ĐỀ MỤC TRANG
1. Lời tựa 3
2. Mục lục 4
3. Giới thiệu về mô đun 5
4. Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề 6
5. Các hình thức học tập chính trong mô đun 7
6. Bài 1 : - Hệ thống lái ôtô 8
- Bảo dưỡng Hệ thống lái 12
7. Bài 2 : - Sửa chữa và bảo dưỡng cơ cấu lái 15
- Thực tập sửa chữa cơ cấu lái 19
8. Bài 3 : - Sửa chữa và bảo dưỡng dẫn động lái 25
- Thực tập sửa chữa và bảo dưỡng dẫn động lái 28
9. Bài 4 : - Sửa chữa và bảo dưỡng bộ trợ lực lái 33
- Thực tập sửa chữa bộ trợ lực lái 40
10. Bài 5 ; - Sửa chữa và bảo dưỡng cầu trước dẫn hướng 47
- Thực tập sửa chữa cầu trước dẫn hướng 51
13. Đáp án các câu hỏi và bài tập 56
14. Các thuật ngữ chuyên môn 57
15. Tài liệu tham khảo 58
58 trang |
Chia sẻ: tlsuongmuoi | Lượt xem: 2978 | Lượt tải: 5
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tài liệu sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
vµ b¶o dìng söa ch÷a ®îc dÉn ®éng l¸i ®óng yªu cÇu kü thuËt.
Néi dung chÝnh:
1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña dÉn ®éng l¸i
2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu l¸i
3. HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña dÉn ®éng l¸i.
4. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a dÉn ®éng l¸i
.5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a dÉn ®éng l¸i.
häc trªn líp
I. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i dÉn ®éng l¸i
1. NhiÖm vô
- Dïng ®Ó dÉn ®éng hai b¸nh xe dÉn híng chuyÓn ®éng theo sù ®iÒu khiÓn cña c¬ cÊu l¸i «t«.
2. Ph©n lo¹i
- DÉn ®éng l¸i ®éc lËp
- D·n ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng cña c¬ cÊu l¸i.
3. Yªu cÇu
- DÉn ®éng ªm vµ chÝnh x¸c
- CÊu t¹o ®¬n gi¶n vµ cã ®é bÒn cao.
II. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i
1. CÊu t¹o (h×nh. 3-1 )
a) §ßn quay ®øng
- §ßn quay ®øng lµm b»ng thÐp, mét ®Çu cã phÇn then hoa ®Ó l¾p vµ chuyÓn ®éng víi trôc con l¨n cña hép tay l¸i, ®Çu kia l¾p víi thanh kÐo däc b»ng khíp cÇu.
b) Thanh kÐo däc
Hép tay l¸i
§ßn cam l¸i
Thanh kÐo ngang
Chèt chuyÓn híng
§ßn quay ®øng
Thanh kÐo däc
DÇm cÇu tríc
Cam l¸i
H×nh. 3-1: S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i
H×nh 3-2 S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i
1-B¸nh vÝt; 2- Con l¨n; 3- Chèt con l¨n
4- Trôc con l¨n; 5- §ßn quay ®øng
- Thanh kÐo däc lµm b»ng thÐp, hai ®Çu ®îc l¾p víi ®ßn quay ®øng vµ ®ßn cam l¸i cña b¸nh xe dÉn híng.
c) Thanh kÐo ngang
- Thanh kÐo ngang lµm b»ng thÐp, hai ®Çu cã ren l¾p víi hai khíp cÇu cã t¸c dông ®iÒu chØnh ®é chôm cña hai b¸nh xe. Thanh kÐo ngang l¾p víi hai ®ßn cam l¸i cña hai b¸nh xe ®Ó dÉn ®éng hai b¸nh xe cïng chuyÓn ®éng.
d) §ßn cam l¸i
- §ßn cam l¸i lµm b»ng thÐp, mét ®Çu l¾p víi thanh kÐo ngang b»ng khíp cÇu, cßn mét ®Êu l¾p chÆt víi cam l¸i cña b¸nh xe dÉn híng ®Ó ®iÒu khiÓn b¸nh xe chuyÓn ®éng.
2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng
- Khi quay vµnh tay l¸i, th«ng qua hép tay l¸i lµm quay trôc vµnh r¨ng vµ ®ßn quay ®øng quay, th«ng qua thanh kÐo däc, thanh kÐo ngang vµ ®ßn cam l¸i lµm ch©ncm l¸i vµ hai b¸nh xe dÉn híng quay theo híng ®iÒu khiÓn cña ngêi l¸i xe.
Gãc quay vµnh tay l¸i tõ 1,5 – 2,5 vßng vÒ mét phÝa tíng øng víi gãc quay cña hai b¸nh xe dÉn híng tõ 300 ®Õn 400 nh»m ®¶m b¶o lùc ®iÒu khiÓn tay l¸i nhÑ vµ chÝnh x¸c.
Cam l¸i
C¬ cÊu l¸i
Chèt cÇu
Thanh r¨ng
Thanh kÐo ngang
H×nh. 3-2: S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i kÕt hîp thanh r¨ng
III. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña dÉn ®éng L¸I
A. C¸c h háng vµ nguyªn nh©n
1. DÉn ®éng l¸i ho¹t ®éng cã tiÕng ån
a) HiÖn tîng
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c thêng ë côm dÉn ®éng l¸i, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng.
b) Nguyªn nh©n
- C¸c khíp cÇu mßn nhiÒu vµ thiÕu mì b«i tr¬n.
- C¸c ®ai èc h·m khíp cÇu bÞ láng hoÆc chên háng ren
2. §iÒu khiÓn vµnh tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh
a) HiÖn tîng
. Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh thêng vµ rung giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt cµng t¨ng
b) Nguyªn nh©n
- §ßn quay ®øng : cong, vªnh vµ mßn phÇn then hoa
- C¸c thanh kÐo däc vµ ngang : cong
- §iÒu chØnh sai ®é chôm c¸c b¸nh xe
3. §iÒu khiÓn vµnh tay l¸i kh«ng cã t¸c dông l¸i xe
a) HiÖn tîng
. Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i kh«ng cßn t¸c dông l¸i xe
b) Nguyªn nh©n
- §ßn quay ®øng : láng then hoa, tuét ®ai èc h·m hoÆc ®øt, g·y chèt cÇu
- C¸c thanh kÐo däc vµ ngang : ®øt, g·y chèt cÇu
B. kiÓm tra dÉn ®éng l¸i
1. KiÓm tra khi vËn hµnh
- Khi vËn hµnh «t« ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i kh«ng æn ®Þnh, cã tiÕng ån ë côm dÉn ®éng l¸i phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi.
2. KiÓm tra bªn ngoµi dÉn ®éng l¸i
- KiÓm tra sù g·y, láng cña c¸c vÞ trÝ l¾p r¸p c¸c khíp cÇu, c¸c thanh kÐo.
- Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi chi tiÕt dÉn ®éng l¸i.
IV. Néi dung b¶o dìng dÉn ®éng l¸i
1. Lµm s¹ch bªn ngoµi
2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt dÉn ®éng l¸i vµ lµm s¹ch.
3. KiÓm tra h háng chi tiÕt
4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (b¹c, chèt cÇu vµ lß xo)
5. Tra mì vµ l¾p c¸c chi tiÕt.
6. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é chôm hai b¸nh xe dÉn híng
7. Thay dÇu b«i tr¬n
VI. C©u hái vµ bµi tËp
1. NhiÖm vô cña dÉn ®éng l¸i ?
2. DÉn ®éng l¸i cã nh÷ng h háng nµo lµm cho hÖ thèng l¸i kh«ng cã t¸c dông ?
3.(Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o cña c¸c lo¹i dÉn ®éng l¸i vµ tr×nh bµy c¸c hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña dÉn ®éng l¸i ?
tHùC HµNH söa ch÷a vµ b¶o dìng dÉn ®éng l¸i
I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc
1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i
- NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña dÉn ®éng l¸i
2. Yªu cÇu:
- Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- NhËn d¹ng ®îc c¸c bé phËn dÉn ®éng l¸i
- Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c.
- §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p
- Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng.
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Dông cô th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i
- Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt
- Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe.
- §ång hå so
- Pan me, thíc cÆp
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
- Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n
- æ bi, c¸c jo¨ng ®Öm....
- Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a dÉn ®éng l¸i.
- Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã.
II. th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i
A. quy tr×nh Th¸o dÉn ®éng l¸i trªn xe «t« (H×nh. 2-3)
1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc
- Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p
- KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe.
2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hÖ thèng l¸i
- Dïng b¬m níc ¸p suÊt cao vµ phun níc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«.
- Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm dÉn ®éng l¸i
3. Th¸o ®ßn quay ®øng vµ thanh kÐo däc
- V¹ch dÊu gi÷a hai phÇn then hoa cña trôc vµnh r¨ng vµ ®ßn quay ®øng.
