Bài giảng Cúm - Nguyễn Lô

CÚMTS Nguyễn LôĐại học Y HuếCẢM LẠNH VÀ CÚMCảm lạnh : viêm đường hô hấp, lành tính do nhiều nguyên nhân khác nhau.Có thể do virut : adenovirus, rhinovirus, arenavirus, coronavirus.Do vi khuẩn : liên cầu, phế cầu, HIGần đây một chủng coronavirus hoang dại (từ chồn hương) gây SARS.ĐỊNH NGHĨA CÚM- Do các chủng virut cúm gây raVirut cúm A có thể tạo thành dịchĐa số bệnh nhẹ, nhưng một số có thể tử vongCúm người và cúm các động vật khác vốn không gây bệnh chéoGần đây, do đột biến, cúm gia cầm đã gây bệnh cho một số ít ngườiNGUYÊN NHÂNVirut cúm :Orthomyxoviridae inffluenzaCó 3 type : A, B, C Type A có KN H và N biến đổi tạo thành các biến chủng khác nhau.KN H : từ H1 đến H15KN A : từ A1 đến A9Gây bệnh cho người : từ H1 đến H3 và N1-N3DỊCH TỄ HỌCNguồn bệnh : Người và có thể động vậtĐường lây : Từ người sang người qua đường hô hấp. Từ động vật sang người chưa rõ. Cúm chim có thể gây bệnh cho ngườiVirut A gây nhiều đại dịch cho người và chim.(H5N1) Có thể có giao thoa, tái tổ hợp thành các chủng mới gây dại dịch.VIRUT CÚM AKN H và N thường thay đổiNếu thay đổi ít về KN : dời KNThay đổi nhiều : chuyển KNGenome gồm 8 mảnh dễ lắp ráp tạo thành tổ hợp gen mới.Nguy cơ tổ hợp giữa virut cúm người với cúm động vật (gia cầm H5N1)SINH LÝ BỆNHKN H giúp VK bám vào biểu mô hô hấpVirut nhân lên rồi với KN N chúng phóng thích ra để xâm nhập các TB khác.Không tìm thấy virut cúm ngoài đường hô hấpPhản ứng cơ thể : Interferon, KT kháng N, kháng HLÂM SÀNG thể điển hìnhỦ bệnh : 2-3 ngàyKhởi phát đột ngột : sốt, viêm long hô hấp trên, đau lưng, mệt mỏiToàn phát : Sốt, đau cơ, khớp. Ho, rát cổThực thể : không phát hiện gìHồi phục trong vòng 5-7 ngàySuy nhược sau cúm kéo dàiBIẾN CHỨNGVIÊM PHỔI: bội nhiễm vi khuẫn, do chính virut cúm (nặng) vì có thể ARDS.Hội chứng RYE : (virut cúm B, trẻ em(6-11t), dùng Aspirin) : Phù não, hạ đường huyết, tổn thương gan và thận. Nặng thêm bệnh mạn tính đang có : suy tim, viếm xoang, viêm PQ mạn...Hiếm : viêm não, viêm tủy, Guillain BarréCHẨN ĐOÁNLÂM SÀNG :dịch tễviêm long hô hấp trênĐau cơ khớpSuy nhược kéo dàiXÁC ĐỊNH : huyết thanh học (tìm KT) với ELISA, tìm RNA virut với PCRCHẨN ĐOÁN GIÁN BIỆTCúm chim H5N1 : Tiếp xúc với gia cầm có bệnh. Phân lập virut, huyết thanh học, PCRSARS : do coronavirus. Nguy hiểm.Nhiễm MycoplasmaCảm lạnh do các nguyên nhân khác.ĐIỀU TRỊ Kháng sinh đặc hiệu :Với cúm người : Amantadin và Rimantadin. Dùng <24 giờ sau phơi nhiễmCúm gà : Oseltamavir (Tamuflu 75mg) hay Zanamavir Phải dùng sớmĐiều trị triệu chứng : giảm sốt, ho...ARDS : Thở máy chế độ PEEPPHÒNG BỆNHCách ly người bệnhKhông tiếp xúc với gia cầm trong mùa dịch gia cầmGiết và cô lập gia cầm vùng dịch (3km)Bảo hộ đúng quy cách cho người săn sóc bệnh nhân và gia cầm. Thuốc phòng đủKiểm dịch gia cầm