Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin

ó quyết định. - Đơn vị đo là thời gian lao động. Có 2 loại tg-lđ: . Thời gian lđ cá biệt ? . Thời gian lđ xh – ct ? ---> Thước đo lượng giá trị là tg-lđ-xh-ct. – KN : Thời gian lđ- xh-ct, là thời gian cần thiết để sx- hh trong đk: . Hoàn cảnh xh bình thường, . Với trình độ chuyên môn trung bình . Cường độ lao động trung bình, . Năng suất lao động trung bình -Trong thực tế: thời gian lđ- xh- ct phù hợp với thời gian lđ cá biệt của những người cung ứng đại bộ phận lượng hh ấy trên thị trường. Vậy, trong nền sx-hh ai quyết định gía cả hh trên thị trường? Chaát gía trò HH laø LÑ Tröøu töôïng Keát tinh Trong HH Löôïng gía trò HH phuï thuoäc Vaøo löôïng LÑ Hao phí SX ra HH ñoù quyeát ñònh Löôïng LÑ ñöôïc Xaùc ñònh baèng Thôøi gian hao Phí LÑ XH Caàn thieát b – Các nhân tố ảnh hưởng tới lượng giá trị hàng hóa Có ba yếu tố cơ bản: - NSLĐ - CĐLĐ - LĐ giản đơn và lđ phức tạp. Năng suất lao động : Là năng lực sx của lđ . Được tính bằng: . Số lượng sản phẩm sx ra trong 1 đơn vị thời gian . Số lượng lđ hao phí để sx ra 1 đơn vị sản phẩm - Tăng NSLĐ: Tăng hiệu quả, năng lực sx của lđ. - Khi NSLĐ tăng: . Số lượng sản phẩm sx ra trong 1 đơn vị thời gian tăng . Số lượng lđ hao phí để sx ra 1 đơn vị sản phẩm giảm Các nhân tố ảnh hưởng đến NSLĐ: * Trình độ khéo léo trung bình của người lao động. * Mức độ phát triển của khoa học - kỹ thuật, công nghệ và mức độ ứng dụng những thành tựu đó vào sx. * Trình độ tổ chức quản lý, * Quy mô và hiệu suất của tư liệu sản xuất * Các điều kiện tự nhiên… - NSLĐ tăng lên , giá trị một đơn vị sp giảm xuống. * CƯỜNG ĐỘ LAO ĐỘNG. + Khái niệm: CĐLĐ, nói lên mức độ khẩn trương, nặng nhọc của lđ trong một đơn vị thời gian. . CĐLĐ được đo bằng sự tiêu hao lđ trong 1 đơn vị thời gian và thường được tính bằng số calo hao phí trong 1 đơn vị thời gian. . Tăng cđlđ : là tăng sự hao phí lđ trong 1 thời gian lđ nhất định. . CĐLĐ tăng, giá trị một đơn vị sản phẩm không đổi. + CĐLĐ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: . Trình độ tổ chức quản lý . Quy mô và hiệu suất của tư liệu sản xuất . Thể chất, tinh thần của người lao động…. Naêng Suaát LÑ Soá löôïng SP Ñôn vò th/gian Hao phí LÑ Ñôn vò SP Cöôøng Ñoä LÑ LÑ hao phí Ñôn vò th/gian PHÂN BIỆT TĂNG NSLĐ VÀ TĂNG CĐLĐ * Lao động giản đơn và lao động phức tạp - KN: . Lao động giản đơn là LĐ không qua huấn luyện, đào tạo. . Lao động phức tạp là LĐ phải qua huấn luyện đào tạo… ---> LĐ phức tạp là bội số của lđ giản đơn. ví dụ: - Khi trao đổi trên thị trường, người ta lấy lđ giản đơn làm căn cứ và quy tất cả lđ phức tạp về lđ giản đơn trung bình. ---> Định nghĩa đầy đủ lượng giá trị của hh: Vấn đề đặt ra : xác định lượng giá trị của hh để làm gì? Kêt luân: Khi llsx thay đởi ---> nslđ thay đổi ---> tg-lđ-xh-ct thay đổi ---> lượng giá trị hh thay đổi ---> biểu hiện qua giá cả thị trường thay đổi ---> cuối cùng dẫn đến kết quả gì ? * c – Cấu thành lượng giá trị hàng hóa LÑ SX Haøng hoùa LÑ cuï theå LÑ tröøu töôïng Bảo toà̀n giaù trò cuõ Taïo ra giaù trò môùi Giaù trò HH ( c + v + m ) Chi phí lao động SX hàng hóa = Cp. lao động quá khứ + Cp. lao động sống Lượng gt hàng hóa = gt cũ tái hiện (c) + gt mới được tạo ra (v+m) W = c + v + m III – TIỀN TỆ 1- Lịch sử phát triển các hình thái giá trị và bản chất của tiền tệ 2- Các chức năng của tiền tệ 3 – Quy luật lưu thông tiền tệ và lạm phát 1- Lịch sử pt các hình thái giá trị và bản chất của tiền a – Sự phát triển các hình thái giá trị * Hình thái giản đơn hay ngẫu nhiên của giá trị 1 hàng hóa A = 5 hàng hóa B - Hàng hóa A : hình thái giá trị tương đối - Hàng hóa B : hình thái ngang giá . Hình thái giản đơn hay ngẫu nhiên là mầm mống phôi thai của hình thái tiền. . Hàng hóa đóng vai trò vật ngang giá là hình thái phôi thai của tiền tệ sau này. . Trao đổi mang tính ngẫu nhiên và trực tiếp. * Hình thái giá trị đầy đủ hay mở rộng Ví dụ: 1 mét vải = 10 kg thóc = 2 kg chè (trà) = 3 kg cà phê = 0,2 gam vàng - Giá trị của 1 hàng hóa được biểu hiện ở giá trị sử dụng của nhiều hàng hóa đóng vai trò vật ngang giá chung. -Tỷ lệ trao đổi cố định, trao đổi trực tiếp hàng lấy hàng * Hình thái chung của giá trị Ví dụ: 10 kg thóc = 2 kg chè (trà) = 4 kg cà phê = 0,2 gam vàng = - Giá tri của mọi hàng hóa đều được biểu hiện ở GTSD của một hàng hóa đóng vai trò làm vật ngang giá chung. - Tỷ lệ trao đổi cố định, trao đổi gián tiếp. 1 mét vải * Hình thái Tiền tệ Ví dụ: 10 kg thóc = 2 kg chè = 3 kg cà phê = 1 mét vải = - Giá trị của tất cả mọi hàng hoá đều được biểu hiện ở một hàng hoá đóng vai trò tiền tệ. -Khi bạc và vàng cùng làm chức năng tiền tệ thì chế độ tiền tệ gọi là chế độ song bản vị. - Khi chỉ còn vàng độc chiếm vai trò tiền tệ thì chế độ tiền tệ được gọi là chế độ bản vị vàng. 0,2 gam vàng - Tại sao vàng có được vai trò tiền tệ ? + Thứ nhất, nó cũng là một hh, có thể mang trao đổi với các hh khác. + Thứ hai, nó có những ưu thế và thuộc tính mà các hh khác không có được. - Nguồn gốc của tiền xuất phát từ đâu? - Tiền ra đời từ khi nào? - Gắn liền với cái gì? - Khi nào không cần tiền nữa? b – Bản chất của tiền tệ (đ/n tiền tệ) - Đ/n :Tiên là một hàng hóa đặc biệt, đóng vai trò vật ngang giá chung, biểu hiện giá trị của các hh khác. - B/c của tiền: Là sự thể hiện chung của giá trị và thể hiện mối quan hệ giữa những người sx hh. - Bản chất của tiền được thể hiện như thế nào ? 