Việt Nam với việc nội luật hóa quy định của pháp luật quốc tế về quyền tự do ngôn luận
Quyền tự do ngôn luận sẽ được thực hiện tốt hơn trong một xã hội lành mạnh. Vì vậy, một môi trường tốt cho việc thực hiện quyền tự do ngôn luận và tiến hành quản lý nhà nước đối với các thông tin trên mạng trong giải quyết các vấn đề kinh tế, xã hội cần phải được tạo lập và hoàn thiện. Đây là nhiệm vụ lâu dài và cần thiết để quyền tự do ngôn luận thực sự được đảm bảo thực hiện trong thực tiễn. Chúng ta tin tưởng rằng, từ quan điểm, chính sách đúng đắn của Nhà nước Việt Nam về tự do ngôn luận và tự do báo chí, mọi người dân Việt Nam đã, đang và sẽ được hưởng các quyền này ngày càng đầy đủ hơn, từ đó có những đóng góp thiết thực vào sự phát triển chung của xã hội.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Việt Nam với việc nội luật hóa quy định của pháp luật quốc tế về quyền tự do ngôn luận, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59
Vi t Nam v i vi c n i lu t hóa quy nh
c a pháp lu t qu c t v quy n t do ngôn lu n
Chu Th Thúy H ng *
Vi n Nghiên c u Quy n con ng ư i, H c vi n Chính tr Qu c gia H Chí Minh,
135 Nguy n Phong S c, a Tân, C u Gi y, N i
Nh n ngày 26 tháng 6 n m 2015
Ch nh s a ngày 28 tháng 7 n m 2015; Ch p nh n ng ngày 6 tháng 8 n m 2015
Tóm t ắt: Công ư c qu c t v các quy n dân s , chính tr (1966) ã ghi nh n quy n t do ngôn
lu n là m t quy n con ng ư i quan tr ng. Vi t Nam là thành viên c a Công ư c này t n m 1982.
Vi c n i lu t hóa các quy nh c a Công ư c vào h th ng pháp lu t qu c gia ư c Vi t Nam th c
hi n theo nh ng l trình nh t nh. Quá trình ó th hi n òi h i n i t i v phát tri n t do c a con
ng ư i Vi t Nam và th hi n cam k t c a n ư c ta khi gia nh p các Công ư c qu c t v quy n con
ng ư i. Bài vi t này góp ph n tìm hi u nh ng v n lý lu n c ơ b n v quy n t do ngôn lu n,
ng th i nghiên c u quá trình n i lu t hóa các quy nh pháp lu t qu c t v quy n t do ngôn
lu n trong h th ng pháp lu t Vi t Nam và th c ti n m b o, t ó xu t m t s ki n ngh hoàn
thi n các thi t ch nh m b o m t t h ơn quy n t do ngôn lu n Vi t Nam.
T khóa : Quy n con ng ư i, T do ngôn lu n, Quy n t do ngôn lu n, N i lu t hóa.
∗
1. Đặt v ấn đề b t c s can thi p, ch i b hay t ư c i m t
cách tùy ti n và trái lu t.
T do ngôn lu n là m t quy n con ng ư i c ơ Khái ni m t do ngôn lu n có th ư c tìm
b n. Quy n t do ngôn lu n là m t trong b n th y trong các v n ki n chính tr -pháp lý qu c
quy n chính tr c ơ b n luôn ư c c bi t coi t t r t s m trong l ch s nhân lo i. B Lu t v
tr ng, ó là: t do ngôn lu n (freedom of quy n (Bill of Rights) c a V ươ ng qu c Anh
speech), t do bi u t (freedom of expression), ngay t n m 1680 ã quy nh quy n hi n nh
t do thông tin (freedom of information) và t v t do ngôn lu n và còn nguyên giá tr t i
do l p h i và h i h p hòa bình (right to freedom ngày nay. Tuyên ngôn Dân quy n và nhân
of association and peaceful assembly). T do quy n c a Pháp n m 1789 c ng c bi t kh ng
ngôn lu n chính là quy n c a m i cá nhân ư c nh t do ngôn lu n nh ư là m t quy n c h u
bi u t, th hi n và trình bày nh ng ý t ư ng, c a con ng ư i. i u 11 c a Tuyên ngôn kh ng
quan i m và chính ki n c a mình mà không có nh “Trao i t do các ý t ư ng và quan i m
_______ là m t trong nh ng quy n quý giá nh t c a con
∗ ng ư i; M i ng ư i u có quy n ư c nói, vi t,
T.: 84-962241077
Email: hangnam2003@yahoo.com in n t do; ng th i ch u trách nhi m tr ư c
51
52 C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59
pháp lu t i v i nh ng hành vi l m d ng quy n khác. Các i u 17 (quy n b t kh xâm
