Bài giảng siêu âm cấp cứu bụng

Siªu ©m CÊP CøU BôNG CÊP cøu bông Kh«ng chÊn th­¬ng ChÊn th­¬ng Sèt + Kh«ng sèt Viªm tói mËt cÊp Sái OMC ¸p xe gan ¸p xe vì phóc m¹c VRT Viªm phÇn phô Viªm thËn-bÓ thËn Giun OMC VTC Sái niÖu qu¶n GEU Nang buång trøng xo¾n Vì u ch¶y m¸u Ph×nh m¹ch do¹ vì-vì Lång ruét Vì t¹ng ®Æc Thñng t¹ng rçng BÖnh lý bông cÊp cøu kh«ng chÊn th­¬ng VÞ trÝ ®au H¹ s­ên ph¶i: + §au tói mËt: Viªm tói mËt + §au quÆn thËn: + Viªm ®¹i trµng cÊp + Viªm ruét thõa sau manh trµng Hè chËu ph¶i: + Viªm ruét thõa + Viªm håi manh trµng + Ch¶y m¸u thÓ vµng BÖnh lý bông cÊp cøu kh«ng chÊn th­¬ng VÞ trÝ ®au Hè chËu ph¶i: + ¸p xe vßi buång trøng + Chöa ngoµi tö cung vì + Xo¾n buång trøng + Viªm ®¹i trµng m¹n + U vïng manh trµng §au h¹ s­ên tr¸i + ThËn: §au quÆn thËn, nhåi m¸u thËn + §au ®¹i trµng + Nhåi m¸u l¸ch + Viªm vïng ®u«i tuþ §au vïng hè chËu tr¸i: + ¸p xe vßi- buång trøng + Xo¾n buång trøng, ch¶y m¸u thÓ vµng + Chöa ngoµi vì + Viªm ®¹i trµng §au vïng th­îng vÞ hoÆc lan to¶ + LoÐt d¹ dµy + Viªm tuþ cÊp + Ph×nh m¹ch vì + T¸ch ®éng m¹ch §au lan to¶: + T¾c ruét + Nhåi m¸u m¹c treo + Thñng t¹ng rçng §au bông cÊp kÌm truþ m¹ch Ch¶y m¸u sau phóc m¹c: Ph×nh m¹ch, u vì Ch¶y m¸u trong æ bông: + Ph×nh m¹ch vì; u vì ch¶y m¸u + N÷: Chöa ngoµi tö cung vì; kÐn thÓ vµng Viªm phóc m¹c cÊp do thñng t¹ng rçng CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGCã SèT Viªm tói mËt cÊp Sái ®­êng mËt ¸p xe gan Viªm ruét thõa BÖnh lý viªm tói mËt CÊp Nguyªn nh©n: - Do sái (90%) - Kh«ng do sái - VK sinh h¬i: VTM khÝ thòng, §T§. BiÕn chøng: - VTM mñ trong thµnh - VTM ho¹i tö - Thñng tói mËt Viªm tói mËt cÊp T¾c èng cæ tói mËt do sái  g©y viªm SA:  KÝch th­íc tói mËt : ngang > 4; dµi >8 cm Thµnh dµy > 4 mm. Thµnh h×nh hai bê DÊu hiÖu Murphy trªn SA DÞch quanh tói mËt Cã 2-3 dÊu hiÖu: 90% VTM cÊp Viªm tói mËt cÊp Dµy thµnh tói mËt ph©n biÖt víi DÞch æ bông H¹ Protein m¸u Viªm gan Virus K tói mËt Huýªt khèi TMC (cavernome quanh tói mËt) Viªm tói mËt cÊp: VTM cÊp khÝ thòng: VK sinh khÝ, gÆp §T§ KhÝ trong thµnh Viªm tói mËt cÊp: VTM cÊp khÝ thòng: VK sinh khÝ, gÆp §T§ KhÝ trong thµnh Cã khÝ trªn thµnh tói mËt SA : H×nh ®ång ©m Th­êng trªn BN suy gi¶m miÔn dÞch Viªm tói mËt cÊp VTM cÊp sinh h¬i : Viªm tói mËt cÊp BiÕn chøng - VTM mñ trong thµnh Viªm tói mËt cÊp BiÕn chøng: - VTM ho¹i tö: bãc nm On sonography, gangrenous cholecystitis is suggested by the presence of linear echogenic intraluminal membranes representing desquamated mucosa, coarse intraluminal echoes indicative of debris, and focal wall irregularities. Perforation usually develops in the relatively avascular gallbladder