Tài liệu sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái

ĐỀ MỤC TRANG 1. Lời tựa 3 2. Mục lục 4 3. Giới thiệu về mô đun 5 4. Sơ đồ quan hệ theo trình tự học nghề 6 5. Các hình thức học tập chính trong mô đun 7 6. Bài 1 : - Hệ thống lái ôtô 8 - Bảo dưỡng Hệ thống lái 12 7. Bài 2 : - Sửa chữa và bảo dưỡng cơ cấu lái 15 - Thực tập sửa chữa cơ cấu lái 19 8. Bài 3 : - Sửa chữa và bảo dưỡng dẫn động lái 25 - Thực tập sửa chữa và bảo dưỡng dẫn động lái 28 9. Bài 4 : - Sửa chữa và bảo dưỡng bộ trợ lực lái 33 - Thực tập sửa chữa bộ trợ lực lái 40 10. Bài 5 ; - Sửa chữa và bảo dưỡng cầu trước dẫn hướng 47 - Thực tập sửa chữa cầu trước dẫn hướng 51 13. Đáp án các câu hỏi và bài tập 56 14. Các thuật ngữ chuyên môn 57 15. Tài liệu tham khảo 58

doc58 trang | Chia sẻ: tlsuongmuoi | Lượt xem: 2978 | Lượt tải: 5download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tài liệu sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc dÉn ®éng l¸i ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu cña dÉn ®éng l¸i 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña c¬ cÊu l¸i 3. HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña dÉn ®éng l¸i. 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a dÉn ®éng l¸i .5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a dÉn ®éng l¸i. häc trªn líp I. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i dÉn ®éng l¸i 1. NhiÖm vô - Dïng ®Ó dÉn ®éng hai b¸nh xe dÉn h­íng chuyÓn ®éng theo sù ®iÒu khiÓn cña c¬ cÊu l¸i «t«. 2. Ph©n lo¹i - DÉn ®éng l¸i ®éc lËp - D·n ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng cña c¬ cÊu l¸i. 3. Yªu cÇu - DÉn ®éng ªm vµ chÝnh x¸c - CÊu t¹o ®¬n gi¶n vµ cã ®é bÒn cao. II. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i 1. CÊu t¹o (h×nh. 3-1 ) a) §ßn quay ®øng - §ßn quay ®øng lµm b»ng thÐp, mét ®Çu cã phÇn then hoa ®Ó l¾p vµ chuyÓn ®éng víi trôc con l¨n cña hép tay l¸i, ®Çu kia l¾p víi thanh kÐo däc b»ng khíp cÇu. b) Thanh kÐo däc Hép tay l¸i §ßn cam l¸i Thanh kÐo ngang Chèt chuyÓn h­íng §ßn quay ®øng Thanh kÐo däc DÇm cÇu tr­íc Cam l¸i H×nh. 3-1: S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i H×nh 3-2 S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i 1-B¸nh vÝt; 2- Con l¨n; 3- Chèt con l¨n 4- Trôc con l¨n; 5- §ßn quay ®øng - Thanh kÐo däc lµm b»ng thÐp, hai ®Çu ®­îc l¾p víi ®ßn quay ®øng vµ ®ßn cam l¸i cña b¸nh xe dÉn h­íng. c) Thanh kÐo ngang - Thanh kÐo ngang lµm b»ng thÐp, hai ®Çu cã ren l¾p víi hai khíp cÇu cã t¸c dông ®iÒu chØnh ®é chôm cña hai b¸nh xe. Thanh kÐo ngang l¾p víi hai ®ßn cam l¸i cña hai b¸nh xe ®Ó dÉn ®éng hai b¸nh xe cïng chuyÓn ®éng. d) §ßn cam l¸i - §ßn cam l¸i lµm b»ng thÐp, mét ®Çu l¾p víi thanh kÐo ngang b»ng khíp cÇu, cßn mét ®Êu l¾p chÆt víi cam l¸i cña b¸nh xe dÉn h­íng ®Ó ®iÒu khiÓn b¸nh xe chuyÓn ®éng. 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng - Khi quay vµnh tay l¸i, th«ng qua hép tay l¸i lµm quay trôc vµnh r¨ng vµ ®ßn quay ®øng quay, th«ng qua thanh kÐo däc, thanh kÐo ngang vµ ®ßn cam l¸i lµm ch©ncm l¸i vµ hai b¸nh xe dÉn h­íng quay theo h­íng ®iÒu khiÓn cña ng­êi l¸i xe. Gãc quay vµnh tay l¸i tõ 1,5 – 2,5 vßng vÒ mét phÝa t­íng øng víi gãc quay cña hai b¸nh xe dÉn h­íng tõ 300 ®Õn 400 nh»m ®¶m b¶o lùc ®iÒu khiÓn tay l¸i nhÑ vµ chÝnh x¸c. Cam l¸i C¬ cÊu l¸i Chèt cÇu Thanh r¨ng Thanh kÐo ngang H×nh. 3-2: S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i kÕt hîp thanh r¨ng III. HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng cña dÉn ®éng L¸I A. C¸c h­ háng vµ nguyªn nh©n 1. DÉn ®éng l¸i ho¹t ®éng cã tiÕng ån a) HiÖn t­îng Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c th­êng ë côm dÉn ®éng l¸i, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. b) Nguyªn nh©n - C¸c khíp cÇu mßn nhiÒu vµ thiÕu mì b«i tr¬n. - C¸c ®ai èc h·m khíp cÇu bÞ láng hoÆc chên háng ren 2. §iÒu khiÓn vµnh tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh a) HiÖn t­îng . Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ rung giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt cµng t¨ng b) Nguyªn nh©n - §ßn quay ®øng : cong, vªnh vµ mßn phÇn then hoa - C¸c thanh kÐo däc vµ ngang : cong - §iÒu chØnh sai ®é chôm c¸c b¸nh xe 3. §iÒu khiÓn vµnh tay l¸i kh«ng cã t¸c dông l¸i xe a) HiÖn t­îng . Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i kh«ng cßn t¸c dông l¸i xe b) Nguyªn nh©n - §ßn quay ®øng : láng then hoa, tuét ®ai èc h·m hoÆc ®øt, g·y chèt cÇu - C¸c thanh kÐo däc vµ ngang : ®øt, g·y chèt cÇu B. kiÓm tra dÉn ®éng l¸i 1. KiÓm tra khi vËn hµnh - Khi vËn hµnh «t« ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i kh«ng æn ®Þnh, cã tiÕng ån ë côm dÉn ®éng l¸i phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. 2. KiÓm tra bªn ngoµi dÉn ®éng l¸i - KiÓm tra sù g·y, láng cña c¸c vÞ trÝ l¾p r¸p c¸c khíp cÇu, c¸c thanh kÐo. - Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi chi tiÕt dÉn ®éng l¸i. IV. Néi dung b¶o d­ìng dÉn ®éng l¸i 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi 2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt dÉn ®éng l¸i vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (b¹c, chèt cÇu vµ lß xo) 5. Tra mì vµ l¾p c¸c chi tiÕt. 6. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é chôm hai b¸nh xe dÉn h­íng 7. Thay dÇu b«i tr¬n VI. C©u hái vµ bµi tËp 1. NhiÖm vô cña dÉn ®éng l¸i ? 2. DÉn ®éng l¸i cã nh÷ng h­ háng nµo lµm cho hÖ thèng l¸i kh«ng cã t¸c dông ? 3.(Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o cña c¸c lo¹i dÉn ®éng l¸i vµ tr×nh bµy c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña dÉn ®éng l¸i ? tHùC HµNH söa ch÷a vµ b¶o d­ìng dÉn ®éng l¸i I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña dÉn ®éng l¸i 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn dÉn ®éng l¸i - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n - æ bi, c¸c jo¨ng ®Öm.... - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a dÉn ®éng l¸i. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i A. quy tr×nh Th¸o dÉn ®éng l¸i trªn xe «t« (H×nh. 2-3) 1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p - KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe. 