quy n t do ngôn lu n”. ph m v i t ư và nhân thân), i u 18 (quy n
M t s nhà l p pháp và h c gi cho r ng, t t do t ư t ư ng, tín ng ư ng, tôn giáo), i u 25
do ngôn lu n là m t quy n a di n và a chi u (quy n tham gia qu n lý nhà n ư c và xã h i) và
(a multi-faceted right) v n không ch bao g m i u 27 (quy n c a ng ư i thi u s ) u có n i
quy n bi u t, hay ư c ph bi n, chia s dung, yêu c u ư c b o m quy n gi quan
thông tin và ý t ư ng mà còn bao g m ba khía i m riêng và quy n t do ngôn lu n. Hơn n a,
c nh c tr ưng sau ây; 1) Quy n tìm ki m các quy n con ng ư i khác l i là c ơ s , th m chí
thông tin và ý t ư ng; 2) Quy n ti p nh n thông là i u ki n quan tr ng và thi t y u quy n t
tin và ý t ư ng; 3) quy n ư c ph bi n thông do ngôn lu n ư c th c hi n, ví d quy n s ng
tin và ý t ư ng[1]. Nh ư v y, t do ngôn lu n và ( i u 6); quy n b t kh xâm ph m v thân th
quy n t do ngôn lu n có m i liên h m t thi t ( i u 7); quy n t do và an ninh cá nhân ( i u
v i các quy n nh ư quy n t do bi u t, t do 9); quy n ti p c n thông tin ( i u 19)[3]
thông tin... Thu t ng t do bi u t (freedom Có th nói, quy n t do ngôn lu n có nh ng
of expression) ôi khi còn ư c dùng c p óng góp tích c c vào nh ng khía c nh khác
n c hành ng tìm ki m, ti p nh n, và chia c a xã h i, ó là m t n n xã h i qu n tr t t,
s thông tin ho c quan ni m, b t k b ng cách pháp quy n và dân ch . Phươ ng ti n truy n
s d ng ph ươ ng ti n truy n thông nào. thông có m t vai trò quan tr ng trong vi c rà
Lý lu n v t do ngôn lu n và quy n t do soát và ánh giá các hành ng c a chính ph ,
ngôn lu n ch rõ vai trò, t m quan tr ng c a bu c h ph i qu n lý các ngu n l c và thi t l p
quy n t do ngôn lu n i v i vi c th c hi n các chính sách m t cách minh b ch và công
quy n con ng ư i nói chung và các quy n chính b ng. Các chính ph có nhi m v lo i b các
tr -dân s nói riêng. Chính vì v y, m t nhà l p rào c n i v i t do phát bi u và thông tin, và
pháp và h c gi hàng u c a Hoa K Melvin t o ra m t môi tr ư ng mà trong ó t do ngôn
Urofsky ã kh ng nh: “ N u có m t quy n có lu n và truy n thông t do phát tri n.
giá tr h ơn t t c các quy n khác trong m t xã
h i dân ch , thì ó chính là quy n t do ngôn
lu n”[2]. 2. Nội lu ật hóa các quy đị nh c ủa pháp lu ật
qu ốc t ế v ề quy ền t ự do ngôn lu ận ở Vi ệt Nam
T do ngôn lu n là n n t ng mà không có
nó, nhi u quy n con ng ư i khác c ng không Trong các v n b n pháp lu t qu c t v
th c hi n ư c. Nó là m t quy n c ơ b n c a quy n con ng ư i, quy n t do ngôn lu n ư c
con ng ư i không phân bi t v v n hóa, chính th a nh n nh ư là m t quy n con ng ư i quan
tr , tôn giáo, dân t c hay các y u t c khác. tr ng. i u ó ư c ghi nh n trong Tuyên ngôn
Quy n ư c gi quan i m và t do ngôn lu n Qu c t v quy n con ng ư i và Công ư c Qu c
là c ơ s th c hi n y nhi u quy n con t v các Quy n Dân s và Chính tr
ng ư i khác, ví d h ư ng quy n t do h i (International Covenant on Civil and Political
h p, l p h i, quy n b u c , ng c thì quy n t Rights – ICCPR). Quy n t do ngôn lu n
do ngôn lu n là c ơ s con ng ư i th c hi n (freedom of speech) và t do bi u t (freedom
y các quy n này. M t khác, c ng nh ư các of expression) ư c ghi nh n l n u tiên t i
quy n con ng ư i nói chung, quy n t do ngôn i u 19 c a Tuyên ngôn Th gi i v quy n con
lu n, báo chí có m i quan h ch t ch v i các
C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59 53
ng ư i (UDHR). Theo ó, m i ng ư i u có con ng ư i. Ví d , t do ngôn lu n là không th
quy n t do ngôn lu n và bày t ý ki n; k c t thi u ư c h ư ng các quy n t do h i h p và
do b o l ưu quan i m mà không b can thi p; l p h i, và th c hi n quy n b u c .
