Bài giảng Khí nén thủy lực

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ THUYẾT Bài 1: Cơ sở lý thuyết về khí nén: Khái niệm: Khí nén là không khí được nén với một áp suất cao. Những đặc trưng của khí nén Số lượng: Khắp mọi nơi trong không khí Vận chuyển: Theo các đường ống Lưu trữ : ở các bồn, bình Nhiệt độ: Khí nén ít thay đổi về nhiệt độ Chỗ cháy nổ: Không có nguy cơ cháy, nếu sử dụng ở 6 bar Sạch sẽ: không có nguy cơ gây ô nhiễm Trang thiết bị : Rẻ tiền Vật tốc: Lớn cho phép 1-2 m/s hoặc 5m/s Tính điều chỉnh: Đều chỉnh một cách vố cấp Quá tải: Không xẩy ra quá tải (Nhận tải cho đến khi dừng hoàn toàn) Các đặc tính của khí nén Tính chất vật lý của khí nén: Không khí không màu, không vị và không thể nhìn thấy được Các thành phần của không khí: - 78% nito - 21% Oxy Đơn vị đo Áp suất Áp suất khí quyển là áp suất không khí tại mực nước biển. Đơn vị đo áp suất không khí tại mực nước biển là 760mmHg = 1.013bar. Áp suất tương đối là áp suất chất khí so với áp suất khí quyển (p = 0). Ví dụ: Áp kế chỉ giá trị 150psi và áp suất khí quyển p = 0psi, ta nói áp suất tương đối là p = 150psi. Áp suất tuyệt đối là áp suất chất khí có kể đến áp suất khí quyển (p = 14.5psi). Áp suất tuyệt đối = áp suất tương đối + áp suất khí quyển. Ví dụ: Áp kế chỉ giá trị 150psi và áp suất khí quyển là 14.5psi, ta nói áp suất tuyệt đối là p = 150 + 14.5 = 164.5psi Lực (N) Là lực tác động lên đối trọng có khối lượng 1kg với gia tốc 1m/s2. 1N = 1kg. m/s2 Công suất (w) Trong thời gian 1s sinh ra năng lượng 1J 1 mã lực HP = 745,7w Bảng 1: Bảng ký hiệu Bảng 2: Bảng chuyển đổi giửa các đơn vị đo áp suất Phương trình trạng thái nhiệt động học Định luật Boyle-Mariotle: Nhiệt độ khí nén không thay đổi (T hắng số), Áp suất tuyệt đối của khí nén tỷ lệ nghịch với thể tích khí nén. P x V = C P1 x V1 = P2 x V2 P: Áp suất tuyệt đối(Bar, Kpa) V: Thể tích khí nén(m3) C: Hằng số Nhiệt độ khí nén không thay đổi (T hắng số), Áp suất tuyệt đối của khí nén tỷ lệ nghịch với thể tích khí nén. V1: (m3) Thể tích khí nén tại điểm P1 V2: (m3) Thể tích khí nén tại điểm P2 P1: Áp suất tuyệt đối khí nén có thể tích V1 P2: Áp suất tuyệt đối khí nén có thể tích V2 Định luật Gay-Lussac: Thể tích khí nén không thay đổi (V hắng số),nhiệt độ tuyệt đối của khối khí nén thay đổi tỷ lệ thuận với áp suất khí nén. Định luật Charles: Áp suất khí nén không thay đổi (P=hắng số),nhiệt độ tuyệt đối của khối khí nén thay đổi tỷ lệ thuận với thể tích khí nén. Định luật tổng quát Đối với khối lượng của khí nén đã cho khi cả 3 đại lượng nhiệt độ, áp suất và