fundus and is most commonly associated with acute gangrenous cholecystitis or empyema. Perforation results in a localized, pericholecystic abscess or fistula to an adjacent organ more often than it does to free rupture. Free rupture can occur, however, and is characterized by resolution of an enlarged gallbladder with temporary relief of symptoms followed by signs of peritonitis. Treatment is urgent cholecystectomy. - Thñng TM: Viªm tói mËt cÊp BiÕn chøng: ¸p xe tói mËt Th­êng trªn BN suy gi¶m miÔn dÞch SA Khã x¸c ®Þnh (v× cã khÝ) Bïn dµy Dµy thµnh tói mËt (hai bê) Murphy DÞch quanh tói mËt Sái ®«i khi khã quan s¸t ¸p xe tói mËt: SCANNER Viªm tói mËt cÊp kh«ng do sái Th­êng khã chÈn ®o¸n Trªn BN: + Sau mæ + §­êng ¨n ngoµi kÐo dµi Viªm tói mËt cÊp Kh«ng do sái: Sau chÊn th­¬ng, sau mæ, nu«i d­ìng b»ng ®­êng TM… Viªm tói mËt cÊp Kh«ng do sái: Sau chÊn th­¬ng, sau mæ, nu«i d­ìng b»ng ®­êng TM… Giun trong tói mËt Ký sinh trïng  §­êng mËt  Viªm ®­êng mËt  cã thÓ ¸p xe gan CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGCã SèT Viªm tói mËt cÊp Sái ®­êng mËt ¸p xe gan Viªm ruét thõa BÖnh lý sái ®­êng mËt LS: ®au-sèt-vµng da Sái trong gan Nguyªn ph¸t Thø ph¸t X¸c giun Viªm ®­êng mËt vi khuÈn sinh mñ hoÆc sái trong gan Sái Tói mËt hoÆc OMC (Do di chuyÓn) BÖnh lý Caroli Viªm x¬ ®­êng mËt nguyªn ph¸t, hÑp ®­êng mËt Nèi mËt ruét Sái trong gan BiÕn chøng Cholangiome = 2 - 6% Sái trong gan Sái ®­êng mËt chÝnh Trªn bÖnh c¶nh nhiÔm trïng = angiocholite BiÕn chøng sái-giun ®­êng mËt ¸p xe gan ®­êng mËt Viªm tuþ cÊp T¾c mËt cÊp: ThÊm mËt phóc m¹c Viªm ®­êng mËt CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGCã SèT Viªm tói mËt cÊp Sái ®­êng mËt ¸p xe gan Viªm ruét thõa ¸p xe gan ¸p xe gan amip ¸p xe gan ®­êng mËt LS: §au-sèt ¸P XE GAN ¸p xe ganbiÕn chøng Vì vµo æ bông: Viªm phóc m¹c- DÞch æ bông Vì mµng phæi: Viªm mñ-trµn dÞch mµng phæi CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGCã SèT Viªm tói mËt cÊp Sái ®­êng mËt ¸p xe gan Viªm ruét thõa Vi£m ruét thõa cÊp Viªm ruét thõa cÊp Viªm nhiÔm khuÈn: do bÝt t¾c trong lßng ruét thõa (mñ, sái ph©n, ...) hoÆc nhiÔm khuÈn huyÕt HiÕm gÆp 6mm + Ên kh«ng xÑp + T¨ng sinh m¹ch trªn Doppler DÊu hiÖu gi¸n tiÕp: DÞch bao quanh Hạch H×nh ¶nh SA VRT cÊp §é nh¹y 80-94% §Æc hiÖu 90-97% ¸p xe sái ph©n SA ChÈn ®o¸n ph©n biÖt VRT BÖnh lý viªm phÇn phô: Viªm-¸p xe vßi buång trøng BÖnh lý hÖ tiÕt niÖu: + ø n­íc thËn do sái niÖu qu¶n + Viªm thËn-bÓ thËn cÊp BÖnh lý èng tiªu ho¸ + Viªm ruét + Viªm tói thõa + Viªm h¹ch m¹c treo Viªm mñ vßi trøng ¸p xe buång trøng ¸p xe thËn Viªm ruét thõa cÊpbiÕn chøng ¸p xe §¸m qu¸nh ruét