæ van mäüt chiãöu coï tiãút læu hay van thoaït khê nhanh. 12.1.7. Söï tieâu thuï khoâng khí Våïi aïp suáút cung cáúp xaïc âënh, âæåìng kênh piston vaì mäüt haình trçnh cho træåïc, sæû tiãu thuû khäng khê coï thãø âæåüc tênh nhæ sau: Tè säú neïn * Tiãút diãûn bãö màût laìm viãûc cuía piston * Haình trçnh 101,3 (kPa) 3,101 Pe1 Pe2 cáúp cungsuáút AÏp neïnsäú Tè +== · Âäúi våïi cylinder taïc âäüng âån: II. neïnsäú Tè. 4 2 p· ··= dnSQ ( l/phuït ) · Âäúi våïi cylinder taïc âäüng keïp. neïnsäú Tè·ú û ù ê ë é - +··= 44 222 dDDnSQ p ( l/Phuït ) Q _ Læåüng khê neïn tiãu thuû (l/phuït) Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 84 S _ Chiãöu daìi haình trçnh (cm) n _ Säú haình trçnh keïp trong mäüt phuït · Cäng thæïc xaïc âënh læåüng khê tiãu thuû. · Âäúi våïi cylinder taïc âäüng âån. Q = S.n.q (1/ph) q: læåüng khê tiãu thuû 1 cm haình trçnh (tra baíng) · Âäúi våïi cylinder taïc âäüng keïp. Q = 2.S.n.q (1/ph) Vê duû: Haîy tênh læåüng khê tiãu thuû cho mäüt cylinder taïc âäüng keïp coï âæåìng kênh cylinder laì 50 mm, âæåìng kênh cáön piston laì 12 mm vaì chiãöu daìi haình trçnh laì 100 mm. Cylinder taïc âäüng keïp thæûc hiãûn 10 haình trçnh trong mäüt phuït, aïp suáút cung cáúp laì 600 kPa. Giaíi Xaïc âënh tè säú neïn: 6,9 101,3 600101,3 kPa 101,3 (kPa) cáúp cungsuáút AÏpkPa101,3 = + = +· Læåüng khê tiãu thuû: phlphcmcmcmcmphcmQ /6,26138,302.269,64 244,1225 4 22511010 =-·=· ú ú û ù ê ê ë é - +·-·= p Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 85 12.2. Âäüng Cå Khê Neïn 12.2.1. Âäüng cå caïnh gaût Hçnh 12.4: Âäüng cå caïnh gaût hai chiãöu 12.2.2. Âäüng cå baïnh ràng 12.2.3. Âäüng cå roots 12.2.4. Âäüng cå tuabin 12.2.5. Âäüng cå piston hæåïng truûc 12.2.6. Âäüng cå piston hæåïng kênh Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 86 12.3. Van Chán Khäng Van chán khäng laì cå cáúu coï nhiãûm vuû huït vaì giæî chi tiãút bàòng læûc huït chán khäng (trong caïc dáy chuyãön làõp raïp...). Chán khäng âæåüc taûo ra bàòng båm chán khäng hay bàòng nguyãn lyï äúng Ventury. Khê neïn våïi aïp suáút P trong khoaíng 1,5 bar ¸ 10 bar seî qua äúng Ventury vaì theo cæía R thoaït ra ngoaìi. Taûi pháön cuäúi cuía äúng Ventury chán khäng seî âæåüc taûo thaình. Nhæ váûy cæía näúi U seî taûo ra chán khäng. Cæía U näúi våïi âéa huït laì nhæîng âéa daûng troìn laìm bàòng váût liãûu täøng håüp hoàûc bàòng cao su. AÏp suáút chán khäng taûi cæía U coï thãø âaût âãún 0,7 bar vaì phuû thuäüc vaìo aïp suáút P cuía doìng khê neïn. Hçnh 12.5: Van chán khäng Læûc huït chán khäng thäng thæåìng âaût âãún 200N, phuû thuäüc vaìo âæåìng kênh D cuía âéa huït vaì aïp suáút chán khäng âæåüc taûo ra taûi cæía U: DP = Pa - Pu Trong âoï: F læûc huït chán khäng [N] D âæåìng kênh âéa huït [m] Pa aïp suáút khäng khê åí âiãöu kiãûn tiãu chuáøn [N/m2] Pu aïp suáút chán khäng taûi cæía U [N/m2] Trong thæûc tãú læûc huït chán khäng F phuû thuäüc vaìo caïc yãúu täú sau: · Cháút læåüng bãö màût chi tiãút huït · Sæû biãún daûng vaì troüng læåüng chi tiãút huït · AÍnh hæåíng cuía læûc taïc duûng nàòm ngang R= .