Bài giảng Công nghệ đóng mới tàu thủy - Nguyễn Văn Hân

l p ráp các khu v c l i v i nhau vì yêu c u ñ chính xác r t cao. 4.2.1.3 Ph ươ ng pháp xây t ng: Tr ưc h t l p ñt toàn b các phân ñon d ưi cùng d c theo chi u dài thân tàu sau ñó ñn các phân ñon m n, vách, cu i cùng là các phân ñon boong, phân ñon m ũi, lái.... Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 12 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI Ph ươ ng pháp này kh c ph c nh ưc ñim c a c hai ph ươ ng pháp trên c v ph m vi làm vi c trong giai ñon ñu theo ph ươ ng pháp hình tháp và khó kh ăn trong vi c l p ráp các “ c ño ” cu i cùng theo ph ươ ng pháp hình ño. Ph ươ ng pháp này hi n ñang ñưc s d ng r ng rãi trong vi c ñóng m i tàu c l n t i Vi t Nam 4.2.2 Ph ươ ng pháp t ng ñon: Ph ươ ng pháp này ñưc s d ng r ng rãi ñ thi công hàng lo t các con tàu c trung và nh . Ph ươ ng pháp này v a ñm b o di n tích làm vi c l n l i ñm b o th i gian l p ráp thân tàu trên tri n cho t i khi h thu trên tri n ng n và gim ñưc bi n d ng hàn. Theo ph ươ ng pháp này, các phân ñon ñưc l p ráp t i x ưng l p ráp và hàn, c ũng ti ñây các phân ñon ñưc n i ghép v i nhau thành các t ng ñon riêng bi t hoàn ch nh. Các t ng ñon này ñơc chuy n ra m t tri n ñ l p ráp toàn b thân tàu. 4.2.3 Ph ươ ng pháp l p ráp tàu t các chi ti t. (L p úp ho c ng a) Theo ph ươ ng pháp này thì thân tàu hay t ng ñon ñưc hình thành b ng cách l p ráp theo th t các chi ti t b ng ph ươ ng pháp l p úp ho c l p ng a. Nh ưc ñim c a ph ươ ng pháp này là th i gian con tàu n m trên tri n khá lâu và sai s trong thi công ln, do v y nó th ưng áp d ng v i các tàu c nh ho c t ng ñon m ũi , ñuôi c ũng nh ư các c ơ s ñóng tàu có trang thi t b thô s ơ. Trình t chung c a ph ươ ng pháp này nh ư sau : 1. Phóng d ng 2. ðt ky 3. R i tôn ñáy 4. D ng ñáy ñôi n u có ho c c ơ c u ñáy 5. D ng các vách ngang, vách d c (n u có) 6. D ng s ưn t lái ñn m ũi 7. Ghép tôn m n v i s ưn 8. L p các c ơ c u boong 9. R i tôn boong 10. D ng th ưng t ng và l u 11. L p h ñng l c, các trang thi t b và s ơn tàu 12. H thu 12. L p ñt các trang thi t b và trang trí n i th t 13. S ơn toàn b tàu 14. Th tàu t i b n và th tàu ñưng dài 15. Bàn giao tàu. 4.2.3.1 L p úp: Ưu ñim là c a ph ươ ng pháp này là khung dàn l p ráp ñơn gi n, các ñưng hàn v i tôn bao c a c ơ c u ph n l n là ñưng hàn b ng. Nh ưc ñim c a nó là ph i c u l t m i ti p t c thi công ñưc và ph i có bi n pháp gi m bi n d ng tr ưc khi c u l t. 4.2.3.2 L p ng a: Nh ưc ñim là k t c u khung hàn ph c t p nh t là các t ng ñon m ũi, ñuôi các ñưng hàn các v trí, t ư th ph c t p, d n ñn ch t l ưng không t t. Ưu ñim là không ph i c u l t, ñ chính xác cao, th ưng áp d ng cho tàu cao t c. 4.2.4 Ph ươ ng pháp l p ráp tàu t các Module V c ơ b n ph ươ ng pháp ñóng tàu theo module là vi c l p ráp con tàu t các t ng ñon kh i (Block) trên ñó ñã l p ñt s n các trang thi t b c ñnh. Các công ñon ch to phân t ng ñon hoàn toàn không có gì m i, nh ưng ph i ñm b o ñ chính xác cao Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 13 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI hơn v l ưng d ư gia công, v trí l p ñt h ngvà ñc bi t các thi t b trên tàu ñưc lp ráp ngay t nh ng công ñon ñu. Do ñó ñòi h i nhà máy ph i có ñiu ki n c ơ s vt ch t ñt ñn m t trình ñ nh t ñnh, ñng b gi a khâu thi t k công ngh và thi công, trình ñ c a ng ưi th ph i ñưc trang b công ngh t ñng hoá nh ư tri n khai tôn v b ng ph n m m chuyên dùng k t h p v i vi c trang b các trang thi t b : cu ñ l n ñ nâng ñưc m t ñơ n v là module l n nh t c a con tàu ñưc ñóng (th ưng trên 150 t n ñi v i tàu c 15.000 DWT), máy s ơ ch tôn, máy hàn c t t ñng, bãi l p ráp ñ tiêu chu n Ngoài hi u qu nâng cao ch t l ưng công trình, thay th d n lao ñng th công b ng lao ñng máy móc có hi u qu kinh t cao ph ươ ng pháp này còn ñm b o an toàn lao ñng và h n ch ñưc b nh ngh nghi p cho ng ưi th . Hình 4.1: L p ráp tàu theo ph ươ ng pháp Module 4.3 CÁC PH ƯƠ NG PHÁP T CH C THI CÔNG ðÓNG M I 4.3.1 Ph ươ ng pháp t s n xu t d ch chuy n. Theo ph ươ ng pháp này, con tàu trong quá trình l p ráp trên tri n ñưc c ñnh. Các t công nhân cùng trang thi t b s n xu t ñưc ñiu ñn hoàn thành các công vi c nh t ñnh trong th i gian nh t ñnh. Lo i vi c, s công nhân c a m i t khác nhau, nh ưng th i gian hoàn thành ph i nh ư nhau. Khi ñó do ñm nh n m t lo i công vi c, nên ch t l ưng công vi c t t h ơn, d dàng trang b các d ng c , thi t b c ơ gi i hoá. Do tàu ñưc c ñnh trong quá trình lp ráp nên không c n các thi t b ñ v n chuy n. Nh ưc ñim c a ph ươ ng pháp này là công tác t ch c s n xu t khá ph c t p và khó phân bi t ranh gi i công vi c gi a t sn xu t này v i t s n xu t khác. 4.3.2 Ph ươ ng pháp t s n xu t c ñnh. Theo ph ươ ng pháp này, m i t công nhân s ñưc c ñnh t i m t v trí làm vi c, con tàu l p ráp và ñưc d ch chuy n t v trí ñu ñn v trí cu i trong dây truy n thi công ñóng m i. T i m i v trí, các t công nhân s hoàn thành các công vi c nh t ñnh trong th i gian nh t ñnh. Do v y ph i có thi t b v n chuy n con tàu t i các v trí khác nhau. Nó ch áp d ng v i ph ươ ng ti n nh , ñóng hàng lo t có ñiu ki n v n chuy n t v trí này ñn v trí khác. Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 14 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI CH ƯƠ NG 5 GIA CÔNG CH T O CHI TI T 5.1 PHÂN LO I NHÓM CHI TI T Chi ti t là m t b ph n k t c u không th phân chia., th ưng ñưc ch t o b ng cách gia công các t m ho c thép hình b ng d p, c t, u n Các chi ti t k t c u thân tàu có nhi u hình d ng ph c t p, kích th ưc khác nhau. Do ñó ñ gia công m t chi ti t, nguyên li u ph i qua nhi u nguyên công khác nhau c a dây truy n công ngh . ð có th t ch c quá trình gia công m t cách h p lý, các chi ti t k t c u ñưc phân ra theo các nhóm công ngh . Tu ỳ thu c vào ñc ñim c a t ng nhà máy ñóng tàu ng ưi ta có th phân nhóm công ngh theo nhi u cách khác nhau. B ng 5.1 sau ñây nêu m t ví d v cách chia các chi ti t theo các nhóm công ngh . Bng 5.1 : Phân lo i các chi ti t k t c u theo nhóm công ngh Nhóm Các chi ti t k t c u trong nhóm Các t m ph ng, l n nh ư ñáy trong, ñáy ngoài, tôn m n, tôn boong, vách, I th ưng t ng Các t m cong m t chi u có th v ch d u và gia công hoàn toàn tr ưc khi u n II nh ư tôn ñáy, tôn m n, tôn boong, t m góc k t c u th ưng t ng Các t m cong hai chi u, ph i v ch d u s ơ b tr ưc khi u n, sau khi u n m i III vch d u quy t ñnh và gia công tinh : các t m ph n m ũi, lái Các chi ti t ñưc c t b i m c t h ơi ho c máy c t h ơi c ơ khí nh ư các mã IV hông, mã boong, vách ñáy, b máy, s ưn chính, s ng ph V Các chi ti t gia c ưng th ng nh ư gia c ưng vách, s ưn m n, xà boong Các chi ti t gia c ưng có bán kính cong l n nh ư : s ưn m n, xà boong, s ng VI ph , s ưn, h m ñưng tr c Các chi ti t gia c ưng có bán kính cong nh nh ư ñưng s ưn vùng m ũi, VII lái 5.2 CÔNG NGH C T KIM LO I Trong công ngh ñóng tàu th ưng s d ng 2 ph ươ ng pháp c t kim lo i : C t c ơ khí và c t h ơi. 5.2.1 C t c ơ khí : 5.2.2 C t h ơi. 5.2.2.1 ðiu ki n ñ có th c t kim lo i b ng h ơi: 5.2.2.2. H ơi dùng ñ c t: 5.2.2.3. Thi t b c t h ơi. a. M c t h ơi : b. Máy c t h ơi: Bao g m máy c t t ñng và máy c ăt bán t ñng. 5.2.2.4. Công nghê c t h ơi: 5.2.2.5. Ch t l ưng công tác c t h ơi. Bao g m ch t l ưng m t c t và ñ chính xác c a chi ti t ñưc c t. Ch t l ưng mt c t tr ưc h t là ñ nh n b m t và nó ph thu c vào :
T l pha tr n khí oxy và axetylen.
Khí ñt cháy thích h p Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 15 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI
Tc ñ c t.
ð tinh khi t c a oxy.
Thi t b c t, v t li u c t. 5.2.2.6. Công tác an toàn khi c t hơi. 5.2.2.7. M t s quy ñnh v an toàn khi s d ng chai h ơi ñt. 5.3 CÔNG NGH U N TÔN VÀ THÉP HÌNH Mt s l n các chi ti t k t c u thân tàu ph i ñưc u n tr ưc khi l p ráp chúng thành các phân ñon, t ng ñon ho c l p tr c ti p vào thân tàu. Hình d ng cong c a các t m v tàu có th chia thành các nhóm khác nhau tu ỳ theo m c ñ ph c t p c a quá trình công ngh ví d nh ư sau : Hình 5.1 : Các d ng cong c a mép t m 5.3.1 U n tôn trên máy cán nhi u tr c. 5.3.1.2 Máy cán kín : 5.3.1.3 Máy cán h : Máy cán h có kh n ăng nâng m t ñu tr c lên và tháo m t trong 2 ñ ñu tr c do ñó ph m vi s d ng ñưc m r ng h ơn. Có th s d ng máy cán h vào vi c un tròn, u n hình côn, làm ph ng, ñng th i c ũng có th dùng ñ g p mép t m. Hình 5.2 : S ơ ñ máy cán h 3 tr c b trí ñi x ng Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 16 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI 5.3.1.4 Công ngh u n t m trên máy cán : Khi u n theo hình tr ta ñt mép t m song song v i tr c cán, nâng tr c cán trên lên m t ñon sao cho t m tôn l t vào gi a các tr c cán. Sau ñó ta h tr c cán trên xu ng t ng b ưc m t sau m i l n cán. C n tránh h quá sâu tr c cán trên ngay t ñu, nh ư v y có th gây r n n t b m t t m tôn. Khi u n t m có d ng cong hình côn ta có th ti n hành theo 2 ph ươ ng pháp: a. Ph ươ ng pháp th nh t: tr c cán trên ñưc ñt nghiêng m t góc tu ỳ thu c vào ñ loe c a hình côn. Do có ñ nghiêng nên phân b l c cán d c theo tr c không ñu nhau : ph n ñu tr c cán th p có l c cán l n và bán kính cong s nh . b. Ph ươ ng pháp th hai: Dùng t m lót ñt d c theo chi u r ng t m b u n vào gi a tr c cán trên và v t cán, ñng th i vào phía có bán kính cong nh nh t. Hình 5.3 : Ph ươ ng pháp u n mép t m dùng v t chêm 5.3.2 U n tôn trên máy ép ði v i các t m tôn có hình dáng cong ph c t p ng ưi ta u n trên máy ép bng các chày và khuôn m u chuyên dùng. Tu ỳ thu c vào khuôn và chày trên máy có th u n ñưc các d ng sau:
Gp khúc t m.
Làm ph ng t m.
H mép t m.
Dp gân t m (vách sóng).