2- Các chức năng của tiền tệ a)Thước đo giá trị -Tiền dùng để đo lường và biểu hiện giá trị của các hh khác. - Để thực hiện được chức năng này có thể chỉ cần một lượng tiền tưởng tượng, không cần thiết phải có tiền mặt - Giá trị hàng hóa biểu hiện bằng tiền gọi là giá cả hàng hóa. - Phân biệt giữa thước đo giá trị và tiêu chuẩn giá cả? b) Phương tiện lưu thông -Tiền làm môi giới trong trao đổi hàng hoá + Khi tiền chưa xuất hiện: H - H + Khi tiền xuất hiện: H - T- H - Khi tiền làm phương tiện lưu thông đòi hỏi phải có tiền mặt trên thực tế . - Các loại tiền: +Với chức năng là phương tiện lưu thông, lúc đầu tiền xuất hiện trực tiếp dưới hình thức vàng thoi, bạc nén + Tiền đúc + Tiền giấy… c) Phương tiện thanh toán - Kinh tế hàng hoá phát triển đến một trình độ nào đó tất yếu sẽ nảy sinh việc mua bán chịu. - Tiền tệ được sử dung để : * Trả tiền mua hàng chịu, * Trả nợ, * Nộp thuế.. . - Xuất hiện một loại tiền mới : tiền tín dụng, hình thức chủ yếu của tiền tín dụng là giấy bạc ngân hàng. Tiền tín dụng phát hành từ chức năng phương tiện thanh toán của tiền. - Khi tiền tín dụng phát triển thì chức năng phương tiện thanh toán của tiền càng mở rộng và các hình thức của tiền càng phát triển. d) Phương tiện cất trữ - Tiền được rút khỏi lưu thông và cất giữ lại để khi cần thì đem ra sử dụng. - Các hình thức cất trữ: . Cất giấu, . Để giành . Gửi ngân hàng… - Thực hiện chức năng này phải dùng tiền gì? - Tại sao thực hiện chức năng này lại góp phần chống lạm phát và khăc phục giảm phát ? e) Tiền tệ thế giới: Khi trao đổi vượt khỏi biên giới quốc gia hình thành quan hệ trao đổi giữa các nước, tiền làm chức năng tiền tệ thế giới. - Thực hiện chức năng này tiền làm nhiệm vụ: * Phương tiện thanh toán quốc tế: . Tín dụng quốc tế, . Thương mại quốc tế, . Đầu tư quốc tế… * Di chuyển của cải từ nước này sang nước khác. Phải là tiền vàng, hay ngoại tệ mạnh? ---> Qua 5 chức năng của tiền nói lên điều gì ? 3– Quy luật lưu thông tiền tệ và lạm pháta- Quy luật lưu thông tiền tệ Qui định số lượng tiền cần thiết cho lưu thông hh ở mổi thời kỳ nhất định. - Khi tiền mới chỉ thực hiện chức năng là phương tiện lưu thông, thì số lượng tiền cần thiết cho lưu thông được tính theo công thức: Tổng giá cả h.hóa trong lưu thông Số lượng tiền cần cho l. thông = ---------------------------------------------------- Vòng l.chuyển tr. bình của một đ/vị t.tệ M = P.Q / V  M.V = P.Q = GNP Moái quan heä giöõa giaù trò hh vaø giaù caû hh vôùi giaù trò tieàn teä vaø cung caàu hh: NÕu ký hiÖu khối lượng tiền tệ là M: PQ - là tổng giá cả hh dịch vụ trên thị trường PQ/BC - là tổng số giá cả hàng hóa bán chịu. PQ/KT----- lµ tång sè tiÒn khÊu trõ cho nhau. PQ/tt - lµ tæng sè tiÒn thanh to¸n ®Õn k× h¹n tr¶. V - là số vòng lưu thông của các đồng tiền cùng loại. Ta cã: M= Khi tiền đồng thời thực hiện cả 2 chức năng: phương tiện lưu thông và thanh toán, thì công thức số lượng tiền tệ cần thiết được triển khai như sau: b- Lạm phát và giảm phát - Lạm phát là gì ? . Biểu hiện của lạm phát: . Các loại lạm phát: . Nguyên nhân dẫn đến lạm phát? .Biện pháp chống lạm phát? - Giảm phát là gì ? .Thực chất của giảm phát? . Biện pháp khắc phục giảm phát? IV- QUY LUẬT GIÁ TRỊ 1- Nội dung và yêu cầu của ql giá trị * Nội dung ql: - Việc sx và trao đổi hh phải dựa trên cơ sở giá trị của nó, tức trên cơ sở hao phí lđ – xh - ct. Có nghĩa là: lượng giá trị cá biệt của hh phải phù hợp với lượng lđ-xh-ct làm ra hh.(khối lượng sp phải phù hợp với nhu cầu thanh toán của xh.) * yêu cầu ql: . Trong sản xuất: Chi phí cá biệt nhỏ hơn hoặc bằng chi phí xh . . Trong trao đổi :phải trao đổi đúng gia tri - theo ng.tắc ngang giá. - Giá cả vận động lên xuống xoay quanh giá trị, do tác động của quan hệ cung cầu về hh trên thị trường làm cho giá cả ở từng nơi , từng lúc, từng mặt hàng có thể ( lớn hơn , nhỏ hơn, hoặc bằng), giá trị của nó. Nhưng trong một thời gian nhất định, xét trên toàn bộ nền kt thì: Tổng giá cả hh = Tổng giá trị hh - Quy luật gía trị buộc người sx và trao đổi hh phải tuân theo mệnh lệnh của giá cả thị trường. - Làm sao nhận biết được q/l giá trị ? Nếu không tuân theo q/l giá trị thì sao ? 2- Tác ®éng của quy luật giá trị a- Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa * Điều tiết SX: Phân phối TLSX và SLĐ vào các ngành, vùng khác nhau một cách tự phát thông qua sự lên xuống của giá cả thị trường. Tác động của cung và cầu: Với ba trường hợp sau: . Khi cung giá trị… . Khi cung > cầu, thì giá cả Trong nền sx-hh: . Nếu ai nắm bắt được nhu cầu thị trường, . Dự đoán được giá cả, . Biết cách tổ chức sx-kd một cách năng động… . Đáp ứng kịp thời nhu cầu thị trường,xh--->sẽ có lợi nhuận, tồn tại và phát triển. Ngược lại sẽ thua lỗ và phá sản. 2- QUY LUẬT CUNG CẦU - Cung cầu là mối quan hệ tác động qua lại giữa người mua và bán, giữa cung và cầu hình thành giá cả thị trường. - Quy luật này đòi hỏi: Việc cung ứng hh phải ăn khớp với nhu cầu thanh toán. Tức sx phải phù hợp với nhu cầu xh, cung và cầu phải bằng nhau. - Caàu laø gì ? Ñöôøng caàu? - Định luaät veà caàu: Neáu nhöõng nhaân toá khaùc khoâng ñoåi thì giá (PD) vaø caàu (QD) laø nghòch bieán. o PD QD DD Cung là gì ? Ñöôøng cung ? - Định luaät cung : Neáu nhöõng nhaân toá khaùc khoâng ñoåi thì giaù (Ps) vaø cungø (Qs) laø ñoàng bieán Ps Qs 0o o SS Treân thò tröôøng cung – caàu taùc ñoäng laãn nhau hình thaønh giaù caû thò tröôøng: I I : ñieåm caân baèng PI: giaù caân baèng QI: löôïng caân baèng . Cung > caàu: giaù ca û giaù trò . Cung = caàu: giaù caû = giaù trò Toång giaù ca û= Toång gía trò QL cung caàu :Cô cheá töï ñieàu chænh cuûa neàn kt-hh. P PI O QI Q HÕt ch­¬ng IV SS DD Ch¦¥NG V Néi dung I - Sù chuyÓn hãa cña tiÒn thµnh t­ b¶n. II- qu¸ tr×nh sx gi¸ trÞ thÆng d­ trong XH - TB III - TiÒN C«NG TRONG Cntb IV - sù chuyÓn hãa cña gi¸ trÞ thÆng d­ thµnh tb- tÝch lòy t­ b¶n V– QU¸ TR×NH L¦U TH¤NG CñA TB Vµ GI¸ TRÞ THÆNG D¦ vI - c¸c h×nh th¸i tb vµ c¸c h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ thÆng d­. I. sù chuyÓn hãa cña tiÒn tÖ thµnh t­ b¶n 1. C«ng thøc chung cña t­ b¶n. + So sánh hai sù vËn ®éng sau : H - T - H ( 1 ) T - H - T (2) + §iÓm gièng nhau: . VÒ hiÖn vËt: ®Òu cã 2 yÕu tè: T vµ H. . XÐt vÒ hµnh vi ……. 2 hµnh vi: Mua vµ B¸n. + §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n lµ g×? - Môc ®Ých cña sù vËn ®éng. - Giíi h¹n cña sù vËn ®éng. . VËy, T ®­îc coi lµ TB vËn ®éng theo c«ng thøc : T - H - T’ ---> T’ > T, T’ = T + t . Vµ T - H - T’ lµ c«ng thøc chung cña TB. Vấn đề đặt ra: -Tại sao T - H - T’ laø coâng thức chung củaTB? - Nếu g¹t bá tính chất xh - tb, th× cã thÓ hiÓu đ©y là c«ng thøc g× ? 