Δ 4 π.DF 2 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 87 CHÆÅNG XIII: CAÏC MAÛCH KHÊ NEÏN CÅ BAÍN 13.1. Caïc Kyï Hiãûu Duìng Trong Så Âäö Maûch 13.1.1. Biãøu diãùn caïc âæåìng dáùn bàòng kyï tæû: v A, B, C Âæåìng cäng taïc v P Âæåìng cung cáúp khê v R, S, T Âæåìng thoaït v X, Y, Z Âæåìng âiãöu khiãøn 13.1.2. Biãøu diãùn bà òng säú: v 1 Âæåìng cung cáúp khê v 2, 4, 6 Âæåìng cäng taïc v 3, 5, 7 Âæåìng thoaït v 16, 14, 12 Âæåìng âiãöu khiãøn 13.2. Nguyãn Tàõc Trçnh Baìy Så Âäö Maûch v Maûch âiãöu khiãøn: gäöm nhiãöu thaình pháön khaïc nhau. Ø Nguäön: : thiãút bë phuûc vuû vaì äúng dáùn khê. Ø Caím biãún : âæa tên hiãûu âãún bäü pháûn xæí lyï. Ø Bäü pháûn xæí lyï : âæa tên hiãûu âãún bäü pháûn âiãöu khiãøn. Ø Thiãút bë âiãöu khiãøn : âiãöu khiãøn caïc doìng tên hiãûu khê neïn âãún cå cáúu cháúp haình. Ø Trong maûch âiãöu khiãøn khi trçnh baìy bàòng så âäö, caïc cylinder thæåìng âæåüc âaïnh säú theo qui âënh sau. · Säú chàôn cho vë trê co cuía cylinder (1.2, 1.4, 1.6,...) · Säú leí cho vë trê giaîn nåí cuía cylinder ( 1.3, 1.5,...) · Nãúu cylinder laì cå cáúu cháúp haình duy nháút trong maûch thç âæåüc kyï hiãûu 1.0 vaì van âiãöu khiãøn cylinder âæåüc âaïnh säú 1.1. v Kyï hiãûu caïc thiãút bë nguäön. Ø Nhæîng kyï hiãûu trçnh baìy âæåüc sæí duûng theo chuáøn DIN ISO 1219 “ kyï hiãûu cuía caïc hãû thäúng vaì thiãút bë læu cháút “. Ø Caïc kyï hiãûu cuía nguäön cung cáúp coï thãø thãø hiãûn nhæ caïc thiãút bë riãng leí hay nhæ caïc thiãút bë täø håüp. Ø Thäng thæåìng åí nhæîng chäù ghi chuï caïc yãu cáöu kyî thuáût âàûc biãût nhæ khäng bäi trån hay loüc cæûc mën thç phaíi sæí duûng kyï hiãûu âáöy âuí. Thäng thæåìng nãúu nguäön cung cáúp chung cho táút caí caïc thiãút bë thç sæí duûng caïc kyï hiãûu âån giaín. Ø Så âäö chi tiãút ráút hæîu êch khi sæía chæîa vaì nghiãn cæïu, nhæng khäng nãn thãm vaìo vç laìm phæïc taûp så âäö. Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 88 v Kyï hiãûu caïc van âiãöu khiãøn. Ø Van âiãöu khiãøn âæåüc thãø hiãûn båíi säú âáöu näúi âãø âiãöu khiãøn vaì säú vë trê. Âãø mä taí âáöy âuí caïc chæïc nàng, caïc thäng tin khaïc nhæ phæång phaïp taïc âäüng vaì thäng säú vãö caïc âæåìng âi âàûc biãût âæåüc thãm vaìo. Ø Mäùi vë trê van âæåüc mä taí båíi mäüt hçnh vuäng riãng biãût. Viãûc thãø hiãûn