Dp các gai ph ng. Hình 5.4 : U n t m trên máy ép v n n ăng 5.3.3 U n t m b ng ph ươ ng pháp th công ð u n các t m theo ph ươ ng pháp th công, ph i v ch d u các ñưng ñánh búa. ði v i các t m cong m t chi u ho c hai chi u ñánh búa d c theo các ñưng u n ñã vch s n. Khi ñánh búa c n ñt t m lên các ñm m m nh ư g ho c cát, nh t là khi t m ñã cong, v trí ñánh búa nh t thi t ph i n m trên v t kê. 5.3.4 U n nóng t m. 5.3.5 U n thép hình : Thép hình có th u n ngu i ho c u n nóng 5.3.5.1 U n nóng : 5.3.5.2 U n ngu i : Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 17 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI CH ƯƠ NG 6 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN C M CHI TI T 6.1 PHÂN LO I C M CHI TI T THEO NHÓM Cm chi ti t là m t b ph n c a phân ñon ho c k t c u c a thân tàu ñưc l p ráp t hai ho c nhi u chi ti t riêng bi t. Tu ỳ thu c vào ñc ñim k t c u, ñc tính công ngh mà c m chi ti t có th phân chia thành 6 nhóm c ơ b n sau : 1. Các d m hàn thi t di n ch T ph ng làm t thép t m: S ng chính tàu ñáy ñơ n, ñà ngang ñáy, s ng m n, s ng vách... 2. Các d m ch T cong làm t thép t m: Xà ngang boong kho , s ng boong, sng d c m n t i vùng tuy n hình có ñ cong thay ñi, s ng m ũi, s ng ñuôi . . . 3. Khung ngang có ñưng vi n khép kín: G m ñà ngang, s ưn, xà ngang và các mã liên k t. 4. ðà ngang ñáy, các mã, n p gia c ưng (tàu ñáy ñôi). 5. Các chi ti t ph ng : s ng chính, s ng ph ñáy c a tàu ñáy ñôi, các t m ph ng ca vách kín n ưc, sàn, boong.... 6. Các ph n c a b máy (các b máy riêng bi t ), các chi ti t gia c ưng cho chúng. 6.2 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN C M CHI TI T THANH (D M) Vi c l p và hàn c m chi ti t k t c u thân tàu nói chung có th g m nh ng b ưc cơ b n nh ư sau : B1. L y d u kích th ưc các chi ti t. B2. C t, d ũi, mài ph ng mép. B3. L y d u v trí B4. Làm s ch ch c n hàn. B5. Hàn ñính các chi ti t v i nhau (tr ưc khi hàn ñính c n c ñnh v trí các c ơ c u) B6. Hàn chính th c. B7. Ki m tra nghi m thu. B8. S a ch a khuy t t t (n u có). 6.2.1 L p ráp và hàn d m ph ng ch T ph ng 6.2.1.1 L p ráp trên b b ng: 6.2.1.2 L p ráp d m ch T nh thi t b l p ráp: 6.2.2 L p ráp và hàn d m ch T cong.
Chu n b b l p ráp : M t b là t m thép dày có khoét l ñ c ñnh chi ti t.
ðt b n thành trên b và c ñnh nó.
ðt b n cánh lên v trí ñã ñnh v trên b n thành.
Dùng mã ho c thi t b chuyên dùng ñ c ñnh b n cánh v i b n thành sau khi ñã ñưc n n ép, c ăn ch nh.
Hàn ñính m t phía ( bên có mã, thi t b c ñnh ).
Hàn chính th c phía ñi di n v i mã, thi t b c ñnh.
Dùng mã, thi t b c ñnh phía bên v a hàn sau ñó hàn phía còn l i.
Ki m tra và s lý bi n d ng n u có. Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 18 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI 6.3 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN C M CHI TI T KHUNG 6.3.1 L p ráp các khung ngang, ñà ngang ñáy và t m gia c ưng.
Lp ráp và hàn d m ch T ho c u n thép hình theo d ưng.
ðt các chi ti t lên b , kê kích cho chúng n m ñúng v trí thành khung kín.
Ki m tra b m t khung, ñưng vi n, hàn ñính các ñu m i chi ti t l i v i nhau.
Ki m tra l i quá trình l p ráp.
ðt các mã liên k t và hàn ñính v i khung.
Hàn chính th c.
Nghi m thu b khung : Nu có bi n d ng thì cho ti n hành n n ngay trên b . Trong quá trình l p ráp và hàn, ñ ch ng bi n d ng có th hàn ñính ho c dùng thi t b ñnh v khung v i b ch c ch n. ði v i t t c các chi ti t, k c khi hàn th công hay hàn t ñng, ta c n ph i t y s ch l p g s t bên ngoài t i m i n i và vát mép hàn theo qui ñnh.
Tháo khung ra kh i b , khi tháo khung c n ph i gia c ưng trong tr ưng h p c n thi t nh m tránh bi n d ng trong quá trình v n chuy n;
ðánh d u s hiu s ưn, các ñưng, các v trí ki m tra. . . b ng m ũi ñt có bôi sơn khác màu chi ti t.
Vn chuy n các khung ñó t i n ơi b o qu n. 6.3.2 L p ráp b máy tàu ñáy ñơ n. Kt c u c a b máy thông th ưng bao g m b n thành và b n cánh b máy, các ñà ngang (ch y u là các ñà ngang n m gi a hai b n thành b máy), các mã liên k t. Các b máy th ưng ñưc l p ráp trong phân x ưng sau ñó ñưc v n chuy n và ñư a vào l p ráp trên tàu. Quy trình l p ráp và hàn b máy thông th ưng ñưc ti n hành nh ư sau : 6.3.2.1 Các yêu c u và công tác chu n b : 6.3.2.2 Quá trình l p ráp: 6.3.2.3 Quy trình hàn : 6.3.2.4 Ki m tra : 6.3 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN T M PH NG Vách d c, vách ngang kính n ưc, vách th ưng t ng ... ph n l n ta l p ráp và hàn tm ph ng trên b b ng bình th ưng. S dng ph ươ ng pháp hàn t ñng hai phía. 6.3.1 Yêu c u: 6.3.2 Hàn : 6.3.3 Ki m tra nghi m thu Theo tiêu chu n c a nhà máy ho c IACS Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 19 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI CHUONG 7 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN PHÂN ðON 7.1 THI T B L P RÁP PHÂN ðON 7.1.1 B l p ráp : 7.1.1.1 B b ng: .1.1.2. B t tính: Dùng ñ c ñnh các t m tôn xu ng m t b mà không ph i dùng các thi t b l p ráp khác, nó ch y u dùng trong ph ươ ng pháp hàn t ñng. 7.1.2 Khung dàn : 7.1.2.1 Khung dàn thanh cong c ñnh: Dùng ñ l p ráp các phân t ng ñon có hình dáng b m t cong nh ư phân ñon boong, phân ñon ñáy. Nó ñưc ch t o t các t m, thanh cong ghép l i thành k t c u dàn v ng ch c, bên trên có khoét các rãnh dùng ñ c ñnh t tôn xu ng m t b . 7.1.2.2 Khung dàn quay: Trong quá trình hàn các phân t ng ñon có các lo i m i hàn sau : hàn ñng, hàn bng, hàn ngang, hàn tr n, hàn leo . . .nh ưng ñ m i hàn có ch t l ưng cao nh t thì ph i t o ñiu ki n sao cho các m i hàn b ng nhi u nh t. Khung dàn quay cho phép quay phân ñon quanh tr c quay t o ñiu ki n cho t ư th hàn b ng là ch y u. Tuy nhiên ph i có thi t b ph c t p ñ quay dàn. 7.1.2.3 Khung dàn v n n ăng: Hình 7.1 : Khung dàn v n n ăng ñu l p phân ñon Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 20 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI 7.2 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN CÁC PHÂN ðON PH NG 7.2.1 Phân lo i phân ñon Các phân ñon ñưc chia ra t thân tàu s khác nhau v kích th ưc, hình dáng, tr ng l ưng và c m c ñ ph c t p. Có th phân chia chúng thành hai lo i là phân ñon ph ng và phân ñon . 7.2.2 Nguyên t c chung ñ l p ráp các phân ñon ph ng
Ly d u v trí c ơ c u lên b m t t m tôn sau khi ñã ñưc r i và hàn chính th c.