c ng nh ư t do tìm ki m, ti p nh n và truy n bá Tuy nhiên, c ng nh ư Bình lu n chung s 10
các ý t ư ng và thông tin b ng b t k ph ươ ng tr ư c ây, Bình lu n chung s 34 ã kh ng nh
ti n truy n thông nào và không có gi i h n v quy n t do bi u t có th ph i ch u nh ng h n
biên gi i. ch nh t nh. Nh ng h n ch ó ph i ư c quy
Ti p ó, i u 19 và 20 Công ư c qu c t v nh trong pháp lu t và ch nh m các m c
các quy n dân s , chính tr (ICCPR) tái kh ng ích nh ư nêu Kho n 3 i u 19. Theo ó:
nh l i n i dung quy n này. Theo i u 19 "Vi c th c hi n nh ng quy n quy nh t i m c
ICCPR, m i ng ư i u có quy n gi quan i m 2 c a i u này (quy n t do ngôn lu n), kèm
c a mình mà không ai ư c can thi p. làm theo nh ng ngh a v và trách nhi m c bi t.
rõ thêm nh ng n i dung c a i u 19 ICCPR, Do ó có th là i t ư ng ch u m t s h n ch
y ban Nhân quy n ã thông qua Bình lu n nh t nh, tuy nhiên, nh ng h n ch này ph i
chung s 10 t i phiên h p l n th 19 n m ư c pháp lu t quy nh và c n thi t : a)
1983[4]. G n ây nh t, t ngày 11 n nh m tôn tr ng quy n ho c uy tín c a ng ư i
29/7/2011, nh ng n i dung c a i u 19 ã ư c khác; b) nh m b o v an ninh qu c gia, ho c
hư ng d n c th t i Bình lu n chung s 34 t i tr t t công c ng, s c kh e ho c o c c a
k h p th 102 c a y ban (Bình lu n chung s công chúng”. S bi n minh c a các gi i h n ó
34 này thay th bình lu n chung s 10 tr ư c ư c lí gi i b i các l i ích an ninh qu c gia,
ây). Có th tóm t t m t s i m quan tr ng toàn v n lãnh th hay an toàn công c ng; ng n
c a Bình lu n chung s 34 nh ư sau: ng a r i lo n, t i ph m, b o v s c kh e hay
- y ban Nhân quy n kh ng nh trong o c; b o v danh d và quy n c a ng ư i
Bình lu n chung s 34 r ng quy n ư c gi khác; ng n ng a ti t l thông tin m t, hay duy
quan i m c a mình và quy n t do ngôn lu n trì quy n l c và tính công b ng c a t ư pháp.
là i u ki n không th thi u cho s phát tri n M t s Công ư c Nhân quy n khu v c c ng
y c a m i ng ư i. Chúng r t c n thi t cho th a nh n quy n t do ngôn lu n, hay t do
b t c xã h i nào và t o thành n n t ng v ng bi u t. Quy n này ư c kh ng nh t i i u
ch c cho t t c các xã h i t do và dân ch . Hai 10 Hi p ư c Châu Âu v Nhân quy n
quy n này liên quan ch t ch v i nhau b i l t (European Convention on Human Rights),
do ngôn lu n s cung c p ph ươ ng ti n trao Kho n 13 Công ư c châu M v Nhân quy n
i và phát tri n các ý ki n. (American Convention on Human Rights), i u
- T do ngôn lu n là m t i u ki n c n thi t 9 c a Hi n ch ươ ng châu Phi v quy n con
cho vi c th c hi n các nguyên t c minh b ch và ng ư i (African Charter on Human and Peoples'
trách nhi m gi i trình, ây là các nguyên t c Rights) Trong lu t v ti p c n thông tin c a
c n thi t cho vi c thúc y và b o v nhân nhi u qu c gia hi n nay có quy nh hàng ch c
quy n. Có m t s các i u kho n khác có n i lo i thông tin không ư c ti p c n, không ư c
dung m b o quy n ư c gi quan i m c a công b hay truy n bá, n u vi ph m s b pháp
mình và quy n t do ngôn lu n, ó là các i u lu t nghiêm tr . Tuy nhiên, nhi u th l c
18, 17, 25 và 27. Hai quy n này là c ơ s ph ươ ng Tây ã ph t l nh ng quy nh này
th c hi n y m t lo t các quy n khác c a ho c c ý, ho c vô ý và coi các h n ch ó là vi
54 C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59
ph m nhân quy n. L p tr ư ng c a Vi t Nam v do bi u tình, phù h p v i l i ích c a ch ngh a
v n này là r t rõ ràng; ó là, tuân th Công xã h i và c a nhân dân. Nhà n ư c t o i u ki n
ư c c a Liên h p qu c và áp d ng các quy nh v t ch t c n thi t công dân s d ng các
c a Công ư c ó vào i u ki n c th c a mình. quy n ó. Không ai ư c l i d ng các quy n t
Vi t Nam là thành viên c a Công ư c qu c do dân ch xâm ph m l i ích c a Nhà n ư c
t v các quy n dân s , chính tr n m 1982. và c a nhân dân”. Hi n pháp 1992 và 2013
Vi c n i lu t các quy nh c a Công ư c vào h m t l n n a kh ng nh ây là quy n c ơ b n
th ng pháp lu t qu c gia ư c Vi t Nam th c c a công dân v i ghi nh n công dân có quy n
hi n theo nh ng l trình nh t nh. Quy n t do t do ngôn lu n, t do báo chí; có quy n ư c
ngôn lu n là m t trong nh ng quy n quan tr ng thông tin; có quy n h i h p, l p h i, bi u tình
c a con ng ư i. B i v y, quy n này ư c b o v theo quy nh c a pháp lu t.
