Bài giảng Đại cương về cơ thể sống

ĐẠI CƯƠNG VỀ CƠ THỂ SỐNGNGUYỄN TRUNG KIÊNMục tiêuTrình bày ba đặc điểm chính của sự sống Trình bày được các dạng năng lượng, quá trình tổng hợp năng lượng và các hình thức tiêu hao năng lượng trong cơ thể.Trình bày được các nguyên tắc chung trong điều hòa hoạt động cơ thể.Đặc điểm của sự sống (tự học)Năng lượng cho sự sốngĐiều hòa hoạt động cơ thể (tự học)Nội dung1. ĐẶC ĐIỂM SỰ SỐNG3 đặc điểm2. CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNGChuyển hóa năng lượng là sự biến đổi các dạng năng lượng trong cơ thể từ dạng này sang dạng kia tuân theo định luật bảo toàn năng lượng.2.1. CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNGHóa năngĐộng năngThẩm thấu năngĐiện năngNhiệt năng2.1.1. Hóa năngNguồn gốc: liên kết hóa họcÝ nghĩa: hình dạngSinh công hóa học2.1.2. Động năngNguồn gốc: Trượt lên nhau của sợi actin và myosinÝ nghĩa: co cơ  chuyển động Sinh công cơ học2.1.3. Thẩm thấu năngNguồn gốc: chênh lệch nồng độ chấtÝ nghĩa: thẩm thấuSinh công thẩm thấu2.1.4. Điện năngNguồn gốc: chênh lệch nồng độ ionÝ nghĩa: dòng điện sinh họcSinh công điện2.1.5. Nhiệt năngNguồn gốc: phản ứng chuyển hóaÝ nghĩa: duy trì thân nhiệtKhông sinh công2.2. TỔNG HỢP NĂNG LƯỢNGNguồn: thức ăn3 chất sinh năng chính: GlucidProtidLipid C-H-O Glucid, protid, lipid Phosphoryl oxy hóa khử ATP Chuyển dạng năng lượng 5 dạng năng lượng2.2.1. Phosphoryl oxy hóa khửQuá trình oxy hóa khửQuá trình phosphoryl hóa2.2.1.1. Quá trình oxy hóa khửHô hấpTiêu hóaG, P, LC-H-OO2CO2H2ONăng lượngNhiệtSH2S2.2.1.2. Quá trình phosphoryl hóaNăng lượng ADP + P ATP2.2.2. Hình thành các dạng NLHóa năng: ATP  phản ứng tổng hợpĐộng năng: ATP  trượt actin và myosinThẩm thấu năng: ATP  vận chuyển chủ động vật chất qua màngĐiện năng: ATP  vận chuyển chủ động ion qua màngNhiệt năng: tất cả phản ứng chuyển hóa đều sinh nhiệt (80% năng lượng)2.3. Tiêu hao năng lượngTuần hoànHô hấpTiêu hóaTiết niệuThần kinhVận độngĐiều nhiệtPhát triểnSinh sảnDuy trì cơ thểChuyển hóacơ sở2.3.1. Duy trì cơ thểĐịnh nghĩa2.3.1.1. Chuyển hóa cơ sởĐịnh nghĩaĐơn vịCác yếu tố ảnh hưởngTuổiGiớiNhịp ngày đêmChu kỳ kinh nguyệt và thai nghénTrạng thái tình cảmBệnh lý2.3.1.2. Vận cơĐịnh nghĩaĐơn vịCác yếu tố ảnh hưởngCường độ vận cơTư thế vận cơMức độ thông thạo2.3.1.3. Điều nhiệtĐịnh nghĩaHoạt động:Sinh nhiệtThải nhiệt2.3.1.4. Tiêu hóaĐịnh nghĩa SDAMức SDA theo chế độ ăn:SDA của protid : 30SDA của lipid : 14SDA của glucid : 06SDA của chế độ hỗn hợp : 102.3.2. Phát triển cơ thểĐịnh nghĩaHoạt động:Quá trình lớn lên của trẻRèn luyện cơ thểThay thế mô già, chếtPhục hồi sau bệnh2.3.3. Sinh sảnĐịnh nghĩaHoạt động:Sinh dụcMang thai: 60.000-80.000KcalNuôi con: 500Kcal 2.4. Điều hòa chuyển hóa năng lượngCấp tế bàoCấp cơ thể3. CÁC NGUYÊN TẮC CHUNG ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CƠ THỂ 3 cấp2 cơ chế1 phương thức, 2 cách thức2 tiến trình3 cấpCấp tế bàoCấp cơ quanCấp cơ thể2 cơ chếCơ chế thể dịchCơ chế thần kinh 1 phương thức, 2 cách thứcPhương thức ngược (feedback)Âm tínhDương tính2 tiến trìnhCấp thờiLâu dài