caïc cæía ráút quan troüng khi giaíi thêch så âäö vaì khi làõp van vaìo hãû thäúng. Ø Viãûc thãø hiãûn caïc âiãöu khiãøn phuì håüp våïi dæû luáût DIN ISO 5599. Træåïc kia ngæåìi ta sæí duûng hãû thäúng chæî caïi, nhæng hiãûn nay sæí duûng caí hãû thäúng chæî vaì säú. III. MÄÚI QUAN HÃÛ GIÆÎA HÃÛ THÄÚNG CHÆÎ VAÌ SÄÚ. Cæía DIN ISO 5599 Hãû thäúng chæî caïi Nguäön 1 P Cæía xaí 3 R ( van 3/2 ) Cæía xaí 5, 3 R, S ( van 5/2 ) Cæía xuáút doìng tên hiãûu 2, 4 A, B Cæía taïc âäüng cho tên hiãûu tæì 1 âãún 2 12 Z ( taïc âäüng âån 3/2 ) Cæía taïc âäüng cho tên hiãûu tæì 1 âãún 2 12 Y ( van 5/2 ) Cæía taïc âäüng cho tên hiãûu tæì 1 âãún 4 14 Z ( van 5/2 ) Cæía taïc âäüng âãø ngàõt nguäön 10 Z, Y Nguäön khê tråü læûc 81, 91 Pz v Nguyãn tàõc thiãút kãú så âäö maûch. Ø Moüi chi tiãút phaíi âæåüc thãø hiãûn trãn så âäö maûch åí vë trê ban âáöu. Nãúu van âæåüc veî tæång æïng våïi vë trê cháúp haình ban âáöu thç noï phaíi âæåüc thãø hiãûn (muîi tãn, cam...) Ø Hãû thäúng säú caïc thiãút bë tuìy thuäüc vaìo säú cuía nhoïm cäng taïc. 13.3. Caïc Maûch Khê Neïn 13.1.1. Âiãöu khiãøn træûc tiãúp 1.0 P a b A Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 89 13.1.2. Âiãöu khiãøn giaïn tiãúp 13.1.3. Âiãöu khiãøn giaïn tiãúp sæí duûng van logic OR A 1.3 b.Y a.X 1.0 a R R b A P a b A 1.1 1.2 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 90 13.1.4. Maûch khê neïn duìng van xaí khê nhanh 13.1.5. Maûch khê neïn duìng van 5/2 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 91 13.1.6. Maûch khê neïn duìng van logic AND 13.1.7. Maûch khê neïn duìng cäng tàõc haình trçnh Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 92 CHÆÅNG XIV: THIÃÚT KÃÚ MAÛCH ÂIÃÖU KHIÃØN TÆÛ ÂÄÜNG BÀÒNG KHÊ NEÏN 14.1. Caùc Phaàn Töû Logic Khí Neùn Phaàn töû OR a b S S = a + b 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 1 Phaàn töû AND a b S S = a . b 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1 Phaàn töû YES a S S = a 0 0 1 1 Phaàn töû NOT a S aS = 0 1 1 0 Phaàn töû MEMORY a b S1 S2 0 0 j j 1 0 1 0 0 1 0 1 1 1 j j 14.2. Phöông Phaùp Thieát Keá Maïch Khí Neùn Töï Ñoäng Ñeå thieát keá moät maïch khí neùn töï ñoäng thì coù raát nhieàu phöông phaùp nhöng trong phaïm vi baøi giaûng chæ nghieân cöùu hai phöông phaùp chính: phöông phaùp Karnaugh vaø phöông phaùp Grafcet. Ñeå deã daøng trong vieäc nghieân cöùu, xaây döïng maïch khí neùn töï ñoäng ta kí hieäu ñôn giaûn caùc phaàn töû nhö sau: A, B, C, … laø kí hieäu teân goïi caùc xy lanh A+: xylanh A thöïc hieän haønh trình duoãi ra A-: xylanh A thöïc hieän haønh trình co laïi a0: coâng taéc haønh trình xaùc ñònh traïng thaùi co (ban ñaàu) cuûa xylanh A a1: coâng taéc haønh