không ch c p o lu t có giá tr pháp lý Nh ư v y, có th nh n th y quy n t do
cao nh t c a qu c gia là Hi n pháp mà còn ngôn lu n ã ư c qui nh ngay t b n Hi n
ư c chi ti t hóa trong các v n b n lu t c a pháp u tiên và ư c c th hóa trong t t c
Vi t Nam. Ngay t b n Hi n pháp u tiên c a các b n Hi n pháp sau này. V i t ư cách là v n
nư c Vi t Nam dân ch c ng hòa n m 1946, b n pháp lý có giá tr cao nh t, Hi n pháp còn
quy n t do ngôn lu n ã ư c c p t i i u quy nh rõ trách nhi m c a Nhà n ư c trong
10 nh ư sau: vi c ph i t o i u ki n v t ch t c n thi t
“Công dân Vi t Nam có quy n: công dân th c hi n các quy n con ng ư i c ơ
b n, trong ó có quy n t do ngôn lu n. i v i
- T do ngôn lu n
m i cá nhân, không ai ư c l i d ng các quy n
- T do xu t b n
t do dân ch xâm ph m l i ích c a Nhà
- T do t ch c và h i h p nư c và c a nhân dân.
- T do tín ng ư ng Quy n t do ngôn lu n ư c c th hóa
- T do c ư trú, i l i trong n ư c và ra n ư c trong i u 4 Lu t Báo chí (ban hành n m 1989,
ngoài”. ư c s a i b sung n m 1999) c a n ư c
n Hi n pháp 1959, quy n t do ngôn C ng hòa xã h i ch ngh a Vi t Nam. Ngay
lu n ti p t c ư c tái kh ng nh trong i u 25 trong L i nói u ã nêu rõ Lu t Báo chí ra i
và quy nh trách nhi m c a Nhà n ư c trong b o m quy n t do báo chí, quy n t do
vi c m b o quy n này trong th c t . i u 25 ngôn lu n trên báo chí c a công dân, phù h p
ghi rõ: “Công dân n ư c Vi t Nam dân ch c ng v i l i ích c a ch ngh a xã h i và c a nhân
hoà có các quy n t do ngôn lu n, báo chí, h i dân. ng th i, “ Nhà n ư c t o i u ki n thu n
h p, l p h i và bi u tình. Nhà n ư c b o m l i công dân th c hi n quy n t do báo chí,
nh ng i u ki n v t ch t c n thi t công dân quy n t do ngôn lu n trên báo chí và báo
ư c h ư ng các quy n ó”. Hi n pháp 1980 chí phát huy úng vai trò c a mình. Báo chí,
ti p t c ghi nh n quy n t do ngôn lu n v i nhà báo ho t ng trong khuôn kh pháp lu t
nh ng quy nh chi ti t h ơn v c ơ ch th c và ư c Nhà n ư c b o h ; không m t t ch c,
hi n, trách nhi m c a Nhà n ư c trong vi c b o cá nhân nào ư c h n ch , c n tr báo chí, nhà
m quy n này. i u 67 Hi n pháp 1980 qui báo ho t ng. Không ai ư c l m d ng quy n
nh: “Công dân có các quy n t do ngôn lu n, t do báo chí, quy n t do ngôn lu n trên báo
t do báo chí, t do h i h p, t do l p h i, t chí xâm ph m l i ích c a Nhà n ư c, t p th
C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59 55
và công dân. Báo chí không b ki m duy t tr ư c 2- Không ư c kích ng b o l c, tuyên
khi in, phát sóng”.[5] ây là nh ng quy nh truy n chi n tranh, gây h n thù gi a các dân t c.
c th nh t, th hi n s tôn tr ng, th a nh n các 3- Không ư c ti t l bí m t Nhà n ư c.
quy n con ng ư i c ơ b n c a công dân, trong ó
4- Không ư c ưa tin sai s th t, xuyên
có quy n t do ngôn lu n.
t c, vu kh ng.”