Làm s ch v trí l p ráp v i c ơ c u.
ðt c ơ c u theo h ưng chính. hàn ñính r i hàn chính th c ngay b ng máy hàn t ñng, hàn các c ơ c u t gi a ra hai ñu c a phân ñon.
ðt các d m h ưng ph r i hàn ñính xu ng t m ph ng. Hàn chính th c tr ưc vi t m ph ng b ng ph ươ ng pháp hàn bán t ñng ho c th công.
Hàn chính th c các d m d c và d m ngang v i nhau b ng ph ươ ng pháp th công ho c bán t ñng.
Cu l t, l y d u l i ñưng bao phân ñon, chu n b mép hàn c a phân ñon ñ ni v i phân ñon khác.
Trong tr ưng h p c n thi t ñt các n p gia c ưng mép t m c a phân ñon cách mép 150 ÷ 100mm v phía m t ñi di n v i b khung. 7.2.3 Qui trình l p ráp và hàn phân ñon vách ngang 7.2.3.1 Chu n b : 7.2.3.2 Ph ươ ng pháp l p ráp: Có 2 ph ươ ng pháp
Ph ươ ng pháp 1 : L p ráp các t m tôn v i nhau, sau ñó l p t ng c ơ c u vào tôn.
Ph ươ ng pháp 2 : L p ráp tôn v i nhau, sau ñó l p ráp toàn b khung ñã l p v i nhau tr ưc vào tôn. 7.2.3.3 L p ráp và hàn vách ph ng. a. R i tôn: b. L y d u: c. L p ráp và hàn: d. Ki m tra nghi m thu : Theo tiêu chu n c a ðă ng ki m ho c IACS. 7.2.3.4 Vách sóng. a. D p sóng : Có hai ph ươ ng pháp: Dp các t m tôn t o thành các sóng riêng bi t sau ñó hàn chúng v i nhau t o thành phân ñon vách sóng. ưu ñim c a ph ươ ng pháp này là không c n thi t b chuyên dùng ñ d p sóng nh ưng gây ra bi n d ng hàn t ươ ng ñi l n, th ưng ch áp d ng cho các nhà máy nh , không có thi t b . Hàn các t m tôn v i nhau, sau ñó ñư a toàn b tôn vách vào máy d p sóng. ưu ñim ca ph ươ ng pháp này là s l ưng ñưng hàn ít nên bi n d ng sinh ra nh , nh ưc ñim là c n ph i có thi t b d p sóng (có th t ch t o mô hình ñ d p sóng). b. L p ráp và hàn: Sau khi ñã d p sóng cho t m, ti n hành l y d u và ñt các s ng vách theo ñúng v trí trên tôn vách và ti n hành hàn s ng vách v i tôn vách. S ng vách ñưc c t theo hình d ng Prophin sóng. c. Ki m tra và nghi m thu : Tham kh o tiêu chu n IACS47 7.2.4 Qui trình l p ráp và hàn phân ñon boong 7.2.4.1 Chu n b : Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 21 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI 7.2.4.2 Các b ưc chính :
Lp ráp và hàn tôn boong.
Ly d u ñưng bao phân ñon, ñưng ñt c ơ c u và ñt các chi ti t k t c u gia cưng khác c a phân ñon.
Lp ráp và hàn các c ơ c u.
Ly d u và c t l i ñưng bao phân ñon, l ưu ý có ñ l ưng d ư ñ ñu l p các phân t ng ñon.
Ki m tra nghi m thu phân ñon. 7.2.4.3 Qui trình l p ráp và hàn phân ñon boong. a. R i tôn: b. L y d u c ơ c u: c. L p ráp và hàn ñính c ơ c u . Tr ưng h p boong k t c u h th ng ngang :
Lp ráp s ng chính boong.
Lp ráp các xà ngang boong (xà ngang boong th ưng và xà ngang boong kho ).
Lp s ng ph boong .
Lp các xà ngang boong 2 ñu phân ñon Tr ưng h p boong k t c u h th ng d c :
Lp ráp s ng chính boong.
Lp ráp các xà d c boong.
Lp ráp các xà ngang boong kho .
Lp s ng ph boong . d. Hàn phân ñon boong:
Hàn c ơ c u - c ơ c u b ng ph ươ ng pháp hàn th công ho c bán t ñng.
Hàn c ơ c u - tôn boong b ng ph ươ ng pháp t ñng ho c th công.
Hàn n i v i tôn v i tôn .
Lp ñt và hàn các chi ti t ph khác theo các v trí ñã l y d u.
Cu l t phân ñon và ñt chúng lên các giá ñ, d ũi các m i n i d c và ngang ca tôn boong, hàn m t sau các m i n i d c ngang c a tôn boong. e. Ki m tra và nghi m thu:
Ki m tra kín n ưc c a phân ñon b ng ph ươ ng pháp th công ho c siêu âm.
Ki m tra ch t l ưng m i hàn.
Ki m tra các sai l ch c a phân ñon : Tham kh o IACS 7.2.5 Qui trình l p ráp và hàn phân ñon m n 7.2.5.1 Chu n b : 7.2.5.2 Qui trình công ngh : a. R i tôn : b. L y d u :
Ly d u ñưng chu n c a phân ñon.
Ly d u v trí ñưng ki m tra (trùng v i v trí m t ñưng n ưc)
Ly d u các v trí ñt khung x ươ ng c a m n. c. L p ráp và hàn :
ðt các c ơ c u d c và ngang, ti n hành hàn ñính chúng v i tôn bao (th t tươ ng t nh ư khi l p ráp dàn boong).
Hàn c ơ c u v i c ơ c u theo ph ươ ng pháp hàn th công và hàn c ơ c u v i tôn mn b ng máy hàn bán t ñng.
Lp ráp và hàn các chi ti t k t c u ph theo v trí ñã l y d u trên t m tôn m n. Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 22 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI
Cu l t phân ñon, sau ñó hàn m i n i d c, ngang c a m t sau t m tôn m n. d. Ki m tra nghi m thu : 7.2.6 Qui trình l p ráp và hàn phân ñon ñáy ñơn 7.3 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN PHÂN ðON KH I 7.3.1 Ph ươ ng pháp l p ng a : 2 cách 7.3.1.1 Cách th nh t Gi thi t tôn bao ( tôn ñáy ngoài ) và c m khung x ươ ng ñã ñưc gia công s n ( th ưng ñi v i vùng ñáy t ươ ng ñi b ng ph ng và tôn không d y) ðt khung x ươ ng lên tôn bao, sau ñó hàn ñính, hàn chính th c khung x ươ ng v i tôn bao theo ph ươ ng pháp th công ho c bán t ñng (hàn theo ph ươ ng pháp hàn theo hàng ho c ph ươ ng pháp hàn m t sàng). Trong ñó :
Ph ươ ng pháp hàng : Ti n hành các m i hàn theo t ng hàng (hàn t gi a ra ñi vi t ng hàng).