thể tích thay đổi. Ví dụ: Một bình chứa có thể tích 0.5m3 chứa khí nén với áp suất tương đối là 7bar nhiệt độ là 400c. Sau khi giảm nhiệt độ xuống còn 200c. Tính áp suất sau cùng. Ta có: V1 = V2 = 0.5m3 T1 = 40 + 273 = 3130k P1 = 7 + 1 = 8bar T2 = 20 + 273 = 2930k P2 = ? bar Bài tập áp dụng: Bài 1: Một bình chứa có thể tích 2,5 m3 chứa khí nén với áp suất tương đối là 10 bar nhiệt độ là 600c. Sau khi giảm thể tích xuống còn 1,5 m3 .và nhiệt độ còn 400c. Tính áp suất sau cùng. Bài 2:Một bình chứa có thể tích 1,5 m3 chứa khí nén với áp suất tương đối là 10 bar nhiệt độ là 600c. Sau khi giảm áp suất xuống còn 7,5 bar . Và thể tích tăng lên 2 m3 .Tính nhiệt độ sau cùng. Bài 3: Một bình chứa có thể tích 1,5 m3 chứa khí nén với áp suất tương đối là 10 bar nhiệt độ là 600c. Sau khi giảm áp suất xuống còn 7,5 bar và tăng nhiệt độ lên 800c . Tính thể tích sau cùng. Bài 2: Cơ sở lý thuyết về thủy lực Khái niệm: Thủy lực có nghĩa là nước môn học nghiên cứu những tính chất và ứng dụng của chất lỏng để truyền dẫn năng lượng và điều khiển các hoạt động của máy công tác. Ta đi nghiên cứu hai lĩnh vực của chất lỏng: + Thủy tĩnh học + Thủy động học Các định luật của chất lỏng Áp suất thủy tỉnh Trong chÊt láng, ¸p suÊt (do träng lưîng vµ ngo¹i lùc) t¸c dông lªn mçi phÇn tö chÊt láng kh«ng phô thuéc vµo h×nh d¹ng thïng chøa. ρ- khèi lưîng riªng cña chÊt láng; h- chiÒu cao cña cét nưíc; g- gia tèc träng trưêng; pS- ¸p suÊt do lùc träng trưêng; pL- ¸p suÊt khÝ quyÓn; pF- ¸p suÊt cña t¶i träng ngoµi; A, A1, A2- diÖn tÝch bÒ mÆt tiÕp xóc; . F- t¶i träng ngoµi. 2. Phương trình dòng chảy liên tục Lưu lưîng (Q) ch¶y trong ®ưêng èng tõ vÞ trÝ (1) ®Õn vÞ trÝ (2) lµ kh«ng ®æi (const). Lưu lưîng Q cña chÊt láng qua mÆt c¾t A cña èng b»ng nhau trong toµn èng (®iÒu kiÖn liªn tôc). Ta cã phư¬ng tr×nh dßng ch¶y như sau: Q = A.v = h»ng sè (const) Víi v lµ vËn tèc ch¶y trung b×nh qua mÆt c¾t A NÕu tiÕt diÖn ch¶y lµ h×nh trßn, ta cã: Q1 = Q2 hay v1.A1 = v2.A2 Trong đó: Q1[m3/s], v1[m/s], A1[m2], d1[m] lÇn lưît lµ lưu lưîng dßng ch¶y, vËn tèc dßng ch¶y, tiÕt diÖn dßng ch¶y vµ ®ưêng kÝnh èng t¹i vÞ trÝ 1; Q2[m3/s], v2[m/s], A2[m2], d2[m] lÇn lưît lµ lưu lưîng dßng ch¶y, vËn tèc dßng ch¶y, tiÕt diÖn dßng ch¶y vµ ®ưêng kÝnh èng t¹i vÞ trÝ 2. Phương trình Bernulli Tổng năng lượng dòng chảy thủy lực sẽ được bảo toàn nếu không có sự thoát năng lượng ra ngoài , hoặc năng lượng từ bên ngoài tác động vào hệ Tổng năng lượng bào gồm: +Thế năng (sức ép của trọng lực) phụ thuộc vào chiều cao của cột chất lỏng và áp suất thủy tĩnh +Động năng (năng lượng do chuyển động) phụ thuộc vào tốc độ dòng chảy Có một dòng chảy như hình vẽ: Công thủy lực Công bằng tích của lực với quãng đường đi , như vậy công thủy lực tác động lên pistons nhân với độ dài hành trình dịch chuyển. W = F.S = p.A.S = p.V Trong đó W: công (j) p: áp suất F: lực (N), P: Công suất (W) . Q: lưu lượng S: độ dài V: thể tích (m3) Tæn thÊt thÓ tÝch Tổn thất thể tích Là do dÇu thñy lùc ch¶y qua c¸c khe hë trong c¸c phÇn tö cña hÖ thèng g©y nªn. NÕu ¸p suÊt cµng lín, vËn tèc cµng nhá vµ ®é nhít cµng nhá th× tæn thÊt thÓ tÝch cµng lín. Tæn thÊt thÓ tÝch ®¸ng kÓ nhÊt lµ ë c¸c c¬ cÊu biÕn ®æi n¨ng lưîng (b¬m dÇu, ®éng c¬ dÇu, xilanh truyÒn lùc) §èi víi b¬m dÇu: tæn thÊt thÓ tÝch ®ưîc thÓ hiÖn b»ng hiÖu suÊt sau: ηtb = Q/Q0 Q- Lưu lưîng thùc tÕ cña b¬m dÇu; Q0- Lưu lưîng danh nghÜa cña b¬m. NÕu lưu lưîng ch¶y qua ®éng c¬ dÇu lµ Q0® vµ lưu lưîng thùc tÕ Q® = q®.η® th× hiÖu suÊt cña ®«ng c¬ dÇu lµ: ηt® = Q0®/Q® NÕu nh− kh«ng kÓ ®Õn lưîng dÇu dß ë c¸c mèi nèi, ë c¸c van th× tæn thÊt trong hÖ thèng dÇu Ðp cã b¬m dÇu vµ ®éng c¬ dÇu lµ: ηt = ηtb. ηt® Tổn thất về cơ khí Tæn thÊt c¬ khÝ lµ do ma s¸t gi÷a c¸c chi tiÕt cã chuyÓn ®éng tư¬ng ®èi ë trong b¬m dÇu vµ ®éng c¬ dÇu g©y nªn Tæn thÊt c¬ khÝ cña b¬m ®ưîc biÓu thÞ b»ng hiÖu suÊt c¬ khÝ: ηcb = N0/N N0- C«ng suÊt cÇn thiÕt ®Ó quay b¬m (c«ng suÊt danh nghÜa), tøc lµ c«ng suÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o lưu lưîng Q vµ ¸p suÊt p cña dÇu, do ®ã: Tổn thất áp suất Tæn thÊt ¸p suÊt lµ sù gi¶m ¸p suÊt do lùc c¶n trªn ®ưêng chuyÓn ®éng cña dÇu tõ b¬m ®Õn c¬ cÊu chÊp hµnh (®éng c¬ ®Çu, xilanh truyÒn lùc). Tæn thÊt nµy phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: +/ ChiÒu dµi èng dÉn +/ §é nh½n thµnh èng +/ §é lín tiÕt diÖn èng dÉn +/ Tèc ®é ch¶y +/ Sù thay ®æi tiÕt diÖn +/ Sù thay ®æi hưíng chuyÓn ®éng +/ Träng lưîng riªng, ®é nhít NÕu p0 lµ ¸p suÊt cña hÖ thèng, p1 lµ ¸p suÊt ra, th× tæn thÊt ®ưîc biÓu thÞ b»ng hiÖu suÊt: P là trị số tổn thất AP Độ nhớt và yêu cầu độ nhớt đối với dầu thủy lực §é nhít : §é nhít lµ mét trong nh÷ng tÝnh chÊt quan träng nhÊt cña chÊt láng. §é nhít x¸c ®Þnh ma s¸t trong b¶n th©n chÊt láng vµ thÓ hiÖn kh¶ n¨ng chèng biÕn d¹ng trưît hoÆc biÕn d¹ng c¾t cña chÊt láng. Cã hai lo¹i ®é nhít: Độ nhớt động lực §é nhít ®éng lùc η lµ lùc ma s¸t tÝnh b»ng 1N t¸c ®éng trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch bÒ mÆt 1m2 cña hai líp ph¼ng song song víi dßng ch¶y cña chÊt láng, c¸ch nhau 1m vµ cã vËn tèc 1m/s. §é nhít ®éng lùc η ®ưîc tÝnh b»ng [Pa.s]. Ngoµi ra, ngưêi ta