thõa Vì g©y viªm phóc m¹c + Khu tró + Toµn thÓ BN nam 32T đau HCP 3 ngày, dung KS CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGkh«ng SèT Giun chui èng mËt chñ: GCOM Viªm tuþ cÊp Lång ruét BÖnh lý truþ m¹ch mÊt m¸u + GEU + Ph×nh m¹ch + U vì ch¶y m¸u Giun ®­êng mËt Giun ®­êng mËt: - Hai ®­êng ®Ëm ©m song song trong ®­êng mËt, kh«ng bãng c¶n. - §mËt gi·n nhiÒu hay Ýt, cã thÓ cã h¬i. - Khi giun chÕt l©u -> ®øt thµnh tõng ®o¹n -> l¾ng ®äng v«i cã bãng c¶n nh­ sái Giun ®­êng mËt: - Hai ®­êng ®Ëm ©m song song trong ®­êng mËt, kh«ng bãng c¶n. - §mËt gi·n nhiÒu hay Ýt, cã thÓ cã h¬i. - Khi giun chÕt l©u -> ®øt thµnh tõng ®o¹n -> l¾ng ®äng v«i cã bãng c¶n nh­ sái BN đau HSP và thượng vị từng cơn, không sốt CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGkh«ng SèT Giun chui èng mËt chñ: GCOM Viªm tuþ cÊp Lång ruét BÖnh lý truþ m¹ch mÊt m¸u + GEU + Ph×nh m¹ch + U vì ch¶y m¸u Viªm tuþ cÊp Viªm cÊp tÝnh: Víi nhiÒu t×nh huèng l©m sµng kh¸c nhau Hai thÓ l©m sµng Viªm tuþ cÊp thÓ phï nÒ Viªm tuþ cÊp ho¹i tö TØ lÖ tö vong chung 5-6% vµ víi thÓ nÆng tö vong 10-20% Viªm tuþ cÊp TriÖu chøng l©m sµng §au bông 95% N«n-buån n«n 80% Sèt 75% Ch­íng bông-ph¶n øng thµnh bông 70% Vµng da 30% Sèc 15% Lipase m¸u >3N Nguyªn nh©n VTC §­êng mËt: sái ®­êng mËt 50-60% R­îu 40-50% Nguyªn nh©n kh¸c: 10-20% + Sau phÉu thuËt, chÊn th­¬ng + ChuyÓn ho¸, nhiÔm ®éc + Thuèc + Virus + BÖnh tù miÔn hoÆc viªm + T¾c èng tuþ vµ chÊn th­¬ng + Sau ERCP + Gien (Viªm tuþ cÊp) PA ph¸ huû nhu m« tuþ do chÝnh enzyme tuþ: + enzymes tiªu Protein + Trypsine vµ Chymotrypsine: phï nÒ, ho¹i tö, ch¶y m¸u do tæn th­¬ng thµnh m¹ch. + Phospholipase: ph¸ huû mµng tÕ bµo + Lipase: ho¹i tö mì. + Bradykinine vµ kallidine: ®au, phï nÒ vµ viªm. Sinh lý bÖnh PA 2 gi¶ thuyÕt gi¶i phãng men tuþ: - T¨ng ¸p lùc trong èng tôy do trµo ng­îc dÞch mËt hoÆc do alcoolisme (c¬ chÕ trùc tiÕp), - Tæn th­¬ng néi m¹c thµnh m¹ch vµ tÕ bµo nang tuþ do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau : viªm nhiÔm, nhiÔm ®éc, miÔn dÞch... (C¬ chÕ gi¸n tiÕp).  + Tng Amylase m¸u sau vµi giê vµ mÊt ®i sau vµi ngµy: Ph©n biÖt: loÐt thñng, nhåi m¸u m¹c treo, t¾c ruét, bÖnh lý ®­êng mËt, GEU. + T¨ng Amylase niÖu. + ®Þnh l­îng lipase m¸u kh¸ ®Æc hiÖu. + T¨ng ®­êng m¸u vµ ®­êng niÖu, h¹ Canxi m¸u (tiªn l­îng nÆng v× gîi ý nhiÒu æ ho¹i tö).   