Ph ươ ng pháp hàn m t sàng : Hoàn thành các m i hàn theo t ng ô m t và có xu hưng lan to t tâm c a phân ñon ra phía ngoài 7.3.1.2 Cách th hai Lp ñt và hàn tr ưc các s ng chính và d m d c ñáy d ưi v i tôn bao b ng máy hàn t ñng ho c bán t ñng, sau ñó l p ñt và hàn l n l ưt các c ơ c u ngang, s ng ph , d m d c ñáy trên và ti p t c làm các công vi c còn l i nh ư cách th nh t. ( ph ươ ng pháp l p ráp t ng ph n khung x ươ ng 7.3.2 Ph ươ ng pháp l p úp : 2 cách 7.3.2.1 Cách th nh t : Tôn ñáy trên ñưc l p ráp và hàn chính th c hai m t tr ưc theo ph ươ ng pháp hàn t ñng. ðt tôn ñáy trên lên b , l y d u v trí ñưng tâm, các c ơ c u, ñưng bao phân ñon, ñưng ki m tra . . . sau ñó ñt khung x ươ ng ñã ñưc gia công s n lên tôn ñáy trên. Hàn ñính khung x ươ ng v i tôn và hàn chính th c các c ơ c u c a khung x ươ ng vi nhau theo ph ươ ng pháp hàn th công ho c bán t ñng. Hàn chính th c khung x ươ ng v i tôn ñáy trên (hàn bán t ñng ho c th công). Lp ráp tôn bao và hàn ñính v i khung x ươ ng theo trình t t m s ng n m, t m hông sau ñó l n l ưt l p các t m còn l i. Hàn các t m tôn bao v i nhau theo tu n t hàn m i hàn d c tr ưc, m i hàn ngang sau (hàn bán t ñng). Cu l t phân ñon, hàn m i n i d c và ngang c a m t trong tôn bao theo ph ươ ng pháp hàn bán t ñng ho c th công, hàn khung x ươ ng v i tôn bao b ng ph ươ ng pháp bán t ñng ho c th công. 7.3.2.2 Cách th hai : Tôn ñáy trên ñã ñưc l p ráp và hàn chính th c hai m t t tr ưc. Ti n hành gá lp và hàn tr ưc các s ng chính và d m d c ñáy trên v i tôn ñáy trên b ng máy hàn t ñng ho c bán t ñng, sau ñó l p ñt và hàn l n l ưt các c ơ c u ngang, s ng ph , dm d c ñáy d ưi và ti p t c làm các công vi c còn l i nh ư cách th nh t. ( ph ươ ng pháp l p ráp t ng ph n khung x ươ ng ). Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 23 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI CHUONG 8 QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN T NG ðON 8.1 THI T B L P RÁP T NG ðON 8.1.1 Xe vn chuy n và nâng h phân t ng ñon Hình 8.1: Xe v n chuy n phân t ng ñon 8.1.2. Khung dàn. 8.1.3. ð kê. 8.2 QUY TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN T NG ðON T CÁC PHÂN ðON 8.2.1 M t s l ưu ý khi ñu l p t ng ñon. Vi t ng ñon có k t c u vách ngang cách mút ñu t ng ñon quá 2 kho ng s ưn thì ñ ñm b o ñ c ng v ng c a t ng ñon ta ph i l p thêm các vách gi ho c h th ng c t ch ng, sau khi ñu l p t ng ñon và t ng thành xong ta s c t b các c t ch ng ho c vách gi ñó. Vách gi ñưc l p vào t ng ñon theo theo quy trình l p vách ngang và ñưc ti n hành ñng th i v i các phân ñon khác. 8.2.2 Quy trình l p ráp và hàn t ng ñon t các phân ñon. Qui trình l p ráp t ng ñon bao g m m t phân ñon ñáy, hai phân ñon m n, m t phân ñon vách và m t phân ñon boong ñưc ti n hành nh ư sau : 8.2.2.1 ðt phân ñon ñáy. Hình 8.2 Ki m tra phân ñon ñáy chu n theo chi u cao b ng ng thu bình 8.2.2.2 ðt phân ñon vách ngang. 8.2.2.3 ðt phân ñon m n. 8.2.2.4 ðt phân ñon boong. 8.2.2.5 Quy trình hàn. Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 24 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI
Hàn các m i n i d c c a phân ñon boong v i phân ñon m n
Hàn các m i n i ngang gi a phân ñon ñáy và phân ñon m n.
Hàn các m i n i ngang gi a phân ñon m n và phân ñon boong. 8.3 QUI TRÌNH L P VÀ HÀN T NG ðON MÚT 8.3.1 L p ráp t ng ñon m ũi (l p úp)
Ri tôn boong, c ñnh tôn boong v i khung dàn l p ráp, hàn ñi ñu các t m tôn boong v i nhau.
Ly d u v trí ñưng s ng boong, xà ngang boong, ñưng ki m tra, ñưng bao .
Lp vách ngang vào v trí ñã l y d u.
Lp s ng m ũi
Lp xà ngang, s ưn và ñà ngang ñáy cho m i bên m n. Khi l p c ăn c vào v trí sưn ñã l y d u trên s ng và trên boong (n u có khung s ưn kho thì ph i l p tr ưc r i m i l p s ưn)
Hàn c ơ c u boong theo trình t : c ơ c u v i c ơ c u, c ơ c u v i tôn.
Ri tôn bao : R i tôn mép m n và tôn ky ñáy ñng th i sau ñó l p các t m còn li theo nguyên t c ñi x ng.
Hàn ñính, làm v ăng c ñnh ch ng bi n d ng.
Hàn các m i hàn d c, ngang, làm ñi x ng hai bên m n.
Cu l t và hàn t t c các ñưng hàn còn l i.
Lp các thi t b ph và các c ơ c u còn l i c a t ng ñon và hàn l i.
Ly d u ñưng bao c a t ng ñon, ñưng tâm trên tôn boong, ñưng ki m tra nm n m ngang trên tôn m n, s ng m ũi, vách ngang ñ ph c v quá trình ñu tng thành trên tri n. 8.3.2 L p ráp t ng ñon lái (l p úp)
Khi l p ráp và ñnh tâm ky lái và l p ráp s ng ñuôi ph i ñm b o ñ ñưng tâm ca gót ky lái v i tâm l khoét trên s ng ñuôi v i tâm ñ tr c lái trên sàn sect ơ. Mu n v y dùng d i th t tâm gót ky lái xu ng m t boong, sau ñó ño ñc và so sánh v i tr s thi t k và ñiu ch nh.
C ñnh s ng ñuôi b ng t ăng ñơ ho c thanh ch ng.