- Th¸o c¸c ®ai èc h·m ®ßn kÐo däc
- Dïng c¶o th¸o ®ßn quay ®øng
- Th¸o ®ai èc h·m chèt cÇu thanh kÐo däc
- Th¸o thanh kÐo däc
4. Th¸o thanh kÐo ngang
- Th¸o c¸c ®ai èc chèt cÇu
- Th¸o c¸c chèt cÇu
- Th¸o thanh kÐo ngang
5.Th¸o rêi c¸c thanh kÐo (H×nh. 3-3)
- V¹ch dÊu gi÷a phÇn l¾p chèt cÇu vµ thanh kÐo ngang
- Th¸o ®ai èc h·m vµ chèt cÇu
- Th¸o rêi phÇn l¾p chèt cÇu
6. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra
- Lµm s¹ch chi tiÕt
- KiÓm tra c¸c chi tiÕt
Chèt cÇu
Lß xo
Chèt cÇu
§ai èc
Thanh kÐo däc
Thanh kÐo ngang
V¹ch dÊu
B¹c chèt cÇu
H×nh 3-3. Th¸o rêi thanh kÐo däc vµ thanh kÐo ngang
b. Quy tr×nh l¾p
Ngîc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h háng)
C¸c chó ý
- Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc díi gÇm xe.
- Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt cÇu vµ b¹c khíp cÇu.
- Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o dìng.
- L¾p ®óng vÞ trÝ dÊu cña c¸c chi tiÕt cña dÉn ®éng l¸i.
- §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i.
III. B¶o dìng dÉn ®éng l¸i
A. quy tr×nh b¶o dìng
1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc
-Bé dông cô tay th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng
-Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa
2. Th¸o rêi vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt dÉn ®éng l¸i
- Th¸o ®ßn quay ®øng vµ c¸c thanh kÐo
- Th¸o rêi c¸c thanh kÐo vµ chèt cÇu
- Dïng dung dÞch röa, b¬m h¬i, giÎ s¹ch ®Ó lµm s¹ch, kh« bªn ngoµi c¸c chi tiÕt
3. KiÓm tra bªn chi tiÕt
- Dïng kÝnh phãng ®¹i vµ m¾t thêng quan s¸t
- KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : b¹c, chèt cÇu, lß xo, phÇn ren vµ then hoa
4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt
-Tra mì b«i tr¬n
- L¾p c¸c chi tiÕt.
5. §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i
- Dïng c©n lùc ®Ó kiÓm tra vµ dïng c¸c ®Öm ®Ó ®iÒu chØnh ®é r¬ cña dÉn ®éng l¸i
- §iÒu chØnh ®é chôm hai b¸nh xe vµ ®é r¬ chèt cÇu cña thanh kÐo däc
6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp
- VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng
* C¸c chó ý
- Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn
- KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren.
- Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh.
- Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú vµ bÞ h háng.
- §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i ®óng yªu cÇu kü thuËt
B. §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i
1. §iÒu chØnh khe hë thanh kÐo däc (trôc tay l¸i) (h×nh 3- 4)
a) KiÓm tra
Th¸o thanh kÐo däc, dïng tay l¾c cÇn quay ®øng. NÕu c¶m thÊy cã ®é r¬ lín h¬n tiªu chuÈn cÇn ph¶i ®iÒu chØnh.
b) §iÒu chØnh
- Th¸o n¾p hép tay l¸i ( hoÆc chèt h·m cña ®ai èc ®iÒu chØnh)
- TiÕn hµnh thªm hoÆc bít ®Öm díi trôc vÝt (hoÆc vÆn ®ai èc ®iÒu chØnh vµo hoÆc ra) ®Ó ®¹t ®îc ®é r¬ tiªu chuÈn.
§ßn quay ®øng
Thanh kÐo däc
§ßn quay ®øng
a) b)
H×nh 3 - 4. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë thanh kÐo däc
a) KiÓm tra; b) §iÒu chØnh
2. §iÒu chØnh thanh kÐo ngang
(®é chôm b¸nh xe)
a) KiÓm tra ®é chôm cña hai b¸nh xe dÉn híng (h×nh 3- 5a)
- §é chôm b¸nh xe tríc = A – B (= 2-5 mm)
(A vµ B lµ kho¶ng c¸ch phia sau vµ phia tríc cña t©m hai b¸nh xe dÉn híng)
§é chôm cña hai b¸nh xe tríc ®¶m b¶o cho hai b¸nh xe lu«n chuyÓn ®éng song song víi nhau. V× lùc c¶n cña mÆt ®êng cã xu híng xoay c¸c b¸nh xe ra phÝa ngoµi ®Ó bï trõ cho khe hë khi l¾p r¸p vµ tr¸nh mßn lèp nhanh.
- Khi kiÓm tra ®Ó xe ë vÞ trÝ ®i th¼ng, trªn mÆt ®êng b»ng ph¼ng. Dïng thíc ®o chuyªn dïng ®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ cña t©m ë phÝa tríc (B) vµ phÝa sau (A)
Sau ®ã lÊy trÞ sè = A – B (mm) vµ so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
b) §iÒu chØnh (h×nh 3- 5b)
- Th¸o thanh kÐo ngang khái ®ßn cam l¸i
- Th¸o láng hai ®Çu nèi ren cña thanh kÐo ngang, sau ®ã vÆn ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®îc kÝch thíc (A – B) ®óng yªu cÇu.
Th¸o c¸c ®ai èc cña èng khíp cÇu ë hai ®Çu thanh kÐo ngang, sau tiÕn hµnh vÆn ®Çu khíp cÇu ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®é chôm ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh.
H×nh 5 - 5. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe
a- KiÓm tra ®é chôm b¸nh xe b- §iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe
B¸nh xe dÉn híng
Thanh kÐo ngang
«ng nèi khíp cÇu
§ai èc ®iÒu chØnh
IV. söA ch÷a dÉn ®éng l¸i
1. §ßn quay ®øng
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña ®ßn quay ®øng lµ : cong, nøt vµ mßn lç then hoa
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt.
Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi ®ßn quay ®øng.
b) Söa ch÷a
- PhÇn then hoa bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p gia c«ng l¹i then hoa
- Lç l¾p víi khíp cÇu mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
- §ßn quay ®øng bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong,
3. §ßn cam l¸i
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña ®ßn cam l¸i lµ : cong, nøt vµ mßn lç l¾p khíp cÇu.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt.
Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi ®ßn cam l¸i.
b) Söa ch÷a
- Lç l¾p víi khíp cÇu mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
- §ßn cam l¸i bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong,
3. §ßn cam l¸i
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña ®ßn cam l¸i lµ : cong, nøt vµ mßn lç l¾p khíp cÇu.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt.
Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi ®ßn cam l¸i.
b) Söa ch÷a
- Lç l¾p víi khíp cÇu mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
- §ßn cam l¸i bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong,
- C¸c ®ai èc, lß xo mßn ch¸y háng ren ®Òu ®îc thay thÕ
a) b) c)
H×nh 3 - 6. KiÓm tra cac chi tiÕt cña dÉn ®éng l¸i
a) KiÓm tra thanh kÐo, b) Thanh kÐo ngang; c) Chèt cÇu
Thanh r¨ng kÕt hîp thanh kÐo ngang
PhÇn ren cña thanh kÐo ngang
N¾p ch¾n bôi
B¹c chèt cÇu
Chèt cÇu
èng ren
C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao
i. Tªn bµi tËp
1. DÉn ®éng l¸i ®éc lËp ?
2. DÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng ?
3. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt cña dÉn ®éng l¸i TOYOTA
B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt
Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004
Nhãm ( ngêi) kiÓm tra :
Tªn chi tiÕt, bé phËn : DÉn ®éng l¸i Lo¹i «t« : TOYOTA
TT
Tªn chi tiÕt
§ vÞ
tÝnh
Sè
Lîng
§ñ,
thiÕu
KÝch thíc
mßn
T×nh tr¹ng
KT
Thay thÕ
Söa ch÷a
1
§ßn quay ®øng
C¸i
01
®ñ
- Mßn
x
2
Thanh kÐo däc
-
01
§ñ
0,3
- Cong
x
3
Thanh kÐo ngang
-
1
-
0,2
- Cong
x
4
C¸c khíp cÇu
4
-
- Mßn
x
Phßng kü thuËt Ngêi kiÓm tra
II. Yªu cÇu cÇn ®¹t
1. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i ®éc lËp
2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ gi¶i thÝch nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i lo¹i dÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng
III. Thêi gian
- Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp.
Bµi 4
Söa ch÷a vµ b¶o dìng bé trî lùc tay l¸i - M· bµi: HAR.01 32 04
Giíi thiÖu :
Bé trî lùc tay l¸i lµ mét bé phËn cña hÖ thèng l¸i «t«. Bao gåm c¸c bé phËn : b¬m dÇu, b×nh chøa dÇu trî lùc, van ®iÒu khiÓn vµ xi lanh lùc. Dïng ®Ó c¶i thiÖn tÝnh c¬ ®éng nhÑ nhµng, thuËn tiÖn khi ®iÒu khiÓn c¬ cÊu l¸i trªn c¸c «t« t¶i vµ «t« du lÞch hiÖn ®¹i.
Môc tiªu thùc hiÖn:
1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i bé trî lùc tay l¸i.
2. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay l¸i.
3. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña bé trî lùc tay l¸i.
4. Tr×nh bµy ®îc c¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a bé trî lùc tay l¸i
5. Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a ®îc bé trî lùc tay l¸i ®óng yªu cÇu kü thuËt.
