Chương I- ắc quy và công nghệ nạp ắc quy
I- Giới thiệu tổng quan về ắc quy và công nghệ nạp
II- Cách phân loại
III- Cấu tạo
IV-Các quá trình hoá học
V- Các đặc tính phóng nạp điện của ác quy
VI- Các phương pháp nạp điện
VII- Các bảo quản ác quy
Chương II: Tính chọn phương án
I- Trình bầy các sơ đồ chỉnh lưu
II- Nguyên lý hoạt động
III- Phân tích ưu nhược điểm của từng phương án
IV- Đánh giá lựa chọn phương án
Chương III: tính mạch Lực
I - tính chọn van
II- tính toán máy biến áp
Chương IV: Tính toán và
54 trang |
Chia sẻ: tlsuongmuoi | Lượt xem: 1954 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đồ án Thiết kế bộ nạp ắc qui tự động, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
më ®Çu
Nguån ®iÖn mét chiÒu ®îc øng dông réng r·i trong nhiÒu lÜnh vùc, tõ øng dông trong sinh ho¹t ®Õn øng dông trong quèc phßng, c«ng n«ng nghiÖp, c¸c ngµnh khoa häc kü thuËt vµ trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i.
Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn nhanh cha tõng thÊy, nhÊt lµ lÜnh vùc ®iÖn tö, tin häc, tù ®éng ho¸, ®o lêng ®iÒu khiÓn, v.v… c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö trong c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, c¸c dông cô ®o lêng tù ®éng, c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn víi ®é chÝnh x¸c cao, c¸c lo¹i m¸y tÝnh ®iÖn tö víi tèc ®é tÝnh to¸n nhanh ®îc øng dông trong c«ng nghiÖp, trong ®o lêng vµ ®iÒu khiÓn, v.v… hÇu hÕt ®Òu cÇn mét nguån cung cÊp ®iÖn mét chiÒu ®Ó ho¹t ®éng. ChÝnh v× vËy ®ßi hái cã mét nguån ®iÖn mét chiÒu t¬ng øng; ®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu míi, nh cã ®iÖn thÕ, dßng ®iÖn lín, kÝch thíc gän nhÑ, lµm viÖc tin cËy, chÝnh x¸c, ®é æn ®Þnh cao, kh¶ n¨ng lµm viÖc l©u dµi, chÞu ®îc c¸c ®iÒu kiÖn m«i trêng lµm viÖckh¸c nhau. .. c¸c nguån ®iÖn mét chiÒu nµy cã thÓ lµ c¸c lo¹i pin, ¾c qy, nhng phæ biÕn h¬n vÉn lµ nguån ®iÖn mét chiÒu tõ ¾c quy. Do vËy viÖc thiÕt kÕ mét bé nguån cung cÊp lµ rÊt quan träng vµ thiÕt thùc. Trong ®ã cã viÖc thiÕt kÕ mét bé n¹p ¾c quy tù ®éng vµ liªn tôc còng ®îc rÊt chó träng.
VÊn ®Ò lín ë ®Ò tµi nµy lµ chÕ ®é n¹p cho ¾c quy nh thÕ nµo? c«ng nghÖ n¹p ra sao ? cã rÊt nhiÒu ph¬ng ph¸p ®iÖn cho ¾c quy
+ N¹p víi dßng ®iÖn kh«ng ®æi
+ N¹p víi ®iÖn ¸p kh«ng ®æi
+ N¹p võa dßng, võa ¸p
Trong ®å ¸n nµy ta dïng ph¬ng ph¸p n¹p võa dßng, võa ¸p bëi v× khi n¹p ®ßi hái tèc ®é nhanh, thêi gian ng¾n vµ ®iÖn ¸p ¾c quy ph¶i ®Çy vµ ®ñ.
Néi dung ®å ¸n gåm 4 ch¬ng
Ch¬ng I- ¾c quy vµ c«ng nghÖ n¹p ¾c quy
I- Giíi thiÖu tæng quan vÒ ¾c quy vµ c«ng nghÖ n¹p
II- C¸ch ph©n lo¹i
III- CÊu t¹o
IV-C¸c qu¸ tr×nh ho¸ häc
V- C¸c ®Æc tÝnh phãng n¹p ®iÖn cña ¸c quy
VI- C¸c ph¬ng ph¸p n¹p ®iÖn
VII- C¸c b¶o qu¶n ¸c quy
Ch¬ng II: TÝnh chän ph¬ng ¸n
I- Tr×nh bÇy c¸c s¬ ®å chØnh lu
II- Nguyªn lý ho¹t ®éng
III- Ph©n tÝch u nhîc ®iÓm cña tõng ph¬ng ¸n
IV- §¸nh gi¸ lùa chän ph¬ng ¸n
Ch¬ng III: tÝnh m¹ch Lùc
I - tÝnh chän van
II- tÝnh to¸n m¸y biÕn ¸p
Ch¬ng IV: TÝnh to¸n vµ thiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn
I- Tr×nh bÇy môc ®Ých vµ yªu cÇu
II- Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn
III- TÝnh to¸n vµ lùa chän c¸c linh kiÖn cho m¹ch ®iÒu khiÓn
§Ó hoµn thµnh ®å ¸n nµy, ngoµi sù cè g¾ng cña b¶n th©n, cßn cã sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÊy gi¸o Vâ Minh ChÝnh vµ c¸c thÇy c« trong bé m«n " Tù ®éng ho¸ xÝ nghiÖp- c«ng nghiÖp" - Trêng §HBK - Hµ Néi . Trong ®ã còng ph¶i kÓ ®Õn nh÷ng cuèn tµi liÖu tham kh¶o cña c¸c gi¸o s tiÕn sü ®· dµy c«ng nghiªn cøu vµ ®îc nhµ xuÊt b¶n KH-KT in Ên vµ ph¸t hµnh. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em ®îc tiÕp thu, häc hái, nghiªn cøu ®Ó ®å ¸n : thiÕt kÕ. Bé n¹p ¸c quy tù ®éng ®îc hoµn thµnh ./.