2. M©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña t­ b¶n T - H - T’ ( T’ = T + T) VËy T ë ®©u ra ? - XÐt trong l­u th«ng: + Trao ®æi ngang gi¸: + Trao ®æi kh«ng ngang gi¸: - XÐt ngoµi l­u th«ng: + Đèi víi c¶ 2 lo¹i hh : TLSX vµ TLSH, còng nh­ T, tÊt c¶ ®Òu kh«ng cã dÊu vÕt cña T. - Nh­ng nÕu ng­êi cã tiÒn kh«ng tiÕp xóc g× víi l­u th«ng, th× còng kh«ng lµm cho tiÒn lín lªn đ­îc. - Nh­ng c«ng thøc nµy lµ cã thËt, kh«ng ph¶i ng­êi ta nghĩ ra và kh«ng ph¶i tù nhiªn mµ cã. VËy lµ: GÝa trị kh«ng thÓ xuÊt hiÖn tõ trong l­u th«ng vµ còng có thÓ xuÊt hiÖn ë bªn ngoµi l­u th«ng. Nã ph¶i xuÊt hiÖn tõ trong l­u th«ng vµ ®ång thêi kh«ng ph¶i trong l­u th«ng. §ã chÝnh lµ m©u thuÉn cña c«ng thøc chung cña TB. * Ta thấy: . Nhà tb ứng tiền tung vào trong lưu thông và thu từ lưu thông1số tiền lớn hơn, điều đó không có nghĩa lưu thông tạo ra giá trị . .Trong lưu thông xuất hiện 1 hh đặc biệt: SLĐ.Tính đặc biệt? . SLĐ chính là chìa khóa để giải thích > Định nghĩa TB một cách khái quát: - Bản chất của CNTB là gì? - Bản chất của CNTB thể hiện như thế nào ? b. T­ b¶n bÊt biÕn vµ t­ b¶n kh¶ biÕn c1: g.trÞ m.mãc, th.bÞ, nhµ x­ëng c (GT- TLSX) c2: g.trÞ nguyªn, nhiªn vËt liÖu T v (L­¬ng CN) - T­ b¶n bÊt biÕn: xÐt C. + XÐt c1 + XÐt c2 §iÓm chung: gi¸ trÞ kh«ng thay ®æi vÒ l­îng trong qu¸ trình SX. ===> T­ b¶n bÊt biÕn (c). c1: g.trÞ m.mãc, th.bÞ, nhµ x­ëng c (GT- TLSX) c2: g.trÞ nguyªn, nhiªn, vËt liÖu T v (L­¬ng CN) - T­ b¶n kh¶ biÕn: xÐt v: Trao ®æi víi H2SL§ V ==================> V + m Qu¸ tr×nh L§ cña CN TBKB (V) - Căn cø, môc ®Ých vµ ý nghÜa cña sù ph©n chia TBBB vµ TBKB ? Gía trị hh gồm 3 bộ phận : C + V + m - Tham gia taïo ra m, coù caû lđ soáng vaø lđ vaät hoùa: . LĐ vaät hoùa coù vai troø gì ? . LĐ soáng coù vai troø gì ? 3. Tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ vµ khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ a- Tỷ suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ - k/n tỷ suÊt m: - Công thức tính m’ m m’ = --------- x 100% v * ý nghÜa: b- Khèi l­îng gi¸ trÞ thÆng d­ - k/n khèi l­îng m: - Công thức tính M: m M = m’. V = ----------- x V v v : T­ b¶n kh¶ biÕn ®¹i biÓu cho gi¸ trÞ cña 1 SL§ V : Tæng TB kh¶ biÕn ®¹i biÓu cho gi¸ trÞ cña tæng sè SL§ * Y nghÜa: 4. Hai ph­¬ng ph¸p sx- m vµ gi¸ trÞ thÆng d­ siêu ngạch a. Hai ph­¬ng ph¸p SX gi¸ trÞ thÆng * S¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi - K/n m dư tuyệt đối: TGL§CT = 4 giê (kg ®æi) VD1: Ngµy L§ = 8 giê TGL§TD = 4 giê 4 ===> m’ = ------ x 100% = 100% 4 TGL§CT TGL§TD 4 h 4 h TGL§CT = 4 giê (kg ®æi) VD 2: Ngµy L§ = 12 giê TGL§TD = 8 giê 8 ===> m’ = ------ x 100% = 200% 4 TGL§CT TGL§TD 4 h 8 h TGL§CT Gi¸ trÞ thÆng d­ siªu ng¹ch lµ h×nh th¸i biÕn t­íng cña gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi?. - So sánh giữa m tương đối và m siêu ngạch: + Giống nhau ? + Khác nhau ? - Ý nghĩa thực tiễn ? 5. S¶n xuÊt m - Quy luËt kt tuyÖt ®èi cña CNTB - Quan niÖm QL- KT tuyÖt ®èi cña 1 PTSX ? - Ql - kt tuyÖt ®èi cña CNTB là ql gì ? + ND ql : . Môc ®Ých cña nÒn sx ? . Ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t môc ®Ých lµ g× ? - ViÖc theo ®uæi m ®· chi phèi sù vËn ®éng cña nÒn kt TBCN trªn c¶ 2 mÆt: . Thóc ®Èy sù pt, . Lµm suy tho¸i, kiÒm h·m sù pt. + So víi c¸c xh tr­íc, bãc lét m thÓ hiÖn kh¸t väng bãc lột kh«ng cã giíi h¹n, ph­¬ng ph¸p bãc lét tinh vi (lÖ thuéc vÒ ktÕ ). -V× sao sx- m lµ quy luËt ktÕ tuyÖt ®èi cña CNTB ? III-TiỀN CÔNG TRONG CNTB1- Bản chất kinh tế của tiền công.* k/n tiền công (tiền công là gì?)- Hình thức biểu hiện của tiền công?.Tiền công là giá trị hay giá cả của LĐ hay SLĐ?-Thực chất của tiền công là gì?.Người công nhân bán LĐ hay bán SLĐ ? 2 - H×nh thøc c¬ b¶n cña tiÒn c«ng trong CNTB: + TiÒn c«ng tr¶ theo thêi gian. + TiÒn c«ng tr¶ theo s¶n phÈm. ---> H×nh thøc nµo tèt h¬n,v× sao ? Ph©n biÖt gi÷a tiÒn c«ng vµ tiÒn l­¬ng? 3 – Ph©n biÖt tiÒn c«ng danh nghÜa vµ tiÒn c«ng thùc tÕ: + TiÒn c«ng danh nghÜa? + Tieàn coâng thöïc teá ? - Xu höôùng vaän ñoäng tieàn coâng trong CNTB: + Tieàn coâng danh nghia coù xu hướng tăng, + Tieàn coâng thực teá khoâng tăng, thaäm chí giảm ? * Vấn ñeà ñặt ra: . Khi trả công ñuùng giaù trị slñ coù thu ñược m khoâng,Vi sao ? .Trong thực teá thường trả coâng thấp hơn gia trị slñ,vì sao ? IV. Sù CHUYÓN HãA CñA GI¸ TRÞ THÆNG D¦THµNH TB - TÝch lòy t­ b¶n 1. Thùc chÊt vµ ®éng c¬ cña tÝch lòy t­ b¶n - Đặc trưng của CNTB là tái sx mở rộng. + Trong t¸i SX gi¶n ®¬n c¸c nhµ TB dïng toµn bé m cho tiªu dïng c¸ nh©n ===> C¸c nhµ TB ch­a thùc hiÖn hµnh vi tÝch lòy TB. + Trong t¸i SX më réng: Số giá trị thặng dư được chia làm 2 phần: m1: cho tiªu dïng c¸ nh©n m m2: tÝch lòy cho t¸i SX më réng. VD: Năm 1, quy mô sx : 800C + 200V + 200m TD 100 200m 80C TL 100 20V Năm 2, quy mô sx : 880C + 220V + 220m TD 110 220m 88C TL 110 22V VËy, thùc chÊt cña tÝch lòy TB là gì ? - Nghiên cứu tích lũy TB vạch rõ hơn b/c của qhsx-TBCN: . Nguồn gốc của TB tích lũy? . Động cơ thúc đẩy TB tích lũy la`gi`?. . QuyÒn së höu trong nÒn kt-hh biÕn thµnh quyÒn chiÕm ®äat tbcn. (quyÒn chiÕm ®o¹t l® kh«ng c«ng mµ kh«ng vi ph¹m ql gi¸ tri). * Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn quy m« tÝch lòy TB - Với 1 khèi l­îng m nhÊt ®Þnh, quy m« tÝch lòy tb phô thuéc vµo ? - C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh h­ëng ®Õn quy m« tÝch lòy tb : + Trình độ bóc lột SLĐ : + NSLĐ – XH : + Đại lượng của TB ứng trước : M = m’ . V khi m’ không đổi ---> M tăng khi V tăng. + Sự chênh lệch giữa TB sử dụng và TB tiêu dùng: . TB sử dụng là gì ? . TB tiêu dùng là gì ? ---> Máy móc càng hiện đại, thì sự chênh lệch càng lớn,chúng được tích lũy lại cùng với quy mô ngày càng tăng của tl-tb. Tóm lại: Để nâng cao q.mô tl-tb,cần khai thác tốt nhất llsx-xh, tăng nslđ,sử dụng hết công suất máy móc và tăng q.mô vốn đầu tư ban đầu. 2- TÝch tô tb vµ tËp trung tb Qúa trình tái sx-tbcn, quy m« cña tb c¸ biÖt t¨ng lªn th«ng qua 2 qóa tr×nh : tÝch tô vµ tËp trung. a- TÝch tô tb Lµ sù t¨ng quy m« cña tb c¸ biÖt qua tÝch lòy cña tõng nhµ tb riªng lÎ, b»ng c¸ch tb hãa m. . Tích tụ tb là kÕt qu¶ trực tiếp cña tÝch lũy tb. . Tích lũy Tb xét về mặt làm tăng thêm quy mô tb cá biệt là tích tụ tb. VD: 800 c + 200 v + 200 m Naêm thöù 1: TB tích luõy laø: 100 usñ … Naêm thöù 10: toång TB tích luõy laø: 1000 usñ b - TËp trung tb Là sù t¨ng quy m« cña TB c¸ biÖt b»ng c¸ch kÕt hîp nhiÒu TB nhá l¹i thµnh mét TB míi lín h¬n. - Bieän phaùp taäp trungTB: .Cưỡng bức thoâng qua canh tranh. .Tự nguyện qua sự lieân keát caùc TB lại. TB A : 100 Tr USD TB B : 200 Tr “ TB C : 300 Tr “ TB D : 500 Tr “ TB E : 600 Tr “ Quaù trình taäp trung TB TB X : 600 Tr USD ( A + B + C ) TB Y: 1100 TR USD (D + E ) - PHAÂN BIEÄT GIÖÕA TÍCH TUÏ VAØ TAÄP TRUNG TB : - GIOÁNG NHAU ? - KHAÙC NHAU ? Phaân bieät giöõa tích tuï vaø taäp trung - Mối quan hệ và vai trò giữa tích tụ và tập trung TB ? + Mối quan hệ ? + Vai trò giữa tích tụ và tập trung ? - Ý nghĩa thực tiễn? 3 - CÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n - CÊu t¹o cña t­ b¶n: . MÆt hiÖn vËt: gåm cã tlsx vµ sè l­îng sl® sö dông tlsx Êy. TLSX ===> CÊu t¹o kü thuËt cña TB = -------------- SL§ Ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vÒ llsx trong xh-tb. . MÆt gi¸ trÞ: gåm cã TBBB (c) vµ TBKB (v). c ===> CÊu t¹o gi¸ trÞ cña TB = -------- v Ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng vÒ qhsx trong xh-tb. - K/n cÊu t¹o h÷u c¬ cña tb: C V - Xu h­íng vËn đéng cÊu t¹o h÷u c¬ cña t­ b¶n ? + CÊu t¹o h÷u c¬ cña TB tăng lªn cïng víi sù pt cña cntb. + Trong CNTB cÊu t¹o h÷u c¬ cña TB ngµy cµng t¨ng lµ mét quy luËt kinh tÕ. + T¨ng cÊu t¹o h÷u c¬ cña TB lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp dÉn ®Õn n¹n thÊt nghiÖp trong CNTB. - Hậu quả của tích lũy TB dẫn đến nạn thất nghiệp và bần cùng hóa g/c vô sản . * QL chung của tích lũy TB: Toàn bộ sự giàu có của g/c-ts, của cntb là kết quả chiếm đoạt m. Mác viết : “C/m-vs thành công, g/c-vs tước đoạt lại tài sản của những kẻ đi tước đoạt “ Kết quả dẫn đến cntb phải nhường chỗ cho 1 xh mới ra đời thay thế nó. 1- TuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña tư bản a- TuÇn hoµn cña TB * Ba giai ®o¹n vËn ®éng cña TB: T - H - T’ TLSX T - H ... SX ... H’ - T’ SL§ 1 2 3 Giai ñoaïn 1: Löu thoâng - Giai ñoaïn 2: SX - Giai ñoaïn 3: Löu thoâng V - QUÙA TRÌNH LÖU THOÂNG CUÛA TÖ BAÛN VAØTAÙI SAÛN XUAÁT TÖ BAÛN XAÕ HOÄI Đk cần thiết để tuần hoàn TB tiến hành bình thường: + Toàn bộ TB được phân thành 3 bộ phận, tồn tại đồng thời ở cả 3 hình thái. + Mỗi bộ phận TB, ở mỗi hình thái khác nhau, đều phải không ngừng trải qua 3 hình thái. ----.> K/n tuaàn hoan cuûa tb : * TÝnh thèng nhÊt cña 3 h×nh th¸i tuÇn hoµn cña t­ b¶n TLSX TLSX T - H ... SX ... H’ - T’ - H ... SX’ ... H’’ SL§ SL§ TuÇn hoµn cña TB -T tÖ TuÇn hoµn cña TB- SX TuÇn hoµn cña TB- HH Tuaàn hoaøn TB - TT : T - H … SX … H’ - T’ Tuaàn hoaøn TB - SX : SX … H’ - T’ - H … SX’ Tuaàn hoaøn TB - HH : H’ - T’ - H … SX - H” -Kết luận + sự vận động của TB công nghiệp là sự thống nhất của 3 hình thái tuần hoàn. + Mỗi hình thái là điểm xuất phát đồng thời là điểm hồi quy. + TB luôn ở hình thái này hay hình thái kia, đồng thời không ở trong hình thái đó. Vậy, trong thực tế tuần hoàn của TB chỉ thực hiện được bình thường khi TB trải qua 3 giai đoạn, ở cả 3 hình thái, thực hiện đồng thời cả 3 chức năng. b - Chu chuyÓn cña t­ b¶n - K/n chu chuyÓn cña t­ b¶n. Chu chuyÓn TB nãi lªn ®iÒu g× ? * Thêi gian chu chuyÓn cña t­ b¶n: - Thêi gian CC cña TB = Thêi gian SX + Thêi gian LT . Thời gian sx ? Có những loại thời gian nào ? Thời gian sx dài hay ngắn phụ thuộc vào yếu tố nào? . Thời gian lưu thông ? Gồm những loại thời gian naò? Thời gian LT dài hay ngắn phụ thuộc yếu tố nào? - Tèc ®é chu chuyÓn cña TB. . C«ng thøc tÝnh tèc ®é chu chuyÓn : n = CH/ch - Sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a TH-TB vµ CC-TB: + Gièng nhau : Lµ sù thèng nhÊt gi÷a 2 qu¸ tr×nh SX vµ LT. . Lµ 2 mÆt ®èi lËp trªn 1 thÓ thèng nhÊt. + Kh¸c nhau : Sù vËn ®éng cña TB: . XÐt vÒ mÆt chÊt : TB tr¶i qua 3 g.®äan,3 h.th¸i,3 chøc n¨ng, lµ TH cña TB. . XÐt vÒ mÆt l­îng: Lµ tèc ®é nhanh hay chËm (TG dµi hay ng¾n) lµ CC của TB. C - TB cè ®Þnh vµ TB l­u ®éng * T­ b¶n cè ®Þnh - K/n t­ bản cè ®ịnh : - Đặc điểm của TB cố định : + Tồn tại dưới dạng hiện vật + Cố định trong quá trình sx + Gi¸ trÞ khÊu hao tõng phÇn vµ chuyÓn dÇn vµo sp TB-SX - Đối với TB cố định trong quá trình hoạt động tất yếu bị hao mòn. Có 2 loại hao mòn: . Hao mòn hữu hình và cách chống hao mòn hữu hình ? . Hao mòn vô hình và cách chống hao mòn vô hình ? - Quỹ khấu hao tài sản cố định tính theo công thức: Mức khấu hao tscđ hàng năm = ------------------------- Tổng giá trị tài sản cố định Số năm sử dụng tscđ * T­ b¶n l­u ®éng - K/n TB lưu động - Đặc điểm TB lưu động - C¨n cø ph©n chia tb - sx thµnh TB cè ®Þnh vµ TB l­u ®éng. - Ý nghÜa ph©n chia TB- sx thµnh tb cè ®Þnh vµ tb l­u ®éng. KL: Xét theo nguồn gốc tạo ra giá trị và giá trị thặng dư thì TB được chia thành TBBB và TBKB Xét về phương thức chu chuyển giá trị thì TB được chia thành TBCĐ và TBLĐ a- kn và những̀ giả ñònh cuûa Maùc khi n/c taùi sx-tb-xh - Tö baûn xaõ hoäi: . Laø toång soá caùc TB caù bieät cuûa xh vaän ñoäng ñan xen, taùc ñoäng laãn nhau. . Taùi sx-tb-xh: Laø söï laëp laïi khoâng ngöøng cuûa sx-tbcn treân phaïm vi toaøn xh . Taùi sx-tb-xh bao goàm: taùi sx giaûn ñôn vaø taùi sx-MR. 2 -T¸i s¶n xuÊt và l­u th«ng t­ b¶n x· héi - Toång saûn phaåm xaõ hoäi: Laø toaøn boä SP maø xh-sx ra trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh, - Hai maët cuûa toång SP XH: + Gía trò: c + v + m TLSX + Hieän vaät TLTD Phaân bieät giöõa toång saûn phaåm XH vaø taøi saûn quoác gia? - Hai khu vöïc cuûa neàn SX- XH: TB -XH laø toång hôïp caùc TB caù bieät trong söï vaän ñoäng ñan xen taùc ñoäng laãn nhau - Nhöõng giaû ñònh khi nghieân cöùu taùi sx-tb-xh 1. Nghieân cöùu neàn KT- TB “thuaàn tuyù” 2. Gía caû haøng hoùa phuø hôïp vôùi giaù trò 3. Caáu taïo höõu cô cuûa 2 khu vöïc khoâng ñoåi baèng 4/1 vaø m’ = 100%. 4. Taøi saûn coá ñònh khaáu hao heát trong naêm 5. Khoâng xeùt ñeán quan heä ngoaïi thöông b. Ñ/k thöïc hieän toång sp trong taùi sx- tb –xh Sô ñoà thöïc hieän: KV I: 4000 c +1000 v + 1000 m = 6000 TLSX KV II: 2000 c + 500 v + 500 m = 3000 TLTD * ĐiÒu kiÖn thùc hiÖn tæng sp trong t¸i sx gi¶n ®¬n - Sô ñoà trao ñoåi giöõa 2 khu vöïc: KV I: 4000 c + 1000 v + 1000 m = 6000 TLSX KV II: 2000 c + 500 v + 500 m = 3000 TLTD Ruùt ra keát luaän caùc ñieàu kieän sau: I ( v + m ) = II c --->Trao đổi phải bằng nhau I ( c + v + m ) = II c + I c ---> I ( v + m ) + II ( v + m ) = II ( c + v + m ) * Ñieàu kieän thöïc hieän toång sp-xh trong taùi sx môû roäng - Muoán taùi sx môû roäng phaûi baûo ñaûm yeâu caàu gì? - ÔÛ ñaây cô caáu sx-xh phaûi coù nhöõng thay ñoåi so vôùi taùi sx giaûn ñôn : . Khu vöïc I nhö cuõ: (C/V = 4/1, m’= 100%) . Khu vöïc II : m’=100%, C/V thay ñoåi: töø 4/1 thaønh 2/1 Sô ñoà 2 khu vöïc nhö sau: KV I: 4000 c + 1000 v + 1000 m = 6000 TLSX KV II: 1500 c + 750 v + 750 m = 3000 TLTD Sô ñoà trao ñoåi giöõa 2 khu vöïc: KV I : 4000c + 1000v + 1000m = 6000 TLSX KV I: (4000+400)c + (1000+100)v +500m = 6000 TLSX KV II: (1500+100)c +(750+50)v + 600m = 3000 TLTD Td: 500 Tl: 500 400c 100v 1000 m - Caùc ñieàu kieän thöïc hieän TSX