Néi dung chÝnh:
1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i bé trî lùc tay l¸i
2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay l¸i
3. HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña bé trî lùc tay l¸i.
4. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a bé trî lùc tay l¸i
5. Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a ®îc bé trî lùc tay l¸i.
häc trªn líp
I. Giíi thiÖu chung vÒ hÖ thèng l¸i cã trî lùc
Vµnh tay l¸i
Bé trî lùc l¸i
B¬m trî lùc tay l¸i
DÉn ®éng l¸i
Xi lanh trî lùc
H×nh 4-1: S¬ ®å cÊu t¹o chung hÖ thèng l¸i cã bé trî lùc
II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i bé trî lùc l¸i
1. NhiÖm vô
Bé trî lùc l¸i cã nhiÖm vô :
- Dïng ®Ó c¶i thiÖn sù ®iÒu khiÓn cña ngêi l¸i xe nhÑ nhµng.
2. Ph©n lo¹i
- Bé trî lùc l¸i thuû lùc lo¹i xi lanh lùc ®Æt chung víi hép tay l¸i (van c¸nh)
- Bé trî lùc l¸i thuû lùc lo¹i xi lanh lùc ®Æt riªng (van èng)
- Bé trî lùc l¸i thuû lùc ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö ( «t« Corolla-2WD)
3. Yªu cÇu
- Lu«n cã lùc l¸i nhÑ nhµng, ªm vµ phï hîp bÊt cø d¶i tèc ®é nµo cña «t«.
- CÊu t¹o ®¬n gi¶n vµ cã ®é bÒn cao.
III. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé trî lùc l¸i
1. S¬ ®å cÊu t¹o
- Bé trî lùc l¸i bao gåm : B¬m trî lùc, c¸c ®êng èng dÇu, trôc van ®iÒu khiÓn, b¸nh r¨ng, pÝt t«ng vµ xi lanh lùc.
Pit t«ng
B¸nh r¨ng
Thanh r¨ng
Xi lanh ùc
Van ®iÒu khiÓn
DÇu vÒ b×nh chøa
Trôc van ®iiªï khiÓn
DÇu tõ b¬m ®Õn
§êng èng dÇu
H×nh 4-4. CÊu t¹o Pitt«ng vµ xi lanh lùc
2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng:
a) Khi xe ®i th¼ng
Khi xe ®i th¼ng, ngêi l¸i gi÷ nguyªn vµnh tay l¸i, trôc van ®iÒu khiÓn kh«ng quay nªn van èng trong ë vÞ trÝ trung gian, më th«ng c¸c ®êng dÇu vµo hai bªn xi lanh lùc, do ®ã kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ ¸p suÊt dÇu ë hai bªn pitt«ng. V× vËy dÇu tõ b¬m ®i qua van ®iÒu khiÓn vµ trë vÒ b×nh chøa. Trôc b¸nh r¨ng kh«ng quay vµ thanh r¨ng kh«ng dÞch chuyÓn gi÷ cho xe ®i th¼ng.
R·nh xo¾n
Viªn bi
Xi lanh lùc
Pit t«ng
Thanh r¨ng
èng van
Xi lanh lùc
H×nh 4 – 5. S¬ ®å ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay lai – Khi xe ®i th¼ng
b) Khi xe ®i vßng vÒ phÝa ph¶i
Khi xe ®i vßng vÒ phÝa ph¶i, vµnh tay l¸i vµ trôc b¸nh r¨ng quay sang ph¶i, lµm cho van ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn lªn trªn, më th«ng ®êng èng dÇu vµo phÝa bªn ph¶i xi lanh lùc, ®Èy pÝtt«ng vµ thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa tr¸i, lµm cho hai b¸nh xe dÉn híng quay vÒ phÝa ph¶i. Nhê cã lùc ®Èy cña ¸p suÊt dÇu trî lùc lµm cho tay l¸i nhÑ vµ ªm.
Th©n van
Trôc van ®iªï khiÓn
èng van trong
R·nh xo¾n
Viªn bi
Xi lanh lùc
Pit t«ng
Thanh r¨ng
§êng èng dÇu
H×nh 4-6. S¬ ®å ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay lai – Khi xe ®i vßng phÝa ph¶i
d )Khi xe ®i vßng vÒ phÝa tr¸i (ngîc l¹i hµnh tr×nh khi xe vßng vÒ phia ph¶i)
Khi xe ®i vßng vÒ phÝa tr¸i, vµnh tay l¸i vµ trôc b¸nh r¨ng quay sang tr¸i, lµm cho van ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn xuèng díi, më th«ng ®êng èng dÇu vµo phÝa bªn tr¸i xi lanh lùc, ®Èy pÝtt«ng vµ thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa ph¶i, lµm cho hai b¸nh xe dÉn híng quay vÒ phÝa tr¸i. Nhê cã lùc ®Èy cña ¸p suÊt dÇu trî lùc lµm cho tay l¸i nhÑ vµ ªm.
III. CÊU T¹O C¸C Bé PHËN
1. B¬m dÇu trî lùc
a) CÊu t¹o (h×nh 4-2 )
- B¬m dÇu trî lùc l¸i lµ lo¹i b¬m thuû lùc, kiÓu c¸nh g¹t t¹o ¸p lùc cao
(P= 60 – 80 kg/cm2)
- Gåm cã : R«to, trôc r«to, c¸nh b¬m, xi lanh, vá b¬m vµ c¸c van an toµn, van ®iÒu khiÓn lu lîng vµ æn ®Þnh ¸p suÊt, kh«ng phô thuéc tèc ®é ®éng c¬.
- B×nh dÇu dïng ®Ó chøa dÇu trî lc(dÇu ATF DEXRON hoÆc CN 20), ®îc l¾p phÝa trªn vá b¬m dÇu hoÆc l¾p riªng vµ nèi víi b¬m b»ng hai èng nèi.
R«to
C¸nh g¹t
Vá b¬m
Trôc r«to
Vá b¬m
Xi lanh b¬m
C¸nh g¹t
R«to
Van lu lîng
KhÝ nÐn
DÇu
Van an toµn
a) b) c)
H×nh 4-2 S¬ ®å cÊu t¹o b¬m dÇu trî lùc (lo¹i c¸nh g¹t)
a, b) CÊu t¹o b¬m dÇu c) C©u t¹o van lu lîng
b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng
- Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng, trôc r«to vµ r«to quay trong xi lanh cã d¹ng « van t¹o ra khe hë chøa dÇu gi÷a r«to vµ xi lanh. R«to cã c¸c r·nh vµ c¸c c¸nh g¹t ®îc ®Æt trän trong c¸c r·nh ®ã. Do lùc ly t©m lµm cho c¸c c¸nh g¹t v¨ng ra tú lªn bÒ mÆt xi lanh t¹o ra c¸c ng¨n dÇu vµ g¹t dÇu tõ thÓ tÝch lín vÒ thÓ tÝch nhá lµm cho ¸p suÊt dÇu t¨ng lªn (P= 60 – 80 kg/cm2), ®Èy dÇu cao ¸p ®Õn van ®iÒu khiÓn vµ xi lanh lùc.
- Van ®iÒu khiÓn lu lîng ®îc l¾p phÝa trªn r«to, dïng ®Ó ®iÒu khiÓn lu lîng vµ ¸p suÊt dÇu cung cÊp tõ b¬m kh«ng ®æi, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña hÖ thèng l¸i vµ kh«ng phô thuéc tèc ®é ®éng c¬. V× khi tèc ®é ®éng c¬ t¨ng, lu lîng dÇu t¨ng t¹o ra møc ®é trî lùc lín gi¶m nhÑ lùc ®¸nh tay l¸i. Nhng ë tèc ®é cao, lùc c¶n lèp nhá chØ cÇn trî lùc l¸i nhá vµ ë tèc ®é thÊp, lùc c¶n lèp lín cÇn trî lùc l¸i lín, lµm thay ®æi tÝnh æn ®Þnh cña hÖ thèng l¸i.
- Van an toµn ®îc ®Æt trong van ®iÒu khiÓn lu lîng, dïng ®Ó më th«ng ®êng dÇu khi ¸p suÊt vît qu¸ quy ®Þnh (khi xoay vµnh tay l¸i tèi ®a).
2. Trôc van ®iÒu khiÓn
a) CÊu t¹o (h×nh 4-3)
- Trôc van ®iÒu khiÓn vµ b¸nh r¨ng ®îc l¾p víi trôc tay l¸i, dïng ®Ó ®iÒu khiÓn ®ãng vµ më ®êng dÇu tõ b¬m ®Õn xi lanh lùc.
- Bao gåm : Th©n van, van èng trong, van èng ngoµi, trôc van cã c¸c chèt, thanh xo¾n, r·nh xo¾n vµ hai viªn bi vµ c¸c ®êng dÇu tõ b¬m dÇu ®Õn van vµ xi lanh lùc.
Thanh r¨ng
Trôc r¨ng
Van èng ngoµi
Th©n van
R·nh xo¾n
Viªn bi
Trôc van
DÇu ®Õn xi lanh lùc
DÇu vÒ b¬m
DÇu tõ b¬m
H×nh 4-3. CÊu t¹o trôc van ®iÒu khiÓn (lo¹i van èng)
b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng
Khi vµnh tay l¸i quay, trôc van ®iÒu khiÓn vµ trôc r¨ng quay theo, lµm cho van èng trong dÞch chuyÓn lªn hoÆc xuèng nhê t¸c dông cña hai viªn bi vµ r·nh xo¾n. Kho¶ng dÞch chuyÓn cña van èng trong 1 mm sÏ më th«ng hoÆc ®ãng c¸c ®êng èng dÇu tõ b¬m ®Õn mét bªn xi lanh lùc vµ ®êng dÇu tõ van ®iÒu khiÓn vÒ b¬m.