Sinh viªn
NguyÔn V¨n Qu©n
Ch¬ng I
¾c quy vµ c«ng nghÖ n¹p ¾c quy
I- Giíi thiÖu vÒ ¸c quy
¾c quy lµ lo¹i nguån ®iÖn ho¸ häc, cã thÓ biÕn ®iÖn n¨ng thµnh ho¸ n¨ng vµ ngîc l¹i biÕn ho¸ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng. Qu¸ tr×nh biÕn ho¸ n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng gäi lµ qu¸ tr×nh phãng ®iÖn vµ qu¸ tr×nh biÕn ®iÖn n¨ng thµnh ho¸ n¨ng gäi lµ qu¸ tr×nh n¹p ®iÖn
¾c quy lµ nguån ®iÖn mét chiÒu ®îc sö dông rÊt réng r·i vµ lµm viÖc dùa trªn hiÖn tîng ®iÖn - ho¸ häc. ¾c quy s¶n xuÊt ra ph¶i b¶o ®¶m c¸c tÝnh n¨ng vÒ ®iÖn theo quy ®Þnh .
+ Søc ®iÖn ®éng lín vµ Ýt thay ®æi khi phãng, n¹p ®iÖn
+ ¾c quy ph¶i lµm viÖc thuËn nghÞch, nghÜa lµ hiÖu suÊt n¨ng lîng gÇn 100%.
+ §iÖn trë trong nhá
+ Dung lîng cho mét ®¬n vÞ träng lîng vµ mét ®¬n vÞ thÓ tÝch ph¶i lín
+ Tù phãng ®iÖn
II- Ph©n lo¹i ¾c quy
Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã rÊt nhiÒu lo¹i ¾c quy kh¸c nhau ®îc s¶n xuÊt tuú thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn, yªu cÇu cô thÓ cña tõng lo¹i m¸y mãc, dông cô, ®iÒu kiÖn lµm viÖc, còng nh nh÷ng tÝnh n¨ng kinh tÕ kyc thuËt cña ¾c quy. Cã thÓ liÖt kª mét sè lo¹i sau :
- ¾c quy ch× ( hay ¾c quy axÝt)
- ¾c quy kiÒm
- ¾c quy kh«ng lamen vµ ¾c quy kÝn
- ¾c quy kÏm - b¹c vµ ¾c quy catmi- b¹c
Tuy nhiªn trªn thùc tÕ th× ¾c quy axits vµ ¸c quy kiÒm ®îc sö dông nhiÒu h¬n. nhng th«ng dông nhÊt tõ tríc ®Õn nay lµ ¾c quy axÝt; v× so víi ¾c quy kiÒm nã cã mét vµi ®Æc tÝnh tèt h¬n nh : søc ®iÖn ®éng cña mçi b¶n " cÆp b¶n " cùc cao h¬n vµ cã ®iÖn trë trong nhá . V× vËy trong ®å ¸n nµy ta chän lo¹i ¾c quy a xÝt ®Ó nghiªn cøu vµ thiÕt kÕ .
III- CÊu t¹o cña ¾c quy a xÝt.
1- Vá b×nh
Vá thêng lµm b»ng nh÷ng nguyªn liÖu c¸ch ®iÖn nh nhùa, cao su cøng (ª b«nÝt) ®óc thµnh h×nh hép, ®îc chia thµnh nhiÒu ng¨n, chÞu ®îc khÝ hËu nãng, l¹nh va ch¹m m¹nh vµ chÞu ®îc a xÝt.
ë ®¸y cña mçi ng¨n cã bèn sèng ®ì khèi b¶n cùc t¹o thµnh kho¶ng trèn gi÷a ®¸y b×nh vµ mÆt díi cña khèi b¶n cùc, tr¸nh ®îc hiÖn tîng chËp m¹ch gi÷a c¸c b¶n cùc do chÊt kÕt tña r¬i xuèng ®¸y b×nh g©y nªn.
2- TÊm ng¨n
TÊm ng¨n ®îc ghÐp gi÷a c¸c b¶n cùc ©m vµ c¸c b¶n cùc d¬ng ®Ó tr¸nh hiÖn tîng chËp m¹ch gi÷a c¸c ®iÖn cùc kh¸c dÊu.
3- Ph©n phèi b¶n cùc ©m
C¸c b¶n cùc ©m ghÐp song song víi nhau t¹o thµnh khèi b¶n cùc ©m. ChÊt ho¹t ®éng cña b¶n cùc ©m lµ ch× xèp.
4- Ph©n khèi b¶n cùc d¬ng
C¸c b¶n cùc d¬ng còng ®îc ghÐp song song nhau t¹o thµnh khèi b¶n cùc d¬ng.