ChÈn ®o¸n sinh ho¸ YÕu tè Tiªn l­îng Lan réng qu¸ tr×nh ho¹i tö xung quanh tuþ Møc ®é ho¹i tö nhu m« tuþ Ch¶y m¸u vµ bµo mßn m¹ch m¸u NhiÔm trïng kÕt hîp phÇn tuþ viªm ho¹i tö Tiªn l­îng Ranson: Sinh ho¸ Balthazar: CT-Scanner + §é A : Tuþ b×nh th­êng + §é B : T¨ng lan to¶ hay khu tró nhu m« tuþ vµ/ hoÆc bê kh«ng ®Òu. + §é C : Mê líp mì quanh tôy, t¨ng kÝch th­íc lan to¶ nhu m« tuþ + §é D : Viªm tÊy hoÆc tô dÞch quanh tuþ + §é E : Viªm tÊy hoÆc tô dÞch nhiÒu æ vµ/hoÆc xuÊt hiÖn khÝ quanh tuþ ChÈn ®o¸n h×nh ¶nhMôc ®Ých ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh §¸nh gi¸ chÝnh x¸c møc ®é tæn th­¬ng-> Tiªn l­îng T×m nguyªn nh©n Theo dâi tiÕn triÓn vµ biÕn chøng H­íng dÉn can thiÖp ChÈn ®o¸n h×nh ¶nhC¸c ph­¬ng ph¸p XQ bông kh«ng chuÈn bÞ SA CT-Scanner MRI Chôp m¹ch Vai trß SA chÈn ®o¸n VTC ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh ChÈn ®o¸n nguyªn nh©n: BÖnh lý ®­êng mËt ChÈn ®o¸n ph©n biÖt: Viªm tói mËt, ¸p xe gan, t¾c ruét SA Doppler t×m biÕn chøng m¹ch m¸u Theo dâi Vai trß SA trong chÈn ®o¸n VTC Quan s¸t ®­îc nhu m« tuþ chØ trong 40% tr­êng hîp H×nh ¶nh SA cã thÓ: + B×nh th­êng + Tuþ phï nÒ: T¨ng kÝch th­íc vµ gi¶m ©m + Ho¹i tö tôy-ch¶y m¸u: CÊu tróc ©m kh«ng ®ång nhÊt: æ t¨ng-gi¶m ©m + Trµn dÞch: Quanh tuþ, khoang Morrison, khoang tr­íc thËn tr¸i, r·nh c¹nh ®¹i trµng, Douglas CT-Scanner> SA trong chÈn ®o¸n nh÷ng giê ®Çu vµ ®¸nh gi¸ møc ®é nÆng trong 72h (lan réng ho¹i tö vµ trµn dÞch) CT-Scanner lµ cÇn thiÕt ®­êng lan dÞch tuþ 1 : Khoang c¹nh thËn phÝa tr­íc 2 : Khoang hËu cung m¹c nèi 3 : M¹c treo ®¹i trµng ngang 4 : M¹c treo ruét 5 : D¹ dµy 6 : T¸ trµng 7 : Tuþ 8 : ®¹i trµng ngang 9 : Quai ruét 10 : ThËn tr¸i Hình ảnh SA Tuỵ bình thường VTC Viªm tuþ cÊp ho¹i tö ch¶y m¸u Vai trß S¢ChÈn §o¸n nguyªn nh©n T×m kiÕm sái ®­êng mËt lµ b¾t buéc + Nguy c¬ t¸i ph¸t 30% nÕu bá sãt sái + Ho¹i tö gÆp 20% tr­êng hîp + VTC ®­êng mËt ‘lµnh tÝnh’ trong 80% tr­êng hîp Giun ®­êng mËt Vai trß S¢ChÈn §o¸n nguyªn nh©n Siªu ©m ban ®Çu Sái tói mËt Bïn Cã thÓ che dÊu sái nhá B×nh th­êng C¾t tói mËt cïng ngµy KiÓm tra ®­êng mËt Lµm l¹i S¢ nÕu BT, sau 1th SA l¹i Lµm l¹i sau 8d-1th nÕu b×nh th­êng, siªu ©m néi soi t×m sái nhá Bïn tói mËt BiÕn chøng viªm tuþ cÊpbiÕn chøng Sím Sock: Truþ tuÇn hoµn Viªm mñ tuþ: NhiÔm trïng dÞch viªm Tö vong: 50% Nang gi¶ tuþ: Sau 4 tuÇn BiÕn chøng nang gi¶ tuþ: + ChÌn Ðp + Béi nhiÔm: ¸p xe + Di tró + Bµo mßn m¹ch m¸u: Ch¶y m¸u, gi¶ ph×nh m¹ch + R¸ch th«ng víi èng tiªu ho¸ HÑp ®­êng mËt: BiÕn chøng viªm tuþ cÊpbiÕn chøng muén BiÕn chøng VTCnang gi¶ tuþ Ho¹i tö sau viªm tuþ cÊp råi ®­îc khu tró + Do h×nh thµnh sái hoÆc x¬ ho¸ chÝt hÑp èng tuþ g©y gi¨n èng tuþ phÝa sau råi r¸ch TiÕn triÓn tù nhiªn: 1/4 tr­êng hîp tho¸i triÓn tù nhiªn 1/2 Kh«ng cÇn thiÕt ®iÒu trÞ Nguy c¬ khi nang >4cm vµ ph¸t triÓn ra ngoµi tuþ BiÕn chøng: ®au, nhiÔm trïng, ch¶y m¸u, vì vµ chÌn Ðp Nang dÞch bªn trong cã cÆn t¨ng ©m do viªm vµ ch¶y m¸u