Xi lanh lùc
Pitt«ng
Trôc vÝt
Van c¸nh
Trôc van
Hép tay l¸i
Trôc vµnh r¨ng
DÇu vÒ b¬m
DÇu ®Õn
H×nh 4-4. CÊu t¹o trôc van ®iÒu khiÓn (lo¹i van c¸nh) kÕt hîp xi lanh lùc
4. Xi lanh lùc vµ pÝtt«ng
a) CÊu t¹o (h×nh. 4-5)
- Xi lanh lùc l¾p chÆt trªn khung xe cã hai lç dÇu ®Õn tõ van ®iÒu khiÓn, pitt«ng chÕ t¹o liÒn víi thanh r¨ng, cã vßng ch¾n dÇu ng¨n c¸ch gi÷a hai ng¨n cña xi lanh.
Pit t«ng
B¸nh r¨ng
Thanh r¨ng
Xi lanh lùc
DÇu ®ªn ng¨n tr¸i
DÇu ®Õn ng¨n ph¶i
H×nh 4-5. CÊu t¹o Pitt«ng vµ xi lanh lùc (lo¹i b¸nh r¨ng- thanh r¨ng)
b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng
- Khi dÇu ¸p su©t cao tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn ng¨n tr¸i cña xi lanh lùc, ®Èy pitt«ng vµ trôc r¨ng – thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa ph¶i. §Ó cho hai b¸nh xe quay vÒ phÝa ph¶i theo yªu cÇu cña ngêi l¸i xe.
- Khi dÇu ¸p su©t cao tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn ng¨n ph¶i cña xi lanh lùc, ®Èy pitt«ng vµ trôc r¨ng – thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa tr¸i. §Ó cho hai b¸nh xe quay vÒ phÝa tr¸i theo yªu cÇu cña ngêi l¸i xe.
- Khi dÇu ¸p su©t cao tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn c¶ hai ng¨n cña xi lanh lùc, gi÷ cho pitt«ng vµ trôc r¨ng – thanh r¨ng æ vÞ trÝ trung gian. §Ó cho hai b¸nh xe quay theo híng ®i th¼ng.
H×nh 4-6. CÊu t¹o pitt«ng vµ xi lanh lùc (lo¹i xi lanh lùc ®Æt riªng)
Hép tay l¸i
Van ®iÒu khiÓn
Xi lanh lùc
Xi lanh lùc
Khung xe
B¬m dÇu
§ßn quay ®øng
Thanh kÐo däc
Pitt«ng
CÇn ®Èy
IV. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n h háng cña bé trî lùc L¸I
A. Nh÷ng h háng chung cña bé trî lùc l¸i
1. Trî lùc l¸i ho¹t ®éng cã tiÕng ån
a) HiÖn tîng
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c thêng ë bé trî lùc l¸i, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng.
b) Nguyªn nh©n
- B¬m dÇu mßn, vì hoÆc láng d©y ®ai.
- Trî lùc l¸i mßn, vì háng c¸c chi tiÕt hoÆc thiÕu dÇu.
2. §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh
a) HiÖn tîng
. Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh thêng vµ rung giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt cµng t¨ng
b) Nguyªn nh©n
- Bé trî lùc l¸i mßn háng c¸c bé phËn (b¬m, van ®iÒu khiÓn hoÆc xi lanh lùc), thiÕu dÇu.
B. KiÓm tra chung bé trî lùc l¸i
1. KiÓm tra bªn ngoµi bé trî lùc l¸i
- Dïng m¾t thêng vµ kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt cña trî lùc l¸i.
2. KiÓm tra khi vËn hµnh
- KiÓm tra ¸p suÊt dÇu
G¾n ®ång hå ®o ¸p suÊt vµo ®êng èng dÇu cao ¸p, vËn hµnh ®éng c¬ vµ quay vµnh tay l¸i ë c¸c chÕ ®é kh«ng t¶i, t¶i nhá, t¶i lín, ®ång thêi quan s¸t ®ång hå ghi c¸c trÞ sè ®o vµ so víi tiªu chuÈn (P= 60 – 65 kg/cm2, sai sè ë c¸c tèc ®é kh«ng lín h¬n 5 kg/cm2)
- Khi vËn hµnh «t« ®iÒu khiÓn tay l¸i vµ nghe tiÕng hó, ån kh¸c thêng ë bé trî lùc l¸i, nÕu cã tiÕng ån vµ ®iÒu khiÓn tay l¸i kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra bé trî lùc l¸i vµ söa ch÷a kÞp thêi.
V. NéI DUNG b¶o dìng bé trî lc l¸i
1. Lµm s¹ch bªn ngoµi
2. Th¸o c¸c bé phËn vµ kiÓm tra c¸c chi tiÕt
3. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (xÐc x¨ng, c¸c van, lß xo, vßng kÝn cao su)
4. L¾p c¸c bé phËn
5. Thay dÇu trî lc
6. §iÒu chØnh ¸p suÊt b¬m vµ ®é c¨ng cña d©y ®ai b¬m dÇu
7- KiÓm tra tæng hî vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp
VI. C©u hái vµ bµi tËp
1. NhiÖm vô cña bé trî lùc l¸i ?
2. V× sao lùc quay vµnh tay l¸i nÆng ?
3. (Bµi tËp)VÏ cÊu t¹o vµ nªu nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé trî lùc l¸i lo¹i van c¸nh ?
4. (Bµi tËp) C¸c h háng thêng gÆp vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a bé trî lùc l¸i ?
tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o dìng bé trî lùc l¸i
I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc
1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p bé trî lùc l¸i
- NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña bé trî lùc l¸i
2. Yªu cÇu:
- Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- NhËn d¹ng ®îc c¸c bé phËn bé trî lùc l¸i
- Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c.
- §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p
- Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng.
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Dông cô th¸o l¾p bé trî lùc l¸i
- Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt
- Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe.
- §ång hå so
- Pan me, thíc cÆp
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
- Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n
- æ bi, c¸c jo¨ng ®Öm, d©y ®ai vµ c¸c van....
- Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a bé trî lùc l¸i.
- Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã.
II. th¸o l¾p bé trî lùc l¸i trªn xe «t«
A. quy tr×nh Th¸o bé trî lùc l¸i trªn xe «t«
1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc
- Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p
- KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe.
2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hÖ thèng l¸i
- Dïng b¬m níc ¸p suÊt cao vµ phun níc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«.
- Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm dÉn ®éng l¸i
3. Th¸o b¬m trî lùc
- X¶ dÇu
- Th¸o c¸c ®êng èng dÇu vµ d©y ®ai
- Th¸o ®ai èc h·m b¬m
- Th¸o b¬m ra khái xe
4. Th¸o côm van ®iÒu khiÓn
- V¹ch dÊu gi÷a trôc van vµ trôc tay l¸i
- Th¸o c¸c ®êng èng dÇu
- Th¸o c¸c ®ai èc h·m côm van
- Th¸o th¸o côm van ra khái «t«
5. Th¸o xi lanh lùc
- V¹ch dÊu gi÷a thanh r¨ng vµ ®Çu níi víi ®ßn cam l¸i
- X¶ dÇu
- Th¸o c¸c ®ai èc h·m xi lanh vµ thanh r¨ng
- Th¸o xi lanh lùc khái xe
6. Th¸o rêi chi tiÕt c¸c bé phËn
7. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra
- Lµm s¹ch chi tiÕt
- KiÓm tra c¸c chi tiÕt
b. Th¸o rêi bé trî lùc l¸i
1. Th¸o rêi b¬m trî lùc (h×nh. 4-7)
- Th¸o puly vµ van ®iÒu khiÓn kh«ng khÝ
- Th¸o b×nh chøa dÇu vµ c¸c ®Çu nèi èng dÇu
- Th¸o van ®iÒu khiÓn lu lîng
- Th¸o trôc b¬m, xi lanh vµ c¸c c¸nh g¹t bé trî lùc l¸i
- Th¸o r«to
B×nh dÇu
Puly
C¸nh g¹t
Van lu lîng
Trôc b¬m
R«to
Xi lanh
Trôc b¬m
B¬m dÇu
H×nh 4-7. Th¸o rêi b¬m trî lùc
2. Th¸o côm van ®iÒu khiÓn
- V¹ch dÊu gi÷a trôc van vµ trôc tay l¸i (h×nh. 4-8)
- Th¸o phanh h·m vµ æ bi
- Th¸o c¸c ®ai èc h·m vá van
V¹ch dÊu
N¾p trôc van
Th¸o ®ai èc h·m
Trôc van ®iÒu khiÓn
Côm van
B¸nh r¨ng
Van ®iÒu khiÓn
H×nh 4-8. Th¸o rêi côm van ®iÒu khiÓn
H×nh 4 -7. Th¸o rêi côm van ®iÒu khiÓn
a) Th¸o côm van ®iÒu khiÓn; b) Th¸o xi lanh lùc
H×nh 1-9. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng
- Th¸o th¸o trôc van
3. Th¸o xi lanh lùc (h×nh. 4-9)
- V¹ch dÊu ®Çu thanh tr¸i vµ ph¶i
- Th¸o ®Çu thanh r¨ng, ®ai èc h·m lß xo dÉn hìng thanh r¨ng
- Th¸o phanh h·m, èng chÆn ®Çu xi lanh
- Th¸o thanh r¨ng vµ pitt«ng
4. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra
- Lµm s¹ch chi tiÕt
- KiÓm tra c¸c chi tiÕt
Thanh r¨ng vµ pitt«ng
V¹ch dÊu
§ai èc ®Çu thanh r¨ng
§ai èc h·m lß xo
Thanh nèi ngang
Hép tay l¸i
§ai èc
Xi lanh lùc
H×nh 4-9. Th¸o rêi xi lanh lùc
V¹ch dÊu
Ngîc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h háng)
C¸c chó ý
- Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc díi gÇm xe.
- Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt cÇu vµ b¹c khíp cÇu.
- Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o dìng.
- L¾p ®óng vÞ trÝ dÊu cña c¸c chi tiÕt cña bé trî lùc l¸i.
- §iÒu chØnh ¸p suÊt b¬m vµ ®é c¨ng d©y ®ai.
III. B¶o dìng bé trî lùc l¸i
A. quy tr×nh b¶o dìng
1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc
-Bé dông cô tay th¸o l¾p bé trî lùc l¸i vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng
-Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa
2. Th¸o rêi vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt bé trî lùc l¸i
- Th¸o b¬m trî lùc
- Th¸o côm van ®iÒu khiÓn
- Th¸o xi lanh lùc
- Th¸o rêi c¸c bé phËn
- Dïng dung dÞch röa, b¬m h¬i, giÎ s¹ch ®Ó lµm s¹ch, kh« bªn ngoµi c¸c chi tiÕt
3. KiÓm tra bªn chi tiÕt
- Dïng kÝnh phãng ®¹i vµ m¾t thêng quan s¸t
- KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : pitt«ng, xi lanh lùc, r«to, c¸c van...
4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt
-Tra mì b«i tr¬n
- L¾p c¸c chi tiÕt.
5. §iÒu chØnh bé trî lùc l¸i
- §iÒu chØnh ¸p suÊt cña b¬m dÇu
- §iÒu chØnh ®é c¨ng cña d©y ®ai
6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp
- VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng
* C¸c chó ý
- KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren.
- Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh.
- Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú (c¸c van, lß xo, vßng ch¾n dÇu) vµ bÞ h háng.
B. §iÒu chØnh bé trî lùc l¸i
1. §iÒu chØnh ®é c¨nh d©y ®ai
- §é c¨ng cña d©y ®ai b¬m dÇu (10 -15 mm)
a) KiÓm tra
Dïng thíc ®o chuyªn dïng hoÆc dïng tay Ên m¹nh lªn d©y ®ai vµ dïng thíc ®o chiÒu dµi (®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ tríc vµ sau khi Ên = ®é c¨ng) sau ®ã so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
b) §iÒu chØnh
Th¸o láng ®ai èc h·m cña c¬ cÊu hoÆc pu ly ®iÒu chØnh ®é c¨ng, sau ®ã dïng cÇn ®Èy c¬ cÊu lµm c¨ng d©y ®ai vµ h·m chÆt c¸c ®ai èc cña c¬ cÊu hoÆc puly.
IV. söa ch÷a bé trî lùc l¸i
1. Th©n b¬m dÇu trî lùc
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña b¬m dÇu lµ : nøt vµ mßn lç l¾p xi lanh vµ lç van.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp, ®ång hå so vµ c¨n l¸ ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi th©n b¬m.
b) Söa ch÷a
- Th©n b¬m dÇu trî lùc vµ Pu ly bÞ nøt vµ mßn cã thÓ hµn ®¾p gia c«ng l¹i lç vµ vÕt nøt.
- Van ®iÒu khiÓn lu lîng vµ van æn ¸p bÞ mßn, c¸c lß xo gi¶m chiÒu dµi hoÆc vªnh g·y ph¶i thay míi.
2. Xi lanh, r«to, trôc vµ c¸c c¸nh b¬m
a) H háng vµ kiÓm tra (h×nh 4-10)
- H háng : nøt, mßn xi lanh, r·nh r«to, mßn trôc vµ g·y, mßn c¸nh b¬m.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp ®Ó ®o ®é mßn xi lanh(kh«ng løon h¬n 0,07 mm, r·nh r«to vµ c¸nh g¹t (kh«ng lín h¬n 0,028 mm), dïng pan me ®o ®é mßn cña trôc (kh«ng løon h¬n 0,03 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt.
Trôc r«to
R«to vµ c¸nh g¹t
C¨n l¸
Xi lanh
§ång hå so
a) b) c)
H×nh 4 -10 . KiÓm tra cac chi tiÕt cña b¬m trî lùc
a- KiÓm tra trôc b¬m, b- KiÓm tra xi lanh; c- KiÓm tra r«to
b) Söa ch÷a
- Xi lanh bÞ mßn cã thÓ doa vµ ®¸nh bãng theo cèt söa ch÷a, bÞ nøt ph¶i thay míi.
- R«to mßn r·nh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ phay l¹i kich thíc, c¸c c¸nh b¬m g¶y ph¶i thay ®óng lo¹i.
3. Xi lanh lùc, pÝt t«ng vµ thanh r¨ng
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng xi lanh lùc : nøt, mßn xi lanh lùc.
- H háng pit«ng vµ thanh r¨ng : mßn, cong thanh r¨ng, mßn pitt«ng vµ c¸c cupen.
- KiÓm tra : Dïng pan me vµ ®ång hå so ®o ®é mßn cña xi lanh lc vµ ®é mßn, cong cña pit«ng, thanh r¨ng vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt.
.b) Söa ch÷a
- Xi lanh lùc nøt, mßn nhÑ cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
- Pit«ng vµ thanh r¨ng cong qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n l¹i, mßn r¨ng, pit«ng vµ c¸c cupen cÇn thay thÕ.
4. Van ®iÒu chØnh lu lîng
a) H háng vµ kiÓm tra (h×nh 4-11)
- H háng chÝnh cña c¸c van lµ : mßn van vµ g·y lß xo.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp ®o ®é dµi cña lß xo so víi tiªu chuÈn kü thuËt
(= 26 - 28 mm) , dïng khÝ nÐn (P= 4- 5 kg/cm2) ®Ó thö ®é kÝn (khÝ nÐn kh«ng bÞ rß) vµ th¶ van r¬i vµo lç (trît ªm) quan s¸t c¸c lß xo nøt g·y.
KhÝ nÐn
B¬m trî lùc
Van ®iÒu chØnh lu l¬Þng
Van ®iÒu chØnh lu l¬Þng
a) b) c)
H×nh 4 - 11. KiÓm tra van æn ¸p vµ ®iÒu chØnh lu lîng
a) KiÓm tra ®é k×n, b) KiÓm tra lß xo van; c) KiÓm tra van vµ lç van
Lß xo
b) Söa ch÷a
- Trôc van ®iÒu khiÓn vµ lç l¾p van mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ gia c«ng l¹i kich thíc, mßn c¸c phít dÇu (cupen) ph¶i thay míi.
4. Xi lanh lùc, pÝt t«ng vµ thanh r¨ng
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng xi lanh lùc : nøt, mßn xi lanh lùc.
- H háng pit«ng vµ thanh r¨ng : mßn, cong thanh r¨ng, mßn pitt«ng vµ c¸c cupen.
- KiÓm tra : Dïng pan me vµ ®ång hå so ®o ®é mßn cña xi lanh lc vµ ®é mßn, cong cña pit«ng, thanh r¨ng vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt.
.b) Söa ch÷a
- Xi lanh lùc nøt, mßn nhÑ cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
- Pit«ng vµ thanh r¨ng cong qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n l¹i, mßn r¨ng, pit«ng vµ c¸c cupen cÇn thay thÕ.
C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao
i. Tªn bµi tËp
1. DÉn ®éng l¸i ®éc lËp ?
2. DÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng ?
3. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt
B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt
Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004
Nhãm ( ngêi) kiÓm tra :
Tªn chi tiÕt, bé phËn : Bé trî lùc l¸i Lo¹i «t« : TOYOTA
TT
Tªn chi tiÕt
§ vÞ
Sè
Lîng
§ñ,
thiÕu
KÝch thíc
mßn
T×nh tr¹ng
KT
Thay thÕ
Söa ch÷a
1
Xi lanh b¬m
C¸i
01
®ñ
Mßn
x
2
R« to b¬m vµ c¸nh g¹t
-
01
§ñ
0,3
Cong
x
3
Bé van ®iÒu khiÓn
-
1
-
0,2
Cong
x
4
Xi lanh lùc vµ pÝtt«ng
4
-
Mßn
x
Phßng kü thuËt Ngêi kiÓm tra
II. Yªu cÇu cÇn ®¹t
1. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i ®éc lËp
2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ gi¶i thÝch nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i lo¹i dÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng
3. LËp b¶ng kiÓm tra chi tiÕt ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c
III. Thêi gian
- Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp.
Bµi 5
Söa ch÷a vµ b¶o dìng cÇu dÉn híng - M· bµi: HAR.01 32 05
Giíi thiÖu :
CÇu tríc dÉn híng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng l¸i «t«. Bao gåm c¸c chi tiÕt : DÇm cÇu, ®ßn cam l¸i, chèt chuyÓn híng, moay¬ vµ b¸nh xe, dïng ®Ó l¾p dÉn ®éng l¸i, hai b¸nh xe dÉn híng cña «t«.
Môc tiªu thùc hiÖn
1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña cÇu tríc dÉn híng.
2. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o cña cÇu tríc dÉn híng.
3. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña cÇu tríc dÉn híng.