ChÊt ho¹t ®éng ë b¶n cùc d¬ng lµ PbO2 ( bi « xÝt ch× )
§Ó t¨ng dung lîng vµ søc ®iÖn ®éng cña ¾c quy, ngêi ta ®Êu nèi nhiÒu b¶n cùc nèi tiÕp nhau d¬ng- ©m xen kÏ nhau trong mét ng¨n gi÷a (+) vµ (-) c¸ch nhau b»ng mét l¸ c¸ch ®iÖn.
5- Dung dÞch ®iÖn ph©n
Dung dÞch ®iÖn ph©n lµ a xÝt sun fua ric ( H2SO4 )
Nång ®é dung dÞch ®iÖn ph©n a xÝt sun fua ric P = 1,1 - 1,3g/cm3
Nång ®é dung dÞch ®iÖn ph©n cã ¶nh hëng lín ®Õn søc ®iÖn ®éng cña ¾c quy.
6- CÇu nèi
CÇu nèi b»ng ch× ®Ó nèi tiÕp c¸c ®Çu cùc ©m cña ng¨n ¾c quy nµy víi ®Çu cùc d¬ng cña ng¨n ¾c quy tiÕp theo.
7- N¾p nót: N¾p ®Ëy vá b×nh còng ®îc lµm b»ng nhùa hoÆc b»ng cao su cøng, n¾p cã c¸c lç ®Ó ®æ dung dÞch vµo b×nh vµ ®Çu cùc vµ nót ®Ëy ®Ó ®iÖn dÞch khái ®æ ra.
IV- Qu¸ tr×nh ho¸ häc trong c¸c ¾c quy a xÝt
Trong ¾c quy axÝt thêng x¶y ra hai qu¸ tr×nh ho¸ häc thuËn nghÞch ®Æc trng lµ qu¸ tr×nh n¹p vµ phãng ®iÖn
Khi n¹p ®iÖn, nhê nguån ®iÖn n¹p mµ ë m¹ch ngoµi c¸c ®iÖn tö "e" chuyÓn ®éng tõ c¸c b¶n cùc ©m ®Õn c¸c b¶n cùc d¬ng, ®ã lµ dßng ®iÖn n¹p In
Khi phãng ®iÖn, díi t¸c dông cña søc ®iÖn ®éng riªng cña ¾c quy c¸c ®iÖn tö sÏ chuyÓn ®éng theo híng ngîc l¹i ( tõ (+) ®Õn (-) vµ t¹o thµnh dßng ®iÖn phãng Ip
Khi ¾c quy ®· ®îc n¹p no, chÊt t¸c dông ë c¸c b¶n cùc d¬ng lµ PbO2 , cßn ë c¸c b¶n cùc ©m lµ ch× xèp Pb. Khi phãng ®iÖn, c¸c chÊt t¸c dông ë c¶ hai b¶n cùc ®Òu trë thµnh sun ph¸t ch× PbSO4 cã d¹ng tinh thÓ nhá.
Ph¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra trong ¾c quy a xÝt:
Trªn b¶n cùc d¬ng :
PbO2 + 3H+ HSO4+ 2e = PbSO4+ H2O
Trªn b¶n cùc ©m :
Pb + H2SO4 = PbSO4 + 2e + 2H
Trong trêng hîp tæng qu¸t cã thÓ ®Æc trng c¸c qu¸ tr×nh b»ng b¶ng sau:
Tr¹ng th¸i cña ¾c quy
B¶n cùc d¬ng
Dung dÞch ®iÖn ph©n
B¶n cùc ©m
§· ®îc n¹p
no
§· phãng hÕt ®iÖn
PbO2
(oxÝt ch×)
PbSO4
(sun f¸t ch× tinh thÓ nhá)
2 H2SO4
(a xÝt sun fua rÝc)
2 H20
(níc)
Pb
(ch× xèp nguyªn chÊt)
PbSO4
(sun f¸t ch× tinh thÓ nhá )
Nh vËy, khi phãng ®iÖn a xÝt sun fua ric bÞ hÊp thô ®Ó t¹o thanh sun ph¸t, cßn níc th× bÞ ph©n ho¸ ra , do ®ã nång ®é cña dung dÞch gi¶m ®i. Khi n¹p ®iÖn th× ngîc l¹i, nhê hÊp thô níc vµ t¸i sinh ra a xÝt sun fua ric nªn nång ®é cña dung dÞch t¨ng lªn . Sù thay ®æi nång ®é cña dung dÞch ®iÖn ph©n khi phãng vµ n¹p lµ mét trong nh÷ng dÊu hiÖu ®Ó x¸c ®Þnh møc phãng ®iÖn cña ¾c quy trong sö dông.
V- C¸c ®Æc tÝnh cña ¾c quy a xÝt
Trong phÇn nµy ta chØ nªu mét vµi ®Æc tÝnh chñ yªu cña ¾c quy a xÝt vµ ®Ó ®¬n gi¶n ta chØ xÐt ®Æc tÝnh cña mét ¾c quy ®¬n:
1- Søc ®iÖn ®éng (S§§) cña ¾c quy :
S§§ cña ¾c quy phô thuéc chñ yÕu vµo ®iÖn thÕ trªn c¸c cùc tøc lµ phô thuéc vµo ®Æc tÝnh lý ho¸ cña vËt liÖu ®Ó lµm c¸c b¶n cùc vµ dung dÞch ®iÖn ph©n, kh«ng phô thuéc vµo kÝch thíc cña c¸c b¶n cùc.