cßn dïng ®¬n vÞ poaz¬ (Poiseuille), viÕt t¾t lµ P. 1P = 0,1N.s/m2 = 0,010193kG.s/m2 1P = 100cP (centipoiseuilles) Trong tÝnh to¸n kü thuËt thưêng sè quy trßn: 1P = 0,0102kG.s/m2 Độ nhớt động §é nhít ®éng lµ tû sè gi÷a hÖ sè nhít ®éng lùc η víi khèi lưîng riªng ρ cña chÊt láng: §¬n vÞ ®é nhít ®éng lµ [m2/s]. Ngoµi ra, ngưêi ta cßn dïng ®¬n vÞ stèc ( Stoke), viÕt t¾t lµ St hoÆc centistokes, viÕt t¾t lµ cSt. 1St = 1cm2/s = 10-4m2/s 1cSt = 10-2St = 1mm2/s. Yêu cầu đối với dầu thủy lực Nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lưîng chÊt láng lµm viÖc lµ ®é nhít, kh¶ n¨ng chÞu nhiÖt, ®é æn ®Þnh tÝnh chÊt ho¸ häc vµ tÝnh chÊt vËt lý, tÝnh chèng rØ, tÝnh ¨n mßn c¸c chi tiÕt cao su, kh¶ n¨ng b«i tr¬n, tÝnh sñi bät, nhiÖt ®é b¾t l÷a, nhiÖt ®é ®«ng ®Æc ChÊt láng lµm viÖc ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: +/ Cã kh¶ n¨ng b«i tr¬n tèt trong kho¶ng thay ®æi lín nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt; +/ §é nhít Ýt phô thuéc vµo nhiÖt ®é; +/ Cã tÝnh trung hoµ (tÝnh tr¬) víi c¸c bÒ mÆt kim lo¹i, h¹n chÕ ®ưîc kh¶ n¨ng x©m nhËp cña khÝ, nhưng dÔ dµng t¸ch khÝ ra; +/ Ph¶i cã ®é nhít thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ch¾n khÝt vµ khe hë cña c¸c chi tiÕt di trưît, nh»m ®¶m b¶o ®é rß dÇu bÐ nhÊt, còng như tæn thÊt ma s¸t Ýt nhÊt; +/ DÇu ph¶i Ýt sñi bät, Ýt bèc h¬i khi lµm viÖc, Ýt hoµ tan trong nưíc vµ kh«ng khÝ, dÉn nhiÖt tèt, cã m«®un ®µn håi, hÖ sè në nhiÖt vµ khèi lưîng riªng nhá. Trong nh÷ng yªu cÇu trªn, dÇu kho¸ng chÊt tho¶ m·n ®ưîc ®Çy ®ñ nhÊt. CHƯƠNG II: CUNG CẤP VÀ XỮ LÝ Bài 1: Cung cấp và xũ lý khí nén Máy nén khí Máy nén khí kiểu Piston Nguyên lý làm việc: Khi pistông đi xuống van nạp mở ra hút không khí từ bên ngoài vào, lúc này van xả đóng. Khi pis tông đi lên van nạp đóng lại , khí tiếp tục được nén đến một áp suất nhật định, thì van xả mở ra và khí nén đưa vào bình chứa, áp suất khí nén kiểu pis tông đơn khoảng 4 bar Ưu và nhược điểm: + Ưu điểm: Cứng vững Hiệu suất cao Bảo quản đơn giản + Nhược điểm Tạo tiếng ồn Giá thành bảo quản cao Tạo ra khí nén theo xung và thường có dầu Máy nén khí kiểu cánh gạt Nguyên lý làm việc: Không khí được nén vào buồng hút, nhờ rôto và stator đặt lệch nhau nên khi rô to quay thì không khí sẽ vào buồng nén, sau đó khí nén sẽ vào buồng đẩy. Ưu , khuyết điểm: + Ưu điểm Không cồng kềnh Làm việc êm Sửa chữa dẽ dàng Lưu lượng là hằng số, khí không bị xung đột. + Nhược điểm Hiệu suất nhiệt độ kém hơn máy nén khí kiểu pis tông Khí nén thông thường bị nhiễm dầu. Máy nén khí kiểu trục vít Máy nén khí