Ki m tra t ư th c a t ng ñon, ki m tra kín n ưc. Hình 8.3 L p ráp t ng ñon m ũi qu lê Hình 8.4 Lp ráp t ng ñon lái Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 25 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI CH ƯƠ NG 9. QUI TRÌNH L P RÁP VÀ HÀN THÂN TÀU TRÊN TRI N 9.1 L P RÁP THÂN TÀU T CÁC T NG ðON 9.1.1 Nguyên t c chung. Vi c l p ráp t ng ñon ñưc ti n hành theo ba b ưc sau :  ðnh v chính xác t ng ñon g c d a vào các d u ñã v ch s n trên tri n, trên các ñm ky, các hàng ñ kê . . .  ðnh v chính xác và c ñnh v trí các t ng ñon ti p theo so v i t ng ñon g c. Ki m tra v trí theo chi u dài, chi u r ng, chi u cao, ki m tra nghiêng ngang, chúi, khe h l p ráp gi a các t ng ñon.  Hàn các t ng ñon l i v i nhau. 9.1.2 Qui trình l p ráp: 9.1.2.1 L p t ng ñon g c. Nu tàu ñưc l p trên ñ kê thì t ng ñan g c ph i ñưc ñt trên hàng ñ kê nm t i s ng chính và m t s hàng ñ kê hai bên m n. N u tàu ñưc l p trên xe goòng thì trên xe ñưc b trí m t s ñ kê g và m t s kích nâng ñ ñiu ch nh t ng ñon. Các ñ kê ñt d ưi các c ơ c u kho c a thân tàu. 9.1.2.2 ðt hai t ng ñon ti p theo. 9.1.2.3 Hàn n i các t ng ñon trên tri n:
Hàn n i tôn bao v i tôn m t trong.
Ty x hàn phía ñi di n và hàn chính th c tôn bao phía ngoài.
Hàn boong ph , ñáy ñôi (n u có)
Hàn n i c ơ d c c a 2 t ng ñon v i nhau. Khi hàn các c ơ c u d c thì hàn mép t do tr ưc, sau ñó hàn t m b n thành sau. 9.2 KI M TRA CH T L ƯNG ðƯNG HÀN VÀ TH KÍN N ƯC Th kín n ưc là công vi c b t bu c trong công ngh ñóng tàu. ðưc th c hiên sau khi l p xong và hàn hoàn ch nh phân ñon, t ng ñon và hoàn ch nh con tàu. 9.2.1 Các hi n t ưng có th x y ra sau khi hàn.
Hình d ng kích th ơc ñưng hàn không ñt yêu c u k thu t. Nguyên nhân do khe h hàn không h p lý, các ch ñ hàn không ñưc ñm b o ho c tay ngh th hàn không phù h p v i yêu c u m i hàn.
Mi hàn b n t do ch t l ưng que hàn kém, ch ñ hàn không ñm b o.
Mi hàn b ng m x .
Có l h ng trong ñưng hàn (b t khí trong m i hàn)
Mi hàn không ñm b o v hình dáng và b bi n d ng do qui trình hàn không hp lý 9.2.2 Các ph ươ ng pháp ki m tra kín n ưc và ch t l ưng m i hàn 9.2.2.1. Ph ươ ng pháp th m th u: 9.2.2.2 Ph ươ ng pháp th áp l c: Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 26 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI Hình 9.1 H p ki m tra theo ph ươ ng pháp chân không 9.3 SƠN TÀU Sau khi th kín n ưc xong toàn b v bao thân tàu và các khoang két, ta ti n hành làm s ch v bao thân tàu, sau ñó ti n hành s ơn và trang trí. Có 3 l p s ơn chính là s ơn ch ng g , s ơn ch ng hà (cho ph n ngâm n ưc) và s ơn trang trí (cho ph n không ngâm n ưc). 9.3.1 Công tác an toàn khi s ơn : - Sơn là ch t d gây cháy ph i tránh các ngu n l a. - Ph i thông gió trong khi s ơn, sau khi s ơn. Trong khi s ơn phòng ch ng cháy n , khí cháy do h ơi dung môi trong s ơn và ph i ti n hành ki m tra n ng ñ khí cháy b ng thi t b ño. Khi thông s thi t b ño ch quá 0,05% ph i ng ng thi công. - Trong khi s ơn ng ưi thi công ph i mang các trang b b o h nh ư m t n khí, g ăng tay. - Thi t b phun chân không ph i ñưc ti p ñt khi s ơn. 9.3.2 Quy trình s ơn ñưc ti n hành nh ư sau :
Ty d u m b ng dung môi thích h p.
Làm s ch b m t: phn bên ngoài v tàu làm s ch t i tiêu chu n Sa 2.5, ph n còn l i ñt tiêu chu n ST2.
B m t tr ưc khi s ơn ph i khô, s ch, không b i b n nhi m mu i ho c các ch t bám dính khác.
Không ñ cát b i, d u m ho c n ưc b n vào b m t s ơn còn ưt.
Làm s ch, nh n các c ch, g s c trên b tôn và các ñưng hàn.
ðiu ki n s ơn: ð m không khí không quá 85%. Nhi t ñ thân tàu cao h ơn ñim s ươ ng t i thi u 3 o C.
Sau khi làm s ch ti n hành s ơn theo quy trình.
Tt c các ch ng lo i s ơn s d ng s ơn t n kho ph i mua b sung dung môi. Lưu ý :
Ki m tra ch t l ưng các thùng s ơn tr ưc khi s ơn, s ơn không ñưc vón c c, bi n màu, bi n ch t... Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 27 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI
Khi s ơn ph các ch ng lo i s ơn lên ch ng lo i s ơn khác ph i th s phù h p không ñưc bong, d p l p trong.
Nh ng không gian kín ph i ñm b o thông thoáng ñt ñiu ki n an toàn khi sơn. ðóng gói ð dày màng s ơn khô Tên S ơn/Khu v c s ơn Ch ng Lo i DFT(µ) (thành ph n) ðáy Tàu BANNOH 500 Sơn ch ng r gc Epoxy 2 125 BANNOH 500 Sơn ch ng r Epoxy 2 125 SILVAX SQ-K Sơn l p trung gian g c Vinyl 1 75 TFA 10 LIGHT RED Sơn ch ng hà không ñc 1 100 TFA 10 DARK RED Sơn ch ng hà không ñc 1 100 Mn thay ñi BANNOH 500 Sơn ch ng r g c Epoxy 2 125 BANNOH 500 Sơn ch ng r g c Epoxy 2 125 EPICON MARINE FINISH Sơn ph màu g c Epoxy 2 50 Mn khô BANNOH 500 Sơn ch ng r g c Epoxy 2 125 BANNOH 500 Sơn ch ng r g c Epoxy 2 125 EPICON MARINE FINISH Sơn ph màu g c Poly Urethane 2 50 Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 28 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI CH ƯƠ NG 10 H THU 10.1 CÁC PH ƯƠ NG PHÁP H THU H thu là quá trình công ngh ñư a tàu xu ng n ưc sau khi k t thúc công vi c ñóng m i ho c s a ch a. Tàu có th h thu xu ng n ưc nh các ph ươ ng pháp sau :
Nh tr ng l ưng c a tàu : Ví d h thu trên tri n d c ho c tri n ngang.