S§§ cña ¾c quy phô thuéc vµo nång ®é cña dung dÞch ®iÖn ph©n ®îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc thùc nghiÖm sau:
Eo= 0,85 + P( 1- 1 )
Víi E0 - S§§ tÜnh cña ¾c quy ®¬n. S§§ tÜnh ®îc ®o trong trêng hîp ¾c quy kh«ng phãng ®iÖn vµ b»ng v«n kÕ ®Æc biÖt.
P - nång ®é dung dÞch ®iÖn ph©n ®îc tÝnh b»ng V quy vÒ + 150C
Ngoµi ra S§§ cña ¾c quy cßn phô thuéc vµo nhiÖt ®é cña dung dÞch ®iÖn ph©n. VÝ dô khi nhiÖt ®é thay ®æi tõ 200C ®Õn 400C th× S§§ cña ¾c quy ®¬n gi¶m tõ 2,12 ®Õn 2,096V
2- C¸c ®Æc tÝnh n¹p vµ phãng cña ¾c quy
a- Ph©n tÝch qu¸ tr×nh n¹p
Trªn h×nh vÏ (H1) lµ ®Æc tÝnh n¹p b»ng dßng ®iÖn kh«ng ®æi, nång ®é dung dÞch khi n¹p t¨ng theo quy luËt ®êng th¼ng tõ 1,11 g/cm3 ®Õn 1,27g/cm3 ë cuèi qu¸ tr×nh n¹p.
Søc ®iÖn ®éng E0 1,96V øng víi ¾c quy coi lµ phãng hÕt ®iÖn.
Khi n¹p ®iÖn trong lßng c¸c b¶n cùc t¹o thµnh a xÝt sun fua ric vµ nång ®é cña dung dÞch trong c¸c b¶n cùc trë lªn ®Ëm ®Æc h¬n nång ®é dung dÞch chung, do ®ã Eaq khi n¹p lín E0 mét lîng b»ng DE.
ThÕ hiÖu cña ¾c quy khi n¹p :
Un = Eaq + In.Raq ( 1- 2)
In - dßng ®iÖn n¹p (A)
Un - ThÕ hiÖu cña ¾c quy trong qu¸ tr×nh n¹p
Raq - ®iÖn trë trong cña ¾c quy
DE - Møc chªnh lÖch søc ®iÖn ®éng trong qu¸ tr×nh n¹p.
ë cuèi qu¸ tr×nh n¹p S§§ vµ thÕ hiÖu Un t¨ng lªn kh¸ nhanh cïng víi c¸c bät khÝ t¹o thµnh trong ¾c quy. Khi qu¸ tr×nh n¹p kÕt thóc vµ chÊt t¸c dông ë c¸c b¶n cùc ®· trë l¹i tr¹ng th¸i ban ®Çu, dßng ®iÖn In lóc nµy chØ cßn t¸c dông ®iÖn ph©n níc thµnh « xi vµ hi®r« vµ tho¸t ra díi d¹ng c¸c bät khÝ. HiÖn tîng nµy ®îc gäi lµ sù "s«i" cña ¾c quy vµ ®ã lµ dÊu hiÖu cña cuèi qu¸ tr×nh n¹p.
Sù s«i b¾t ®Çu trong ¾c quy khi thÕ hiÖu cña mçi ¾c quy ®¬n t¨ng tíi 2,4V råi ngay sau ®ã thÕ hiÖu t¨ng vät lªn vµ ®Õn khi ®· ®¹t gi¸ trÞ tËn cïng 2,7V th× ngõng t¨ng. §iÓm nµy thùc chÊt ®· lµ ®iÓm cuèi qu¸ tr×nh n¹p vµ cã thÓ kÕt thóc n¹p ë ®©y, nhng thêng ngêi ta ph¶i tiÕp tôc n¹p kho¶ng 3 giê n÷a, khi thÊy r»ng suèt trong thêi gian ®ã thÕ hiÖu vµ nång ®é dung dÞch cña ¾c quy kh«ng thay ®æi th× ¾c quy míi ®îc n¹p no.
Sau khi ng¾t dßng ®iÖn n¹p, thÕ hiÖu cña ¾c quy sôt h¼n xuèng b»ng Eaq vµ sau mét kho¶ng "nghØ" (tøc lµ sau khi ®· c©n b»ng nång ®é dung dÞch vµ ®· tho¸t hÕt bät khÝ) ã gi¶m ®Õn S§§ tÜnh cho ddÕn gi¸ trÞ E0= 2,11 ¸ 2,12V øng íi ¾c quy ®· ®îc n¹p no.
Nh vËy nh÷ng dÊu hiÖu biÓu thÞ mèc cuèi cïng cña qu¸ tr×nh n¹p:
ThÕ hiÖu vµ nång ®é dung dÞch cña ¾c quy nõng t¨ng vµ chóng ph¶i kh«ng thay ®æi trong 3 giê liÒn.
§iÖn lîng cung cÊp cho ¾c quy khi n¹p Qu¶ng ninh tÝnh b»ng :
Qn = In. Tn ( 1 - 3)
Tn - lµ thêi gian n¹p tÝnh ®Õn ®iÓm cuèi qu¸ tr×nh n¹p.