4. Tr×nh bµy ®îc c¸c ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a cÇu tríc dÉn híng
5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a ®îc cÇu tríc dÉn híng ®óng yªu cÇu kü thuËt.
Néi dung chÝnh
1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cÇu tríc dÉn híng
2. CÊu t¹o cña c¸c lo¹i cÇu tríc dÉn híng
3. HiÖn tîng, nguyªn nh©n h háng cña cÇu tríc dÉn híng.
4. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o dìng, söa ch÷a cÇu tríc dÉn híng
5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o dìng söa ch÷a c¸c lo¹i cÇu tríc dÉn híng cña «t«.
häc trªn líp
I. Giíi thiÖu chung vÒ cÇu tríc dÉn híng
1. S¬ ®å cÊu t¹o chung côm cÇu tríc dÉn híng
«ng trôc tay l¸i
Hép tay l¸i
§ßn cam l¸i
Thanh kÐo ngang
Chèt chuyÓn híng
Trôc b¸nh xe
Thanh kÐo däc
DÇm cÇu tríc
Cam l¸i
H×nh. 5-1. S¬ ®å cÊu t¹o côm cÇu tríc dÉn dÉn híng
H×nh 3-2 S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i
1-B¸nh vÝt; 2- Con l¨n; 3- Chèt con l¨n
4- Trôc con l¨n; 5- §ßn quay ®øng
2. Giíi thiÖu vÒ cÇu tríc dÉn híng
CÇu tríc dÉn híng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng l¸i «t«. Bao gåm c¸c chi tiÕt : DÇm cÇu, ®ßn cam l¸i, chèt chuyÓn híng, moay¬ vµ b¸nh xe, dïng ®Ó l¾p dÉn ®éng l¸i vµ c¸c b¸nh xe dÉn híng cña «t«.
II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cÇu tríc dÉn híng
1. NhiÖm vô
- CÇu tríc dÉn híng dïng ®Ó l¾p c¸c b¸nh xe dÉn híng, l¾p c¬ cÊu treo vµ ®ì mét phÇn cña träng lîng «t«.
2. Ph©n lo¹i
- CÇu tríc dÉn híng kh«ng chñ ®éng (cÇu liÒn)
- CÇu tríc dÉn híng chñ ®éng (cÇu rêi)
3. Yªu cÇu
- CÊu t¹o ®¬n gi¶n
- Cã ®é bÒn cao
III. CÊu t¹o cña cÇu tríc dÉn híng
A. CÇu tríc dÉn híng kh«ng chñ ®éng
1. S¬ ®å cÊu t¹o (h×nh 5 - 2 )
a) DÇm cÇu
- DÇm cÇu cã c¸c g©n c÷ng v÷ng, hai ®Çu cã gia c«ng hai lç ®Ó l¾p b¹c vµ chèt chuyÓn híng.
b) Trôc b¸nh xe dÉn híng
- Trôc b¸nh xe dÉn híng chÕ t¹o liÒn víi cam l¸i vµ ®îc l¾p chÆt víi ®ßn cam l¸i, dïng ®Ó l¾p moay¬ vµ b¸nh xe dÉn híng. Cam l¸i cã mÆt bÝch vµ hai lç ®Ó l¾p chuyÓn ®éng víi chèt chuyÓn híng.
c) Moay¬ vµ b¸nh xe tríc
- Lµ moay¬ chÕ t¹o rêi, bªn trong cã hai lç gia c«ng chÝnh x¸c ®Ó l¾p hai æ bi c«n, bªn ngoµi cã vµnh ®Üa khoan c¸c lç l¾p tang trèng phanh vµ cã bÒ mÆt ®Çu ph¼ng cã c¸c lç ren ®Ó l¾p n¾p ngoµi cña moay¬.
- B¸nh xe cã cÊu t¹o nh b¸nh xe cña cÊu sau chñ ®éng (trong phÇn cÊu t¹o b¸nh xe chñ ®éng)
§ßn cam l¸i
Cam l¸i
Chèt chuyÓn híng
§ßn kÐo ngang
DÇm cÇu
Cam l¸i
Moay¬
Trôc b¸nh xe
Trôc b¸nh xe
H×nh 5-2. S¬ ®å cÊu t¹o cÇu tríc dÉn híng kh«ng chñ ®éng
Moay¬ vµ b¸nh xe tríc lu«n quay theo b¸nh xe sau chñ ®éng (cÇu tríc dÉn híng kh«ng chñ ®éng) vµ ®îc ®iÒu khiÓn xoay qua tr¸i hoÆc qua ph¶i th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng l¸i vµ cÇn chuyÓn híng ®Ó dÉn híng cho «t« chuyÓn ®éng ®óng híng.
b. CÇu tríc dÉn híng vµ chñ ®éng
1. S¬ ®å cÊu t¹o (h×nh 5 - 3)
a) Vá cÇu
- Vá cÇu chÕ t¹o b»ng thÐp gåm hai n÷a, ®îc lµm rçng ®Ó l¾p hai b¸n trôc vµ truyÒn lùc chÝnh. TruyÒn lùc chÝnh ®îc dÉn ®éng tõ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng vµ hép ph©n phèi vµ lµ mét dÇm tèt, cã c¸c g©n c÷ng v÷ng, hai ®Çu cã gia c«ng hai lç ®Ó l¾p b¹c vµ chèt chuyÓn híng.
Vá cÇu
C¸c ®¨ng
Chèt chuyÓn híng
C¸c ®¨ng
Bé vi sai
B¸nh xe
Moay¬
Trôc b¸nh xe
TruyÒn lùc chÝnh
C¸c ®¨ng
Cam quay l¸i
H×nh 5-3 S¬ ®å cÊu t¹o cÇu tríc dÉn híng vµ chñ ®éng
b) Trôc b¸nh xe dÉn híng
-Trôc b¸nh xe dÉn híng, mét ®Çu cã then hoa vµ mét ®Çu nèi liÒn víi khíp c¸c ®¨ng ®ång tèc kiÓu bi.
c) B¸n trôc
- B¸n trôc mét ®Çu cã then hoa l¾p víi truyÒn lùc chÝnh vµ mét ®Çu nèi liÒn víi khíp ®ång tèc kiÓu bi. Khíp ®ång tèc kiÓu bi lu«n lµm cho tèc ®é cña b¸n trôc b»ng tèc ®é cña trôc b¸nh xe dÉn híng vµ cho phÐp trôc b¸nh xe xoay lÖch trong ph¹m vi 400 .
d) Vá cam l¸i
- Vá cam quay l¸i chÕ t¹o liÒn víi èng lång vµ cÇn chuyÓn híng vµ ®îc l¾p xoay víi chèt chuyÓn híng l¾p trªn khíp cÇu cña vá cÇu, bªn ngoµi èng lång ®îc l¾p hai æ bi c«n.
e) Moay¬ vµ b¸nh xe
- Lµ moay¬ chÕ t¹o rêi, bªn trong cã hai lç gia c«ng chÝnh x¸c ®Ó l¾p hai æ bi c«n, bªn ngoµi cã vµnh ®Üa khoan c¸c lç l¾p tang trèng phanh vµ cã bÒ mÆt ®Çu ph¼ng cã c¸c lç ren ®Ó l¾p n¾p ngoµi cña moay¬. N¾p ngoµi cña moay¬ chÕ t¹o liÒn víi èng then hoa ®Ó l¾p víi ®Çu trhen hoa cña trôc b¸nh xe 8.
- B¸nh xe cã cÊu t¹o nh b¸nh xe cña cÊu sau chñ ®éng (trong phÇn cÊu t¹o b¸nh xe chñ ®éng)
Moay¬ vµ b¸nh xe tríc lu«n quay theo b¸nh xe sau chñ ®éng (cÇu tríc dÉn híng kh«ng chñ ®éng) vµ ®îc ®iÒu khiÓn xoay qua tr¸i hoÆc qua ph¶i th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng l¸i vµ cÇn chuyÓn híng ®Ó dÉn híng cho «t« chuyÓn ®éng ®óng híng. §ång thêi khi gµi cÇu tríc chñ ®éng, truyÒn lùc chÝnh sÏ lµm cho b¸n trôc vµ trôc b¸nh xe quay theo yªu cÇu cña ngêi l¸i.
IV. h háng cña cÇu tríc dÉn híng
A. HiÖn tîng vµ nguyªn nh©n
1. CÇu tríc dÉn híng ho¹t ®éng cã tiÕng ån
a) HiÖn tîng
Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c thêng ë côm cÇu tríc dÉn híng, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng.
b) Nguyªn nh©n
- Moay¬ ®iÒu chØnh sai ®é r¬ tù do vµ thiÕu mì b«i tr¬n
- Moay¬ vµ c¸c æ bi : nøt, mßn nhiÒu, g¶y láng c¸c bu l«ng vµ vì æ bi
- Chèt chuyÓn híng vµ b¹c lãt mßn nhiÒu, thiÕu mì b«i tr¬n.
( Lo¹i cÇu tríc dÉn híng cã chñ ®éng: Do mßn, vì hoÆc ®iÒu chØnh sai vÕt tiÕp xóc cña truyÒn lùc chÝnh vµ b¸n trôc...)
2. §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh
a) HiÖn tîng
. Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh thêng vµ rung giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt cµng t¨ng
b) Nguyªn nh©n
- Chèt chuyÓn híng mßn, thiÕu mì b«i tr¬n.