môû roäng TB -XH: .I ( v + m ) > II c ---> Trao đoåi phaûi baèng nhau .I ( c + v + m ) > II c + I c ---> .I ( v + m ) + II ( v + m ) > II ( c + v + m ) C . Sự phát triển của Lênin đối với lý luận tái SX – TB - XH KL rút ra có tính quy luật gọi là quy luật tiến bộ khoa học kỹ thuật: . SX-TLSX để chế tạo TLSX tăng nhanh nhất . Sau đến SX-TLSX để chế tạo TLTD . Chậm nhất là phát triển của TLTD 3 - Khñng ho¶ng kt trong CNTB a . B¶n chÊt, nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng kt trong xh-tb + Trong nền sx tự cung tự cấp: + Trong nền sx-hh giản đơn: + Trong nền kt-TBCN: - Nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng kinh tÕ: + Nguyªn nh©n trùc tiÕp: Sù gay g¾t cña c¸c m©u thuÉn trong cntb. + Nguyªn nh©n s©u sa: Sù pt cña m©u thuÉn c¬ b¶n cña PTSX - TBCN. Thùc chÊt cña khñng ho¶ng kt lµ khñng ho¶ng sx “thõa”. b . TÝnh chu kú cña khñng ho¶ng kt trong CNTB - Chu kú khñng ho¶ng kt: Lµ thêi gian gi÷a 2 cuéc khñng hoảng - Cơ sở kt của chu kỳ khủng hoảng kt: Là chu kỳ đổi mới tài sản cố định bị hao mòn. - C¸c g.®o¹n trong 1 chu kú kh.ho¶ng kt: . Khñng ho¶ng . Tiªu ®iÒu . Phôc håi . H­ng thÞnh. - HËu qu¶ cña khñng ho¶ng Kt ? VI.Các hình thái tbvà hình thức biểu hiện m 1. Chi phÝ sx -tbcn, lîi nhuËn vµ tû suÊt lîi nhuËn a. Chi phÝ sx-tbcn. (So sánh chi phí sx với giá trị hh) - Theo Mác: muèn sx-hh ph¶i chi phÝ c¸i g×? VËy, chi phÝ thùc tÕ ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa: (C + V + m) - Theo nhµ tb: muèn sx-hh ph¶i chi phÝ c¸i g×? + Chi phÝ vÒ Tb mµ nhµ TB bá ra ®Ó sx - hh. + C«ng thøc: k = c + v - So s¸nh gi÷a chi phÝ sx-tb vµ gt-hh: --->Ph¹m trï chi phÝ sx-tb xãa nhßa sù kh¸c biÖt gi÷a C vµV,h×nh nh­ kh«ng cã quan hÖ g× víi sù h×nh thµnh gi¸ trÞ hh, víi qu¸ tr×nh lµm cho tb t¨ng thªm gi¸ trÞ…Ph¶n ¸nh sai lÖch b/c QHSX gi÷a nhµ TB vµ L§ lµm thuª. VÒ chÊt VÒ l­îng b. Lîi nhuËn. (So sánh lợi nhuận và giá trị thặng dư) - Lîi nhuËn (p) - ph©n biÖt gi÷a P chung vµ P- tbcn GTHH = c + v + m k p - Gi÷a gi¸ trÞ hh vµ chi phÝ tb cã kho¶ng chªnh lÖch: . GÝa trÞ hh = C + V + m . Chi phÝ sx-tb = K . Theo nhµ tb, gi¸ trÞ hh = K + P vµ nhµ tb cho r»ng: P lµ kÕt qu¶ cña toµn bé tb øng tr­íc sinh ra. - So s¸nh gi÷a lîi nhuËn vµ gi¸ trÞ thÆng d­ : . VÒ chÊt: . VÒ l­îng: VËy,lîi nhuËn TBCN lµ h×nh th¸i chuyÓn hãa cña m do SL§ t¹o ra, ®­îc quan niÖm lµ do toµn bé TB øng tr­íc sinh ra. §· che giÊu thùc chÊt bãc lét cña CNTB. gthh = k + m c. Tû suÊt lîi nhuËn (p’). (So sánh p’ và m’) - K/n tỷ suất lợi nhuận? - Công thức tính: P m p’ = ------------- x 100% = X 100% K c + v - So s¸nh gi÷a tû suÊt lîi nhuËn víi tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d­ : + VÒ mÆt chÊt: + VÒ mÆt l­îng: NÕu P lµ h×nh thøc chuyÓn hãa cña m, th× P’ còng lµ sù chuyÓn hãa cña m’. d. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi p’ . Thứ nhất: phụ thuộc m’. VD : với 1000 usd, m’ = 100%, c/v = 4/1 ta có: 800c + 200v + 200m ----> p’ = 20%. Nếu m’ = 200% ---> p’ = 40% ---> kl: . Thứ hai: phụ thuộc vào cấu tạo hữu cơ của TB . Thứ ba: phụ thuộc vào tốc độc chu chuyển TB . Thứ tư: phụ thuộc sự tiết kiệm TBBB KL: P’ có xu hướng giảm xuống theo đà pt của CNTB là 1 quy luật . 2. Lîi nhuËn b×nh qu©n vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt C¬ chÕ h×nh thµnh lîi nhuËn bình qu©n vµ gi¸ c¶ sx: Lµ tù do c¹nh tranh a.C¹nh tranh néi bé ngµnh vµ sù h×nh thµnh g.trÞ thÞ tr­êng - K/n vµ môc ®Ých cña c¹nh tranh néi bé ngµnh ? . Nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¹nh tranh? . BiÖn ph¸p c¹nh tranh? . KÕt qu¶ c¹nh tranh ? - Xét quá trình sx của 1 ngành có 3 cty cùng sx 1 loại hh nh­ sau: Trưôøng hôïp thöù nhaát : . Giá trị thị trường của hh do giá trị của đại bộ phận của hh được sx ra trong điều kiện trung bình quyết định. . Khi hàng hóa bán đúng giá trị thị trường thì sao? Trường hợp thứ hai : . Giá trị thị trường của hh do giá trị của hh được sx ra trong đk kém quyết định. . Khi hàng hóa bán đúng giá trị thị trường thì sao? Trường hợp thứ ba: . Giá trị thị trường của hh do giá trị của hh được sx ra trong đk tốt quyết định. . Khi hàng hóa bán đúng giá trị thị trường thì sao? Vaäy, caïnh tranh trong noäi boä ngaønh seõ hình thaønh giaù trò thò tröôøng. Gía trò thò tröôøng laø giaù trò XH cuûa hh, chöù khoâng phaûi giaù trò caù bieät cuûa hh. Caïnh tranh noäi boä ngaønh, laøm giaûm giaù trò XH ---> keùo theo giaù trò thò tröôøng giaûm, töùc giaù caû thò tröôøng giaûm---> coù lôïi cho ngöôøi TD vaø XH. b/ C¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh vµ sù h×nh thµnh tû suÊt lîi nhuËn chung (tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n): - K/n vµ môc ®Ých cña c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh ? - §iÒu kiÖn ®Ó cã c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh: + ĐiÒu kiÖn sx kh¸c nhau…. + §Æc biÖt sù kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o h÷u c¬ cña TB (c/v) gi÷a c¸c ngµnh dÉn ®Õn sù kh¸c nhau vÒ P’ thu ®­îc. - BiÖn ph¸p c¹nh tranh ? - KÕt qu¶ cña c¹nh tranh gi÷a c¸c ngµnh? - XÐt 3 ngµnh sx trong xh nh­ sau: * Nhận xét: - Söï hình thaønh lôïi nhuaän bình quaân ñaõ phaûn aùnh sai leäch b/c QHSX giöõa nhaø TB vaø LÑ laøm thueâ: . P laøm cho ngöôøi ta hieåu laàm :m khoâng phaûi do LÑ laøm thueâ taïo ra. . Nhaø TB cho raèng : P laø do vieäc mua baùøn (löu thoâng) taïo ra. Do taøi KD maø coù? . P chæ laø m ñöôïc phaân chia giöõa caùc ngaønh sx khaùc nhau, töông öùng vôùi soá TB ñaàu tö moät caùch töï phaùt . . Töøng ngaønh sx, thì P vaø m khaùc nhau, toaøn boä XH-TB thì toång P = toång m. . Lí luaän P cho thaáy : > K + P - Điều kiện để giá trị hh biến thành giá cả sx: . Đại cn-tb đã pt . Sự liên kết giữa các ngành sx . Quan hệ tín dụng pt - Gía cả sx là hình thái chuyể hóa của giá trị hh.Gía cả sx là giá bán hh bảo đảm cho các ngành kd 1 P như nhau tính trên lượng tb bằng nhau. . Đối với từng ngành sx: giá cả sx khác với giá trị của nó. Nhưng tổng giá cả = tổng giá trị của chúng. . Gía trị là cơ sở của giá cả sx. Gía cả sx là cơ sở của giá cả thị trường. . Gía cả sx điều tiết giá cả thị trường và giá cả thị trương xoay quanh giá cả sx. 4 - Sự phân chia giá trị thặng dư giữa các tập đoàn TB a - T­ b¶n th­¬ng nghiÖp vµ lîi nhuËn th­¬ng nghiÖp * T­ b¶n th­¬ng nghiÖp trong cntb - Nguoàn goác TB -TN: C T – H … SX … H’ – T’ V - k/n Tư bản