trình xaùc ñònh traïng thaùi duoãi (coâng taùc) cuûa xylanh A a ³1 b S a & b S a = 1 S a & S a S1 b S2 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 93 A. PHÖÔNG PHAÙP KARNAUGH 14.2.1. Thieát keá maïch ñieàu khieån hai xy lanh laøm vieäc theo trình töï sau: A+, B+, A-, B- (hình vuoâng) a. Moâ hình laøm vieäc cuûa heä thoáng b. Thieát laäp baûng Karnaugh cuûa heä thoáng Coù hai xy lanh, moãi xy lanh coù hai traïng thaùi A: a0, a1 B: b0, b1 Þ Coù hai bieán logic Þ baûng Karnaugh coù 4 oâ c. Xaùc ñònh caùc haøm ñieàu kieän (j laø giaù trò tuøy ñònh) A+ = m. b0 B+ = a1 A- = b1 B- = a0 d. Maïch khí neùn A+ A- B+ B- A+ B+ B- A- a0 a1 b0 b1 a b S 1 j 0 0 a0 a1 b0 b1 a b S 0 1 0 j a0 a1 b0 b1 a b S 0 0 j 1 a0 a1 b0 b1 a b S j 0 1 0 a0 a1 b0 b1 a b S Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 94 14.2.2. Thieát keá maïch ñieàu khieån hai xy lanh laøm vieäc theo trình töï sau: A+, B+, B-, A- (chöõ L) a. Moâ hình laøm vieäc cuûa heä thoáng Khi thay ñoåi traïng thaùi töø B+ sang B- do bò choàng laép tín hieäu neân phaûi söû duïng moät bieán nhôù. Khi ñoù trình töï laøm vieäc nhö sau: A+, B+, X+, B-, A-, X- b. Thieát laäp baûng Karnaugh cuûa heä thoáng Coù hai xy lanh, moãi xy lanh coù hai traïng thaùi vaø moät traïng thaùi nhôù A: a0, a1 B: b0, b1 X: x0, x1 Þ Coù ba bieán logic Þ baûng Karnaugh coù 8 oâ c. Xaùc ñònh caùc haøm ñieàu kieän (j laø giaù trò tuøy ñònh) A+ = S. x0 B+ = a1 . x0 A+ A- B+ B- Traïng thaùi nhôù A+ B+ X- A- a0 a1 x0 x1 S X+ B- a0 a1 b0 b1 1 j 0 0 a0 a1 x0 x1 S j j a0 a1 b0 b1 0 1 0 0 a0 a1 x0 x1 S j 0 a0 a1 b0 b1 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 95 X+ = b1 B- = x1 A- = b0 . x1 X- = a0 d. Maïch khí neùn 0 0 0 j a0 a1 x0 x1 S 1 j a0 a1 b0 b1 j 0 j j a0 a1 x0 x1 S 0 1 a0 a1 b0 b1 0 0 j 1 a0 a1 x0 x1 S 0 0 a0 a1 b0 b1 j j 1 0 a0 a1 x0 x1 S 0 0 a0 a1 b0 b1 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 96 14.2.3. Thieát keá maïch ñieàu khieån hai xy lanh laøm vieäc theo trình töï sau: A+, A-, B+, A+, A-, B- (chöõ U) a. Moâ hình laøm vieäc cuûa heä thoáng b. Thieát laäp baûng Karnaugh cuûa heä thoáng Coù hai xy lanh, moãi xy lanh coù hai traïng thaùi vaø moät traïng thaùi nhôù, traïng thaùi hoaït ñoäng nhö sau A+, X+, A-, B+, A+, X-, A-, B- A: a0, a1 B: b0, b1 X: x0, x1 Þ Coù ba bieán logic Þ baûng Karnaugh coù 8 oâ c. Xaùc ñònh caùc haøm ñieàu kieän (j laø giaù trò tuøy ñònh) A+ = S. b0. x0 + b1. x1 X+ = a1 . b0 A+ A- B+ B- A+ A- 1 j 0 0 a0 a1 x0 x1 S 0 j 0 1 a0 a1 b0 b1 0 1 j j a0 a1 x0 x1 S 0 0 0 j a0 a1 b0 b1 A+ X+ B+ A- a0 a1 x0 x1 S A- X- B- A+ a0 a1 b0 b1 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 97 B+ = x1. a0 X- = b1. a1 A- = b1 . x0 + b0 . x1 B- = a0 . x0 d. Maïch khí neùn 0 0 1 0 a0 a1 x0 x1 S j j 0 j a0 a1 b0 b1 j 0 0 0 a0 a1 x0 x1 S j 1 j 0 a0 a1 b0 b1 0 0 j 1 a0 a1 x0 x1 S 1 0 j 0 a0 a1 b0 b1 j j 0 j a0 a1 x0 x1 S 0 0 1 0 a0 a1 b0 b1 Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 98 B. PHÖÔNG PHAÙP GRAFCET Grafcet laø coâng cuï moâ taû moät chu trình laøm vieäc lieân tieáp cuûa caùc giai ñoaïn vaø caùc chuyeån tieáp theo moät tieâu chuaån quoác teá. (Giai ñoaïn laø traïng thaùi laøm vieäc cuûa heä thoáng, chuyeån tieáp laø ñieàu kieän ñeå chuyeån töø giai ñoaïn thöù n sang giai ñoaïn thöù n+1). 14.2.4. Nhöõng Qui Öôùc Khi Moâ Taû Baèng Grafcet Ä Moãi giai ñoaïn (traïng thaùi) bieåu dieãn baèng moät oâ vuoâng, rieâng traïng thaùi ñaàu tieân bieåu dieãn baèng moät oâ vuoâng keùp. Ä Taïi moãi traïng thaùi thì coù theå xuaát ra moät hay nhieàu tín hieäu ñieàu khieån. Ä Giöõa caùc traïng thaùi laø moät ñöôøng chuyeån tieáp. Ñöôøng vuoâng goùc vôùi ñöôøng chuyeån tieáp laø ñieàu kieän chuyeån tieáp. Ä Coù söï noái tieáp giöõa traïng thaùi thöù n roài ñeán chuyeån tieáp (coù ñieàu kieän chuyeån tieáp) vaø ñeán traïng thaùi thöù n+1. 14.2.5. Moâ Taû Baèng Grafcet Moät chu trình laøm vieäc cuûa thieát bò daäp toân goàm coù hai nhaùt daäp nhö sau: Xylanh B thöïc hieän coâng vieäc keïp toân nhôø vaøo hai coâng taéc haønh trình b0, b1. Xylanh A thöïc hieän coâng vieäc daäp toân nhôø vaøo ba coâng taéc haønh trình a0, a1, a2. Chu trình laøm vieäc nhö sau: Keïp toân B+ Daäp laàn 1 A+ Xylanh A ñi leân A- Daäp laàn 2 A+ Xylanh A ñi leân A- Thaùo keïp B- Coù 6 giai ñoaïn laøm vieäc Þ sô ñoà Grafcet coù 6 oâ vaø moät oâ ban ñaàu a0 a2 a0 a1 b0 b1 1 2 3 4 5 6 B+ A+ A- A+ A- B- Truyeàn ñoäng Thuûy löïc vaø Khí neùn Trang 99 BAÛNG ÑÔN VÒ DUØNG TRONG TRUYEÀN ÑOÄNG THUÛY LÖÏC VAØ KHÍ NEÙN Ñaïi löôïng Kyù hieäu Ñôn vò Chieàu daøi L m Dieän tích A m2 Theå tích V m3 Thôøi gian t s Löu löôïng Q m3/s Löu löôïng rieâng DP m3/vg Löu löôïng lyù thuyeát QT m3/s Löu löôïng thöïc QA m3/s Vaän toác daøi v m/s Vaän toác quay n voøng/phuùt Vaän toác goùc w rad/s Gia toác a m/s2 Khoái löôïng m kg Löïc F N Mo men M N.m Mo men xoaén T N.m Aùp suaát P N/m2 (1N/m2 =10-5bar, 1 Pa = 1N/m2) Coâng A J (1J = 1 N.m) Coâng suaát N W (1W =1 N.m/s) Nhieät ñoä T K BAÛNG CAÙC XYLANH THUÛY LÖÏC TIEÂU CHUAÅN Ñöôøng kính piston 40 50 63 80 100 125 140 160 180 200 220 250 280 320 Ñöôøng kính caàn Nhoû 20 28 36 45 56 70 90 100 110 125 140 160 180 200 Lôùn 28 36 45 56 70 90 100 110 125 140 160 180 200 220 BAÛNG CAÙC XYLANH KHÍ NEÙN TIEÂU CHUAÅN Ñöôøng kính piston 10 16 20 25 32 40 50 63 80 100 125 160 200 250 320 Ñöôøng kính caàn 4 6 8 10 12 16 20 20 25 25 32 40 40 50 63