tho¸i triÓn Vì gi¶ ph×nh m¹ch BiÕn chøng VTCHÑp ®­êng mËt Do x¬, viªm, nang gi¶ tuþ SA ph¸t hiÖn gi·n ®­êng mËt Nguy c¬ cña hÑp ®­êng mËt + Viªm ®­êng mËt + X¬ gan ®­êng mËt thø ph¸t CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGkh«ng SèT Giun chui èng mËt chñ: GCOM Viªm tuþ cÊp Lång ruét BÖnh lý truþ m¹ch mÊt m¸u + GEU + Ph×nh m¹ch + U vì ch¶y m¸u LåNG RUéT CÊP LåNG RUéT CÊP®ÞNH NGHÜA Mét ®o¹n ruét vµ m¹c treo chui vµo lßng trong ®o¹n ruét ngay sau nã Lång ruét ngÑt -> nguy c¬ ho¹i tö ruét Tù ph¸t: 90% gÆp ë trÎ bó s÷a. Bô bÉm: + 2T + Kh«ng liªn quan giíi Nguyªn nh©n: BÝt t¾c c¬ häc nhu ®éng ruét + Tói thõa Meckel 50% + Khèi U: Polype/ èng tiªu ho¸ ®«i/ L¹c chç/ U m¸u/ Lymphome vµ Lymphome sarcome + Sau phÉu thuËt Kh«ng liªn quan mïa VÞ trÝ: Th­êng ngoµi vÞ trÝ héi l­u håi m¹nh trµng Ngo¹i trõ Lymphomesarcome t¹i van Bauhin LåNG RUéT CÊPDÞch tª LåNG RUéT CÊpS¬ ®å 3 líp ¸o: 2 cùc: §Çu-cæ Nhu ®éng + Lång ruét ®¬n gi¶n + Lång ruét phøc t¹p: > 3 líp ¸o M¹c treo PhÇn ruét chui vµo cµng s©u th× m¹c treo ë trong cµng dµy + H¹n chÕ ruét chui vµo + Nguy c¬ thiÕu m¸u NgÑt vïng cæ -> Ch¶y m¸u d­íi niªm m¹c -> Ho¹i tö LåNG RUéT CÊPVÞ trÝ gi¶i phÉu BÊt kú vÞ trÝ nµo cña èng tiªu ho¸: Nh­ng 90% vïng gãc håi manh trµng + NhiÒu h¹ch, tæ chøc Lympho + Van Bauhin: Cøng, kh«ng gi·n Ranh giíi vïng di ®éng-cè ®Þnh Thay ®æi ®ét ngét khÈu kÝnh lßng ruét LåNG RUéT CÊPVÞ trÝ van Bauhin LRC håi manh trµng TiÕn s©u+/ ThiÕu m¸u - LRC håi ®¹i trµng TiÕn s©u-/ ThiÕu m¸u+ LåNG RUéT CÊPVÞ trÝ gi¶i phÉu 10% vÞ trÝ kh¸c + Lång ®¹i trµng-®¹i trµng + Lång hçng-håi trµng: Meckel ++ + Lång nhiÒu ®o¹n: Håi-Håi-Manh trµng Håi-Håi- §¹i trµng L©m sµng LRC §au bông cã c¬n kÞch ph¸t -> Lång ruét ? + BÊt kú vÞ trÝ + DiÔn ra trong thêi gian ng¾n vµi phót + MÊt ®ét ngét + T¸i ph¸t c¸c c¬n ®au + N«n, bá bó + i¶ nhµy m¸u L©m sµng LRC Kh¸m l©m sµng + Hè chËu ph¶i rçng + Sê thÊy khèi lång: MÒm, Êm Cã thÓ thÊy khèi + Th¨m trùc trµng: M¸u + DÊu hiÖu l©m sµng (-) kh«ng lo¹i trõ ®­îc LRC ThÓ L©m sµng LRC Theo triÖu chøng: LRC cã Øa ch¶y Ph©n biÖt víi: Viªm d¹ dµy ruét ch¶y m¸u ThÓ thø ph¸t: + LRC Purpura Rhumatoid (g® tr­íc ban xuÊt huyÕt) + LRC sau phÉu thuËt ThÓ tiÕn triÓn + LRC m¹n tÝnh +LRC t¸i ph¸t ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh LRc Bông kh«ng chuÈn bÞ H×nh mê khèi lång H×nh ruét non nhá H×nh møc n­íc h¬i Ch­íng h¬i ASP b×nh th­êng kh«ng lo¹i trõ ®­îc LRC Siªu ©m Lrc §é nh¹y-®Æc hiÖu cao: ChÈn ®o¸n c¸c d¹ng LRC An toµn: Kh«ng cã chèng chØ ®Þnh, kh«ng tai biÕn Phô thuéc: Kinh nghiÖm, m¸y mãc (®Çu dß tÇn sè cao: 7,5-10 MHZ) Siªu ©m Lrc C¾t ngang: H×nh bia, vßng ®ång t©m C¾t