Lu t Báo chí (1989) ã tách m t ph n c a
Nh ư v y, bên c nh các quy nh v quy n
i u 69 ( Hi n pháp 1992) hình thành các quy
t do ngôn lu n, pháp lu t Vi t Nam c ng quy
nh c th v quy n t do báo chí v i hai n i
nh rõ các hành vi b nghiêm c m nh m m
dung “quy n t do báo chí” và “quy n t do
b o quy n và l i ích c a Nhà n ư c c ng nh ư
ngôn lu n trên báo chí”. Theo ó, công dân có
c a công dân. i u ó phù h p v i các quy
quy n ư c thông tin qua báo chí v m i m t
nh c a pháp lu t qu c t , c th là Công ư c
c a tình hình t n ư c và th gi i c ng nh ư ti p
qu c t v các quy n dân s , chính tr n m
xúc, cung c p thông tin cho c ơ quan báo chí và
1966. Vi c ghi nh n quy n t do ngôn lu n c a
nhà báo; g i tin, bài, nh và tác ph m khác cho
công dân trong pháp lu t n ư c ta, m t m t th
báo chí mà không ch u s ki m duy t c a t
hi n òi h i n i t i v phát tri n t do c a con
ch c, cá nhân nào và ch u trách nhi m tr ư c
ng ư i Vi t Nam; m t khác, th hi n s th c thi
pháp lu t v n i dung thông tin. c bi t, công
cam k t c a n ư c ta khi gia nh p các công ư c
dân có quy n phát bi u ý ki n v tình hình t
qu c t v quy n con ng ư i. Theo ó, quy n t
nư c và th gi i; tham gia ý ki n xây d ng và
do ngôn lu n là quy n c a con ng ư i, là giá tr
th c hi n ư ng l i, ch tr ươ ng, chính sách c a
mang tính ph quát ư c th a nh n chung và
ng, pháp lu t c a Nhà n ư c ( i u 4). i
r ng rãi. Trong ý ngh a tích c c c a nó, cá nhân
v i các c ơ quan báo chí, các c ơ quan ph i có
khi bày t ý ki n c a mình là mong mu n ư c
trách nhi m i v i các t ch c c a ng, c ơ
ng ư i khác, ư c xã h i bi t n cùng bàn
quan Nhà n ư c, t ch c xã h i và thành viên
lu n, gi i quy t các v n xã h i t ra.
c a các t ch c ó. i u ó th hi n c th
Quy n ư c thông tin là c ơ s th c hi n
vi c c ơ quan báo chí có trách nhi m :
quy n làm ch , trong ó quy n ư c thông tin
“1- ng, phát sóng tác ph m, ý ki n c a
v ho t ng c a Nhà n ư c c ng óng góp m t
công dân; trong tr ư ng h p không ng, phát
ph n r t quan tr ng. i u này ã ư c th ch
sóng ph i tr l i và nói rõ lý do;
hóa m t ph n b ng nh ng qui nh v vi c công
2- Tr l i ho c yêu c u t ch c, ng ư i có khai, minh b ch ho t ng c a b máy nhà
ch c v tr l i b ng th ư ho c trên báo chí v nư c trong Lu t báo chí, Lu t th c hành ti t
ki n ngh , khi u n i, t cáo c a công dân g i ki m, ch ng lãng phí, Lu t phòng ch ng tham
n.” ( i u 5) nh ng, trong các ngh nh ban hành qui ch
Quy n t do ngôn lu n là quy n h n ch . Vì dân ch c ơ s , qui ch công khai tài chính
v y, i u 10 quy nh nh ng i u không ư c công...