- DÇm cÇu dÉn híng bÞ cong, vªnh.
- §iÒu chØnh sai ®é chôm c¸c b¸nh xe
B- KiÓm tra cÇu tríc dÉn híng
1- KiÓm tra bªn ngoµi cÇu tríc dÉn híng
- Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt cña cÇu tríc dÉn híng
2- KiÓm tra khi vËn hµnh
- Khi vËn hµnh «t« ®iÒu khiÓn tay l¸i vµ nghe tiÕng hó, ån kh¸c thêng ë côm cÇu tríc dÉn híng, nÕu cã tiÕng ån vµ ®iÒu khiÓn tay l¸i kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra cÇu tríc dÉn híng vµ söa ch÷a kÞp thêi.
V. néi dung b¶o dìng, söa ch÷a cÇu tríc dÉn híng
1. Lµm s¹ch bªn ngoµi
2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt vµ lµm s¹ch.
3. KiÓm tra h háng chi tiÕt
4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (b¹c, æ bi c«n vµ c¸c ®Öm kÝn)
5. Tra mì vµ l¾p c¸c chi tiÕt.
6. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh moay¬ vµ ®é chôm hai b¸nh xe dÉn híng
7. Thay dÇu b«i tr¬n
VI. C©u hái vµ bµi tËp
1. NhiÖm vô cña cÇu tríc dÉn híng ?
2. Nh÷ng h háng nµo cña cÇu dÉn híng lµm cho tay l¸i nÆng ?
3. (Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o cña c¸c lo¹i cÇu tríc dÉn híng ?
4. (Bµi tËp) C¸c h háng thêng gÆp vµ ph¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a chi tiÕt cña cÇu tríc dÉn híng ?
tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o dìng CÇU Tríc dÉn híng
I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc
1. Môc ®Ých:
- RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p cÇu tríc chñ ®éng vµ dÉn híng
- NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña cÇu tríc chñ ®éng vµ dÉn híng
2. Yªu cÇu:
- Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt.
- NhËn d¹ng ®îc c¸c bé phËn cÇu tríc chñ ®éng vµ dÉn híng
- Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c.
- §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p
- Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng.
3. ChuÈn bÞ:
a) Dông cô:
- Dông cô th¸o l¾p cÇu tríc chñ ®éng vµ dÉn híng
- Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt
- Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe.
- §ång hå so
- Pan me, thíc cÆp
b) VËt t:
- GiÎ s¹ch
- GiÊy nh¸m
- Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n
- æ bi, c¸c jo¨ng ®Öm....
- Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a cÇu tríc chñ ®éng vµ dÉn híng.
- Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã.
II. th¸o l¾p cÇu tríc dÉn híng
A. quy tr×nh Th¸o l¾p cÇu tríc dÉn híng trªn xe «t«
1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc
- Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p
- KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe.
2. Lµm s¹ch bªn ngoµi gÇm xe
- Dïng b¬m níc ¸p suÊt cao vµ phun níc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«.
- Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm cÇu tríc dÉn híng
3. Th¸o c¸c b¸nh xe vµ moay¬
- Th¸o ®ai èc h·m b¸nh xe
- Th¸o c¸c b¸nh xe
- Th¸o c¸c ®êng èng dÇu phanh
- Th¸o moay¬
4. Th¸o khíp cÇu cña ®ßn cam l¸i
- Th¸o chèt cÇu cña thanh kÐo däc
- Th¸o ®ßn cam l¸i khái thanh kÐo däc
- Th¸o th¸o côm van ra khái «t«
5. Th¸o bu l«ng quang nhÝp
- Th¸o c¸c ®ai èc h·m cña quang nhÝp
- Th¸o c¸c gØm xãc
6. Th¸o cÇu dÉn híng ra khái xe
7. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra
- Lµm s¹ch
b. Th¸o rêi cÇu tríc dÉn híng
1. Th¸o c¸c thanh kÐo ngang vµ khíp cÇu
- Lµm s¹ch bªn ngoµi côm cÇu tríc dÉn híng
- Th¸o c¸c ®ai èc chèt cÇu
- Th¸o thanh kÐo ngang
2. Th¸o cam l¸i
- Th¸o c¸c bu l«ng h·m chèt chuyÓn híng
- Th¸o chèt chuyÓn híng
- Th¸o cam l¸i
3. Th¸o rêi c¸c bé phËn
- Th¸o b¹c chèt chuyÓn híng
- Th¸o rêi thanh kÐo ngang
4. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra
c. l¾p cÇu tríc dÉn híng
Ngîc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h háng)
C¸c chó ý
- Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc díi gÇm xe.
- Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt chuyÓn híng, chèt cÇu vµ b¹c lãt.
- Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o dìng.
- §iÒu chØnh chèt chuyÓn híng, moay¬ vµ ®é chôm b¸nh xe.
III. B¶o dìng cÇu tríc dÉn híng
A. quy tr×nh b¶o dìng
1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc
-Bé dông cô tay th¸o l¾p bé trî lùc l¸i vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng
-Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa
2. Th¸o rêi vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt
- Th¸o b¸nh xe vµ moay¬
- Th¸o thanh kÐo däc vµ c¸c èng dÇu phanh
- Th¸o c¬ cÊu treo
- Th¸o chèt chuyÓn hín
3. KiÓm tra bªn chi tiÕt
- Dïng kÝnh phãng ®¹i vµ m¾t thêng quan s¸t
- KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : pitt«ng, xi lanh lùc, r«to, c¸c van...
4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt
-Tra mì b«i tr¬n moay¬, chèt chuyÓn híng vµ khíp cÇu
- L¾p c¸c chi tiÕt.
5. §iÒu chØnh moay¬, ®é chôm hai b¸nh xe vµ chèt chuyÓn híng
- §iÒu chØnh chèt chuyÓn híng
- §iÒu chØnh ®é chôm hai b¸nh xe
- §iÒu chØnh moay¬
6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp
- VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o dìng s¹ch sÏ, gän gµng
C¸c chó ý
- Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc díi gÇm xe.
- Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt chuyÓn híng, chèt cÇu vµ b¹c lãt.
- Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o dìng.
- §iÒu chØnh chèt chuyÓn híng, moay¬ vµ ®é chôm b¸nh xe.
B. §iÒu chØnh cÇu tríc dÉn híng
1. §iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe
- §é chôm b¸nh xe tríc = B – A ( = 2-5 mm)
A- Kho¶ng c¸ch phia tríc cña t©m hai b¸nh xe
B- Kho¶ng c¸ch phia sau cña t©m hai b¸nh xe
§é chôm cña hai b¸nh xe tríc ®¶m b¶o cho hai b¸nh xe lu«n chuyÓn ®éng song song víi nhau. V× lùc c¶n cña mÆt ®êng cã xu híng xoay c¸c b¸nh xe ra phÝa ngoµi ®Ó bï trõ cho khe hë khi l¾p r¸p vµ tr¸nh mßn lèp nhanh.
a) KiÓm tra
§Ó xe ë vÞ trÝ ®i th¼ng, trªn mÆt ®êng b»ng ph¼ng. Dïng thíc ®o chuyªn dïng ®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ cña t©m ë phÝa tríc (A) vµ phÝa sau (B) Sau ®ã lÊy trÞ sè = B - A (mm), so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
b) §iÒu chØnh
Th¸o c¸c ®ai èc cña èng khíp cÇu ë hai ®Çu thanh kÐo ngang, sau tiÕn hµnh vÆn ®Çu khíp cÇu ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®é chôm ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh.
2. §iÒu chØnh ®é r¬ cña Moay¬ tríc
a) KiÓm tra
KÝch n©ng b¸nh xe tríc rêi khãi mÆt ®Êt, dïng tay l¾c b¸nh xe theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang kh«ng cã ®é r¬ vµ quay b¸nh xe thËt m¹nh(chó ý kiÓm tra tríc guèc phanh cã s¸t tang trèng phanh), th× b¸nh xe ph¶i quay Ýt nhÊt 8 vßng míi dõng l¹i Dïng lùc kÕ mãc kÐo moay¬ quay víi mét lùc ®óng quy ®Þnh (0,6 - 1,8 kgcm) hoÆc sau khi xe ho¹t ®éng võa dõng h¼n, sê tay vµo moay¬ c¶m thÊy nãng chøng tá ®é r¬ kh«ng ®óng tiªu chuÈn cÇn ®iÒu chØnh moay¬ kÞp thêi.
b) §iÒu chØnh
TiÕn hµnh vÆn võa chÆt chÆt ®ai èc ®iÒu chØnh vµ quay b¸nh xe tíi lui vÒ hai phÝa ®Ó cho c¸c con l¨n cña æ bi c«n æn ®Þnh, sau ®ã vÆn chÆt ®ñ lùc vµ níi ra 1/6 - 1/8 vßng ®Ó c¾m chèt chÎ hoÆc l¾p ®ai èc h·m chÆt.
§ång hå so
§ai èc ®iÒu chØnh
Moay¬
Lùc kÕ
Chèt h·m
Moay¬
a) b)
c) d)
H×nh 5-4. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é r¬ cña moay¬ b¸nh xe tríc
a- KiÓm tra ®é r¬; b- KiÓm tra lùc kÐo
c- §iÒu chØnh níi ra 1/6 vßng; d- C¾m chèt chÎ
3. KiÓm tra lç vµ chèt chuyÓn híng (h×nh 5-5)
a) KiÓm tra c¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn híng
- Gãc nghiªng trong cña chèt chuyÓn híng (α = 5- 80), nh»m gi¶m lùc quay vµnh tay l¸i vµ t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña «t« khi ch¹y th¼ng.