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hÖ thèng l¸i - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm dÉn ®éng l¸i 3. Th¸o ®ßn quay ®øng vµ thanh kÐo däc - V¹ch dÊu gi÷a hai phÇn then hoa cña trôc vµnh r¨ng vµ ®ßn quay ®øng. - Th¸o c¸c ®ai èc h·m ®ßn kÐo däc - Dïng c¶o th¸o ®ßn quay ®øng - Th¸o ®ai èc h·m chèt cÇu thanh kÐo däc - Th¸o thanh kÐo däc 4. Th¸o thanh kÐo ngang - Th¸o c¸c ®ai èc chèt cÇu - Th¸o c¸c chèt cÇu - Th¸o thanh kÐo ngang 5.Th¸o rêi c¸c thanh kÐo (H×nh. 3-3) - V¹ch dÊu gi÷a phÇn l¾p chèt cÇu vµ thanh kÐo ngang - Th¸o ®ai èc h·m vµ chèt cÇu - Th¸o rêi phÇn l¾p chèt cÇu 6. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra - Lµm s¹ch chi tiÕt - KiÓm tra c¸c chi tiÕt Chèt cÇu Lß xo Chèt cÇu §ai èc Thanh kÐo däc Thanh kÐo ngang V¹ch dÊu B¹c chèt cÇu H×nh 3-3. Th¸o rêi thanh kÐo däc vµ thanh kÐo ngang b. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt cÇu vµ b¹c khíp cÇu. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - L¾p ®óng vÞ trÝ dÊu cña c¸c chi tiÕt cña dÉn ®éng l¸i. - §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i. III. B¶o d­ìng dÉn ®éng l¸i A. quy tr×nh b¶o d­ìng 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc -Bé dông cô tay th¸o l¾p dÉn ®éng l¸i vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng -Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa 2. Th¸o rêi vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt dÉn ®éng l¸i - Th¸o ®ßn quay ®øng vµ c¸c thanh kÐo - Th¸o rêi c¸c thanh kÐo vµ chèt cÇu - Dïng dung dÞch röa, b¬m h¬i, giÎ s¹ch ®Ó lµm s¹ch, kh« bªn ngoµi c¸c chi tiÕt 3. KiÓm tra bªn chi tiÕt - Dïng kÝnh phãng ®¹i vµ m¾t th­êng quan s¸t - KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : b¹c, chèt cÇu, lß xo, phÇn ren vµ then hoa 4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt -Tra mì b«i tr¬n - L¾p c¸c chi tiÕt. 5. §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i - Dïng c©n lùc ®Ó kiÓm tra vµ dïng c¸c ®Öm ®Ó ®iÒu chØnh ®é r¬ cña dÉn ®éng l¸i - §iÒu chØnh ®é chôm hai b¸nh xe vµ ®é r¬ chèt cÇu cña thanh kÐo däc 6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp - VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o d­ìng s¹ch sÏ, gän gµng * C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú vµ bÞ h­ háng. - §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i ®óng yªu cÇu kü thuËt B. §iÒu chØnh dÉn ®éng l¸i 1. §iÒu chØnh khe hë thanh kÐo däc (trôc tay l¸i) (h×nh 3- 4) a) KiÓm tra Th¸o thanh kÐo däc, dïng tay l¾c cÇn quay ®øng. NÕu c¶m thÊy cã ®é r¬ lín h¬n tiªu chuÈn cÇn ph¶i ®iÒu chØnh. b) §iÒu chØnh - Th¸o n¾p hép tay l¸i ( hoÆc chèt h·m cña ®ai èc ®iÒu chØnh) - TiÕn hµnh thªm hoÆc bít ®Öm d­íi trôc vÝt (hoÆc vÆn ®ai èc ®iÒu chØnh vµo hoÆc ra) ®Ó ®¹t ®­îc ®é r¬ tiªu chuÈn. §ßn quay ®øng Thanh kÐo däc §ßn quay ®øng a) b) H×nh 3 - 4. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh khe hë thanh kÐo däc a) KiÓm tra; b) §iÒu chØnh 2. §iÒu chØnh thanh kÐo ngang (®é chôm b¸nh xe) a) KiÓm tra ®é chôm cña hai b¸nh xe dÉn h­íng (h×nh 3- 5a) - §é chôm b¸nh xe tr­íc = A – B (= 2-5 mm) (A vµ B lµ kho¶ng c¸ch phia sau vµ phia tr­íc cña t©m hai b¸nh xe dÉn h­íng) §é chôm cña hai b¸nh xe tr­íc ®¶m b¶o cho hai b¸nh xe lu«n chuyÓn ®éng song song víi nhau. V× lùc c¶n cña mÆt ®­êng cã xu h­íng xoay c¸c b¸nh xe ra phÝa ngoµi ®Ó bï trõ cho khe hë khi l¾p r¸p vµ tr¸nh mßn lèp nhanh. - Khi kiÓm tra ®Ó xe ë vÞ trÝ ®i th¼ng, trªn mÆt ®­êng b»ng ph¼ng. Dïng th­íc ®o chuyªn dïng ®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ cña t©m ë phÝa tr­íc (B) vµ phÝa sau (A) Sau ®ã lÊy trÞ sè = A – B (mm) vµ so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh. b) §iÒu chØnh (h×nh 3- 5b) - Th¸o thanh kÐo ngang khái ®ßn cam l¸i - Th¸o láng hai ®Çu nèi ren cña thanh kÐo ngang, sau ®ã vÆn ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®­îc kÝch th­íc (A – B) ®óng yªu cÇu. Th¸o c¸c ®ai èc cña èng khíp cÇu ë hai ®Çu thanh kÐo ngang, sau tiÕn hµnh vÆn ®Çu khíp cÇu ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®é chôm ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh. H×nh 5 - 5. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe a- KiÓm tra ®é chôm b¸nh xe b- §iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe B¸nh xe dÉn h­íng Thanh kÐo ngang «ng nèi khíp cÇu §ai èc ®iÒu chØnh IV. söA ch÷a dÉn ®éng l¸i 1. §ßn quay ®øng a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña ®ßn quay ®øng lµ : cong, nøt vµ mßn lç then hoa - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi ®ßn quay ®øng. b) Söa ch÷a - PhÇn then hoa bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p gia c«ng l¹i then hoa - Lç l¾p víi khíp cÇu mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. - §ßn quay ®øng bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong, 3. §ßn cam l¸i a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña ®ßn cam l¸i lµ : cong, nøt vµ mßn lç l¾p khíp cÇu. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi ®ßn cam l¸i. b) Söa ch÷a - Lç l¾p víi khíp cÇu mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. - §ßn cam l¸i bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong, 3. §ßn cam l¸i a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña ®ßn cam l¸i lµ : cong, nøt vµ mßn lç l¾p khíp cÇu. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi ®ßn cam l¸i. b) Söa ch÷a - Lç l¾p víi khíp cÇu mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. - §ßn cam l¸i bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong, - C¸c ®ai èc, lß xo mßn ch¸y háng ren ®Òu ®­îc thay thÕ a) b) c) H×nh 3 - 6. KiÓm tra cac chi tiÕt cña dÉn ®éng l¸i a) KiÓm tra thanh kÐo, b) Thanh kÐo ngang; c) Chèt cÇu Thanh r¨ng kÕt hîp thanh kÐo ngang PhÇn ren cña thanh kÐo ngang N¾p ch¾n bôi B¹c chèt cÇu Chèt cÇu èng ren C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. DÉn ®éng l¸i ®éc lËp ? 2. DÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng ? 3. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt cña dÉn ®éng l¸i TOYOTA B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : DÉn ®éng l¸i Lo¹i «t« : TOYOTA TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 §ßn quay ®øng C¸i 01 ®ñ - Mßn x 2 Thanh kÐo däc - 01 §ñ 0,3 - Cong x 3 Thanh kÐo ngang - 1 - 0,2 - Cong x 4 C¸c khíp cÇu 4 - - Mßn x Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i ®éc lËp 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ gi¶i thÝch nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i lo¹i dÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 4 Söa ch÷a vµ b¶o d­ìng bé trî lùc tay l¸i - M· bµi: HAR.01 32 04 Giíi thiÖu : Bé trî lùc tay l¸i lµ mét bé phËn cña hÖ thèng l¸i «t«. Bao gåm c¸c bé phËn : b¬m dÇu, b×nh chøa dÇu trî lùc, van ®iÒu khiÓn vµ xi lanh lùc. Dïng ®Ó c¶i thiÖn tÝnh c¬ ®éng nhÑ nhµng, thuËn tiÖn khi ®iÒu khiÓn c¬ cÊu l¸i trªn c¸c «t« t¶i vµ «t« du lÞch hiÖn ®¹i. Môc tiªu thùc hiÖn: 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i bé trî lùc tay l¸i. 2. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay l¸i. 3. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña bé trî lùc tay l¸i. 4. Tr×nh bµy ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a bé trî lùc tay l¸i 5. Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc bé trî lùc tay l¸i ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i bé trî lùc tay l¸i 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay l¸i 3. HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña bé trî lùc tay l¸i. 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a bé trî lùc tay l¸i 5. Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc bé trî lùc tay l¸i. häc trªn líp I. Giíi thiÖu chung vÒ hÖ thèng l¸i cã trî lùc Vµnh tay l¸i Bé trî lùc l¸i B¬m trî lùc tay l¸i DÉn ®éng l¸i Xi lanh trî lùc H×nh 4-1: S¬ ®å cÊu t¹o chung hÖ thèng l¸i cã bé trî lùc II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i bé trî lùc l¸i 1. NhiÖm vô Bé trî lùc l¸i cã nhiÖm vô : - Dïng ®Ó c¶i thiÖn sù ®iÒu khiÓn cña ng­êi l¸i xe nhÑ nhµng. 2. Ph©n lo¹i - Bé trî lùc l¸i thuû lùc lo¹i xi lanh lùc ®Æt chung víi hép tay l¸i (van c¸nh) - Bé trî lùc l¸i thuû lùc lo¹i xi lanh lùc ®Æt riªng (van èng) - Bé trî lùc l¸i thuû lùc ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö ( «t« Corolla-2WD) 3. Yªu cÇu - Lu«n cã lùc l¸i nhÑ nhµng, ªm vµ phï hîp bÊt cø d¶i tèc ®é nµo cña «t«. - CÊu t¹o ®¬n gi¶n vµ cã ®é bÒn cao. III. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé trî lùc l¸i 1. S¬ ®å cÊu t¹o - Bé trî lùc l¸i bao gåm : B¬m trî lùc, c¸c ®­êng èng dÇu, trôc van ®iÒu khiÓn, b¸nh r¨ng, pÝt t«ng vµ xi lanh lùc. Pit t«ng B¸nh r¨ng Thanh r¨ng Xi lanh ùc Van ®iÒu khiÓn DÇu vÒ b×nh chøa Trôc van ®iiªï khiÓn DÇu tõ b¬m ®Õn §­êng èng dÇu H×nh 4-4. CÊu t¹o Pitt«ng vµ xi lanh lùc 2. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: a) Khi xe ®i th¼ng Khi xe ®i th¼ng, ng­êi l¸i gi÷ nguyªn vµnh tay l¸i, trôc van ®iÒu khiÓn kh«ng quay nªn van èng trong ë vÞ trÝ trung gian, më th«ng c¸c ®­êng dÇu vµo hai bªn xi lanh lùc, do ®ã kh«ng cã sù kh¸c nhau vÒ ¸p suÊt dÇu ë hai bªn pitt«ng. V× vËy dÇu tõ b¬m ®i qua van ®iÒu khiÓn vµ trë vÒ b×nh chøa. Trôc b¸nh r¨ng kh«ng quay vµ thanh r¨ng kh«ng dÞch chuyÓn gi÷ cho xe ®i th¼ng. R·nh xo¾n Viªn bi Xi lanh lùc Pit t«ng Thanh r¨ng èng van Xi lanh lùc H×nh 4 – 5. S¬ ®å ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay lai – Khi xe ®i th¼ng b) Khi xe ®i vßng vÒ phÝa ph¶i Khi xe ®i vßng vÒ phÝa ph¶i, vµnh tay l¸i vµ trôc b¸nh r¨ng quay sang ph¶i, lµm cho van ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn lªn trªn, më th«ng ®­êng èng dÇu vµo phÝa bªn ph¶i xi lanh lùc, ®Èy pÝtt«ng vµ thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa tr¸i, lµm cho hai b¸nh xe dÉn h­íng quay vÒ phÝa ph¶i. Nhê cã lùc ®Èy cña ¸p suÊt dÇu trî lùc lµm cho tay l¸i nhÑ vµ ªm. Th©n van Trôc van ®iªï khiÓn èng van trong R·nh xo¾n Viªn bi Xi lanh lùc Pit t«ng Thanh r¨ng §­êng èng dÇu H×nh 4-6. S¬ ®å ho¹t ®éng cña bé trî lùc tay lai – Khi xe ®i vßng phÝa ph¶i d )Khi xe ®i vßng vÒ phÝa tr¸i (ng­îc l¹i hµnh tr×nh khi xe vßng vÒ phia ph¶i) Khi xe ®i vßng vÒ phÝa tr¸i, vµnh tay l¸i vµ trôc b¸nh r¨ng quay sang tr¸i, lµm cho van ®iÒu khiÓn dÞch chuyÓn xuèng d­íi, më th«ng ®­êng èng dÇu vµo phÝa bªn tr¸i xi lanh lùc, ®Èy pÝtt«ng vµ thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa ph¶i, lµm cho hai b¸nh xe dÉn h­íng quay vÒ phÝa tr¸i. Nhê cã lùc ®Èy cña ¸p suÊt dÇu trî lùc lµm cho tay l¸i nhÑ vµ ªm. III. CÊU T¹O C¸C Bé PHËN 1. B¬m dÇu trî lùc a) CÊu t¹o (h×nh 4-2 ) - B¬m dÇu trî lùc l¸i lµ lo¹i b¬m thuû lùc, kiÓu c¸nh g¹t t¹o ¸p lùc cao (P= 60 – 80 kg/cm2) - Gåm cã : R«to, trôc r«to, c¸nh b¬m, xi lanh, vá b¬m vµ c¸c van an toµn, van ®iÒu khiÓn l­u l­îng vµ æn ®Þnh ¸p suÊt, kh«ng phô thuéc tèc ®é ®éng c¬. - B×nh dÇu dïng ®Ó chøa dÇu trî l­c(dÇu ATF DEXRON hoÆc CN 20), ®­îc l¾p phÝa trªn vá b¬m dÇu hoÆc l¾p riªng vµ nèi víi b¬m b»ng hai èng nèi. R«to C¸nh g¹t Vá b¬m Trôc r«to Vá b¬m Xi lanh b¬m C¸nh g¹t R«to Van l­u l­îng KhÝ nÐn DÇu Van an toµn a) b) c) H×nh 4-2 S¬ ®å cÊu t¹o b¬m dÇu trî lùc (lo¹i c¸nh g¹t) a, b) CÊu t¹o b¬m dÇu c) C©u t¹o van l­u l­îng b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng - Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng, trôc r«to vµ r«to quay trong xi lanh cã d¹ng « van t¹o ra khe hë chøa dÇu gi÷a r«to vµ xi lanh. R«to cã c¸c r·nh vµ c¸c c¸nh g¹t ®­îc ®Æt trän trong c¸c r·nh ®ã. Do lùc ly t©m lµm cho c¸c c¸nh g¹t v¨ng ra tú lªn bÒ mÆt xi lanh t¹o ra c¸c ng¨n dÇu vµ g¹t dÇu tõ thÓ tÝch lín vÒ thÓ tÝch nhá lµm cho ¸p suÊt dÇu t¨ng lªn (P= 60 – 80 kg/cm2), ®Èy dÇu cao ¸p ®Õn van ®iÒu khiÓn vµ xi lanh lùc. - Van ®iÒu khiÓn l­u l­îng ®­îc l¾p phÝa trªn r«to, dïng ®Ó ®iÒu khiÓn l­u l­îng vµ ¸p suÊt dÇu cung cÊp tõ b¬m kh«ng ®æi, ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh cña hÖ thèng l¸i vµ kh«ng phô thuéc tèc ®é ®éng c¬. V× khi tèc ®é ®éng c¬ t¨ng, l­u l­îng dÇu t¨ng t¹o ra møc ®é trî lùc lín gi¶m nhÑ lùc ®¸nh tay l¸i. Nh­ng ë tèc ®é cao, lùc c¶n lèp nhá chØ cÇn trî lùc l¸i nhá vµ ë tèc ®é thÊp, lùc c¶n lèp lín cÇn trî lùc l¸i lín, lµm thay ®æi tÝnh æn ®Þnh cña hÖ thèng l¸i. - Van an toµn ®­îc ®Æt trong van ®iÒu khiÓn l­u l­îng, dïng ®Ó më th«ng ®­êng dÇu khi ¸p suÊt v­ît qu¸ quy ®Þnh (khi xoay vµnh tay l¸i tèi ®a). 