3- Trong qu¸ tr×nh ¾c quy lµm viÖc do tæn thÊt vÒ nhiÖt vµ cho qu¸ tr×nh ph¶n øng ho¸ häc kh«ng hoµn toµn l¹i nªn khi n¹p ph¶i cung cÊp cho ¾c quy mét ®iÖn lîng lín h¬n ®iÖn lîng nã cã thÓ s¶n sinh ra khi phãng ®iÖn. Ngoµi ra, do ph¶i tiªu tèn thªm n¨ng lîng ®iÖn cho viÖc ®iÖn ph©n níc trong 3 giê liÒn nªn khi n¹p ®iÖn lîng cung cÊp cho ¾c quy cÇn ph¶i lín h¬n ®iÖn dung Q thu ®îc trong qu¸ tr×nh phãng kho¶ng 10 ¸15% n÷a ( ®Æc trng b»ng phÇn g¹ch vu«ng trªn h×nh vÏ )
b- Qu¸ tr×nh phãng
Trªn h×nh (H2) lµ s¬ ®å phãng vµ ®Æc tÝnh phãng cña ¾c quy a xÝt qu¸ tr×nh phãng còng ®îc ph©n tÝch t¬ng tù nh trªn, trong ®å ¸n nµy ta chØ quan t©m ®Õn ph¬ng ph¸p n¹p ®iÖn cho ¾c quy v× vËy ë ®©y ta kh«ng cÇn nªu chi tiÕt vÒ ®Æc tÝnh phãng cña ¾c quy a xÝt.
VI- C¸c ph¬ng ph¸p n¹p ®iÖn cho ¾c quy a xÝt.
§Ó n¹p ®iÖn cho ¾c quy ngêi ta sö dông hai ph¬ng ph¸p :
- N¹p b»ng dßng ®iÖn kh«ng ®æi In = const
- N¹p b»ng thÕ hiÖu kh«ng ®æi Un = const
ë ®©y trong ®å ¸n nµy ta kÕt hîp c¶ hai ph¬ng ph¸p trªn
Bëi v× khi n¹p ®ßi hái tèc ®é nhanh do ®ã ta kÕt hîp c¶ hai ph¬ng ph¸p trªn.
a- N¹p b»ng dßng ®iÖn kh«ng ®æi
Theo ph¬ng ph¸p nµy, dßng ®iÖn n¹p ®îc gi÷ nguyªn ë mét trÞ sè kh«ng ®æi trong suèt thêi gian n¹p ( n¹p mét nÊc) hoÆc trong nh÷ng trêng hîp n¹p véi cho phÐp n¹p hai nÊc tøc lµ thay ®æi cêng ®é dßng ®iÖn n¹p mét lµan.
V× dßng ®iÖn n¹p : (1 - 4)
mµ Eaq trong khi n¹p t¨ng dÇn, nªn muèn gi÷ cho In = const trong qu¸ tr×nh n¹p th× ph¶i t¨ng dÇn Un. §Ó thùc hiÖn ®îc viÖc nµy nguån n¹p ph¶i cã nhiÒu nÊc ®iÖn thÕ , nÕu kh«ng ph¶i m¾c thªm mét biÕn trë nèi tiÕp víi ¾c quy.
Trong trêng hîp n¹p hai nÊc th× nÊc thø nhÊt kÕt thóc khi thÕ hiÖu mçi ¾c quy ®¬n ®¹t 2,4V (b¾t ®Çu sñi bät khÝ trong ¾c quy). Sau ®ã chuyÓn sang nÊc thø hai víi cêng ®é dßng ®iÖn n¹p gi¶m ®i vµ kÕt thóc qu¸ tr×nh n¹p ë cuèi nÊc nµy.
Theo c¸ch nµy tÊt c¶ c¸c ¾c quy kh«ng lÖ thuéc vµo thÕ hiÖu ®Þnh møc ®îc m¾c nèi tiÕp víi nhau vµ cÇn ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn :
Un > 2,7. Naq ( 1 - 5 )
Trong ®ã: Un - §iÖn ¸p n¹p
Naq - Sè ng¨n ¾c quy ®¬n m¾c trong m¹ch n¹p.
TÊt c¶ c¸c ¾c quy ph¶i cã ®iÖn dung nh nhau, nÕu kh«ng sÏ ph¶i chän cêng ®é dßng ®iÖn n¹p theo ¾c quy cã ®iÖn dung nhá nhÊt vµ nh vËy ¾c quy cã ®iÖn dung lín sÏ ph¶i n¹p rÊt l©u
Trong qu¸ tr×nh n¹p søc ®iÖn ®éng cña ¾c quy t¨ng dÇn, ®Ó duy tr× dßng ®iÖn n¹p kh«ng ®æi ta ph¶i bè trÝ trong m¹ch n¹p biÕn trë R, trÞ sè giíi h¹n cña biÕn trë ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc :
R (1 - 6)
* ¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p :
N¹p b»ng dßng ®iÖn kh«ng ®æi lµ ph¬ng ph¸p n¹p chñ yÕu vµ tæng hîp nhÊt , trong ®ã n¹p mét nÊc lµ c¬ b¶n, cßn n¹p hai nÊc chØ ¸p dông khi cÇn rót ng¾n thêi gian n¹p. ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp chän tuú ý cêng ®é dßng ®iÖn n¹p cho thÝch hîp víi tõng lo¹i ¾c quy. TÊt c¶ c¸c ¾c quy míi tríc khi ®em sö dông nãi chung ®Òu ph¶i n¹p qua c¸ch nµy.
Ph¬ng ph¸p n¹p ®iÖn mét nÊc ¸p dông trong trêng hîp n¹p lÉn lén c¶ ¾c quy míi, ¾c quy cò vµ n¹p ch÷a c¸c ¾c quy bÞ sun f¸t ho¸ nhÑ.