kiểu trục vít: Hai roto của trục đặt song song ( trục 1 có 4 rãnh, trục 2 có 6 rãnh). Hoạt động theo nguyên lý thay đổi thể tích, thể tích khoảng trống giữa các rãnh sẽ thay đổi khi trục vít quay được một vòng . Sẽ tạo ra quá trình hút ( thể tích khoảng trống tăng lên) quá trình nén (thể tích khoảng trống nhỏ lại) và cuối cùng là quá trình đẩy. Ưu và nhược điểm: + Ưu điểm Không khí sạch và không bị xung Rất tin cậy tuội thọ cao 15.000 – 40.000 giờ. Không sinh ra giao động Tỷ số nén bị hạn chế bởi tầng + Nhược điểm Giá thanh cao Gấy ra tiếng ồn Máy nén khí kiểu rút Nguyên lý làm việc: Máy loại này gồm có 2 hoặc 3 cánh (Pistong có dạng hình số 8) các pistong được quay đồng bộ bằng bộ truyền động ở ngoài thân máy, trong quá trình quay không tiếp xúc nhau. Như vậy khả năng hút của máy phụ thuốc vào khe hở giữa 2 pis tông , khe hở giữa phần quay và thân máy . Ưu nhược điểm Khí nén tạo ra ít xung và không bị nhiễm dầu Ít tạo ra giao động Độ mòn giữa các răng và xi lanh Bộ lọc Van lọc Van lọc có 3 phần tử: Van lọc Van điều chỉnh áp suất Van tra dầu Van lọc có nhiệm vụ tách các phần tử chất bẩn và hơi nước ra khỏi khí nén( lỗ có thế 30 – 70μm hoặc 0,01 μm Van điều chỉnh áp suất Nhiệm vụ của van áp suất ổn định áp suất điều chỉnh mặc dù đầu ra và đầu vào lưu lượng bất thường. Van tra dầu Van tra dầu: Nhằm cung cấp và bôi trơn cho thiết bị trong hệ thống điều khiển khí nén nhằm giảm ma sát, sự ăn mòm và gỉ sét. Thiết bị xữ lý khí nén Yêu cầu về khí nén Khí nén được tạo ra từ những máy nén khí khác nhau, trong khí nén chứa rất nhiều bùi, độ ẩm Trong quá trình nén t0 khí nén tăng lên có thể gây nên ô xy hóa một số phần tử kể trên. Chính vì vậy khí nén sử dụng trong công nghiệp phải qua xử lý, tùy thuộc vào phương pháp xử lý và phạm vi ứng dụng của từng thiết bị. Các phương pháp xữ lý khí nén Sử dụng bình ngưng tụ làm lạnh băng không khí. Khí nén sau khi ra khỏi máy nén khí sẽ được đẩy vào bình ngưng tụ, tại đây áp suất khí sẽ được làm lạnh, phần lớn hơi nước chứa trong không khí sẽ được ngưng tụ và tách ra. Hệ thống dẫn nước làm lạnh Nước làm lạnh được dẫn vào Khí nén sau khi được làm lạnh Tách nước sau khi đã làm lạnh Nước làm lạnh đi ra Khí nén được dẫn vào từ máy nén khí. Thiết bị xấy khô bằng chất làm lạnh Khí nén từ máy nén khí sẽ qua bộ phân trao đổi nhiệt khí (1) >bộ phận trao đổi nhiệt khí - chất làm lạnh (2) tại đây dòng khí nén sẽ được đổi chiều trong những ống dấn nằm trong các thiết bị này( T0 hóa sương ở đấy là 20c hơi nước sẽ bị kết tủa tại (3) Dầu, nước và chất bẩn sau khi được tách ra