thương nghiệp: TBTN laø moät boä phaän TB coâng nghieäp taùch ra, theo yeâu caàu noäi taïi cuûa neàn kinh teá TBCN - Vai troø cuûa TB thương nghiệp: Giaûm chi phí trong löu thoâng Naâng cao hieäu quaû TB -SX Gia taêng m’ vaø M haøng naêm TB-TN khoâng tröïc tieáp taïo ra gía trò thaêng dö nhöng goùp phaàn laøm gia taêng m cho TB -SX * Lôïi nhuaän thöông nghieäp: - Lôïi nhuaän thöông nghieäp laø gì ? do ñaâu maø coù ? . Hình thức bieåu hieäân cuûa PTN laø gì ? vd: TB - CN = 900 USD ; C/V = 4/1 ; m’ = 100% Gía trò HH coâng nghieäp laø: 720 c + 180 v + 180 m = 1080 Neáu TB-CN thöïc hieän baùn haøng thì: 180 P’CN = % = 20% 720+180 TB-TN öùng ra 100 USD  tyû suaát lôïi nhuaän thay ñoåi? 180 P’ = % = 18% laø tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân 900+ 100 Pcn = P’ x Kcn = 18% x 900 = 162 USD Ptn = P’ x Ktn = 18% x 100 = 18 USD . Gía mua TB-TN = 1080 -18 =1062 . Giaù baùn: 1080 (ñuùng vôùi giaù trò) Thöïc chaát PTN chæ laø moät boä phaän cuûa m, maø tö baûn coâng nghieäp “nhöôïng” cho tö baûn thöông nghieäp. “Nhượng” theo nguyeân taéc naøo? . Chi phí löu thoâng (CPLT): CPLT boå sung: Chi phí tieáp tuïc cuûa quaù trình sx trong phaïm vi löu thoâng, lieân quan ñeán baûo toàn vaø di chuyeån haøng hoùa. Tham gia trong quaù trình taïo ra giaù trò vaø laøm taêng giaù trò. CPLT thuaàn tuyù: Chi phí gaén lieàn vôùi mua vaø baùn HH. (quaûng caùo, soå saùch chöùng töø mua baùn HH…) . CPLT thuaàn tuyù laø hö phí,nhöng caàn thieát,vì sao? b - Tö baûn cho vay vaø lôïi töùc cho vay: - Nguoàn goác TB cho vay (TBCV): TBCV laø moät boä phaän TB coâng nghieäp taùch ra,vaän ñoäng ñoäc laäp theo yeâu caàu noäi taïi cuûa neàn kinh teá TBCN. . Nhôø quan heä vay möôïn maø soá tieàn nhaøn roãi ñaõ trôû thaønh TB. . TB-CV vaän ñoäng: T - T’ ---> T’ = T + Z - Ñaëc tröng cuûa tbcv: - TBCV chỉ bán quyeàn söû duïng tb, khoâng baùn quyeàn sôû höõu tb. - TBCV laø moät loaïi haøng hoùa ñaëc bieät ? - TBCV laø TB ñöôïc “suøng baùi” nhaát, “toân thôø nhaát” ? - TBCV vöøa phaûn aùnh 1 caùch ñaày ñuû nhaát, vöøa phaûn aùnh 1 caùch phieán dieän nhaát baûn chaát cuûa CNTB? - K/n TB cho vay: Lµ TB tiª̀n tÖ, mµ ng­êi chñ̉ cña nã nh­¬̀ng cho ng­êi kh¸c sö dông trong mét thêi gian nh©́t ®ịnh ®Ó̉ thu lîi tøc. * Lôïi töùc vaø tyû suaát lôïi töùc: + Lôïi töùc (z): Nhìn beâân ngoaøi: Z döôøng nhö laø keát quaû vaän ñoäng cuûa TB-CV. Thöïc chaát cuûa Z laø gì? . Tieàn ñi vay phaûi trôû thaønh TB hoaït ñoäng môùi taïo ra P. . Nguoàn goác cuûa Z chæ laø 1 phaàn cuûa m maø nhaø TB ñi vay phaûi traû cho nhaø TB cho vay. Vaäy, Z chæ laø 1 phaàn cuûa P maø nhaø TB-ÑV phaûi traû cho nhaø TB-CV. Z ñaõ che giaáu thöïc chaát boùc loät cuûa CNTB. TBSH TBSD P z Pdn TBCV SX-KD Thu nhaäp + Tyû suaát lôïi töùc (z’): Z Z’ = % TBCV - Z’ chòu aûnh höôûng bôûi: . Tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân, . Tyû leä phaân chia lôi nhuaän bình quaân thaønh Z vaø PDN, . Quan heä cung caàu veà TB cho vay. Giôùi haïn toái thieåu vaø giôùi haïn toái ña cuûa lôïi töùc? O T’ = T + lãi suất - Đặc trưng của tín dụng: + Người cho vay chuyển giao cho người đi vay 1 lượng giá trị. + Người đi vay được quyền sử dụng tạm thời lượng giá trị trên trong một thời gian nhất định. + Hết thời hạn tín dụng, người đi vay phải hoàn trả lượng giá trị cho người cho vay, cộng thêm phần lãi suất. . Xuất phát từ tuần hòan vốn : vốn hh và vốn tt. . Do có tình trạng thừa hoặc thiếu vốn ---> xuất hiện tình trạng không ăn khớp giữa quá trình mua và bán. . Tín dụng là cầu nối giữa nơi thừa và nơi thiếu, giữa nhu cầu tiết kiệm và nhu cầu đầu tư. - Các hình thức tín dụng: + Tín dụng thương mại + Tín dụng ngân hàng + Tín dụng tiêu dùng + Tín dụng nhà nước + Tín dụng quốc tế…. * Ng©n hµng trong CNTB . k/n ng©n hµng: . Lîi nhuËn ng©n hµng? . ph©n biÖt gi÷a h×nh thøc vµ thùc chÊt của PNH Pnh = z cv - z nhËn göi - chi phÝ nghiÖp vô kD p ng©n hµng = p p nh p’nh = ------------------------- x 100% ∑ TB tù cã cña NH P’nh = P’ - Ph©n biÖt TB cho vay vµ TB ng©n hµng: TB - CV TB - NH . Lµ TB tiÒm thÕ (gi¸n tiÕp) . Lµ tb ho¹t ®éng (tb chøc n¨ng) . Z cho vay lµ 1 phÇn cña P . Pnh vËn ®éng theo ql P’. . Z vËn ®éng cã giíi h¹n vµ . Nguån vèn huy ®«ng réng lín ®­îc quy ®Þnh tr­íc . h¬n tbcv. d. C«ng ty cæ phÇn,TB gi¶ vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. * C«ng ty cæ phÇn - k/n cty cæ phÇn? . Lîi tøc cæ phÇn (cæ tøc)? . T¹i sao Zcp l¹i cao h¬n Znh? . Ph©n biÖt gi÷a cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu? --->¥ n­íc ta hiÖn nay cæ phÇn hãa dnnn cã ph¶i lµ t­ nh©n hãa kh«ng? * TB gi¶ ? . Lµ b¶n sao cña tb thùc tÕ, ghi nhËn gi¸ trÞ cña tb ®· ®Çu t­ vµo sx-kd. . TB gi¶ kh¸c víi TB thùc c¶ vÒ chÊt lÉn l­îng? * Thị tr­êng chøng kho¸n ? - k/n thÞ tr­êng ck? (Së giao dÞch ck- ThÞ tr­êng chÝnh thøc, thÞ tr­êng tËp trung. ThÞ tr­êng OTC lµ thÞ tr­êng b¸n tËp trung- giao dÞch qua ®iÖn tho¹i) . ThÞ tr­êng s¬ cÊp? . ThÞ tr­êng thø cÊp? . ChØ sè ck? . GÝa c¶ ck ®­îc h×nh thµnh nh­ thÕ nµo? KÕt luËn: ThÞ tr­êng ck lµ thÞ tr­êng ph¶n øng nh¹y bÐn ®èi víi thay ®æi cña nÒn kt. . Ph¸t hµnh ck lµ h×nh thøc huy ®éng vèn: tèt, nhanh… . §Çu t­ ck lµ h×nh thøc ®Çu t­ linh ho¹t nhÊt vµ còng rñi ro nhÊt. e- §Þa t« TBCN - Sù h×nh thµnh QHSX- TBCN trong n«ng nghiÖp: + XuÊt hiÖn vµ tån t¹i cña 3 giai cÊp: . §Þa chñ, . T­ s¶n KD n«ng nghiÖp, . C«ng nh©n n«ng nghiÖp lµm thuª. Tr­íc CNTB, ®· cã ®Þa t« phong kiÕn. - So saùnh giöõa ñòa toâ phong kieán vaø ñòa toâ TBCN * Baûn chaát cuûa ñòa toâ TBCN: Thuª ®Êt cña ĐC P (Thu nhËp cña TB-KDNN) Nhµ TB-KDNN M Bãc lét LĐ lµm thuª R (Thu nhËp cña ®Þa chñ). VËy, R- TBCN lµ mét bé phËn m, do n«ng d©n lµm thuª t¹o ra, mµ nhµ t­ b¶n thuª ®Êt nép cho ®Þa chñ. Thöïc chaát ñòa toâ TBCN laø Psn ( ngoaøi p ), ñöôïc nhaø tö baûn thueâ ñaát noäp cho ñòa chuû. Ñòa chuû TB noâng nghieäp Ñaát ñai SX-KD P + Psn R ( thu nhaäp cuûa ñòa chuû ) * Caùc hình thöùc ñòa toâ TBCN: - Ñòa toâ cheânh leäch Laø ñòa toâ thu ñöôïc nhôø vaøo ñieàu kieän sx thuaän lôïi cuûa ñaát ñai so vôùi ñieàu kieän saûn xuaát keùm thuaän lôïi. - Nguyeân nhaân hình thaønh: . Gía cả sx chung ñöôïc xaùc ñònh bởi ñieàu kieän sx treân ñaát ñai xaáu nhaát . . Ñaát ñai coù haïn so vôùi nhu caàu ngaøy caøng taêng, Hai loaïi ñòa toâ cheânh leäch: -Ñòa toâ cheânh leäch Ia: Phụ thuoậc ñoä maøu môõ cuûa ñaát ñai -Ñòa toâ cheânh