* Nhîc ®iÓm :
Thêi gian n¹p kÐo dµi ( thêng 25 ®Õn 50 giê, riªng ¾c quy n¹p kh« th× ng¾n h¬n ) vµ thêng xuyªn ph¶i theo dâi, ®iÒu chØnh cêng ®é dßng ®iÖn n¹p.
b- Ph¬ng ph¸p n¹p víi ®iÖn ¸p kh«ng ®æi
Theo ph¬ng ph¸p nµy tÊt c¶ c¸c ¾c quy ®îc m¾c song song víi nguån ®iÖn n¹p vµ ®¶m b¶o thÕ hiÖu cña nguån b»ng ( 2,3 ¸ 2,5)V trªn mét ¾c quy ®¬n. ThÕ hiÖu cña nguån n¹p ph¶i ®îc gi÷ æn ®Þnh víi ®é chÝnh x¸c ®Õn 3% vµ ®îc theo dâi b»ng v«n kÐe
Dßng ®iÖn n¹p (1 - 7) lóc ®Çu sÏ rÊt lín, sau khi Eaq t¨ng dÇn th× In gi¶m ®i kh¸ nhanh. Do dßng ®iÖn n¹p ban ®Çu rÊt lín nªn thêi gian n¹p gi¶m ®i nhiÒu. Trong kho¶ng 3 giê ®Çu ¾c quy ®· nhËn ®îc 80% ®iÖn lîng yªu cÇu. Qu¸ tr×nh n¹p kÕt thóc khi dßng n¹p rÊt nhá, gÇn b»ng kh«ng, cßn thÕ hiÖu n¹p ®¹t ( 2,3 d4n2,4)V trªn mét ¾c quy ®¬n, nªn qu¸ tr×nh n¹p thùc ra míi chØ ®Õn ®iÓm b¾t ®Çu s«i ®· kÕt thóc, do ®ã kh«ng thÓ n¹p no cho ¾c quy b»ng ph¬ng ph¸p nµy. Nh vËy ph¬ng ph¸p n¹p Un = const kh«ng thÓ thay thÕ cho ph¬ng ph¸p n¹p chñ yÕu víi In= const ®· nãi ë trªn mµ chØ cã thÓ coi lµ ph¬ng ph¸p phô.
* ¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p
Ph¬ng ph¸p n¹p víi Un = const cã thêi gian n¹p ng¾n h¬n vµ Ýt tèn c«ng, v× dßng ®iÖn n¹p tù ®éng gi¶m theo thêi gian kh«ng cÇn ph¶i theo dâi vµ ®iÒu chØnh, thÝch hîp víi viÖc n¹p bæ sung cho c¸c ¾c quy ®ang sö dông.
* Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p
Kh«ng thÓ cïng lóc n¹p c¶ ¾c quy cò vµ míi vµ n¹p ch÷a c¸c ¾c quy bÞ sun f¸t ho¸; cêng ®é dßng ®iÖn n¹p ban ®Çu rÊt lín, tuy kh«ng lµm háng ¾c quy nhng cã h¹i cho tuæi thä vµ ®iÖn dung cña ¾c quy vµ g©y qu¸ t¶i cho thiÕt bÞ n¹p nÕu kh«ng cã c¬ cÊu h¹n chÕ dßng ®iÖn.
VII- C¸ch b¶o qu¶n ¾c quy
* B¶o qu¶n thêng xuyªn
Ch¨m sãc vµ sö dông ¾c quy ®óng kü thuËt sÏ n©ng cao hiÖu suÊt sö dông, kÐo dµi tuæi thä cña ¾c quy vµ ®¶m b¶o an toµn cho ngêi, ph¬ng tiÖn sö dông.
Lu«n ®¶m b¶o ®ñ møc dung dÞch ®iÖn ph©n, khi thiÕu ph¶i bæ sung b»ng níc cÊt cho ®ñ.
B«i mì vµo c¸c ®Çu bäc ¾c quy ®Ó chèng gØ, thêng xuyªn lau chïi s¹ch sÏ, bÒ mÆt ¾c quy ph¶i lu«n lu«n kh« ®Ó tr¸nh hiÖn tîng phãng ®iÖn trªn bÒ mÆt ¾c quy.
KiÓm tra c¸c nót vµ kh«ng lµm bÑp lç th«ng h¬i
* B¶o qu¶n trong kho
- Kho chøa ¾c quy ph¶i tho¸ng, nhiÖt ®é trung b×nh ph¶i nhá h¬n 350C
- Kho kh«ng ®Ó ¾c quy chung, ¾c quy a xÝt ®Ó riªng, ¾c quy kiÒm ®Ó riªng.
- NÒn nhµ ph¶i d¶i nhùa ®êng vµ bè trÝ gän gµng ®Ó tiÖn vËn chuyÓn ra vµo trong kho.
- Tríc khi cÊt ¾c quy ph¶i n¹p qu¸ lîng, lau s¹ch sÏ c¸c nót vµ vá b×nh.
- Trong thêi gian b¶o qu¶n mçi th¸ng ph¶i n¹p mét lÇn vµ ph¶i ®Çy víi cÊt.