khỏi dòng khí nén s4 được đi ra ngoài qua (4) > dòng khí đã được làm sạch vẫn còn lạnh sẽ được đưa đến bộ phận trao đổi nhiệt (1) tới T0 từ 6 – 80c trước khi đưa vào sử dụng. Bài 2: Cung cấp và xữ lý dầu Bể dầu Nhiệm vụ: Cung cấp dầu cho hệ thống làm việc theo chu trình kín Giải tỏa nhiệt sinh ra trong quá trình bơm dầu làm việc Lắng đọng các căn giơ, bẩn trong quá trình làm việc Tách nước. Chọn kích thước bể dầu Đối với bể dầu di động thể tích bể dầu ta chọn như sau: V = 1,5qv Đối với bể dầu cố định thể tích bể dầu ta chọn như sau: V = (0,3 – 0,5)qv Trong đó: V : lít qv: lít/phút Kết cấu bể dầu Bộ lọc dầu Nhiệm vụ Ngăn chặn những chất bẩn trong quá trình làm việc. Đặt ở đầu ống hút của bơm dầu, và cửa ra Phân loại theo kích thước lọc. Tùy thuộc vào yêu cầu sử dụng mà ta có ta chọn bộ lọc có kích cỡ khác nhau. Bộ lọc thô: Có lỗ lọc 0,1mm Bộ lọc trung bình: Có lỗ lọc 0,01mm Bộ lọc tinh: Có lỗ lọc 0,005mm Bơm và động cơ dầu Khái niệm: Bơm và động cơ dầu là hai thiết bị có chức năng khác nhau. Bơm là phần tử tạo ra năng lượng Động cơ dầu là thiết bị tiêu hao năng lượng. Nhưng tính toán và kết cấu của hai loại này giống nhau. Bơm bánh răng Nguyên lý làm việc: Theo nguyên lý thay đổi thể tích. Khi V buồng hút tăng bơm hút dầu thực hiện kỳ hút A, Khi V giảm bơm dẩy dầu ra cựa B thực hiện kỳ nén Nếu trên đường đi ta đặt một vật cản thì dầu sẽ bị chặn lại tạo nên một áp suất nhật định phụ thuộc vào độ lớn của vật cản và kết cấu của bơm. Lưu lượng bơm bánh răng được tính theo công thức: Trong đó: m: mô đun của bánh răng ( cm) d: đường kính vòng chia b: bề rộng bánh răng n: số vòng quay trong một phút z: số răng ŋv : hiệu suất thể tích Bơm trục vít Bơm cánh gạt dùng rộng rãi hơn bơm bánh răng vì: + ổn định lưu lượng + Hiệu suất và thể tích cao Lưu lượng được tính theo công thức Trong đó: đường kính Stato chiều rộng cánh gạt độ lệch tâm số vòng quay của roto Bơm piston Bơm piston được sử dụng rộng rãi trong hệ thống thủy lực, làm việc ở áp suất cao Lưu lượng được tính theo công thức: d: đướng kính piston h: khoảng chạy piston h = 2e = (1.3 – 1.4)d e: độ lệch tâm i: số piston . n: số vòng quay của rôto Bớm hướng trục Tiêu chuẩn chọn bơm Chọn bơm cần phải căn cứ vào yêu cầu kỷ thuật và kính tế Giá thành tuổi thọ, áp suất, phạm vi số vòng quay, khả năng chịu hợp chất hóa học, sự dao động của lưu lượng , công suất , hiệu suất CHƯƠNG III: CÁC PHẦN TỬ TRONG HỆ THỐNG Bài 1: Các phần tử khí nén Khái niệm HÖ thèng ®iÒu khiÓn : Gåm c¸c côm vµ phÇn tö chÝnh, cã chøc n¨ng sau: C¬ cÊu t¹o n¨ng lưîng: b¬m dÇu, bé