thông tin trên báo chí, bao g m: Các v n b n pháp lu t ó ư c th c hi n ã
1- Không ư c kích ng nhân dân ch ng phát huy tác d ng nh t nh, ng th i c ng
Nhà n ư c CHXHCN Vi t Nam, phá ho i kh i làm b c l nh ng m t b t c p v th ch . Vi c
oàn k t toàn dân. cung c p thông tin cho dân ư c qui nh trong
nhi u v n b n, còn thi u tính hoàn ch nh, ng
56 C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59
b , ch ưa áp ng y các yêu c u c a dân. in, 646 t p chí và 01 hãng thông t n qu c gia
Ví d : ch ưa qui nh rõ trách nhi m c th c a (t ng 07 c ơ quan báo chí in so v i n m 2013);
cơ quan và công ch c trong vi c cung c p 98 báo, t p chí i n t (t ng 06 báo, t p chí
thông tin và tr l i báo chí; ch ưa có qui ch rõ i n t so v i n m 2013); 67 ài phát thanh,
ràng v vi c h p báo, c ng ư i phát ngôn; ch ưa truy n hình Trung ươ ng và a ph ươ ng; 180
qui nh c th các hình th c ch tài khi c ơ kênh phát thanh, truy n hình trong n ư c và 40
quan và công ch c vi ph m qui ch cung c p kênh phát thanh, truy n hình n ư c ngoài;[6]
thông tin cho dân. ây là m t nguyên nhân 05 ơ n v phát sóng truy n hình s m t t và
khi n d ư lu n xã h i và vi c ưa tin trên báo có 03 nhà cung c p d ch v truy n hình v tinh; 27
nh ng tr ư ng h p không chính xác vì thi u nhà cung c p d ch v truy n hình cáp. S lư ng
thông tin chính th c c a c ơ quan có trách nhi m. thuê bao truy n hình s m t t t 7.000.000,
t ng g p ôi so v i n m 2013; 973.000 thuê bao
truy n hình s v tinh và 4.300.000 thuê bao
3. Vi ệt Nam với vi ệc tôn tr ọng và b ảo đả m truy n hình cáp. So v i các qu c gia khác, Vi t
th ực hi ện quy ền t ự do ngôn lu ận Nam có s l ư ng ng ư i dùng internet nhi u th
8 trong khu v c châu Á và ng v trí th 3
ng và Nhà n ư c Vi t Nam luôn tôn tr ng khu v c ông Nam Á[7]. Vi t Nam hi n có g n
và b o m các quy n con ng ư i, trong ó có 18 nghìn nhà báo ư c c p th Nhà báo và h ơn
quy n t do báo chí, t do ngôn lu n c a công 19 nghìn h i viên nhà báo cùng c ng tác viên
dân. C ng nh ư nhi u qu c gia khác, gi gìn trên kh p c n ư c. ây chính là l c l ư ng quan
k c ươ ng, m b o s n nh, Nhà n ư c Vi t tr ng, góp ph n ph n ánh m t cách trung th c
Nam không cho phép l i d ng quy n t do tình hình kinh t - xã h i c a t n ư c, luôn i
ngôn lu n tuyên truy n, kích ng l t u trong u tranh phòng, ch ng tham nh ng,
chính quy n, phá ho i kh i i oàn k t toàn quan liêu, lãng phí.
dân t c. Trong quá trình xây d ng Nhà n ư c
Th c t cho th y, báo chí Vi t Nam ã góp
pháp quy n XHCN, m i ho t ng c a xã h i
ph n th a mãn nhu c u v n hóa tinh th n c a
ư c qu n lý và i u ch nh theo lu t pháp.
nhân dân, ng th i xu t, ph n bi n m t
Vi t Nam, m i ng ư i u bình ng tr ư c pháp
cách khoa h c v các ch tr ươ ng, ư ng l i c a
lu t, n u vi ph m pháp lu t u b x ph t theo
Ð ng, chính sách, pháp lu t c a Nhà n ư c.
quy nh; pháp lu t ph i ư c th ư ng tôn,
Nhi u v vi ph m pháp lu t, nhi u hành vi
không ai ng ngoài pháp lu t, ng trên pháp
tham nh ng ã b báo chí phát hi n. Báo chí
lu t. Th c t Vi t Nam, không có phóng viên
th t s là công c b o v l i ích xã h i, b o v
hay nhà báo nào b b tù mà ch có ng ư i vi ph m
quy n c a ng ư i dân. Tuy nhiên, m t s cá
pháp lu t b x lý theo quy nh c a pháp lu t.
nhân, t ch c thi u thi n chí ã c tình xuyên
T khi ti n hành công cu c i m i toàn t c s th t, phê phán Vi t Nam không có “t do
di n t n ư c n m 1986 n nay, ng và Nhà ngôn lu n”, “t do báo chí” v i c : “Vi t Nam
nư c Vi t Nam luôn dành s quan tâm c bi t không có báo chí t ư nhân”. H không nh n th y
n phát tri n báo chí và các ph ươ ng ti n thông ho c c ý không hi u r ng báo chí Vi t Nam
tin i chúng. Theo s li u c a c ơ quan ch c là c ơ quan ngôn lu n c a ng và Nhà n ư c và
n ng, n tháng 3 n m 2015, Vi t Nam có 845 các t ch c chính tr xã h i ngh nghi p. H u
cơ quan báo chí in, trong ó có 199 c ơ quan báo h t các b , ban ngành, oàn th t Trung ươ ng
C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59 57
t i a ph ươ ng , các h i ngh nghi p, các thành hơn quy n t do ngôn lu n, trong ó có t do
ph n trong xã h i u có t báo riêng c a mình. báo chí, c n ph i xem xét nh m n i lu t hóa t t
M i ng ư i dân u có quy n t nguy n hơn Công ư c qu c t v các quy n dân s -
v ng và óng góp ý ki n trên t t c l nh v c c a chính tr c ng nh ư nh m làm chi ti t h ơn các