Ch¬ng II
ThiÕt kÕ, chÕ t¹o bé n¹p ¾c quy tù ®éng
Lùa chän s¬ ®å chØnh lu
- ChØnh lu ®iÒu khiÓn mét pha nöa chu kú
- ChØnh lu ®iÒu khiÓn mét pha hai nöa chu kú
- ChØnh lu ®iÒu khiÓn cÇu mét pha
- ChØnh lu ®iÒu khiÓn ba pha
- ChØnh lu ®iÒu khiÓn cÇu mét pha kh«ng ®èi xøng
- ChØnh lu 6 pha dïng ®iÖn kh¸ng c©n b»ng
1- ChØnh lu ®iÒu khiÓn mét pha, nöa chu kú
X¸c ®Þnh gi¸ trÞ trung b×nh VdId
khi gãc a më , l sÏ lµ gãc t¾t
Ud = .U2 sin Wt
- id kÐo dµi ® p ® nöa chu kú ©m
® U2 = Ud = Rid + L .U2 sin wt
® .U2 sin q = Rid + x
Khi id = 0 q = a
q = l
theo ®Þnh nghÜa vÒ gi¸ trÞ trung b×nh cña hµm sè
Ta cã : Ud = Rid
Ud = ( cos a - cos l )
Id = ( cos a - cos l )
2- ChØnh lu ®iÒu khiÓn mét pha 2 nöa chu kú :
U1 = U2sinwt
U2 = -U2sinwt
Ta cã id lµ dßng liªn tôc, v× vËy khi biÕt ®îc gãc më a th× x¸c ®Þnh ®îc gãc t¾t l
Khi T1 më ® .U2 sin q = Rid + x
Ta cã Ud = RId
Ud = . Cos a
Id = . Cos a
3- ChØnh lu ®iÒu khiÓn cÇu 1 pha
Khi Id lµ dßng gi¸n ®o¹n
Id =
IT =
Khi id lµ dßng liªn tôc
Id = Id
Ud = Rid ® Ud =
- ChØnh lu cÇu 1 pha kh«ng ®èi xøng
Id =
IT =
Cho thªm 2 ®i èt
ID =
Id ( p + a)/2 p
a - S¬ ®å chØnh lu cÇu mét pha kh«ng ®èi xøng
b- Ho¹t ®éng cña s¬ ®å
Khi q = q1 cho xung ®iÒu khiÓn më T1. Trong kho¶ng q1, q2 T1 vµ D2 cho dßng ch¶y qua. Khi U2 b¾t ®Çu ®æi dÊu, D1 më ngay, T1 tù nhiªn kho¸ l¹i dßng Id = Id chuyÓn tõ T1 sang D1
Khi D1 vµ D2 cïng cho dßng ch¶y qua Ud = 0
Khi q = q3= P + a cho xung më T2, dßng t¶i id = Id ch¶y qua D1 vµ T2 ®i èt D2 bÞ kho¸ l¹i.
Trong s¬ ®å nµy, gãc dÉn cña tiristor vµ ®i èt kh«ng b»ng nhau.
Gãc dÉn cña ®i èt lµ : l D = P + a , cßn gãc dÉn cña tisristor
lT = P - a.
Gi¸ trÞ trung b×nh cña ®iÖn ¸p t¶i:
Ud =
Gi¸ trÞ trung b×nh cña dßng t¶i :
Id =
Gi¸ trÞ dßng trung b×nh qua van :
IT =
Qua dßng ®i èt : ID =
Gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng ch¶y trong cuén d©y thø cÊp m¸y biÕn ap
I2 =
§iÖn ¸p ngîc cùc ®¹i ®Æt lªn van
Uim = .U2
C«ng suÊt m¸y biÕn ¸p :
Sba = 1,93Pd
4- ChØnh lu ®iÒu khiÓn 3 pha
S¬ ®å 3 pha h×nh tia
Ua = U2 m sin q
Ub= U2 m sin ( q ¸ 1200)
Uc= U2 m sin ( q ¸ 1200)
Trong m¹ch cã L nªn id lµ dßng liªn tôc
id = Id
Gãc më a > 0
Ud =
Id =
- S¬ ®å cÇu 3 pha
Gåm 6 tiristor : canot T1, T3 , T5
A nãt : T2 , T4 , T6
Ud = Id.R
Id = ® IT = ID =
5- ChØnh lu 6 pha
Trªn s¬ ®å cã 1 m¸y biÕn ¸p 3 pha, 6 tiristor
1- CÊp nguån cho T1 T3 T5
2- CÊp nguån cho T2 T4 T6
® Lµm viÖc ®éc lËp
§èi víi s¬ ®å cã 1 m¸y biÕn ¸p 3 pha, 6 tiristor
1- CÊp nguån cho T1 T3 T5
2- CÊp nguån cho T2 T4 T6
® S¬ ®å hä lµm viÖc ®éc lËp
c- NhËn xÐt
Ta ph¶i dïng 2 m¸y biÕn ¸p xung ®Ó ®iÒu khiÓn T1, T2 . Tuy nhiªn ta l¹i c¸ch ly ®îc m¹ch lùc vµ m¹ch ®iÒu khiÓn vÒ ®iÖn
S¬ ®å chØ dïng mét nöa van ®iÒu khiÓn nªn gi¶m gi¸ thµnh hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®¬n gi¶n h¬n.
6- Chän ph¬ng ¸n
Qua ph©n tÝch ë trªn, víi c¸c s¬ ®å chØnh lu kh¸c nhau ta thÊy s¬ ®å chØnh lu cÇu mét pha kh«ng ®èi xøng cã:
- Sè van ®iÒu khiÓn Ýt, nªn Ýt kªnh ®iÒu khiÓn, vèn ®Çu t gi¶m hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®¬n gi¶n.