2. Trôc van ®iÒu khiÓn a) CÊu t¹o (h×nh 4-3) - Trôc van ®iÒu khiÓn vµ b¸nh r¨ng ®­îc l¾p víi trôc tay l¸i, dïng ®Ó ®iÒu khiÓn ®ãng vµ më ®­êng dÇu tõ b¬m ®Õn xi lanh lùc. - Bao gåm : Th©n van, van èng trong, van èng ngoµi, trôc van cã c¸c chèt, thanh xo¾n, r·nh xo¾n vµ hai viªn bi vµ c¸c ®­êng dÇu tõ b¬m dÇu ®Õn van vµ xi lanh lùc. Thanh r¨ng Trôc r¨ng Van èng ngoµi Th©n van R·nh xo¾n Viªn bi Trôc van DÇu ®Õn xi lanh lùc DÇu vÒ b¬m DÇu tõ b¬m H×nh 4-3. CÊu t¹o trôc van ®iÒu khiÓn (lo¹i van èng) b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi vµnh tay l¸i quay, trôc van ®iÒu khiÓn vµ trôc r¨ng quay theo, lµm cho van èng trong dÞch chuyÓn lªn hoÆc xuèng nhê t¸c dông cña hai viªn bi vµ r·nh xo¾n. Kho¶ng dÞch chuyÓn cña van èng trong 1 mm sÏ më th«ng hoÆc ®ãng c¸c ®­êng èng dÇu tõ b¬m ®Õn mét bªn xi lanh lùc vµ ®­êng dÇu tõ van ®iÒu khiÓn vÒ b¬m. Xi lanh lùc Pitt«ng Trôc vÝt Van c¸nh Trôc van Hép tay l¸i Trôc vµnh r¨ng DÇu vÒ b¬m DÇu ®Õn H×nh 4-4. CÊu t¹o trôc van ®iÒu khiÓn (lo¹i van c¸nh) kÕt hîp xi lanh lùc 4. Xi lanh lùc vµ pÝtt«ng a) CÊu t¹o (h×nh. 4-5) - Xi lanh lùc l¾p chÆt trªn khung xe cã hai lç dÇu ®Õn tõ van ®iÒu khiÓn, pitt«ng chÕ t¹o liÒn víi thanh r¨ng, cã vßng ch¾n dÇu ng¨n c¸ch gi÷a hai ng¨n cña xi lanh. Pit t«ng B¸nh r¨ng Thanh r¨ng Xi lanh lùc DÇu ®ªn ng¨n tr¸i DÇu ®Õn ng¨n ph¶i H×nh 4-5. CÊu t¹o Pitt«ng vµ xi lanh lùc (lo¹i b¸nh r¨ng- thanh r¨ng) b) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng - Khi dÇu ¸p su©t cao tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn ng¨n tr¸i cña xi lanh lùc, ®Èy pitt«ng vµ trôc r¨ng – thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa ph¶i. §Ó cho hai b¸nh xe quay vÒ phÝa ph¶i theo yªu cÇu cña ng­êi l¸i xe. - Khi dÇu ¸p su©t cao tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn ng¨n ph¶i cña xi lanh lùc, ®Èy pitt«ng vµ trôc r¨ng – thanh r¨ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa tr¸i. §Ó cho hai b¸nh xe quay vÒ phÝa tr¸i theo yªu cÇu cña ng­êi l¸i xe. - Khi dÇu ¸p su©t cao tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn c¶ hai ng¨n cña xi lanh lùc, gi÷ cho pitt«ng vµ trôc r¨ng – thanh r¨ng æ vÞ trÝ trung gian. §Ó cho hai b¸nh xe quay theo h­íng ®i th¼ng. H×nh 4-6. CÊu t¹o pitt«ng vµ xi lanh lùc (lo¹i xi lanh lùc ®Æt riªng) Hép tay l¸i Van ®iÒu khiÓn Xi lanh lùc Xi lanh lùc Khung xe B¬m dÇu §ßn quay ®øng Thanh kÐo däc Pitt«ng CÇn ®Èy IV. HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng cña bé trî lùc L¸I A. Nh÷ng h­ háng chung cña bé trî lùc l¸i 1. Trî lùc l¸i ho¹t ®éng cã tiÕng ån a) HiÖn t­îng Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c th­êng ë bé trî lùc l¸i, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. b) Nguyªn nh©n - B¬m dÇu mßn, vì hoÆc láng d©y ®ai. - Trî lùc l¸i mßn, vì háng c¸c chi tiÕt hoÆc thiÕu dÇu. 2. §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh a) HiÖn t­îng . Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ rung giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt cµng t¨ng b) Nguyªn nh©n - Bé trî lùc l¸i mßn háng c¸c bé phËn (b¬m, van ®iÒu khiÓn hoÆc xi lanh lùc), thiÕu dÇu. B. KiÓm tra chung bé trî lùc l¸i 1. KiÓm tra bªn ngoµi bé trî lùc l¸i - Dïng m¾t th­êng vµ kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt cña trî lùc l¸i. 2. KiÓm tra khi vËn hµnh - KiÓm tra ¸p suÊt dÇu G¾n ®ång hå ®o ¸p suÊt vµo ®­êng èng dÇu cao ¸p, vËn hµnh ®éng c¬ vµ quay vµnh tay l¸i ë c¸c chÕ ®é kh«ng t¶i, t¶i nhá, t¶i lín, ®ång thêi quan s¸t ®ång hå ghi c¸c trÞ sè ®o vµ so víi tiªu chuÈn (P= 60 – 65 kg/cm2, sai sè ë c¸c tèc ®é kh«ng lín h¬n 5 kg/cm2) - Khi vËn hµnh «t« ®iÒu khiÓn tay l¸i vµ nghe tiÕng hó, ån kh¸c th­êng ë bé trî lùc l¸i, nÕu cã tiÕng ån vµ ®iÒu khiÓn tay l¸i kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra bé trî lùc l¸i vµ söa ch÷a kÞp thêi. V. NéI DUNG b¶o d­ìng bé trî l­c l¸i 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi 2. Th¸o c¸c bé phËn vµ kiÓm tra c¸c chi tiÕt 3. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (xÐc x¨ng, c¸c van, lß xo, vßng kÝn cao su) 4. L¾p c¸c bé phËn 5. Thay dÇu trî l­c 6. §iÒu chØnh ¸p suÊt b¬m vµ ®é c¨ng cña d©y ®ai b¬m dÇu 7- KiÓm tra tæng hî vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp VI. C©u hái vµ bµi tËp 1. NhiÖm vô cña bé trî lùc l¸i ? 2. V× sao lùc quay vµnh tay l¸i nÆng ? 3. (Bµi tËp)VÏ cÊu t¹o vµ nªu nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé trî lùc l¸i lo¹i van c¸nh ? 4. (Bµi tËp) C¸c h­ háng th­êng gÆp vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a bé trî lùc l¸i ? tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o d­ìng bé trî lùc l¸i I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p bé trî lùc l¸i - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña bé trî lùc l¸i 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn bé trî lùc l¸i - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p bé trî lùc l¸i - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n - æ bi, c¸c jo¨ng ®Öm, d©y ®ai vµ c¸c van.... - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a bé trî lùc l¸i. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. th¸o l¾p bé trî lùc l¸i trªn xe «t« A. quy tr×nh Th¸o bé trî lùc l¸i trªn xe «t« 1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p - KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe. 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hÖ thèng l¸i - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ níc b¸m bªn ngoµi côm dÉn ®éng l¸i 3. Th¸o b¬m trî lùc - X¶ dÇu - Th¸o c¸c ®­êng èng dÇu vµ d©y ®ai - Th¸o ®ai èc h·m b¬m - Th¸o b¬m ra khái xe 4. Th¸o côm van ®iÒu khiÓn - V¹ch dÊu gi÷a trôc van vµ trôc tay l¸i - Th¸o c¸c ®­êng èng dÇu - Th¸o c¸c ®ai èc h·m côm van - Th¸o th¸o côm van ra khái «t« 5. Th¸o xi lanh lùc - V¹ch dÊu gi÷a thanh r¨ng vµ ®Çu níi víi ®ßn cam l¸i - X¶ dÇu - Th¸o c¸c ®ai èc h·m xi lanh vµ thanh r¨ng - Th¸o xi lanh lùc khái xe 6. Th¸o rêi chi tiÕt c¸c bé phËn 7. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra - Lµm s¹ch chi tiÕt - KiÓm tra c¸c chi tiÕt b. Th¸o rêi bé trî lùc l¸i 1. Th¸o rêi b¬m trî lùc (h×nh. 4-7) - Th¸o puly vµ van ®iÒu khiÓn kh«ng khÝ - Th¸o b×nh chøa dÇu vµ c¸c ®Çu nèi èng dÇu - Th¸o van ®iÒu khiÓn l­u l­îng - Th¸o trôc b¬m, xi lanh vµ c¸c c¸nh g¹t bé trî lùc l¸i - Th¸o r«to B×nh dÇu Puly C¸nh g¹t Van l­u l­îng Trôc b¬m R«to Xi lanh Trôc b¬m B¬m dÇu H×nh 4-7. Th¸o rêi b¬m trî lùc 2. Th¸o côm van ®iÒu khiÓn - V¹ch dÊu gi÷a trôc van vµ trôc tay l¸i (h×nh. 4-8) - Th¸o phanh h·m vµ æ bi - Th¸o c¸c ®ai èc h·m vá van V¹ch dÊu N¾p trôc van Th¸o ®ai èc h·m Trôc van ®iÒu khiÓn Côm van B¸nh r¨ng Van ®iÒu khiÓn H×nh 4-8. Th¸o rêi côm van ®iÒu khiÓn H×nh 4 -7. Th¸o rêi côm van ®iÒu khiÓn a) Th¸o côm van ®iÒu khiÓn; b) Th¸o xi lanh lùc H×nh 1-9. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - Th¸o th¸o trôc van 3. Th¸o xi lanh lùc (h×nh. 4-9) - V¹ch dÊu ®Çu thanh tr¸i vµ ph¶i - Th¸o ®Çu thanh r¨ng, ®ai èc h·m lß xo dÉn h­ìng thanh r¨ng - Th¸o phanh h·m, èng chÆn ®Çu xi lanh - Th¸o thanh r¨ng vµ pitt«ng 4. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra - Lµm s¹ch chi tiÕt - KiÓm tra c¸c chi tiÕt Thanh r¨ng vµ pitt«ng V¹ch dÊu §ai èc ®Çu thanh r¨ng §ai èc h·m lß xo Thanh nèi ngang Hép tay l¸i §ai èc Xi lanh lùc H×nh 4-9. Th¸o rêi xi lanh lùc V¹ch dÊu Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt cÇu vµ b¹c khíp cÇu. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - L¾p ®óng vÞ trÝ dÊu cña c¸c chi tiÕt cña bé trî lùc l¸i. - §iÒu chØnh ¸p suÊt b¬m vµ ®é c¨ng d©y ®ai. III. B¶o d­ìng bé trî lùc l¸i A. quy tr×nh b¶o d­ìng 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc -Bé dông cô tay th¸o l¾p bé trî lùc l¸i vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng -Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa 2. Th¸o rêi vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt bé trî lùc l¸i - Th¸o b¬m trî lùc - Th¸o côm van ®iÒu khiÓn - Th¸o xi lanh lùc - Th¸o rêi c¸c bé phËn - Dïng dung dÞch röa, b¬m h¬i, giÎ s¹ch ®Ó lµm s¹ch, kh« bªn ngoµi c¸c chi tiÕt 3. KiÓm tra bªn chi tiÕt - Dïng kÝnh phãng ®¹i vµ m¾t th­êng quan s¸t - KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : pitt«ng, xi lanh lùc, r«to, c¸c van... 4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt -Tra mì b«i tr¬n - L¾p c¸c chi tiÕt. 5. §iÒu chØnh bé trî lùc l¸i - §iÒu chØnh ¸p suÊt cña b¬m dÇu - §iÒu chØnh ®é c¨ng cña d©y ®ai 6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp - VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o d­ìng s¹ch sÏ, gän gµng * C¸c chó ý - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú (c¸c van, lß xo, vßng ch¾n dÇu) vµ bÞ h­ háng. B. §iÒu chØnh bé trî lùc l¸i 1. §iÒu chØnh ®é c¨nh d©y ®ai - §é c¨ng cña d©y ®ai b¬m dÇu (10 -15 mm) a) KiÓm tra Dïng th­íc ®o chuyªn dïng hoÆc dïng tay Ên m¹nh lªn d©y ®ai vµ dïng th­íc ®o chiÒu dµi (®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ tr­íc vµ sau khi Ên = ®é c¨ng) sau ®ã so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp vµ tiÕn hµnh ®iÒu chØnh. b) §iÒu chØnh Th¸o láng ®ai èc h·m cña c¬ cÊu hoÆc pu ly ®iÒu chØnh ®é c¨ng, sau ®ã dïng cÇn ®Èy c¬ cÊu lµm c¨ng d©y ®ai vµ h·m chÆt c¸c ®ai èc cña c¬ cÊu hoÆc puly. IV. söa ch÷a bé trî lùc l¸i 1. Th©n b¬m dÇu trî lùc a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña b¬m dÇu lµ : nøt vµ mßn lç l¾p xi lanh vµ lç van. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, ®ång hå so vµ c¨n l¸ ®o ®é mßn cña lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi th©n b¬m. b) Söa ch÷a - Th©n b¬m dÇu trî lùc vµ Pu ly bÞ nøt vµ mßn cã thÓ hµn ®¾p gia c«ng l¹i lç vµ vÕt nøt. - Van ®iÒu khiÓn l­u l­îng vµ van æn ¸p bÞ mßn, c¸c lß xo gi¶m chiÒu dµi hoÆc vªnh g·y ph¶i thay míi. 2. Xi lanh, r«to, trôc vµ c¸c c¸nh b¬m a) H­ háng vµ kiÓm tra (h×nh 4-10) - H­ háng : nøt, mßn xi lanh, r·nh r«to, mßn trôc vµ g·y, mßn c¸nh b¬m. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp ®Ó ®o ®é mßn xi lanh(kh«ng løon h¬n 0,07 mm, r·nh r«to vµ c¸nh g¹t (kh«ng lín h¬n 0,028 mm), dïng pan me ®o ®é mßn cña trôc (kh«ng løon h¬n 0,03 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. Trôc r«to R«to vµ c¸nh g¹t C¨n l¸ Xi lanh §ång hå so a) b) c) H×nh 4 -10 . KiÓm tra cac chi tiÕt cña b¬m trî lùc a- KiÓm tra trôc b¬m, b- KiÓm tra xi lanh; c- KiÓm tra r«to b) Söa ch÷a - Xi lanh bÞ mßn cã thÓ doa vµ ®¸nh bãng theo cèt söa ch÷a, bÞ nøt ph¶i thay míi. - R«to mßn r·nh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ phay l¹i kich th­íc, c¸c c¸nh b¬m g¶y ph¶i thay ®óng lo¹i. 3. Xi lanh lùc, pÝt t«ng vµ thanh r¨ng a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng xi lanh lùc : nøt, mßn xi lanh lùc. - H­ háng pit«ng vµ thanh r¨ng : mßn, cong thanh r¨ng, mßn pitt«ng vµ c¸c cupen. - KiÓm tra : Dïng pan me vµ ®ång hå so ®o ®é mßn cña xi lanh l­c vµ ®é mßn, cong cña pit«ng, thanh r¨ng vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. .b) Söa ch÷a - Xi lanh lùc nøt, mßn nhÑ cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. - Pit«ng vµ thanh r¨ng cong qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n l¹i, mßn r¨ng, pit«ng vµ c¸c cupen cÇn thay thÕ. 4. Van ®iÒu chØnh l­u l­îng a) H­ háng vµ kiÓm tra (h×nh 4-11) - H­ háng chÝnh cña c¸c van lµ : mßn van vµ g·y lß xo. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp ®o ®é dµi cña lß xo so víi tiªu chuÈn kü thuËt (= 26 - 28 mm) , dïng khÝ nÐn (P= 4- 5 kg/cm2) ®Ó thö ®é kÝn (khÝ nÐn kh«ng bÞ rß) vµ th¶ van r¬i vµo lç (tr­ît ªm) quan s¸t c¸c lß xo nøt g·y. KhÝ nÐn B¬m trî lùc Van ®iÒu chØnh l­u l­¬Þng Van ®iÒu chØnh l­u l­¬Þng a) b) c) H×nh 4 - 11. KiÓm tra van æn ¸p vµ ®iÒu chØnh l­u l­îng a) KiÓm tra ®é k×n, b) KiÓm tra lß xo van; c) KiÓm tra van vµ lç van Lß xo b) Söa ch÷a - Trôc van ®iÒu khiÓn vµ lç l¾p van mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ gia c«ng l¹i kich th­íc, mßn c¸c phít dÇu (cupen) ph¶i thay míi. 4. Xi lanh lùc, pÝt t«ng vµ thanh r¨ng a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng xi lanh lùc : nøt, mßn xi lanh lùc. - H­ háng pit«ng vµ thanh r¨ng : mßn, cong thanh r¨ng, mßn pitt«ng vµ c¸c cupen. - KiÓm tra : Dïng pan me vµ ®ång hå so ®o ®é mßn cña xi lanh l­c vµ ®é mßn, cong cña pit«ng, thanh r¨ng vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. .b) Söa ch÷a - Xi lanh lùc nøt, mßn nhÑ cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. - Pit«ng vµ thanh r¨ng cong qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n l¹i, mßn r¨ng, pit«ng vµ c¸c cupen cÇn thay thÕ. C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. DÉn ®éng l¸i ®éc lËp ? 2. DÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng ? 3. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : Bé trî lùc l¸i Lo¹i «t« : TOYOTA TT Tªn chi tiÕt § vÞ Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 Xi lanh b¬m C¸i 01 ®ñ Mßn x 2 R« to b¬m vµ c¸nh g¹t - 01 §ñ 0,3 Cong x 3 Bé van ®iÒu khiÓn - 1 - 0,2 Cong x 4 Xi lanh lùc vµ pÝtt«ng 4 - Mßn x Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i ®éc lËp 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ gi¶i thÝch nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña dÉn ®éng l¸i lo¹i dÉn ®éng l¸i kÕt hîp víi thanh r¨ng 3. LËp b¶ng kiÓm tra chi tiÕt ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 5 Söa ch÷a vµ b¶o d­ìng cÇu dÉn h­íng - M· bµi: HAR.01 32 05 Giíi thiÖu : CÇu tr­íc dÉn h­íng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng l¸i «t«. Bao gåm c¸c chi tiÕt : DÇm cÇu, ®ßn cam l¸i, chèt chuyÓn h­íng, moay¬ vµ b¸nh xe, dïng ®Ó l¾p dÉn ®éng l¸i, hai b¸nh xe dÉn h­íng cña «t«. Môc tiªu thùc hiÖn 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i cña cÇu tr­íc dÉn h­íng. 2. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o cña cÇu tr­íc dÉn h­íng. 3. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña cÇu tr­íc dÉn h­íng. 4. Tr×nh bµy ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a cÇu tr­íc dÉn h­íng 5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc cÇu tr­íc dÉn h­íng ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh 1. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cÇu tr­íc dÉn h­íng 2. CÊu t¹o cña c¸c lo¹i cÇu tr­íc dÉn h­íng 3. HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña cÇu tr­íc dÉn h­íng. 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a cÇu tr­íc dÉn h­íng 5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a c¸c lo¹i cÇu tr­íc dÉn h­íng cña «t«. häc trªn líp I. Giíi thiÖu chung vÒ cÇu tr­íc dÉn h­íng 1. S¬ ®å cÊu t¹o chung côm cÇu tr­íc dÉn h­íng «ng trôc tay l¸i Hép tay l¸i §ßn cam l¸i Thanh kÐo ngang Chèt chuyÓn h­íng Trôc b¸nh xe Thanh kÐo däc DÇm cÇu tr­íc Cam l¸i H×nh. 5-1. S¬ ®å cÊu t¹o côm cÇu tr­íc dÉn dÉn h­íng H×nh 3-2 S¬ ®å cÊu t¹o dÉn ®éng l¸i 1-B¸nh vÝt; 2- Con l¨n; 3- Chèt con l¨n 4- Trôc con l¨n; 5- §ßn quay ®øng 2. Giíi thiÖu vÒ cÇu tr­íc dÉn h­íng CÇu tr­íc dÉn h­íng lµ mét bé phËn cña hÖ thèng l¸i «t«. Bao gåm c¸c chi tiÕt : DÇm cÇu, ®ßn cam l¸i, chèt chuyÓn h­íng, moay¬ vµ b¸nh xe, dïng ®Ó l¾p dÉn ®éng l¸i vµ c¸c b¸nh xe dÉn h­íng cña «t«. II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i cÇu tr­íc dÉn h­íng 1. NhiÖm vô - CÇu tr­íc dÉn h­íng dïng ®Ó l¾p c¸c b¸nh xe dÉn h­íng, l¾p c¬ cÊu treo vµ ®ì mét phÇn cña träng l­îng «t«. 2. Ph©n lo¹i - CÇu tr­íc dÉn h­íng kh«ng chñ ®éng (cÇu liÒn) - CÇu tr­íc dÉn h­íng chñ ®éng (cÇu rêi) 3. Yªu cÇu - CÊu t¹o ®¬n gi¶n - Cã ®é bÒn cao III. CÊu t¹o cña cÇu tr­íc dÉn h­íng A. CÇu tr­íc dÉn h­íng kh«ng chñ ®éng 1. S¬ ®å cÊu t¹o (h×nh 5 - 2 ) a) DÇm cÇu - DÇm cÇu cã c¸c g©n c÷ng v÷ng, hai ®Çu cã gia c«ng hai lç ®Ó l¾p b¹c vµ chèt chuyÓn h­íng. b) Trôc b¸nh xe dÉn h­íng - Trôc b¸nh xe dÉn h­íng chÕ t¹o liÒn víi cam l¸i vµ ®­îc l¾p chÆt víi ®ßn cam l¸i, dïng ®Ó l¾p moay¬ vµ b¸nh xe dÉn h­íng. Cam l¸i cã mÆt bÝch vµ hai lç ®Ó l¾p chuyÓn ®éng víi chèt chuyÓn h­íng. c) Moay¬ vµ b¸nh xe tr­íc - Lµ moay¬ chÕ t¹o rêi, bªn trong cã hai lç gia c«ng chÝnh x¸c ®Ó l¾p hai æ bi c«n, bªn ngoµi cã vµnh ®Üa khoan c¸c lç l¾p tang trèng phanh vµ cã bÒ mÆt ®Çu ph¼ng cã c¸c lç ren ®Ó l¾p n¾p ngoµi cña moay¬. - B¸nh xe cã cÊu t¹o nh­ b¸nh xe cña cÊu sau chñ ®éng (trong phÇn cÊu t¹o b¸nh xe chñ ®éng) §ßn cam l¸i Cam l¸i Chèt chuyÓn h­íng §ßn kÐo ngang DÇm cÇu Cam l¸i Moay¬ Trôc b¸nh xe Trôc b¸nh xe H×nh 5-2. S¬ ®å cÊu t¹o cÇu tr­íc dÉn h­íng kh«ng chñ ®éng Moay¬ vµ b¸nh xe tr­íc lu«n quay theo b¸nh xe sau chñ ®éng (cÇu tr­íc dÉn h­íng kh«ng chñ ®éng) vµ ®­îc ®iÒu khiÓn xoay qua tr¸i hoÆc qua ph¶i th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng l¸i vµ cÇn chuyÓn h­íng ®Ó dÉn h­íng cho «t« chuyÓn ®éng ®óng h­íng. b. CÇu tr­íc dÉn h­íng vµ chñ ®éng 1. S¬ ®å cÊu t¹o (h×nh 5 - 3) a) Vá cÇu - Vá cÇu chÕ t¹o b»ng thÐp gåm hai n÷a, ®­îc lµm rçng ®Ó l¾p hai b¸n trôc vµ truyÒn lùc chÝnh. TruyÒn lùc chÝnh ®­îc dÉn ®éng tõ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng vµ hép ph©n phèi vµ lµ mét dÇm tèt, cã c¸c g©n c÷ng v÷ng, hai ®Çu cã gia c«ng hai lç ®Ó l¾p b¹c vµ chèt chuyÓn h­íng. Vá cÇu C¸c ®¨ng Chèt chuyÓn h­íng C¸c ®¨ng Bé vi sai B¸nh xe Moay¬ Trôc b¸nh xe TruyÒn lùc chÝnh C¸c ®¨ng Cam quay l¸i H×nh 5-3 S¬ ®å cÊu t¹o cÇu tr­íc dÉn h­íng vµ chñ ®éng b) Trôc b¸nh xe dÉn h­íng -Trôc b¸nh xe dÉn h­íng, mét ®Çu cã then hoa vµ mét ®Çu nèi liÒn víi khíp c¸c ®¨ng ®ång tèc kiÓu bi. c) B¸n trôc - B¸n trôc mét ®Çu cã then hoa l¾p víi truyÒn lùc chÝnh vµ mét ®Çu nèi liÒn víi khíp ®ång tèc kiÓu bi. Khíp ®ång tèc kiÓu bi lu«n lµm cho tèc ®é cña b¸n trôc b»ng tèc ®é cña trôc b¸nh xe dÉn h­íng vµ cho phÐp trôc b¸nh xe xoay lÖch trong ph¹m vi 400 . d) Vá cam l¸i - Vá cam quay l¸i chÕ t¹o liÒn víi èng lång vµ cÇn chuyÓn h­íng vµ ®­îc l¾p xoay víi chèt chuyÓn h­íng l¾p trªn khíp cÇu cña vá cÇu, bªn ngoµi èng lång ®­îc l¾p hai æ bi c«n. e) Moay¬ vµ b¸nh xe - Lµ moay¬ chÕ t¹o rêi, bªn trong cã hai lç gia c«ng chÝnh x¸c ®Ó l¾p hai æ bi c«n, bªn ngoµi cã vµnh ®Üa khoan c¸c lç l¾p tang trèng phanh vµ cã bÒ mÆt ®Çu ph¼ng cã c¸c lç ren ®Ó l¾p n¾p ngoµi cña moay¬. N¾p ngoµi cña moay¬ chÕ t¹o liÒn víi èng then hoa ®Ó l¾p víi ®Çu trhen hoa cña trôc b¸nh xe 8. - B¸nh xe cã cÊu t¹o nh­ b¸nh xe cña cÊu sau chñ ®éng (trong phÇn cÊu t¹o b¸nh xe chñ ®éng) Moay¬ vµ b¸nh xe tr­íc lu«n quay theo b¸nh xe sau chñ ®éng (cÇu tr­íc dÉn h­íng kh«ng chñ ®éng) vµ ®­îc ®iÒu khiÓn xoay qua tr¸i hoÆc qua ph¶i th«ng qua c¬ cÊu dÉn ®éng l¸i vµ cÇn chuyÓn h­íng ®Ó dÉn h­íng cho «t« chuyÓn ®éng ®óng h­íng. §ång thêi khi gµi cÇu tr­íc chñ ®éng, truyÒn lùc chÝnh sÏ lµm cho b¸n trôc vµ trôc b¸nh xe quay theo yªu cÇu cña ng­êi l¸i. IV. h­ háng cña cÇu tr­íc dÉn h­íng A. HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n 1. CÇu tr­íc dÉn h­íng ho¹t ®éng cã tiÕng ån a) HiÖn t­îng Khi «t« ho¹t ®éng nghe tiÕng ån kh¸c th­êng ë côm cÇu tr­íc dÉn h­íng, tèc ®é cµng lín tiÕng ån cµng t¨ng. b) Nguyªn nh©n - Moay¬ ®iÒu chØnh sai ®é r¬ tù do vµ thiÕu mì b«i tr¬n - Moay¬ vµ c¸c æ bi : nøt, mßn nhiÒu, g¶y láng c¸c bu l«ng vµ vì æ bi - Chèt chuyÓn h­íng vµ b¹c lãt mßn nhiÒu, thiÕu mì b«i tr¬n. ( Lo¹i cÇu tr­íc dÉn h­íng cã chñ ®éng: Do mßn, vì hoÆc ®iÒu chØnh sai vÕt tiÕp xóc cña truyÒn lùc chÝnh vµ b¸n trôc...) 2. §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng vµ kh«ng æn ®Þnh a) HiÖn t­îng . Khi ®iÒu khiÓn vµnh tay l¸i c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ rung giËt, tèc ®é cµng lín sù rung giËt cµng t¨ng b) Nguyªn nh©n - Chèt chuyÓn h­íng mßn, thiÕu mì b«i tr¬n. - DÇm cÇu dÉn h­íng bÞ cong, vªnh. - §iÒu chØnh sai ®é chôm c¸c b¸nh xe B- KiÓm tra cÇu tr­íc dÉn h­íng 1- KiÓm tra bªn ngoµi cÇu tr­íc dÉn h­íng - Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt cña cÇu tr­íc dÉn h­íng 2- KiÓm tra khi vËn hµnh - Khi vËn hµnh «t« ®iÒu khiÓn tay l¸i vµ nghe tiÕng hó, ån kh¸c th­êng ë côm cÇu tr­íc dÉn h­íng, nÕu cã tiÕng ån vµ ®iÒu khiÓn tay l¸i kh«ng æn ®Þnh cÇn phaØ kiÓm tra cÇu tr­íc dÉn h­íng vµ söa ch÷a kÞp thêi. V. néi dung b¶o d­ìng, söa ch÷a cÇu tr­íc dÉn h­íng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi 2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú (b¹c, æ bi c«n vµ c¸c ®Öm kÝn) 5. Tra mì vµ l¾p c¸c chi tiÕt. 6. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh moay¬ vµ ®é chôm hai b¸nh xe dÉn h­íng 7. Thay dÇu b«i tr¬n VI. C©u hái vµ bµi tËp 1. NhiÖm vô cña cÇu tr­íc dÉn h­íng ? 2. Nh÷ng h­ háng nµo cña cÇu dÉn h­íng lµm cho tay l¸i nÆng ? 3. (Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o cña c¸c lo¹i cÇu tr­íc dÉn h­íng ? 4. (Bµi tËp) C¸c h­ háng th­êng gÆp vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, söa ch÷a chi tiÕt cña cÇu tr­íc dÉn h­íng ? tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o d­ìng CÇU Tr­íc dÉn h­íng I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p cÇu tr­íc chñ ®éng vµ dÉn h­íng - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña cÇu tr­íc chñ ®éng vµ dÉn h­íng 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn cÇu tr­íc chñ ®éng vµ dÉn h­íng - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p cÇu tr­íc chñ ®éng vµ dÉn h­íng - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, th­íc cÆp b) VËt t­: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu b«i tr¬n - æ bi, c¸c jo¨ng ®Öm.... - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a cÇu tr­íc chñ ®éng vµ dÉn h­íng. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. th¸o l¾p cÇu tr­íc dÉn h­íng A. quy tr×nh Th¸o l¾p cÇu tr­íc dÉn h­íng trªn xe «t« 1.ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p - KÝch n©ng, gi¸ kª chÌn lèp xe. 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi gÇm xe - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ n­íc b¸m bªn ngoµi côm cÇu tr­íc dÉn h­íng 3. Th¸o c¸c b¸nh xe vµ moay¬ - Th¸o ®ai èc h·m b¸nh xe - Th¸o c¸c b¸nh xe - Th¸o c¸c ®­êng èng dÇu phanh - Th¸o moay¬ 4. Th¸o khíp cÇu cña ®ßn cam l¸i - Th¸o chèt cÇu cña thanh kÐo däc - Th¸o ®ßn cam l¸i khái thanh kÐo däc - Th¸o th¸o côm van ra khái «t« 5. Th¸o bu l«ng quang nhÝp - Th¸o c¸c ®ai èc h·m cña quang nhÝp - Th¸o c¸c gØm xãc 6. Th¸o cÇu dÉn h­íng ra khái xe 7. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra - Lµm s¹ch b. Th¸o rêi cÇu tr­íc dÉn h­íng 1. Th¸o c¸c thanh kÐo ngang vµ khíp cÇu - Lµm s¹ch bªn ngoµi côm cÇu tr­íc dÉn h­íng - Th¸o c¸c ®ai èc chèt cÇu - Th¸o thanh kÐo ngang 2. Th¸o cam l¸i - Th¸o c¸c bu l«ng h·m chèt chuyÓn h­íng - Th¸o chèt chuyÓn h­íng - Th¸o cam l¸i 3. Th¸o rêi c¸c bé phËn - Th¸o b¹c chèt chuyÓn h­íng - Th¸o rêi thanh kÐo ngang 4. Lµm s¹ch chi tiÕt vµ kiÓm tra c. l¾p cÇu tr­íc dÉn h­íng Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt chuyÓn h­íng, chèt cÇu vµ b¹c lãt. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - §iÒu chØnh chèt chuyÓn h­íng, moay¬ vµ ®é chôm b¸nh xe. III. B¶o d­ìng cÇu tr­íc dÉn h­íng A. quy tr×nh b¶o d­ìng 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc -Bé dông cô tay th¸o l¾p bé trî lùc l¸i vµ c¸c bé vam, c¶o chuyªn dïng -Mì b«i tr¬n vµ dung dÞch röa 2. Th¸o rêi vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt - Th¸o b¸nh xe vµ moay¬ - Th¸o thanh kÐo däc vµ c¸c èng dÇu phanh - Th¸o c¬ cÊu treo - Th¸o chèt chuyÓn h­ín 3. KiÓm tra bªn chi tiÕt - Dïng kÝnh phãng ®¹i vµ m¾t th­êng quan s¸t - KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt : pitt«ng, xi lanh lùc, r«to, c¸c van... 4. L¾p vµ b«i tr¬n c¸c chi tiÕt -Tra mì b«i tr¬n moay¬, chèt chuyÓn h­íng vµ khíp cÇu - L¾p c¸c chi tiÕt. 5. §iÒu chØnh moay¬, ®é chôm hai b¸nh xe vµ chèt chuyÓn h­íng - §iÒu chØnh chèt chuyÓn h­íng - §iÒu chØnh ®é chôm hai b¸nh xe - §iÒu chØnh moay¬ 6. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp - VÖ sinh dông cô vµ n¬i b¶o d­ìng s¹ch sÏ, gän gµng C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : chèt chuyÓn h­íng, chèt cÇu vµ b¹c lãt. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - §iÒu chØnh chèt chuyÓn h­íng, moay¬ vµ ®é chôm b¸nh xe. B. §iÒu chØnh cÇu tr­íc dÉn h­íng 1. §iÒu chØnh ®é chôm b¸nh xe - §é chôm b¸nh xe tr­íc = B – A ( = 2-5 mm) A- Kho¶ng c¸ch phia tr­íc cña t©m hai b¸nh xe B- Kho¶ng c¸ch phia sau cña t©m hai b¸nh xe §é chôm cña hai b¸nh xe tr­íc ®¶m b¶o cho hai b¸nh xe lu«n chuyÓn ®éng song song víi nhau. V× lùc c¶n cña mÆt ®­êng cã xu h­íng xoay c¸c b¸nh xe ra phÝa ngoµi ®Ó bï trõ cho khe hë khi l¾p r¸p vµ tr¸nh mßn lèp nhanh. a) KiÓm tra §Ó xe ë vÞ trÝ ®i th¼ng, trªn mÆt ®­êng b»ng ph¼ng. Dïng th­íc ®o chuyªn dïng ®o kho¶ng c¸ch gi÷a hai vÞ trÝ cña t©m ë phÝa tr­íc (A) vµ phÝa sau (B) Sau ®ã lÊy trÞ sè = B - A (mm), so s¸nh víi tiªu chuÈn cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh. b) §iÒu chØnh Th¸o c¸c ®ai èc cña èng khíp cÇu ë hai ®Çu thanh kÐo ngang, sau tiÕn hµnh vÆn ®Çu khíp cÇu ra hoÆc vµo ®Ó ®¹t ®é chôm ®óng tiªu chuÈn quy ®Þnh. 2. §iÒu chØnh ®é r¬ cña Moay¬ tr­íc a) KiÓm tra KÝch n©ng b¸nh xe tr­íc rêi khãi mÆt ®Êt, dïng tay l¾c b¸nh xe theo chiÒu däc vµ chiÒu ngang kh«ng cã ®é r¬ vµ quay b¸nh xe thËt m¹nh(chó ý kiÓm tra tr­íc guèc phanh cã s¸t tang trèng phanh), th× b¸nh xe ph¶i quay Ýt nhÊt 8 vßng míi dõng l¹i Dïng lùc kÕ mãc kÐo moay¬ quay víi mét lùc ®óng quy ®Þnh (0,6 - 1,8 kgcm) hoÆc sau khi xe ho¹t ®éng võa dõng h¼n, sê tay vµo moay¬ c¶m thÊy nãng chøng tá ®é r¬ kh«ng ®óng tiªu chuÈn cÇn ®iÒu chØnh moay¬ kÞp thêi. b) §iÒu chØnh TiÕn hµnh vÆn võa chÆt chÆt ®ai èc ®iÒu chØnh vµ quay b¸nh xe tíi lui vÒ hai phÝa ®Ó cho c¸c con l¨n cña æ bi c«n æn ®Þnh, sau ®ã vÆn chÆt ®ñ lùc vµ níi ra 1/6 - 1/8 vßng ®Ó c¾m chèt chÎ hoÆc l¾p ®ai èc h·m chÆt. §ång hå so §ai èc ®iÒu chØnh Moay¬ Lùc kÕ Chèt h·m Moay¬ a) b) c) d) H×nh 5-4. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é r¬ cña moay¬ b¸nh xe tr­íc a- KiÓm tra ®é r¬; b- KiÓm tra lùc kÐo c- §iÒu chØnh níi ra 1/6 vßng; d- C¾m chèt chÎ 3. KiÓm tra lç vµ chèt chuyÓn h­íng (h×nh 5-5) a) KiÓm tra c¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn h­íng - Gãc nghiªng trong cña chèt chuyÓn h­íng (α = 5- 80), nh»m gi¶m lùc quay vµnh tay l¸i vµ t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña «t« khi ch¹y th¼ng. - Gãc nghiªng sau cña chèt chuyÓn h­íng (δ = 2-30), nh»m t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña «t« khi ch¹y th¼ng vµ t¨ng tÝnh håi vÞ b¸nh xe nhanh khi quay vßng. b) §iÒu chØnh C¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn h­íng sau khi kiÓm tra, so s¸nh víi c¸c tiªu chuÈn kü thuËt cho phÐp ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu chØnh. Khi ®iÒu chØnh th­êng thay thÕ c¸c chèt chuyÓn h­íng vµ b¹c lãt. B¸nh xe dÉn h­íng DÇm cÇu Lç chèt chuyÓn h­íng Th­íc kiÓm tra mßn lç chèt Chèt chuyÓn h­íng DÇm cÇu α β Chèt chuyÓn h­íng DÇm cÇu α H×nh 5-5. KiÓm tra ®é mßn vµ c¸c gãc cña lç, chèt chuyÓn h­íng H×nh 5 - 8. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh chèt chuyÓn h­íng a- KiÓm tra ®é chôm b¸nh xe b- §iÒu chØnh thanh kÐo ngang IV. söa ch÷a cÇu tr­íc dÉn h­íng 1. DÇm cÇu a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña dÇm cÇu lµ : cong, vªnh, nøt vµ mßn lç l¾p chèt chuyÓn h­íng. - KiÓm tra : Dïng ®ång hå so ®o ®é mßn cña lç, dïng th­íc ®o chuyªn dïng ®o ®é cong, ®é vªnh vµ ®é mßn cña lç l¾p chèt vµ so víi tiªu chuÈn kü thuËt. Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi dÇm cÇu. - KiÓm tra c¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn h­íng : Dïng ®ång hå so vµ dïng th­íc ®o chuyªn dïng ®o ®é nghiªng cña c¸c gãc nghiªng cña chèt chuyÓn h­íng vµ so víi tiªu chuÈn kü thuËt - DÇm cÇu bÞ cong, vªnh qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ n¾n hÕt cong, - Lç l¾p chèt chuyÓn h­íng mßn qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. 2. Trôc b¸nh xe dÉn h­íng vµ cam l¸i a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña trôc b¸nh xe dÉn h­íng vµ cam quay l¸i lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p æ bi, ch¸y c¸c phÇn ren vµ ®ai èc h·m moay¬. Cam quay l¸i mßn c¸c lç l¾p víi chèt chuyÓn h­íng, cong, nøt cÇn chuyÓn h­íng vµ mßn lç l¾p l¾p víi dÉn ®éng l¸i. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt ( kh«ng lín h¬n 0,02mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi c¸c chi tiÕt. b) Söa ch÷a - Trôc b¸nh xe dÉn h­íng mßn phÇn l¾p æ bi vµ chên háng ren qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ gia c«ng l¹i kich th­íc. - Cam quay l¸i ngang bÞ cong, vªnh cã thÓ n¾n hÕt cong, mßn lç l¾p khíp cÇu qu¸ tiªu chuÈn cã thÓ hµn ®¾p vµ doa l¹i kich th­íc. - Trôc b¸nh xe dÉn h­íng vµ cam quay l¸i bÞ nøt cÇn ®­îc thay míi. 3. Côm moay¬ a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña côm moay¬ lµ : nøt, mßn c¸c lç l¾p ca bi, mßn vì æ bi, ch¸y háng c¸c phÇn ren vµ ®ai èc h·m æ bi c«n. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt ( kh«ng lín h¬n 0,02mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi. b) Söa ch÷a - C¸c lç l¾p ca bi mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp tiÕn hµnh hµn ®¾p hoÆc l¾p èng lãt sau ®ã doa l¹i lç theo kÝch th­íc danh ®Þnh. - C¸c vÕt nøt nhá vµ c¸c lç ren bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p, söa nguéi vµ ta r« l¹i ren. C¸c vÕt nøt dµi th× ph¶i thay moay¬ míi. - C¸c ®ai èc h·m bÞ nøt, mßn ch¸y ren, søt mÎ ph¶i ®­îc thay míi. - æ bi c«n mßn rç, vì ph¶i ®­îc thay thÕ. C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. CÇu tr­íc dÉn h­íng chñ ®éng ? 2. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : CÇu tr­íc dÉn h­íng Lo¹i «t« : U oat TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 DÇm cÇu C¸i 01 ®ñ - Vªnh x 2 Moay ¬ - 02 §ñ 0,3 - Nøt x 3 Chèt chuyÓn h­íng - 02 - 0,2 -Rç x 4 B¹c lãt 02 - - Mßn x Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o cña cÇu tr­íc dÉn h­íng chñ ®éng 2. LËp b¶ng kiÓm tra chi tiÕt ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. §¸p ¸n c¸c c©u hái vµ bµi tËp §¸p ¸n b¸i 1 1. Dïng ®Ó thay ®æi hoÆc gi÷ nguyªn h­íng chuyÓn ®éng cña «t«. 2. Theo ph­êng ph¸p ®iÒu khiÓn gåm cã : - HÖ thèng l¸i c¬ khÝ (kh«ng trî lùc) - HÖ thèng l¸i cã trî lùc §¸p ¸n b¸i 2 1. Nguyªn nh©n do: - Hép tay l¸i : vì æ bi, thiÕu dÇu b«i tr¬n -Trôc tay l¸i :cong vªnh nhiÒu - Khe hë ®Çu trôc vÝt kh«ng cã (hoÆc ®iÒu chØnh sai) - Bé trî lùc l¸i háng - §iÒu chØnh sai c¸c gãc nghiªng vµ ®é chôm c¸c b¸nh xe 2. Nguyªn nh©n do : -B¸nh vÝt, con l¨n vµ æ bi : mßn, nøt vì, rç nhiÒu, thiÕu dÇu b«i tr¬n -Trôc tay l¸i :cong vªnh §¸p ¸n b¸i 3 1. Dïng ®Ó dÉn ®éng hai b¸nh xe dÉn h­íng chuyÓn ®éng theo sù ®iÒu khiÓn cña c¬ cÊu l¸i «t«. 2. Nguyªn nh©n do: - §ßn quay ®øng : láng then hoa, tuét ®ai èc h·m hoÆc ®øt, g·y chèt cÇu - C¸c thanh kÐo däc vµ ngang : ®øt, g·y chèt cÇu §¸p ¸n b¸i 4 1. Bé trî lùc l¸i dïng ®Ó c¶i thiÖn sù ®iÒu khiÓn cña ng­êi l¸i xe nhÑ nhµng. 2. Bé trî lùc l¸i mßn háng c¸c bé phËn (b¬m, van ®iÒu khiÓn hoÆc xi lanh lùc), thiÕu dÇu. §¸p ¸n b¸i 5 1. CÇu tr­íc dÉn h­íng dïng ®Ó l¾p c¸c b¸nh xe dÉn h­íng, l¾p c¬ cÊu treo vµ ®ì mét phÇn cña träng l­îng «t«. 2. §iÒu khiÓn tay l¸i nÆng do : - Chèt chuyÓn h­íng mßn, thiÕu mì b«i tr¬n. - DÇm cÇu dÉn h­íng bÞ cong, vªnh. - §iÒu chØnh sai ®é chôm c¸c b¸nh xe C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n - Vµnh tay l¸I (v« l¨ng l¸i) - Cam l¸i (ngçng trôc) - Bé trî lùc l¸i (bé c­êng ho¸ l¸i) - Trôc vÝt, b¸nh vÝt - R«tuyn (chèt cÇu) - Thanh kÐo däc (thanh l¸i) Tµi liÖu tham kh¶o 1. NguyÔn tÊt TiÕn-§ç Xu©n KÝnh-Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t«-m¸y næ-2002 2. NguyÔn Oanh-Kü thuËt söa ch÷a «t« vµ ®éng c¬ næ hiÖn ®¹i-Khung gÇm bÖ «t«-NXB ban GDCN.TP.Hå ChÝ MInh-1992. 3. NguyÔn §øc Tuyªn-NguyÔn Hoµng ThÕ - Sö dông- B¶o d­ìng vµ söa ch÷a «t«-NXB §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp-TËp I-II-1989. 4.NguyÔn Thanh TrÝ-Ch©u ngäc Thanh-H­íng dÉn sö dông b¶o tr× vµ söa ch÷a xe «t« ®êi míi-NXB TrÎ-1996. 5.TrÇn Duy §øc ( dÞch)-B¶o d­ìng kü thuËt vµ söa ch÷a «t«-NXB C«ng nh©n kü thuËt Hµ néi-1987. 6. Th¸i nguyÔn b¹ch Liªn - KÕt cÊu vµ tÝnh to¸n «t« - NXB Giao th«ng vËn t¶i 1984 7. NguyÔn Kh¾c Trai - CÊu t¹o gÇm xe con vµ hÖ thèng truyÒn lùc «t« con - Bé m«n «t« -§¹i häc b¸ch khoa Hµ néi 8. TOYOTA - HIACE - Repair Manual For Chassis & Body- 1989

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docTài liệu sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống lái.Doc