Tài liệu chuyên đề Tài chính và quản lý tài chính nâng cao

1Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o PGS.TS. Vò v¨n ninh Häc viÖn tµi chÝnh An Tµi chÝnh vµ qu¶n lý tµi chÝnh n©ng cao Chuyªn ®Ò Néi dung  1. Vai trß cña qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp  2. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn  3. Rñi ro vµ tû suÊt sinh lêi  4. §Þnh gi¸ chøng kho¸n  5. Dù b¸o nhu cÇu tµi chÝnh  6. §¸nh gi¸ vµ lùa chän dù ¸n ®Çu t  7. Nguån vèn cña doanh nghiÖp  8. Chi phÝ sö dông vèn vµ hÖ thèng ®ßn bÈy  9. Qu¶n lý vèn kinh doanh trong DN  10. Ph©n phèi lîi nhuËn cña DN  11. §Þnh gi¸ doanh nghiÖp 2Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o Vai trß vµ môc tiªu cña qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp I.Tµi chÝnh doanh nghiÖp vµ vai trß cña nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh 1.1. Tµi chÝnh doanh nghiÖp Quan s¸t mét doanh nghiÖp ta thÊy: Ho¹t ®éng §Çu t Ho¹t ®éng - Kinh doanh - Tµi chÝnh Doanh nghiÖp C¸c chñ thÓ kinh tÕ C¸c chñ thÓ kinh tÕ Quü tiÒn tÖ T¹o lËp sö dông Dòng tiền vào Dòng tiền ra 3Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o 1.2.Vai trß cña Nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh - Vai trß cña nhµ qu¶n trÞ tµi chÝnh thÓ hiÖn th«ng qua viÖc ®iÒu hµnh luång tiÒn vµo vµ luång tiÒn ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vai trß ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: TI CHNH CỦA DOANH NGHIỆP TIỀNHoạt động của công ty Thị trường tài chính (1) Tiền huy động từ các nhà đầu tư (1) (2) Tiền đầu tư vào doanh nghiệp (2) (3) Tiền thu được từ quá trình hoạt động (3) (4a) Tiền tái đầu tư (4a) (4b) Tiền trả cho nhà đầu tư (4b) 4Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp Giám đốc Tài chính Hoạt động của công ty Thị trường tài chính (1) Huy động tiền từ các nhà đầu tư (1) (2) Đầu tư tiền vào doanh nghiệp (2) (3) Thu tiền từ quá trình hoạt động (3) (4a) Sử dụng tiền để tái đầu tư (4a) (4b) Chi trả tiền cho nhà đầu tư (4b) KINH TẾ TÀI CHÍNH Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Cần bao nhiêu vốn và lấy từ nguồn nào? Đầu tư vốn vào đâu và thu được bao nhiêu LN Phân phối LN như thế nào? VAI TRß GI¸M ®èc tµi chÝnh Sản xuất cho ai? 5Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o S¬ ®å néi dung qu¶n trÞ tµi chÝnh Môc tiªu cña doanh nghiÖp tèi ®a hãa gi¸ trÞ thÞ trêng cña c«ng ty C¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh doanh nghiÖp chñ yÕu .Ph©n phèi nguån lùc cã h¹n nh thÕ nµo vµo c¸c dù ¸n ®Çu t (Investment Decisions) .Huy ®éng vèn nh thÕ nµo ®Ó tµi trî cho c¸c dù ¸n ®îc lùa chän (Financing Decisions) .Ph©n phèi lîi nhuËn nh thÕ nµo? (Dividend Decisions) B¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c hÖ sè tµi chÝnh Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn M« h×nh ®¸nh gi¸ rñi ro vµ sinh lêi QuyÒn chän C¸c c«ng cô chñ yÕu cña qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp C¸c quyÕt ®Þnh tµi chÝnh chñ yÕu - QuyÕt ®Þnh tµi chÝnh dµi h¹n: + QuyÕt ®Þnh ®Çu t vèn + QuyÕt ®Þnh tµi trî vèn + QuyÕt ®Þnh ph©n phèi lîi nhuËn - QuyÕt ®Þnh tµi chÝnh ng¾n h¹n: + QuyÕt ®Þnh b¸n chÞu + QuyÕt ®Þnh chiÕt khÊu thanh to¸n + QuyÕt ®Þnh dù tr÷ vèn tån kho + QuyÕt ®Þnh dù tr÷ vèn b»ng tiÒn + QuyÕt ®Þnh khÊu hao TSC§ + QuyÕt ®Þnh trÝch lËp dù phßng 6Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o VÞ trÝ cña gi¸m ®èc tµI chÝnh trong Doanh nghiÖp Giám đốc kinh doanh Giám đốc tài chính (CFO) Giám đốc sản xuất Kế toán trưởngTrưởng phòng tài chính Đầu tư vốn và quản lý sử dụng vốn Phân phối lợi nhuận Phân tích và lập kế hoạch tài chính Huy động vốn Lập Báo cáo tài chính Kế toán quản trị Kiểm soát nội bộ Kế toán tài chính Tổng Giám đốc (CEO) Hội đồng quản trị 7Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o KẾ TOÁN và QT TÀI CHÍNH II.ThÞ trêng tµi chÝnh * Các loại thị trường tài chính + Căn cứ vào thời hạn luân chuyển vốn: Gồm có Thị trường tiền tệ và thị trường vốn. + Căn cứ vào cơ cấu thị trường: Gồm có thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp. + Căn cứ vào tính chất chuyên môn hóa của thị trường: Gồm có Thị trường công cụ nợ, thị trường công cụ vốn và thị trường công cụ phái sinh. 8Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o II.ThÞ trêng tµi chÝnh * Các công cụ tài chính: Do thị trường tài chính được chia thành thị trường vốn và thị trường tiền tệ, nên mỗi thị trường sẽ giao dịch các loại công cụ tài chính khác nhau. - Thị trường vốn thường giao dịch các loại công cụ chủ yếu: Trái phiếu, cổ phiếu. - Thị trường tiền tệ thường giao dịch các loại công cụ sau: Tín phiếu kho bạc, chứng chỉ tiền gửi, thương phiếu... II. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 9Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn  Cã 3 lý do lµm cho tiÒn cã gi¸ trÞ thêi gian: + Do l¹m ph¸t + Do rñi ro + Do c¬ héi ®Çu t => Mét ®ång ngµy h«m nay cã gi¸ trÞ h¬n mét ®ång cña ngµy mai I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 1.L·i ®¬n, l·i kÐp VÝ dô 1: Mét ngêi mua tr¸i phiÕu ChÝnh phñ víi sè tiÒn 10 triÖu ®ång víi l·i suÊt 10%/n¨m, thêi h¹n 2 n¨m. H·y x¸c ®Þnh: a. Tæng sè tiÒn l·i ngêi ®ã nhËn ®îc trong 2 n¨m (ngêi ®ã nhËn tiÒn l·i hµng n¨m) b. Tæng sè tiÒn l·i ngêi ®ã nhËn ®îc sau 2 n¨m (kh«ng nhËn tiÒn l·i hµng n¨m). 10Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn Bµi gi¶I a. TiÒn l·i n¨m 1 = 10 x 10% = 1 triÖu ®ång TiÒn l·I n¨m 2 = 10 x 10% = 1 triÖu ®ång Tæng tiÒn l·I = 2 triÖu ®ång b. TiÒn l·i n¨m 1 = 10 x 10% = 1 triÖu ®ång TiÒn l·I n¨m 2 = (10+1) x 10% = 1,1 triÖu ®ång Tæng tiÒn l·I = 2,1 triÖu ®ång I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn  L·I ®¬n: I® = V0 x r x n  L·I kÐp: Ik = V0 (1+ r) n – V0 = V0 [(1+r) n – 1] Trong ®ã : V0 lµ sè vèn gèc r lµ l·I suÊt n lµ sè kú tÝnh l·I 11Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 2. GI¸ trÞ t¬ng lai VÝ dô 2: Mét ngêi mua tr¸i phiÕu ChÝnh phñ víi sè tiÒn 10 triÖu ®ång víi l·i suÊt 10%/n¨m, kú h¹n 2 n¨m. Hái tæng sè tiÒn mµ ngêi nµy nhËn ®îc sau 2 n¨m. BiÕt r»ng chÝnh phñ thanh to¸n tiÒn mét lÇn khi ®¸o h¹n. I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn  Bµi gi¶i vÝ dô 2:  FV2 = 10 (1+10%) 2 = 12,1 tr® 12Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn a. Gi¸ trÞ t¬ng lai cña mét kho¶n thu nhËp FVn = Vo (1+r) n FVn: lµ gi¸ trÞ t¬ng lai cña vèn ®Çu t Vo, r : gäi lµ l·i suÊt, (1+r)n: gäi lµ thõa sè l·i I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 2. GI¸ trÞ t¬ng lai VÝ dô 3: ¤ng A cßn 5 n¨m n÷a lµ vÒ hu. Ngêi nµy thÊy r»ng kh«ng thÓ nhê cËy vµo ®øa con trai h háng cña m×nh nªn ®· ©m thÇm göi tiÒn vµo ng©n hµng, sè tiÒn «ng nµy göi vµo mçi n¨m lµ 10tr® víi l·I suÊt lµ 10%/n¨m. H·y tÝnh tæng sè tiÒn mµ «ng A nhËn ®îc khi b¾t ®Çu vÒ hu? (gi¶ sö c¸c kho¶n tiÒn tr¶ vµo ®Çu n¨m) 13Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I. Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn  Bµi gi¶i vÝ dô 3:  FV5 = 10 (1+10%) 5 + 10 (1+10%)4 + 10 (1+10%)3 + 10 (1+10%)2 + 10 (1+10%)1 = 10 x 6,7125 = 67,125 tr® I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn b. Gi¸ trÞ t¬ng lai cña c¸c kho¶n tiÒn kh¸c nhau + Ph¸t sinh cuèi kú + Ph¸t sinh ®Çu kú 14Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn c. Gi¸ trÞ t¬ng lai cña mét chuçi tiÒn tÖ ®ång nhÊt + Ph¸t sinh ë cuèi kú + Ph¸t sinh ë ®Çu kú I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 3. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn tÖ VÝ dô 4: Mét ngêi muèn sau 5 n¨m n÷a sÏ cã mét kho¶n tiÒn lµ 100 tr®. VËy ngµy h«m nay ngêi ®ã ph¶i göi mét kho¶n tiÒn lµ bao nhiªu? BiÕt r»ng l·I suÊt lµ 10%/n¨m. 15Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn Bµi gi¶i: VÝ dô 4 PV = 100/(1+10%)5 = 62,092 tr® I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 3. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn tÖ a. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña mét kháan tiÒn PV : gäi lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i, FVn lµ kho¶n tiÒn ph¸t sinh ë t¬ng lai r : gäi lµ tû lÖ chiÕt khÊu hay tû lÖ hiÖn t¹i hãa lµ hệ số chiÕt khÊu 16Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn 3. Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn tÖ VÝ dô 5: Mét ngêi mua mét chiÕc xe t¶i vµ cho thuª, dù tÝnh sè tiÒn thu tõ cho thuª hµng n¨m (vµo cuèi n¨m) lµ 50 triÖu. Sau 3 n¨m cho thuª, gi¸ trÞ thanh lý lµ kh«ng ®¸ng kÓ. H·y tÝnh xem ngêi nµy nªn mua chiÕc xe t¶i víi gi¸ tèi ®a lµ bao nhiªu? BiÕt r»ng l·i suÊt lµ 10%/n¨m. I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn Bµi gi¶i: VÝ dô 5 PV = 50/(1+10%)1+ 50/(1+10%)2 + 50/(1+10%)3 = 45,45 + 41,3 + 37,5 = 124,3 tr® 17Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn b. Gi¸ trÞ hiªn t¹i cña mét chuçi tiÒn tÖ kh¸c nhau Gäi: Ci: kho¶n tiÒn ë thêi ®iÓm I + Ph¸t sinh ë cuèi kú: + Ph¸t sinh ë ®Çu kú: I .Gi¸ trÞ thêi gian cña tiÒn c. Gi¸ trÞ hiªn t¹i cña chuçi tiÒn tÖ ®ång nhÊt + Ph¸t sinh ë cuèi kú + Ph¸t sinh ë ®Çu kú 18Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o CÁC TRƯỜNG HỢP ỨNG DỤNG MỞ RỘNG 1. Trường hợp gửi lãi theo kỳ hạn nhỏ hơn 1 năm 2. Trường hợp quy đổi theo lãi suất tương đương 3. Lập lịch trả nợ đều nhau 4. Xác định lãi suất 5. Lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa T×nh huèng øng dông Tình huống 1: Một người gửi vào ngân hàng số tiền 100 triệu đồng. Người này chọn gửi kỳ hạn 6 tháng với lãi suất cho kỳ hạn 6 tháng là 6%/năm. Vậy nếu gửi trong thời hạn 5 năm người đó nhận được số tiền là bao nhiêu? 19Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o T×nh huèng øng dông Tình huống 2: Mét ngêi ®Çu t b¸n b¸nh trung thu, trong 2 th¸ng dù tÝnh ®¹t ®îc l·i suÊt lµ 2%. NÕu ®Çu t vµo ng©n hµng hiÖn nay lµ 13%/n¨m. VËy cã ngêi ®ã cã nªn ®Çu t b¸n b¸nh kh«ng? T×nh huèng øng dông Tình huống 3: C«ng ty X vay ng©n hµng Vietcombank 100 triÖu ngµy h«m nay. Hai bªn tho¶ thuËn sè tiÒn c«ng ty X ph¶i thanh to¸n cho Vietcombank trong 3 năm nh sau: Năm 1:30 triÖu, Năm 2: 40 triÖu, Năm 3: 50 triÖu. H·y x¸c ®Þnh l·i suÊt thùc tÕ cña kho¶n vay? 20Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o Bµi tËp thùc hµnh Tình huống 4: Mét ngêi göi vµo ng©n hµng 10.000.000 ®ång víi l·i suÊt 12%/n¨m trong thêi h¹n 2 n¨m. H·y x¸c ®Þnh tæng sè tiÒn l·i ngêi ®ã nhËn ®îc khi ®¸o h¹n? BiÕt r»ng hµng n¨m ngêi ®ã ®Òu nhËn l·i hµng n¨m. Bµi tËp thùc hµnh Tình huống 5: Mét tßa nhµ ®ang ®îc rao b¸n 10 tû ®ång, nÕu mua nhµ ngêi ®Çu t sÏ nhËn ®îc tiÒn cho thuª lµ 500 triÖu ®ång/n¨m, sau 5 n¨m cã thÓ b¸n víi gi¸ lµ 12 tû ®ång, hái nhµ ®Çu t nªn mua ng«i nhµ víi gi¸ nhiªu? BiÕt r»ng tû suÊt sinh lêi ®ßi hái lµ 10%/n¨m. 21Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o Bµi tËp thùc hµnh Tình huống 6: C«ng ty s÷a Vinamilk ®ang ®Þnh ®Çu t d©y chuyÒn SX s÷a chua víi sè vèn ®Çu t lµ 100 tû ®ång, dù tÝnh d©y chuyÒn mang l¹i dßng tiÒn thu vÒ hµng n¨m (c¶ gèc vµ l·i) lµ 20 tû ®ång, thêi gian ho¹t ®éng dù ¸n lµ 8 n¨m. L·i suÊt yªu cÇu lµ 12%/n¨m. h·y cho biÕt dù ¸n cã nªn ®Çu t kh«ng? Bµi tËp thùc hµnh Tình huống 7: Mét ngêi lao ®éng hµng n¨m nép BHXH víi sè tiÒn lµ 10 triÖu ®ång/n¨m vµ nép ®Òu trong 30 n¨m. L·i suÊt hµng n¨m æn ®Þnh ë møc 10%/n¨m. 1. H·y x¸c ®Þnh sè tiÒn (gèc + l·i) mµ BHXH cã ®îc tõ ngêi lao ®éng sau 30 n¨m? 2. Khi ngêi lao ®éng nghØ hu, nÕu nh ngêi nµy cã thÓ sèng thªm 30 tuæi th× mçi n¨m ngêi nµy ®îc nhËn mét sè tiÒn lµ bao nhiªu ®Ó ®Õn sau 30 n¨m lµ võa hÕt sè tiÒn ®ã. BiÕt r»ng l·i suÊt vÉn æn ®Þnh lµ 10%/n¨m. 22Tài liệu hướng dẫn ôn thi KTV 2015 t µ i c h Ýn h v µ q u ¶ n l ý t µ i c h Ýn h n © n g c a o Bµi tËp thùc hµnh Tình huống 8: Mét ngêi dù ®Þnh mua mét chiÕc xe t¶i sau ®ã cho thuª. Dù tÝnh sè tiÒn thu ®îc tõ cho thuª chiÕc xe t¶i ®ã hµng n¨m (tÝnh ®Õn cuèi n¨m) lµ 200 triÖu ®ång. Sau 3 n¨m ho¹t ®éng sÏ thanh lý chiÕc xe nµy víi gi¸ b¸n thanh lý dù kiÕn lµ 5 triÖu ®ång. H·y x¸c ®Þnh xem ngêi ®ã chØ cã thÓ mua chiÐc xe t¶i ®ã víi gi¸ tèi ®a bao nhiªu. BiÕt r»ng l·i suÊt ng©n hµng æn ®Þnh ë møc 10% /n¨m. Bµi tËp thùc hµnh Tình huống 9: Mét ngêi ®Þnh mua cæ phiÕu cña m«t c«ng ty cæ phÇn. Dù tÝnh cæ tøc hµng n¨m nhËn ®îc æn ®Þnh lµ 10.000 ®ång. Tû suÊt sinh lêi kú väng cña nhµ ®Çu t nµy lµ 10%/n¨m. H·y cho biÕt nhµ ®Çu t nµy h«m nay nªn mua cæ phiÕu víi gi¸ tèi ®a bao nhiªu?