läc (...) PhÇn tö nhËn tÝn hiÖu: c¸c lo¹i nót Ên (...) PhÇn tö xö lý: van ¸p suÊt, van ®iÒu khiÓn tõ xa (...) PhÇn tö ®iÒu khiÓn: van ®¶o chiÒu (...) C¬ cÊu chÊp hµnh: xilanh, ®éng c¬ dÇu. Van áp suất NhiÖm vô Van ¸p suÊt dïng ®Ó ®iÒu chØnh ¸p suÊt, tøc lµ cè ®Þnh hoÆc t¨ng, gi¶m trÞ sè ¸p trong hÖ thèng ®iÒu khiÓn b»ng thñy lùc. Ph©n lo¹i:Van ¸p suÊt gåm cã c¸c lo¹i sau: Van trµn vµ van an toµn Van trµn vµ van an toµn dïng ®Ó h¹n chÕ viÖc t¨ng ¸p suÊt chÊt láng trong hÖ thèng thñy lùc vưît qu¸ trÞ sè quy ®Þnh. Van trµn lµm viÖc thưêng xuyªn, cßn van an toµn lµm viÖc khi qu¸ t¶i. Ký hiÖu cña van trµn vµ van an toµn: Cã nhiÒu lo¹i: + KiÓu van bi (trô, cÇu) + KiÓu con trưît (pitt«ng) + Van ®iÒu chØnh hai cÊp ¸p suÊt (phèi hîp) Van gi¶m ¸p Trong nhiÒu trưêng hîp hÖ thèng thñy lùc mét b¬m dÇu ph¶i cung cÊp n¨ng lưîng cho nhiÒu c¬ cÊu chÊp hµnh cã ¸p suÊt kh¸c nhau. Lóc nµy ta ph¶i cho b¬m lµm viÖc víi ¸p suÊt lín nhÊt vµ dïng van gi¶m ¸p ®Æt trưíc c¬ cÊu chÊp hµnh nh»m ®Ó gi¶m ¸p suÊt ®Õn mét gi¸ trÞ cÇn thiÕt. Ký hiệu: Van c¶n Van c¶n cã nhiÖm vô t¹o nªn mét søc c¶n trong hÖ thèng > hÖ thèng lu«n cã dÇu ®Ó b«i tr¬n, b¶o qu¶n thiÕt bÞ, thiÕt bÞ lµm viÖc ªm, gi¶m va ®Ëp. Van đảo chiều Van đảo chiều 2/2 Van đảo chiều 3/2 Van đảo chiều 3/2 tác động bằng cử chặn 2 chiều Van đảo chiều 5/2 Van logic OR Van logic AND Van tiết lưu Cơ cấu chấp hành Xy lanh tác động một phía Xy lanh tác động 2 phía CHƯƠNG IV:CÁC PHẦN TỬ ĐIỆN Công tắc Nút nhấn Nút nhấn thường hở Nút nhấn thường đóng Các phần tử cơ bản khác Công tắc hành trình Cảm biến Các ký hiệu phần tử điều khiển thể hiện trong quá trình thiết kế mô phỏng Giới thiệu một số phương pháp thiết kế mạch điều khiển Sơ đồ trạng thái Nguyên tắc chia tầng Trong một tầng một xy lanh không thay đổi trạng thái 2 lần. Mạch chuẩn 2 tầng Mạch chuẩn 3 tầng Mạch chuẩn 4 tầng Mạch chuẩn n tầng Phương pháp thiết kế tuần tự CHƯƠNG V: MỘT SỐ ỨNG DỤNG Nhấn nút nhấn xy lanh A đi ra, chạm công tắc hành trình xy lanh đi vào Điều khiển khí nén ĐiỀU khiển điện – khí nén Thiết kế mạch điều khiển, nhấn Start để xy lanh A đi ra, chạm công tắc hành trình S1 để xy lanh B đi ra, chạm công tắc hành trình S2, cả hai xy lanh đi về Nhấn nút Start xy lanh thủy lực ( khí nén) đi ra, nhấn Stop quay về ( sử dụng van 4/3 hoặc van 5/3 tự giử tác động 2 phía) Mạch điều khiển 2 xy lanh sử dụng phương pháp điều khiển theo tầng Nguyên lý hoạt động: .. Mạch điều khiển 3 tầng: Nguyên lý hoạt động: .. Mạch điều khiển 1 xy lanh sử dụng cảm biến nhận tín hiệu giới hạn hành trình Nguyên lý hoạt động: ..