i s ng xã h i thông qua các ph ươ ng ti n i u kho n v quy n con ng ư i ư c quy nh
thông tin i chúng, trong ó có báo chí. Chính trong Hi n pháp 2013. B i l vi c b o m
vì l ó, b n thân các giai c p, giai t ng xã h i quy n con ng ư i không ch vì s cam k t v i
Vi t Nam t th y không có nhu c u xu t b n c ng ng qu c t mà chính vì m c tiêu, lý
báo chí t ư nhân. Rõ ràng, nh ng gì mà t ch c tư ng c a ng ta. Báo cáo chính tr c a Ban
"Phóng viên không biên gi i" ã nêu trong cái Ch p hành Trung ươ ng ng khoá X t i i
g i là “Báo cáo th ư ng niên” hay nh ng vu cáo h i i bi u toàn qu c l n th XI c a ng ã
tr ng tr n c a Freedom House và m t s t ra ph ươ ng h ư ng, nhi m v phát tri n t
ch c, cá nhân n ư c ngoài cho r ng Vi t Nam nư c, trong ó nh n m nh vi c phát tri n h
không có t do báo chí, b h n ch và ng n c m th ng thông tin i chúng, góp ph n m b o
s d ng m ng internet là hoàn toàn trái ng ư c quy n ư c thông tin và phát bi u ý ki n c a
v i th c t Vi t Nam. Nh ng thông tin b a t mình nh ư sau: “Chú tr ng nâng cao tính t ư
này càng cho th y các th l c ph n ng ngày tư ng, phát huy m nh m ch c n ng thông tin,
càng ra s c s d ng m i ph ươ ng th c, th o n giáo d c, t ch c và ph n bi n xã h i c a các
ch ng phá Vi t Nam trên l nh v c t ư t ư ng, v n ph ươ ng ti n thông tin i chúng vì l i ích c a
hoá nh m h n ch s phát tri n và h i nh p c a nhân dân và t n ư c; kh c ph c xu h ư ng
Vi t Nam. th ươ ng m i hoá, xa r i tôn ch , m c ích trong
Âm m ưu, th o n c a các th l c ph n ho t ng báo chí, xu t b n Phát tri n và m
ng l i d ng quy n t do ngôn lu n, báo chí r ng vi c s d ng internet, ng th i có bi n
nh m xuyên t c s th t, làm suy gi m ni m tin pháp qu n lý, h n ch m t tiêu c c, ng n ch n
c a nhân dân i v i ch , gây m t n nh có hi u qu các ho t ng l i d ng internet
chính tr , t ng b ư c i n xóa b ch truy n bá t ư t ư ng ph n ng, l i s ng không
XHCN và Nhà n ư c c a nhân dân ta c n ph i lành m nh”
ư c nh n di n và u tranh kiên quy t. Nh ng góp ph n hoàn thi n h ơn các thi t ch
hành vi c tình l i d ng dân ch , t do ngôn nh m b o m t t h ơn quy n t do ngôn lu n,
lu n, t do báo chí công khai ch ng ng, Vi t Nam c n nghiên c u th c hi n m t s ki n
Nhà n ư c, i ng ư c l i l i ích qu c gia, dân t c ngh sau: Th ứ nh ất, nghiên c u s a i và hoàn
u b x lý bình ng, nghiêm minh theo quy thi n Lu t Báo chí nh m góp ph n th c hi n t t
nh a pháp lu t. hơn quy n t do ngôn lu n, t do báo chí c a
Tuy nhiên, chúng ta c ng c n nh n th c sâu công dân. Quá trình th c hi n Lu t Báo chí (s a
s c h ơn n a vi c xây d ng và hoàn thi n h i n m 1999) bên c nh m t tích c c, còn b c
th ng pháp lu t nh m m c ích vì con ng ư i, l h n ch nh ư: Ch ưa i u ch nh k p th i nh ng
b o m các quy n c ơ b n c a con ng ư i là yêu v n m i n y sinh nh t là khi các lo i hình
c u c p thi t nh m áp ng yêu c u th c ti n và báo chí phát tri n nhanh chóng. Bên c nh ó, s
s nghi p xây d ng, hoàn thi n Nhà n ư c pháp phát tri n và h i t v công ngh gi a vi n
quy n xã h i ch ngh a Vi t Nam. Khi xây thông, truy n thông và Internet di n ra m nh
d ng và hoàn thi n pháp lu t nh m m b o t t m , nhi u quy nh c a Lu t Báo chí hi n hành
58 C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59
ã không còn phù h p. Th ứ hai , nghiên c u do ngôn lu n và ti n hành qu n lý nhà n ư c i
ban hành Lu t Ti p c n thông tin. ây là c ơ s v i các thông tin trên m ng trong gi i quy t các
pháp lý quan tr ng th c hi n quy n t do v n kinh t , xã h i c n ph i ư c t o l p và
ngôn lu n c a nhân dân. Tr ng tâm c a o lu t hoàn thi n. ây là nhi m v lâu dài và c n thi t
s gi i quy t hài hoà m i quan h gi a qu n lý quy n t do ngôn lu n th c s ư c m b o
thông tin nói chung và quy n t do ngôn lu n th c hi n trong th c ti n. Chúng ta tin t ư ng
c a công dân, trong ó, v trí c a quy n t do r ng, t quan i m, chính sách úng n c a
ngôn lu n c a công dân ph i ư c t lên hàng Nhà n ư c Vi t Nam v t do ngôn lu n và t
u. C n xác nh rõ ph m vi i u ch nh c a do báo chí, m i ng ư i dân Vi t Nam ã, ang
Lu t Ti p c n thông tin. D th o Lu t nên quy và s ư c h ư ng các quy n này ngày càng y
nh rõ v ph m vi thông tin ư c ti p c n; h ơn, t ó có nh ng óng góp thi t th c vào
trách nhi m c a các c ơ quan nhà n ư c trong s phát tri n chung c a xã h i.