- Gãc nghiªng sau cña chèt chuyÓn híng (δ = 2-30), nh»m t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña «t« khi ch¹y th¼ng vµ t¨ng tÝnh håi vÞ b¸nh xe nhanh khi quay vßng.
b) §iÒu chØnh
C¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn híng sau khi kiÓm tra, so s¸nh víi c¸c tiªu chuÈn kü thuËt cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh.
Khi ®iÒu chØnh thêng thay thÕ c¸c chèt chuyÓn híng vµ b¹c lãt.
B¸nh xe dÉn híng
DÇm cÇu
Lç chèt chuyÓn híng
Thíc kiÓm tra mßn lç chèt
Chèt chuyÓn híng
DÇm cÇu
α
β
Chèt chuyÓn híng
DÇm cÇu
α
H×nh 5-5. KiÓm tra ®é mßn vµ c¸c gãc cña lç, chèt chuyÓn híng
H×nh 5 - 8. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh chèt chuyÓn híng
a- KiÓm tra ®é chôm b¸nh xe b- §iÒu chØnh thanh kÐo ngang
IV. söa ch÷a cÇu tríc dÉn híng
1. DÇm cÇu
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña dÇm cÇu lµ : cong, vªnh, nøt vµ mßn lç l¾p chèt chuyÓn híng.
- KiÓm tra : Dïng ®ång hå so ®o ®é mßn cña lç, dïng thíc ®o chuyªn dïng ®o ®é cong, ®é vªnh vµ ®é mßn cña lç l¾p chèt vµ so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi dÇm cÇu.
- KiÓm tra c¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn híng : Dïng ®ång hå so vµ dïng thíc ®o chuyªn dïng ®o ®é nghiªng cña c¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn híng vµ so víi tiªu chuÈn kü thuËt
- DÇm cÇu bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong,
- Lç l¾p chèt chuyÓn híng mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
2. Trôc b¸nh xe dÉn híng vµ cam l¸i
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña trôc b¸nh xe dÉn híng vµ cam quay l¸i lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p æ bi, ch¸y c¸c phÇn ren vµ ®ai èc h·m moay¬. Cam quay l¸i mßn c¸c lç l¾p víi chèt chuyÓn híng, cong, nøt cÇn chuyÓn híng vµ mßn lç l¾p l¾p víi dÉn ®éng l¸i.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt ( kh«ng lín h¬n 0,02mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt.
b) Söa ch÷a
- Trôc b¸nh xe dÉn híng mßn phÇn l¾p æ bi vµ chên háng ren qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ gia c«ng l¹i kich thíc.
- Cam quay l¸i ngang bÞ cong, vªnh cã thÓ n¾n hÕt cong, mßn lç l¾p khíp cÇu qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich thíc.
- Trôc b¸nh xe dÉn híng vµ cam quay l¸i bÞ nøt cÇn ®îc thay míi.
3. Côm moay¬
a) H háng vµ kiÓm tra
- H háng chÝnh cña côm moay¬ lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p ca bi, mßn vì æ bi, ch¸y háng c¸c phÇn ren vµ ®ai èc h·m æ bi c«n.
- KiÓm tra : Dïng thíc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt ( kh«ng lín h¬n 0,02mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi.
b) Söa ch÷a
- C¸c lç l¾p ca bi mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp tiÕn hµnh hµn ®¾p hoÆc l¾p èng lãt sau ®ã doa l¹i lç theo kÝch thíc danh ®Þnh.
- C¸c vÕt nøt nhá vµ c¸c lç ren bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p, söa nguéi vµ ta r« l¹i ren. C¸c vÕt nøt dµi th× ph¶i thay moay¬ míi.
- C¸c ®ai èc h·m bÞ nøt, mßn ch¸y ren, søt mÎ ph¶i ®îc thay míi.
- æ bi c«n mßn rç, vì ph¶i ®îc thay thÕ.
C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao
i. Tªn bµi tËp
1. CÇu tríc dÉn híng chñ ®éng ?
2. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt
B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt
Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004
Nhãm ( ngêi) kiÓm tra :
Tªn chi tiÕt, bé phËn : CÇu tríc dÉn híng Lo¹i «t« : U oat
TT
Tªn chi tiÕt
§ vÞ
tÝnh
Sè
Lîng
§ñ,
thiÕu
KÝch thíc
mßn
T×nh tr¹ng
KT
Thay thÕ
Söa ch÷a
1
DÇm cÇu
C¸i
01
®ñ
- Vªnh
x
2
Moay ¬
-
02
§ñ
0,3
- Nøt
x
3
Chèt chuyÓn híng
-
02
-
0,2
-Rç
x
4
B¹c lãt
02
-
- Mßn
x
Phßng kü thuËt Ngêi kiÓm tra
II. Yªu cÇu cÇn ®¹t
1. Tr×nh bµy ®îc cÊu t¹o cña cÇu tríc dÉn híng chñ ®éng
2. LËp b¶ng kiÓm tra chi tiÕt ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c
III. Thêi gian
- Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp.
§¸p ¸n c¸c c©u hái vµ bµi tËp
§¸p ¸n b¸i 1
1. Dïng ®Ó thay ®æi hoÆc gi÷ nguyªn híng chuyÓn ®éng cña «t«.
2. Theo phêng ph¸p ®iÒu khiÓn gåm cã :
- HÖ thèng l¸i c¬ khÝ (kh«ng trî lùc)
- HÖ thèng l¸i cã trî lùc
§¸p ¸n b¸i 2
1. Nguyªn nh©n do:
- Hép tay l¸i : vì æ bi, thiÕu dÇu b«i tr¬n
-Trôc tay l¸i :cong vªnh nhiÒu
- Khe hë ®Çu trôc vÝt kh«ng cã (hoÆc ®iÒu chØnh sai)
- Bé trî lùc l¸i háng
- §iÒu chØnh sai c¸c gãc nghiªng vµ ®é chôm c¸c b¸nh xe
2. Nguyªn nh©n do :
-B¸nh vÝt, con l¨n vµ æ bi : mßn, nøt vì, rç nhiÒu, thiÕu dÇu b«i tr¬n
-Trôc tay l¸i :cong vªnh
§¸p ¸n b¸i 3
1. Dïng ®Ó dÉn ®éng hai b¸nh xe dÉn híng chuyÓn ®éng theo sù ®iÒu khiÓn cña c¬ cÊu l¸i «t«.
2. Nguyªn nh©n do:
- §ßn quay ®øng : láng then hoa, tuét ®ai èc h·m hoÆc ®øt, g·y chèt cÇu
- C¸c thanh kÐo däc vµ ngang : ®øt, g·y chèt cÇu
§¸p ¸n b¸i 4
1. Bé trî lùc l¸i dïng ®Ó c¶i thiÖn sù ®iÒu khiÓn cña ngêi l¸i xe nhÑ nhµng.
2. Bé trî lùc l¸i mßn háng c¸c bé phËn (b¬m, van ®iÒu khiÓn hoÆc xi lanh lùc), thiÕu dÇu.
§¸p ¸n b¸i 5
1. CÇu tríc dÉn híng dïng ®Ó l¾p c¸c b¸nh xe dÉn híng, l¾p c¬ cÊu treo vµ ®ì mét phÇn cña träng lîng «t«.
2. §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng do :
- Chèt chuyÓn híng mßn, thiÕu mì b«i tr¬n.
- DÇm cÇu dÉn híng bÞ cong, vªnh.
- §iÒu chØnh sai ®é chôm c¸c b¸nh xe
C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n
- Vµnh tay l¸I (v« l¨ng l¸i)
- Cam l¸i (ngçng trôc)
- Bé trî lùc l¸i (bé cêng ho¸ l¸i)
- Trôc vÝt, b¸nh vÝt
- R«tuyn (chèt cÇu)
- Thanh kÐo däc (thanh l¸i)
Tµi liÖu tham kh¶o
1. NguyÔn tÊt TiÕn-§ç Xu©n KÝnh-Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t«-m¸y næ-2002
2. NguyÔn Oanh-Kü thuËt söa ch÷a «t« vµ ®éng c¬ næ hiÖn ®¹i-Khung gÇm bÖ «t«-NXB ban GDCN.TP.Hå ChÝ MInh-1992.
3. NguyÔn §øc Tuyªn-NguyÔn Hoµng ThÕ - Sö dông- B¶o dìng vµ söa ch÷a «t«-NXB §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp-TËp I-II-1989.
4.NguyÔn Thanh TrÝ-Ch©u ngäc Thanh-Híng dÉn sö dông b¶o tr× vµ söa ch÷a xe «t« ®êi míi-NXB TrÎ-1996.
5.TrÇn Duy §øc ( dÞch)-B¶o dìng kü thuËt vµ söa ch÷a «t«-NXB C«ng nh©n kü thuËt Hµ néi-1987.
6. Th¸i nguyÔn b¹ch Liªn - KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n «t« - NXB Giao th«ng vËn t¶i 1984
7. NguyÔn Kh¾c Trai - CÊu t¹o gÇm xe con vµ hÖ thèng truyÒn lùc «t« con - Bé m«n «t« -§¹i häc b¸ch khoa Hµ néi
8. TOYOTA - HIACE - Repair Manual For Chassis & Body- 1989
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Tài liệu sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái.Doc