leäch Ib: Phuï thuoäc vò trí thuaän lôïi cuûa ñaát - Ñòa toâ cheânh leäch II: (quaù trình thaâm canh,tb thu ñöôïc PSN. Heát haïn thueâ ñaát ñòa chuû naâng R leân chieám phaàn Psn)  §Þa t« tuyÖt ®èi: Laø ñòa toâ maø nhaø TB-KD-NN phaûi noäp cho ñòa chuû duø kinh doanh treân baát cöù loaïi ñaát ñai naøo. - C¬ së lµm xuÊt hiÖn ®Þa t« tuyÖt ®èi: sù l¹c hËu vÒ kü thuËt cña n«ng nghiÖp so víi c«ng nghiÖp. C C ----- Cïng mét l­îng TB ®Çu t­ th×: m n«ng nghiÖp > m c«ng nghiÖp VD: TB-NN øng tr­íc = TB-CN øng tr­íc = 100 C 3 C 4 ------- = ----- ; ------ = ------ V n«ng nghiÖp 2 V c«ng nghiÖp 1 m’ n«ng nghiÖp = m’ c«ng nghiÖp = 100%; ---> P’ = 20% GT-NN = 60 c + 40 v + 40 m = 140 GT-CN = 80 c + 20 v + 20 m = 120 Gi¸ c¶ sx chung = 100 + 20 = 120 §Þa t« tuyÖt ®èi = Gi¸ trÞ n«ng phÈm – Gi¸ c¶ sx = 140 – 120 = 20 =====> Gi¸ trÞ n«ng phÈm = Gi¸ c¶ sx + ®Þa t« tuyÖt ®èi + 20 Ñaát toát : K + P + Psn + Psn + Psn Ñaát TB : K + P + Psn + Psn Ñaát xaáu: K + P + Psn Ñòa toâ CL Ñòa toâ tuyeät ñoái  Địa tô độc quyền . Gắn liền với độc quyền sở hữu ruộng đất, độc chiếm điều kiện tự nhiên. . Cản trở sự cạnh tranh của TB . Tạo nên giá cả độc quyền của nông sản - Nguồn gốc của địa tô độc quyền: Là lợi nhuận siêu ngạch do giá cả độc quyền cao của sản phẩm thu được trên đất đó, mà TB nộp cho địa chủ. . Địa tô đất xây dựng . Địa tô hầm mỏ  Gi¸ c¶ ruéng ®Êt - Gi¸ c¶ ruéng ®Êt chÝnh lµ ®Þa t« ®­îc TB hãa. - R chÝnh lµ Z cña TB ®ã. - GÝa c¶ ruéng ®Êt chØ lµ gi¸ mua R theo Z’(gi¸ c¶ ruéng ®Êt phô thuéc R vµ Z’nh) Kết luận: - Tất cả các hình thức R chỉ là sự biểu hiện của giá trị thặng dư mà nhà TB nộp cho địa chủ. - R nói lên sự liên kết giữa tb và địa chủ bóc lột nông dân... - Y nghĩa của việc n/c lý luận R vận dụng vào đk nước ta hiện nay ? . Chính sách ruộng đất? . Chính sách thuế nông nghiệp… Vấn đề đặt ra: Phân biệt sự giống và khác nhau giữa: Pcn, Ptn, PNH Zcv Zcp và Rtbcn ? H£́T CH¦¥NG V CHƯƠNG VI HOC THUY£́T KT VÒ CNTB ®éc quyÒn vµ CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc Néi dung I . chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn II . chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn nhµ n­íc III . Nh÷ng biªu hiÖn míi TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB HIỆN ĐẠI iv . Vai trß,h¹n chÕ vµ xu h­íng vËn ®éng cña chñ nghÜa t­ b¶n I. Chñ nghÜa t­ b¶n ®éc quyÒn 1- Sự chuyÓn biÕn tõ cntb-tdct sang cntb ®éc quyÒn 2- Nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ c¬ b¶n cña cntb ®éc quyÒn 3- Sù ho¹t ®éng cña ql gi¸ trÞ vµ ql gi¸ trÞ thÆng d­ trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña cntb 1- Sù chuyÓn biÕn tõ cntb - tdct sang cntb - ®q C.M¸c vµ Ph.¡ngghen ®· dù b¸o r»ng: C¹nh tranh tù do sinh ra tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt, tÝch tô vµ tËp trung sx ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nµo ®ã sÏ dÉn ®Õn ®éc quyÒn . * NGUY£N NH¢N CHỦ Y£U RA §ỜI CỦA CHỦ NGHĨA T¦ BẢN §¤C QUY£N (kh¸i qu¸t thµnh 6 nguyªn nh©n) LLSX TÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt XÝ nghiÖp quy m« lín T¸c ®éng cña quy luËt ktÕ BiÕn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ TËp trung sx quy m« lớn Đéc quyÒn * Kh¸i qu¸t nguyªn nh©n hình thµnh CNTB -ĐQ LLSX Đéc QuyÒn KH- KT cuèi TK 19 C¹nh tranh Khñng ho¶ng kinh tÕ T¸c ®éng cña quy luËt kinh tÕ TÝn dông ph¸t triÓn Tõ nh÷ng nguyªn nh©n trên, V.I. Lªnin kh¼ng ®Þnh: "... c¹nh tranh tù do ®Î ra tËp trung sx vµ sù tËp trung sx nµy, khi ph¸t triÓn tíi mét møc ®é nhÊt ®Þnh, l¹i dÉn tíi ®q” Vậy, bước chuyển từ cntb-cttd sang cntb-đq được chuẩn bị bởi: - Sự pt của llsx trong xh-tb ---> hình thành cty lớn,là những yếu tố quan trọng đẩy nhanh sự chuẩn bị đk cho cntb - đq ra đời. - Điều đó vạch rõ b/c của những thay đổi trong nền kt của cntb: Khi tích tụ… ---> tổ chức đq. Vì sao ? Kết luận: sự chuyển biến từ cntb- cttd thành cntb- đq là 1 quy luật phổ biến. Vậy,sự khác biệt cơ bản giữa CNTB - TDCT và CNTB – đQ: CNTB – TDCT CNTB - ĐQ . Quy mô, tiềm lực nhỏ bé. . Các tổ chức đq quy mô,tiềm lực lớn. . Gía cả hình thành do cạnh tranh. . Gía cả do tổ chức ĐQ ấn định. . QL- m biểu hiện thành QL – P . QL – m biểu hiện thành QL- Pđq cao. . Quan hệ SH chủ yếu là SH . Quan hệ SH chủ yếu là SH tư nhân tư nhân nhỏ, thuần túy. Lớn, SH hỗn hợp. 2. Những ®Æc ®iÓm kinh tÕ c¬ b¶n cña CNTB ®éc quyÒn a - TËp trung s¶n xuÊt vµ c¸c tæ chøc ®éc quyÒn Cã Ýt xÝ nghiÖp lín C¹nh tranh gay g¾t Tho¶ hiÖp, tho¶ thuËn Tæ chøc ®éc quyÒn: lµ tæ chøc liªn minh giữa c¸c nhµ t­ b¶n lín tËp trung vµo trong tay phÇn lín viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô mét sè lo¹i hµng ho¸ nh»m môc ®Ých thu lîi nhuËn ®éc quyÒn cao Tæ chøc ®éc quyÒn Tho¶ thuËn vÒ gi¸ c¶, quy m«, thÞ tr­êng … ViÖc l­u th«ng do mét ban qu¶n trÞ chung. ViÖc s¶n xuÊt, tiªu thô do ban qu¶n trÞ chung Liªn kÕt däc cña c¸c tæ chøc ĐQ. C«ng xoocxiom b - T­ b¶n tµi chÝnh vµ bän ®Çu sá tµi chÝnh Ng©n hµng nhá T­ b¶n tµi chÝnh C¹nh tranh khèc liÖt Lª nin: “T­ b¶n tµi chÝnh lµ kÕt qu¶ cña sù hîp nhÊt gi­a TB ng©n hµng ĐQ lín víi TB c«ng nghiÖp ®éc quyÒn lín” (V. I.Lªnin: Toµn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2005, t.27.tr.489) Vai trß cña ng©n hµng Vai trß cò Vai trß míi Trung gian trong viÖc thanh to¸n tÝn dông Th©m nhËp vµo tæ chøc ®éc quyÒn c«ng nghiÖp ®Ó gi¸m s¸t Trùc tiÕp ®Çu t­ vµo c«ng nghiÖp ĐÇu sá tµi chÝnh Thèng trÞ kinh tÕ Thèng trÞ chÝnh trÞ ChÕ ®é tham dù Các thñ ®o¹n * Sù ph¸t triÓn cña t­ b¶n tµi chÝnh dÉn ®Õn mét nhãm nhá ®éc quyÒn chi phèi toµn bé ®êi sèng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña toµn x· héi t­ b¶n gäi lµ bän ®Çu sá tµi chÝnh C - XuÊt khÈu t­ b¶n CNTB tù do c¹nh tranh XuÊt khÈu hµng ho¸ XuÊt khÈu hµng ho¸ ra n­íc ngoµi nh»m môc ®Ých thùc hiÖn gi¸ trÞ CNTB đéc quyÒn XuÊt khÈu T­ b¶n Lµ xuÊt khÈu gi¸ trÞ ra n­íc ngoµi nh»m môc ®Ých chiÕm ®o¹t m vµ c¸c nguån lîi kh¸c cña n­íc nhËp khÈu t­ b¶n Nguyªn nh©n Hình thøc Chñ thÓ: T¹o ®iÒu kiÖn cho t­ b¶n t­ nh©n Kinh tÕ ChÝnh trÞ Qu©n sù H­íng vµo c¸c ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng Thùc hiÖn chñ nghÜa thùc d©n míi ®Æt can cø qu©n sù trªn l·nh thæ Ngµnh chu chuyÓn vèn nhanh vµ lîi nhuËn ®éc quyÒn cao XuÊt khÈu t­ b¶n XuÊt khÈu t­ b¶n Nhµ n­íc XuÊt khÈu t­ b¶n t­ nh©n d - Sù ph©n chia thÕ giíi về kt giöa c¸c tæ chøc ®éc quyÒn TÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n xuÊt khÈu t­ b¶n C¹nh tranh giöa c¸c tæ chøc ®éc quyÒn Tæ chøc ®éc quyÒn quèc tÕ e- Sù ph©n chia thÕ giíi vÒ l·nh thæ giöa c¸c c­êng quèc ®q Từ c¸c ®Æc ®iểm trªn ---> b/c của cnđq ? 3- Sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ trong giai ®o¹n cntb - ®q a - Quan hÖ giö̃a c¹nh tranh vµ ®éc quyÒn V©̣y, đéc quyÒn sinh ra tõ c¹nh tranh tù do, ®éc quyÒn ®èi lËp víi c¹nh tranh tù do, nh­ng sù xuÊt hiÖn cña đq kh«ng thñ tiªu ®­îc c¹nh tranh, mµ cßn lµm cho c¹nh tranh trë nªn ®a d¹ng vµ gay g¾t h¬n. Giữa c¸c tæ chøc ®éc quyÒn víi xÝ nghiÖp ngoµi ®q Giữa c¸c tæ chøc ®q víi nhau Néi bé tæ chøc ®éc quyÒn Cïng ngµnh Kh¸c ngµnh ThÞ phÇn sx, tiªu thô sp Mét bªn ph¸ s¶n Hai bªn tho¶ hiÖp Nguån nguyªn liÖu, nh©n c«ng, ph­¬ng tiÖn ... C¹nh tranh trong giai ®o¹n CNTB ®éc quyÒn b. BiÓu hiÖn ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ trong c¸c giai ®o¹n cña CNTB Giai ®o¹n ®éc quyÒn Giai ®o¹n tù do c¹nh tranh SX - HH gi¶n ®¬n TBCN Quy luËt gi¸ c¶ ®éc quyÒn (K+P®q) P®q = p + PSN Quy luËt gi¸ c¶ s¶n xuÊt ( K + p ) Quy luËt gi¸ trÞ (W=c+v+m) Quy luËt lîi nhuËn ®éc quyÒn cao Quy luËt p’ và P Quy luËt gi¸ trÞ thÆng d­ L® kh«ng c«ng cña CN trong XN kh«ng ®éc quyÒn L® kh«ng c«ng cña CN trong XN ®éc quyÒn Mét phÇn GTTD cña nhµ t­ b¶n võa vµ nhá Lđ kh«ng c«ng ë c¸c n­íc thuéc ®Þa vµ phô thuéc Lîi nhuËn ®éc quyÒn cao II. Cntb ®éc quyÒn Nhµ n­íc 1 . Nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ b¶n chÊt cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc 2 . Nh÷ng biÓu hiÖn chñ yÕu cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc Nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ b¶n chÊt cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc a. Nguyªn nh©n ra ®êi cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc TÊt yÕu CNTB ®éc quyÒn CNTB - ®q Nhµ n­íc b. B¶n chÊt cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc CNTB ®éc quyÒn nhµ n­íc Quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi CNTB-ĐQ-NN : lµ sù kÕt hîp søc m¹nh cña c¸c tæ chøc ®q t­ nh©n víi søc m¹nh cña nhµ n­íc TS trë thµnh mét thiÕt chÕ vµ thÓ chÕ thèng nhÊt, nh»m phôc vô lîi Ých cña tæ chøc ®q vµ cøu nguy cho CNTB̃ CNTB-ĐQ-NN cã nh­̃ng biª̉u hiÖn m¬́i,quan hÖ m¬́i,nh­ng kh«ng làm thay đ«̉i bản ch©́t cña CNTB. t« chøc ®éc quyÒn t­ nh©n Nhµ n­íc t­ s¶n 2 . Nh÷ng biÓu hiÖn chñ yÕu cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc Sù kªt hîp vÒ nh©n sù gi­̃a cac t«̉ ch­́c đ«̣c quyª̀n víi nhµ̀ n­¬́c ts. b. Sù hình thành va phát triÓn cña së h­u nha n­íc. c. S­̣ điª̀u tiÕt kinh tÕ cña nhà n­¬́c t­ s¶n. Sù kÕt hîp về nh©n Sù Sù hinh thµnh së h­u Nhµ n­íc Sù ®iÒu tiÕt kinh tÕ cña nhµ n­íc T­ s¶n Bé m¸y nhµ n­íc ChÝnh s¸ch đéc quyÒn t­ nh©n ChÕ ®é tham dù, ChuyÓn ®æi X©y dùng DNNN b»ng vèn ng©n s¸ch Quèc hữu ho¸ xn t­ nh©n b»ng c¸ch mua l¹i Mua cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n Më réng dnnn b»ng vèn tÝch luü cña c¸c dn NSNN ThuÕ HÖ thèng tt – td DNNN KÕ ho¹ch ho¸ = B« m¸y nhµ n­íc Tổ chức đq Nhµ nước ts Bé m¸y nhµ n­íc ChÕ ®é tham dù, ChuyÓn ®æi * Sù can thiÖp trùc tiÕp cña Nhµ n­íc vµo qu¸ trình TSX-XH T - H SLđ TLSX S¶n xuÊt H’ – T’ Nhµ n­íc C¬ quan n/c triÓn khai Ng©n hµng ThÞ tr­êng * C¬ chÕ cña CNTB ®éc quyÒn Nhµ n­íc điÒu chØnh cña Nhµ n­íc ThÞ Tr­êng Quy luËt kinh tÕ đÞnh h­íng c¸c môc tiªu điÒu tiÕt s¶nxuÊt đéc quyÒn t­ nh©n C¬ chÕ cña Cntb- ®q-nn III. NHỮNG BIỂU HIỆN MỚI TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CNTB- HĐ Sự phát triển mạnh mẽ của llsx - Cách mạng công nghệ thông tin và công nghệ cao phát triển mạnh mẽ: + Sự kết hợp giữ CNTT và công nghệ cao + Sự tiến bộ và những đột phá của KH-KT ---> Đã mở ra không gian rộng lớn cho sự phát triển của sức sx. - Giáo dục tăng cường và tố chất người lđ được nâng cao. --->Từ đó đặt nền móng vững chắc cho việc nâng cao nslđ và sức cạnh tranh ---> tăng trưởng ktế nhanh và nslđ nâng cao hơn. 2. Nền KT đang có xu hướng chuyển từ KT công nghiệp sang KT tri thức CM-KH-KT lần 1: Thúc đẩy CNTB chuyển từ nền KT nông nghiệp sang nền KT công nghiệp CM thông tin hiện nay đang thúc đẩy nền KT-TBCN chuyển từ KT công nghiệp sang KT tri thức. Trong KT tri thức: . Vai trò của tri thức và kỹ thuật trở thành yếu tố sx quan trọng nhất. . Vận hành nền KT tri thức chủ yếu do những người lđ trí óc (công nhân tri thưc) . Tăng trưởng của TB vô hình cao hơn Tb hữu hình. . Hàm lượng tri thức tăng lên trong sp và dịch vụ . Sáng tạo kỹ thuật và sáng tạo cơ chế,đóng vai trò then chốt trong pt-kt tri thức.  Kết cấu ngành nghề của CNTB được điều chỉnh và nâng cấp hơn. Chuyển sang dịch vụ hóa và công nghệ cao hóa. 3.Sự điều chỉnh về qhsx và quan hệ giai cấp - Quan hệ sở hữu có những thay đổi: . Sự phân tán quyền nắm cổ phiếu tăng lên… . Làm cải thiện quan hệ giữa chủ xn và công nhân - Kết cấu g/c cũng biến đổi lớn: . Các g/c, tầng lớp,đoàn thể xh… cùng tồn tại và tác động lẫn nhau . Xuất hiện tầng lớp trung lưu… - Thu nhập bằng tiền lương của người LĐ tăng lên… -->đã phần nào xoa dịu tính găy gắt của >CNTB là thủ phạm gây ra những bất lực,bất công và tội ác đối với nhân loại,thì sẽ bị nhân lại trừng phạt. - Trong lòng CNTB - HĐ đã xuất hiện những tiền đề, những yếu tố cấu thành về v/c - kt, về tổ chức xh cho một xh sau CNTB. C.M¸c cho r»ng, ®ã lµ lÞch sö ®Çy m¸u vµ bïn nh¬, kh«ng gièng nh­ mét c©u chuyÖn t×nh ca, nã ®­îc sö s¸ch ghi chÐp l¹i b»ng nh÷ng trang ®Ém m¸u vµ löa kh«ng bao giê phai Theo sù ph©n tÝch cña C. M¸c vµ V.I. Lªnin: ĐÕn mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, quan hÖ së h÷u t­ nh©n TBCN sÏ bÞ ph¸ vì vµ thay vµo ®ã lµ mét quan hÖ së h÷u míi - së h÷u x· héi (c«ng h÷u) vÒ tlsx ®­îc x¸c lËp ®Ó ®¸p øng yªu cÇu pt cña llsx. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ ptsx - tbcn sÏ bÞ thñ tiªu vµ mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi : PTSX -CSCN sÏ ra ®êi vµ phñ ®Þnh PTSX - TBCN. Tuy nhiªn, ph¶i nhËn thøc r»ng: PTSX-TBCN kh«ng tù tiªu vong vµ PTSX- CSCN còng kh«ng tù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Mµ ph¶i ®­îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc c/m-xh, trong ®ã giai cÊp cã sø mÖnh lÞch sö l·nh ®¹o cuéc c¸ch m¹ng xh nµy chÝnh lµ giai cÊp c«ng nh©n. Kh¶ n¨ng míi xuÊt hiÖn: CNTB vµ CNXH song song tån t¹i l©u dµi…. HÕt ch­¬ng VI - phÇn thø 2