vi c b o m ti p c n thông tin; quy n, ngh a
v c a ng ư i yêu c u ti p c n thông tin; hình
th c, trình t , th t c ti p c n thông tin và c ơ Tài li ệu tham kh ảo
ch b o m vi c ti p c n thông tin. Th ứ ba,
[1] Andrew Puddephatt, Freedom of Expression - The
m b o quy n t do ngôn lu n c a công dân essentials of Human Rights, Hodder Arnold,
ư c th c hi n c ng nh ư ti p c n thông tin trên 2005, tr.128.
internet và ng n ch n, x lý nghiêm, k p th i [2] Melvin Urofsky, A March of Liberty: A
các thông tin x u, c n xác nh rõ bên c nh vi c Constitutional History of the United States,
Volume 1: From the Founding to 1900, Oxford
cao trách nhi m chính tr và o c c a University Press, 2011.
ng ư i dân, c n th c thi m t ch trách nhi m [3] Vi n Nghiên c u Quy n con ng ư i, Các v n ki n
pháp lý nghiêm minh và k p th i, trên nguyên qu c t v quy n con ng ư i, Nxb CTQG, Hà N i,
t c, các thông tin ư c ưa ra ph i m b o tôn 2002.
[4] Vi n Nghiên c u quy n con ng ư i, Bình lu n và
tr ng s th t khách quan, ng th i nh ng khuy n ngh chung c a các y ban Công ư c
thông tin ó không ư c xâm ph m n l i ích thu c Liên hi p qu c v quy n con ng ư i, NXB
chính áng c a ng ư i khác không xâm ph m Công an nhân dân, 2008.
n an ninh qu c gia, tr t t công c ng, s c [5] Lu t Báo chí, 1989.
[6] Cao c Thái, T do báo chí v i nhi m v n
kh e c ng ng, o c xã h i. Bên c nh ó, nh chính tr và gi gìn b n s c v n hóa dân t c,
Nhà n ư c c n x lý m nh các hành vi vi ph m T p chí Qu c phòng toàn dân i n t , c p nh t
pháp lu t v thông tin trên m ng internet. Trách ngày 25 tháng 2 n m 2015 t i
nhi m pháp lý là m t bi n pháp c n thi t và có chi-voi-nhiem-vu-on-dinh-chinh-tri-va-giu-gin-
tác d ng trong u tranh phòng, ch ng vi c ban-sac-van-hoa-dan-toc/7049.html .
th c hi n thái quá quy n t do ngôn lu n. [7] Bài phát bi u c a B tr ư ng Nguy n B c S ơn -
B Thông tin và Truy n thông t i L k ni m 70
Quy n t do ngôn lu n s ư c th c hi n n m ngày truy n th ng ngành B ưu i n Vi t Nam
t t h ơn trong m t xã h i lành m nh. Vì v y, ngày 14/8/2015 t i Hà N i.
m t môi tr ư ng t t cho vi c th c hi n quy n t
C.T.T. H ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 31, S 3 (2015) 51-59 59
The Incoporation of Provisions of International Law on the
Right to Freedom of Speech in Vietnam
Chu Th Thúy H ng
Vietnamese Institute For Human Rights, Ho Chi Minh National Political Academy,
135 Nguy n Phong S c, a Tân, C u Gi y, Hanoi, Vietnam
Abstract: The International Covenant on civil and political rights (1966) confirmed the right to
freedom of speech as an important human right. Vietnam became a member of this Convention since
1982. The incoporation the provisions of the Convention into Vietnamese law is implemented in
certain routes. That process expresses the requirement of free development of the Vietnamese people
and the country's commitment to the international conventions on human rights. This paper contributes
to understand the basic theoretical issues about the right to freedom of speech, while research the
process of incoporation the international law on the right to freedom of speech into domestic law and
implementation this right in practice of Vietnam, then to suggest some recommendations for better
ensuring the right to freedom of speech in Vietnam.
Keywords: Human rights, Freedom of speech, Right to freedom of speech, Incorporation.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
viet_nam_voi_viec_noi_luat_hoa_quy_dinh_cua_phap_luat_quoc_t.pdf