däc: H×nh gi¶ thËn, b¸nh Sandwich Siªu ©m doppler Lrc ChÈn ®o¸n h×nh ¶nh LRCChôp ®¹i trµng ChÈn ®o¸n vµ ®iÒu trÞ CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGkh«ng SèT Giun chui èng mËt chñ: GCOM Viªm tuþ cÊp Lång ruét BÖnh lý truþ m¹ch mÊt m¸u + GEU + Ph×nh m¹ch + U vì ch¶y m¸u GEU - §au h¹ vÞ cÊp tÝnh - Rong huyÕt BÖnh c¶nh l©m sµng L©m sµng - Chu kú kinh, chËm kinh,… - Dông cô tr¸nh thai - VÞ trÝ: 1 hay hai bªn Hoµn c¶nh GEU TØ lÖ : 1,8 % c¸c ca cã thai Yªó tè thuËn lîi : tiÒn sö phÉu thuËt , viªm (tiÓu khung, l¹c néi m¹c), viªm vßi trøng, triÖt s¶n vßi trøng, DIU, ®iÒu trÞ v« sinh, tabac. G.E.U. VÞ trÝ : - Vßi trøng : PhÔu 60%, loa 10%, eo 25% - Trong thµnh tö cung (hiÕm) - Buång trøng - æ bông GEUChÈn ®o¸n L©m sµng : chËm kinh, rong huyÕt, dÊu hiÖu nghÐn, ®au,. Vì : Sèc mÊt m¸u, ®au vïng tói cïng Douglas.  Sinh ho¸ : HCG > 1000 UI/ml. Progestérone  25 mg/ml GEU. H×nh ¶nh : Siªu ©m ®Çu dß. Siªu ©m ®Çu dß cã thÓ biÕt tr­íc 10 ngµy so víi SA ®­êng trªn bông GEU HCG > 1000 + khèi ngoµi tö cung hoÆc dÞch Douglas = GEU (Se 97 %, Sp 9 %). HCG > 2000, kh«ng thÊy bÊt th­êng trªn SA = GEU. Siªu ©m: b×nh th­êng trong 1/4 tr­êng hîp GEUDÊu hiÖu trong buång tö cung DÊu hiÖu chÝnh : Kh«ng thÊy tói thai trong tö cung. Néi m¹c dµy (> 15 mm). Gi¶ tói ph«i : néi m¹c t¸ch khái thµnh tö cung. Tói dÞch trong buång tö cung Pseudo-sac gestationnel GEUDÊu hiÖu phô Buång trøng : ThÓ vµng cïng bªn víi GEU, ®«i khi nang ch¶y m¸u. Ch¶y m¸u trong vßi trøng: Vßi trøng gi·n chøa m¸u côc, khèi c¹nh tö cung. DÊu hiÖu trùc tiÕp : - Tói ph«i ngoµi tö cung (5% tr­êng hîp) Khèi kh«ng ®ång nhÊt (90 - 100 %). (dÞch, viÒn t¨ng ©m, +/- no·n hoµng, ph«i vµ ho¹t ®éng tim thai). + Ho¹t ®éng tim thai (6 %). + Khèi chöa t¨ng sinh m¹ch xung quanh víi søc c¶n gi¶m. - BÊt th­êng phÇn phô: Ýt ®Æc hiÖu. G.E.U. GEU GEU GEUM¸u trong phóc m¹c GEU vì: m¸u tho¸t ra qua vßi trøng hoÆc r¸ch vßi trøng. DÞch Douglas. §au khi ®Æt ®Çu dß SA. DÞch t¨ng ©m, sîi Fibrin. M¸u trong phóc m¹c Utérus ChÈn ®o¸n GEU ChËm kinh, ®au bông h¹ vÞ, rong huyÕt hCG Lo¹i trõ chÈn ®o¸n + Tói ph«i trong buång tö cung Lo¹i trõ chÈn ®o¸n Kh«ng thÊy tói ph«i, gi¶ tói ph«i c¹nh tö cung Cã thÓ GEU Néi soi KiÓm tra hCG SA ®Çu dß l¹i Siªu ©m ®Çu dß ©m ®¹o §iÒu trÞ : Néi soi, Më vßi trøng, C¾t vßi trøngméthotrexate IV Xo¾n phÇn phô Xo¾n buång trøng, phÇn phô: Kh«ng ®iÒu trÞ nguy c¬ ho¹i tö chÈy m¸u BÖnh c¶nh l©m sµng: §au cÊp, +/- sèt Th¨m kh¸m cÊp cøu ®Çu tiªn= S¢ CLVT vµ MRI cã lîi Ých trong chÈn ®o¸n Xo¾n phÇn phô S¢: khèi ©m vang kh«ng ®ång nhÊt, c¹nh tö cung, trµn dÞch. Nang buång trøng : T¨ng nhanh kÝch th­íc tæn th­¬ng. CÊu