Nh l c nâng c a n ưc: Ví d h thu b ng âu tàu và n i, các pôngtông n i
Nh các l c c ơ gi i khác: Dàn nâng thu l c, c n c u, t i kéo, kích, túi khí . . . 10.1.1 H thu b ng tri n ñà. 10.1.1.1 H thu d c 10.1.1.2 H thu ngang 10.1.2 H thu nh tàu. Nguyên t c h thu : B ơm n ưc vào cho t i khi nào m c n ưc t i ky tàu thì d ng li ñ ki m tra l i l n cu i k kh n ăng kín n ưc c a v bao tàu, ki m tra các van thông bi n, ki m tra các t ư th c a tàu xem có nghiêng hay chúi không. Sau ñó b ơm ñy n ưc vào ñ tàu có th ñiu ñng ñưc ra ngoài. 10.1.2.1 khô: (âu tàu) Ưu ñim : Công tác chu n b cho quá trình h thu nhanh, an toàn, ít x y ra s c . Nh ưc ñim : Th i gian tàu n m trên âu lâu, h s quay vòng tác d ng c a tàu nh . 10.1.3.2 n ưc ( n i) n i ñưc c u t o t m t ho c nhi u phao n i có m t boong ph ng và các phao mn cao ñm b o ñ b n d c và n ñnh cho . n i có hai lo i: d ng ch U và d ng ch L 10.1.4 H thu nh c n c u hay t i kéo (tham kh o tài li u) 10.1.5 H thu nh thi t b thu l c - ðây là ph ươ ng pháp hi n ñi, chuyên ph c v cho vi c ñóng và s a ch a các tàu c nh và trung bình nh ư tàu cao t c, tàu khách . . . và có xu h ưng s d ng ngày càng tăng Hình 10.1 : H thu b ng giàn nâng thu l c 10.2 CÁC Y U T NH H ƯNG ðN QUÁ TRÌNH H THU 10.2.1 nh h ưng c a m c n ưc n ơi h thu . Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 29 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI  ð h thu d c thì chi u r ng c a vùng n ưc n ơi h thu ph i > 2.5 l n chi u dài tàu.  ð h thu ngang thì chi u r ng c a vùng n ưc n ơi h thu ph i > 4 l n chi u rng tàu.  Chi u sâu khu v c h thu > (2 ÷2.5) chi u chìm c a tàu khi h thu 10.2.2 nh h ưng c a gió và dòng ch y  H thu ch ñưc ti n hành trong ñiu ki n sóng gió không quá c p 5 Bofor  Trong tr ưng h p b t bu c ph i h thu thì ph i có bi n pháp gi m t c ñ c a dòng ch y.  Khi h thu ph i thông báo r ng rãi cho các tàu thuy n qua l i khu v c h thu ñ có bi n pháp phòng tránh. 10.3 THI T B H THU B NG ðÀ TR ƯT MÁNG TR ƯT 10.3.1 ðà tr ưt Hình 10.2 : B trí ñà tr ưt và máng tr ưt 10.3.2 Máng tr ưt 10.3.3 Bôi tr ơn ñà tr ưt, máng tr ưt. Sau khi l p ñt ñà tr ưt xong, ti n hành bôi tr ơn ñà tr ưt. ð dày c a l p m bôi tr ơn ph thu c vào tr ng t i c a tàu, ñiu ki n h thu và ñc tính c ơ lý c a ch t bôi tr ơn. Ch t b i tr ơn th ưng ñưc ch t o t h n h p paraphin d u nh n ho c vaz ơlin du nh n. Hình 10.3 : Các ph ươ ng pháp ghép n i b tr ưt Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 30 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI 10.3.4 ð kê Trong qu trình l p ráp thân tàu trên tri n con tàu ph i ñưc kê ñm m t cách ñng ñu. Nêu không nó s gây h ư hng và bi n d ng cho tàu. Trong các c ăn kê ñm ñ thì quan tr ng nh t là các ñm ky (d ưi t m tôn ky). Các t m này ñ ñn 60 % tr ng l ưng thân tàu, ph n tr ng l ưng còn l i ñm ky m ũi và lái s ñ. Hình 10.4 : ðm kê ph n m ũi 10.4 CÁC PH ƯƠ NG PHÁP H N CH S D CH CHUY N C A TÀU TRONG QUÁ TRÌNH H THU Khi ñã tháo b thi t b gi tàu trên ñà tr ưt, tàu s tr ưt theo ñưng d c c a ñà tr ưt, t c ñ d ch chuy n xu ng c a tàu không th kh ng ch ñưc. N u chi u r ng lu ng n ưc t i khu v c h thu b h n ch thì tàu có th lao sang bên b bên kia. ð hn ch ñ t c ñ và ph m vi d ch chuy n c a tàu ta có th s d ng m t s thi t b hãm sau :
Nhóm thi t b hãm s d ng s c c n ma sát (v t n ng, neo, dây th ng, xích )
Nhóm thi t b hãm s d ng s c c n c a n ưc (t m ch n..)
Nhóm thi t b hãm ñc bi t 10.4.1 Dùng v t n ng r i trên tri n Khi h thu tàu kéo theo các v t n ng ( tr ng l ưng càng ngày càng l n ) bu c vào các dây hai bên m n tàu làm t ăng ma sát h n ch s d ch chuy n c a tàu xu ng nưc. 10.4.2 Dùng dây th ng ho c xích Các dây th ng ñưc bu c hai bên mép m n tàu, m t ñu bu c vào tàu, ñu kia bu c vào c c c ñnh trên tri n. Phía bu c vào tàu ph i bu c g p t ng ñon nh m t dây nh h ơn, ho c g p dây th ng ñ n i v i nhau b ng dây. Khi tàu lao xu ng n ưc, tng m i bu c b ng dây nh b ñt, l c làm ñt dây nh ñó chính là l c hãm s di chuy n c a tàu. 10.4.3 Dùng neo ðt neo s n trên boong tàu ho c ñt tr ưc neo m t v trí nào ñó trên tri n. ð th neo t trên boong tàu, ñt 2 ho c 4 neo phía m ũi ho c 2 neo m ũi, 2 neo lái. T ng tr ng l ưng c a các neo (th ưng dùng neo H i quân) c n ph i ñm b o sao cho l c hãm có th tri t tiêu ñưc ph n l n n ăng l ưng c a tàu chuy n ñng trên m t ñon ñưng nh t ñnh. 10.4.4 Dùng t m ch n Tm ch n làm b ng g , thép (có g n các n p gia c ưng) ñưc c ñnh phía mn tàu ho c lái ñ làm t ăng s c c n c a n ưc v i v bao thân tàu khi tàu h thu . Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 31 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI 10.5 NH NG S C X Y RA TRONG QUÁ TRÌNH H THU 10.5.1 Sau khi có l ch h thu chúng ta ñã gi i phóng các thi t b gi tàu trên tri n nh ưng tàu v n không tr ưt xu ng ñưc ? 10.5.1.1 Nguyên nhân.
Do l p m bôi tr ơn gi a ñà tr ưt và máng tr ưt ñã khô làm t ăng s c c n ma sát gi a ñà tr ưt và máng tr ưt d n ñn tàu không tr ưt ñưc.
Trong quá trình tính toán ñã thi t k ñ d c c a ñà tr ưt quá nh .
Do ñ quá lâu tàu và máng tr ưt trên ñà tr ưt nên l m bôi tr ơn b ép h t ra ngoài làm t ăng s c c n ma sát nên tàu không tr ưt xu ng ñưc. 10.5.1.2 Các bi n pháp x lý.