tróc ©m kh«ng ®ång nhÊt, m¸u côc. VÞ trÝ cao. Phï nÒ xung quanh. §au +++. xo¾n th­êng ch¶y m¸u trong nang. Xo¾n phÇn phô CÊP CøU BôNG KH¤NG CHÊN TH¦¥NGkh«ng SèT Giun chui èng mËt chñ: GCOM Viªm tuþ cÊp Lång ruét BÖnh lý truþ m¹ch mÊt m¸u + GEU + Ph×nh m¹ch + U vì ch¶y m¸u Ph×nh m¹ch-gi¶ ph×nh do¹ vì-vì Nhåi m¸u: + M¹c treo + L¸ch + ThËn CÊp cøu bông BÖNH Lý M¹CH DÊu hiÖu do¹ vì: + §au bông + §­êng kÝnh >5cm + T¨ng kÝch th­íc sau c¸c lÇn th¨m kh¸m DÊu hiÖu vì: + M¸u tô sau phóc m¹c + Tho¸t thuèc trªn CLVT+Pd Ph×nh m¹ch HuyÕt khèi thµnh M¸u tô sau phóc m¹c CÊp cøu bông BÖnh lý m¹ch Nhåi m¸u U vì ch¶y m¸u U gan: Vì trong æ phóc m¹c U thËn: Ch¶y m¸u sau phóc m¹c ChÊn th­¬ng bông Vì T¹NG §ÆC Vì T¹NG RçNG Vai trß sa trong chÊn th­¬ng bông T×m dÞch (m¸u æ phóc m¹c): Chç tròng Douglas, khoang Morrison, khoang l¸ch thËn Trµn khÝ æ phóc m¹c: Vì t¹ng rçng Ph¸t hiÖn tæn th­¬ng t¹ng ®Æc: Gan, l¸ch, thËn, tuþ Khi cã bÊt th­êng trªn SA-> chØ ®Þnh CT-Scanner Bilan ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tæn th­¬ng vì t¹ng ®Æc: Siªu ©m: (®é nh¹y 90%) - §ông dËp nhu m«:Vïng ©m kh«ng ®Òu, ®Ëm vµ Ýt ©m xen kÏ - Tô m¸u d­íi bao: H×nh thÊu kÝnh d­íi bao, ®Ì ®Èy nhu m«, cÊu tróc ©m thay ®æi theo thêi gian §­êng vì: Tæn th­¬ng nhu m« kÌm theo ®­êng bê mÊt liªn tôc DÞch trong æ phóc m¹c: Douglas, khoang Morrison, r·nh thµnh ®¹i trµng ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: Siªu ©m cã thÓ h¹n chÕ do trµn khÝ d­íi da, liÖt ruét, bÖnh nh©n kh«ng hîp t¸c vì t¹ng ®Æc: Siªu ©m: - §ông dËp nhu m«: vïng ©m kh«ng ®Òu ®Ëm vµ Ýt ©m xen kÏ. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: Siªu ©m: - Tô m¸u d­íi bao: h×nh thÊu kÝnh ®Ì ®Èy nhu m« vµ thay ®æi cÊu tróc ©m theo thêi gian. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: Siªu ©m: - §­êng vì: tæn th­¬ng nhu m« kÌm theo ®­êng bê mÊt liªn tôc (r¸ch bao), cã thÓ thÊy c¸c m¶nh t¸ch rêi ra. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: Siªu ©m: - §­êng vì: tæn th­¬ng nhu m« kÌm theo ®­êng bê mÊt liªn tôc (r¸ch bao), cã thÓ thÊy c¸c m¶nh t¸ch rêi ra. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: Siªu ©m: - DÞch trong æ phóc m¹c: khoang Morisson, khoang l¸ch thËn, tói cïng Douglas, r·nh thµnh-®¹i trµng... ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: CLVT tr­íc vµ sau khi tiªm thuèc c¶n quang: Lµ ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó lµm ®¸nh gi¸ tæng thÓ tæn th­¬ng chÊn th­¬ng bông nãi chung vµ chÊn th­¬ng gan hoÆc l¸ch nãi riªng. §ång thêi nã cho phÐp ph©n ®é tæn th­¬ng gióp cho ®Þnh h­íng ®iÒu trÞ. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN28t, chÊn th­¬ng bông khi l¸i xe m«t«. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN n÷ 21t, ®au bông do chÊn th­¬ng. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN nam18t, ®¸nh nhau, ®au gi÷a bông. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN nam 22t, tai n¹n xe m¸y. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN nam 19t, tai n¹n giao th«ng, c¾t thuú gan ph¶i. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN nam 15t, assault, ®iÒu trÞ b¶o tån. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN nam, chÊn th­¬ng l¸ch. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: BN nam 41t, ®©m xe m«t« ®au bông vµ tôt huyÕt ¸p. ChÊn th­¬ng gan-l¸ch: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: BKCB: G·y c¸c x­¬ng s­ên cuèi, c¸c mám ngang hoÆc vì th©n ®èt sèng th¾t l­ng. Cét sèng cong lâm vÒ phÝa bªn tæn th­¬ng.. Bãng thËn to, bê thËn mê. Bê ngoµi c¬ ®¸i chËu mê hoÆc bÞ xo¸. C¸c quai ruét gi·n,®Çy h¬i do liÖt ruét. vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: Siªu ©m: - §ông dËp-tô m¸u trong nhu m« Vì thËn víi h×nh ¶nh mÊt liªn tôc nhu m« kÌm theo mÊt liªn tôc ®­êng viÒn bao thËn vµ tô m¸u c¸c khoang sau phóc m¹c. M¸u trong ®­êng bµi xuÊt trªn siªu ©m lµ dÊu hiÖu gi¸n tiÕp cã tæn th­¬ng c¸c ®µi, bÓ thËn. vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: Siªu ©m: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: Chôp niÖu ®å tÜnh m¹ch (UIV): Lµ ph­¬ng ph¸p tèt ®Ó ®¸nh gi¸ chøc n¨ng thËn bÞ chÊn th­¬ng vµ thËn ®èi diÖn. C¾t côt c¸c ®µi thËn: ®ông dËp-tô m¸u trong nhu m« Tho¸t thuèc ra nhu m«: tæn th­¬ng ®­êng bµi xuÊt Tho¸t thuèc ra quanh thËn: vì thËn. vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: §¸nh gi¸ toµn diÖn c¸c tæn th­¬ng, còng nh­ ®¸nh gi¸ chøc n¨ng thËn, gãp phÇn quan träng trong ph©n lo¹i tæn th­¬ng thËn ®Ó x¸c ®Þnh chiÕn l­îc ®iÒu trÞ. vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: vì t¹ng ®Æc: ChÊn th­¬ng thËn: CLVT: Thñng t¹ng rçng Sau chÊn th­¬ng ®au toµn bé æ bông DÊu hiÖu nhiÔm trïng: sèt, m«i kh«, l­ìi bÈn Ph¶n øng thµnh bông, c¶m øng phóc m¹c thñng t¹ng rçng: DÊu hiÖu Xquang: Bn nam 34t, tai n¹n XM-OT C§: Vì hçng trµng Vì c¬ hoµnh G·y x­¬ng ®ßn tr¸i vì t¹ng rçng: Siªu ©m: DÞch æ bông KhÝ trong phóc m¹c N»m ngöa hoÆc nghiªng tr¸i, cã thÓ thÊy nh÷ng h×nh ¶nh khÝ gi÷a thµnh bông vµ mÆt tr­íc hoÆc mÆt bªn ph¶i cña gan. §ã lµ nh÷ng ph¶n ©m dµy víi nh÷ng ®­êng ph¶n håi song song vµo trong s©u. BN nam, ®au bông 1 ngµy, ph¶n øng thµnh bông. thñng t¹ng rçng: H¬i sau phóc m¹c: Do chÊn th­¬ng vì DII t¸ trµng (vì khèi t¸ tuþ): H¬i bao quanh thËn thñng t¹ng rçng: CLVT: Xin c¶m ¬n