To ñ rung gi a tàu và máng tr ưt trên ñà tr ưt b ng cách dùng búa gõ trên máng tr ưt ñ kh c ph c ma sát ì c a tàu và máng tr ưt trên ñà tr ưt sau ñó tàu có th t d ch chuy n xu ng ñưc.
Cn ph i kéo tàu ñ t o ra l c th ng ban ñu (dùng tàu lai kéo ñuôi tàu xu ng dưi ho c dùng dây cáp kéo tàu ng ưc lên trên). 10.5.2 Khi tàu tr ưt ñn gi a tri n thì d ng l i 10.5.2.1 Nguyên nhân.
ð d c c a tri n nh
Lp m bôi tr ơn ñã b khô ho c b ñy ra kh i m t ñà tr ưt máng tr ưt
Profin c a tri n, hình dáng theo d c theo mt tri n không ph ng ho c cong không ñu ho c do nn tri n b lún 10.5.2.2 Các bi n pháp x lý.
Thay l p m bôi tr ơn gi a ñà tr ưt máng tr ưt
Ph i kê kích l i các ñ c ăng ñ t o nên m t ñ d c thích h p
Dùng tàu lai kéo tàu xu ng d ưi ho c dùng dây cáp kéo tàu lên trên 10.6.3 ðuôi tàu b chúi vào bùn tàu không n i ñưc 10.5.3.1 Nguyên nhân.
ð d c c a tri n quá l n
Chi u r ng lu ng l ch t i khu v c h thu quá h p, chi u sâu không ñm b o
Ph n ñuôi tàu quá n ng 10.5.3.2 Các bi n pháp x lý
Dùng m t tàu lai ñy ng ưc, ñy xuôi
Dùng n ưc b ơm d n vào m ũi tàu ñ ñm b o cân b ng cho tàu 10.5.4 Tàu b nghiêng và tr t kh i ñà tr ưt. 10.5.5 Khi tàu xu ng n ưc tàu không n ñnh, b nghiêng b chúi 10.6 QUY TRÌNH H THU TÀU TRÊN ðÀ TR ƯT MÁNG TR ƯT 10.6.1 Ki m tra tàu.
Ki m tra t t c van thông bi n c a tàu, các van này ph i ñưc ñóng kín, các l ng ưi chui (man hole) ph i ñưc ñóng kín, các ñon ñưng ng ch ưa n i ph i ñưc b t kín
Lp ăng ten ño sâu, k m ch ng ăn mòn, ñin c c ch ng ăn mòn
Ki m tra t t c m i hàn tôn bao c a tàu, t t c m i hàn này ph i ñưc hàn kín, siêu âm và ch p Xray theo ñúng yêu c u c a ðă ng ki m. Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 32 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TR ƯNG ðI H C HÀNG H I VI T NAM BÀI GI NG : CÔNG NGH ðÓNG M I KHOA : ðÓNG TÀU NGÀNH : ðÓNG TÀU THU B MÔN : KT C U TÀU & CÔNG TRÌNH N I H : CHÍNH QUI
Ki m tra t t c v t di chuy n trên tàu, ph i tìm các bi n pháp c ñnh các v t ñó vi tàu
Ph i ñư a neo và xích neo lên tàu ñ ph c v cho vi c hãm quá trình h thu và c ñnh tàu sau khi h thu .
Các c t bu c, c c bích, l lu n dây, sô ma h ưng cáp c a tàu ph i ñưc l p ráp và hàn hoàn ch nh
Bánh lái ph i ñưc c ñnh, bánh lái ñ v trí 0 0 so v i m t ph ng d c tâm, c ñnh b ng m t bích ho c hàn ch t v i tôn bao tàu b ng các mã hàn ho c b ng tăng ñơ . Chong chóng th ưng ñưc ñ quay t do nh ưng ph i có bi n pháp ñ ch ng tr c chong chóng lao v phía m ũi b ng các ñ, trong tr ưng h p chong chóng dùng làm t m ch n thì ph i có bi n pháp c ñnh các cánh c a nó v i không gian lái.
Trên các tàu l n ph i có máy phát ñin b ng máy n ñ ph c v cho t i ñin ho t ñng.
Tt c các khoang két ph i ñưc ki m tra kín n ưc. 10.6.2 Ki m tra khu v c h thu .
Kim tra thi t b gi ñà tr ưt v i máng tr ưt, gi a máng tr ưt và tàu, ki m tra lp m bôi tr ơn gi a ñà tr ưt và máng tr ưt.
Ki m tra các thi t b ch ng bu c, các thi t b phanh hãm
Ki m tra ñưng tri n ( ñ lún c a ñưng tri n, các ch ưng ng i v t n m trên ñưng tri n...)
Ph i có tàu lai t c tr ưt d ưi n ưc ñ kh c ph c các s c trong quá trình h thu (n u có) và lai d t tàu vào b .
Tháo r giàn giáo và d ũi s ch các tai móc hãm dùng ñ gi giàn giáo và l p ñt các chi ti t k t c u thân tàu
Ki m tra m n n ưc, tc ñ dòng ch y trong khu v c h thu , trưc và trong khi h thu ph i h n ch s l ưu thông c a các ph ươ ng ti n qua khu v c h thu .
Chu n b các d ng c c n thi t cho h thu nh ư búa g , búa th ưng, chìa v n các ñm ñ, dng c c t cáp h thu ðt kích d phòng vào v trí.
Chu n b các ph ươ ng án ñm b o an toàn cho ng ưi và tàu khi h thu . 10.6.3 Các b ưc h thu :
Ki m tra l i toàn b các công vi c chu n b
Phân công các nhóm làm vi c v ñúng v trí, nh ng ng ưi không có nhi m v không vào khu v c h thu .
Ti n hành các nghi l h thu
Tàu kéo kh i ñng máy s n sàng làm vi c.
Tháo c u thang lên xu ng tàu ra kh i tàu
Gi i phóng các hàng ñ kê theo th t t trong ra ngoài, t d ưi lên trên.
Gi i phóng thi t b gi tàu (gi a ñà tr ưt v i máng tr ưt, gi a máng tr ưt vi b ).
Phát l nh c t cáp h thu Hình 10.5: C t cáp h thu tàu Biên so n: Nguy n V ăn Hân – Ngô H ng Quân Page: 33 Mobile: 0903.203877 – 0904.230693 E–mail: hqdhhh@hn.vnn.vn TÀI LI ỆU THAM KH ẢO [1] S tay k thu t tàu thu , tp 3, Nguy n ðc Ân, H Quang Long, D ươ ng ðình Nguyên, Nhà xu t b n Khoa h c và k thu t, Hà N i, 1982 [2] Công ngh ñóng và s a ch a tàu thu , Nguy n ðc Ân, Võ Tr ng Cang, Nhà xu t bn ði h c Qu c gia TP.H Chí Minh, 2003 [3] Công ngh ñóng m i và s a ch a v thép , Nhà xu t b n Khoa h c và k thu t 1986 [4] Merchant Ship Construction , D.A. Taylor [5] Shipbuilding and Repair Quality Standard for New Construction , IACS [6] Ship Construction , D.J. Eyres (Fourth Edition) [7] Reed’s Ship Contruction for Marine Students , E.A. Stokoe [8] Hull construction - ANAST- University of Liege - 2000.