- M¹ch lùc ®¬n gi¶n, ®¶m b¶o kinh tÕ
- Cïng mét r¶i ®iÒu chØnh th× cÇu 1 pha kh«ng ®èi xøng ®iÒu chØnh chÝnh x¸c h¬n.
Nh÷ng u ®iÓm ®ã ®ñ ®¶m b¶o vÒ yªu cÇu kü thuËt vµ thiÕt kÕ ngoµi ra nã cßn cã u ®iÓm kinh tÕ.
Tõ ®ã ta ®i ®Õn chän ph¬ng dïng s¬ ®å m¹ch chØnh lu cÇn 1 pha kh«ng ®èi xøng.
Ch¬ng III
TÝnh m¹ch lùc
I- TÝnh van
Sè liÖu: ThiÕt kÕ bé n¹p ¾c quy tù ®éng
Cho 100 b×nh ¾c quy, mçi b×nh 12V m¾c song song
§Çu vµo 220V , F = 50Hz
Ra : Ud = 120V
Id = 40A
IA = 10% dung sai
M¸y biÕn ¸p c«ng suÊt cì KVA thuéc lo¹i m¸y biÕn ¸p nhá, sôt ®iÖn ¸p trªn ®iÖn trë lín kho¶ng 4%, sôt ¸p trªn ®iÖn kh¸ng Ýt h¬n kho¶ng 1,5% . §iÖn ¸p sôt trªn hai van kho¶ng 2V
Ta cã Udo = Ud + S DUd
Víi S DUd = DUR+ DUL + DUd = 0,04 Ud + 0,015Ud+ 2V = 0,055UD + 2v
Udo= Ud + 0,055Ud + 2V
Udo= 1,055 Ud + 2v
Udo = 1,055 . 120 + 2V
Udo= 128 (v)
Gi¸ trÞ hiÖu dông cña ®iÖn ¸p pha thø cÊp m¸y biÕn ¸p ®Ó cã ph¹m vi ®iÒu chØnh khi ®Çu vµo dao ®éng, ta chän a = 300
Cã : Udo =
U2 =
Tû sè m¸y biÕn ¸p:
K =
§iÖn ¸p ngîc lín nhÊt mçi van ph¶i chÞu:
Uim = .U2 = .160 = 226 (V)
Dßng ®iÖn chØnh lu ®Þnh møc :
Id = 4o (A )
Dßng ®iÖn trung b×nh ch¹y trªn mçi van
Iv= = 20 (A)
M¹ch cã c«ng suÊt nhá nªn sö dông ph¬ng ph¸p lµm m¸t tù nhiªn , c¸nh t¶n nhiÖt g¾n vµo van kÕt hîp víi ®èi lu kh«ng khÝ
Khi ®ã : Ilv = 25% I van
Iv = = 80 (A)
Gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng ch¶y qua mçi pha thø cÊp biÕn ¸p
I2 = Id. = 36,2 (A)
Gi¸ trÞ hiÖu dông cña dßng ch¶y qua mçi pha s¬ cÊp biÕn ¸p :
I1 = K.I2 = 0,72. 36,5 = 26,2 (A)
Chän van :
HÖ sè dù tr÷ vÒ ®iÖn ¸p : Ku = 1,6
HÖ sè dù tr÷ vÒ dßng ®iÖn : Ki = 1,2
Ph¶i chän van chÞu ®îc ®iÖn ¸p ngîc : 1,6 . 226 = 361 (V)
Ph¶i chän van chÞu ®îc dßng ®iÖn : 1,2 . 80 = 96 (A)
* Chän 2 thyristor : 1 P 100 do Liªn X« s¶n xuÊt :
- Dßng trung b×nh : Itb = 100A
- §iÖn ¸p ngîc cùc ®¹i : Uim = 400 V
- Tæn thÊt ®iÖn ¸p : D U = 1,1 (V)
- Thêi gian kho¸ : toff = 90 Ms
- Gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ®iÒu khiÓn : ug = 8 (v)
di/dt = 20A/ms
du/dt = 100v/ms
* Chän 2 ®i èt : B - 200
- Cã dßng trung b×nh Id =200 (A)
- §iÖn ¸p ngîc cùc ®¹i : Uim = 400 (v)
- Tæn thÊt ®iÖn ¸p DU = 0,7 (v)
II- TÝnh to¸n m¸y biÕn ¸p
1- M¹ch tõ :
C«ng suÊt biÓu kÕn cña m¸y biÕn ¸p :
S = V2- I2 = 160. 36,5 = 5840 (VA)
Chän m¹ch tõ ch÷ E vµ ch÷ I ghÐp l¹i, tiÕt diÖn trô ®îc theo c«ng thøc kinh nghiÖm Q = K. (cm2)
Trong ®ã : K = 4 ¸ 5 nÕu lµ m¸y biÕn ¸p dÇu
K = 5 ¸ 6 - nÕu lµ m¸y biÕn ¸p kh«
S- C«ng suÊt biÓu kiÕn cña m¸y biÕn ¸p KVA ; VA
C - Sè trô
f - TÇn sè nguån ®iÖn xoay chiÒu
Ta sö dông m¸y biÕn ¸p kh«, lÊy K = 5 cã
Q = 5. = 31 (cm2)
Chän lâi thÐp cã tiÕt diÖn 31 cm2 lµm b»ng vËt liÖu s¾t tõ dµy 0,6mm, l¸ thÐp dËp h×nh ch÷ ш vµ ch÷ I ghÐp l¹i. Tuú thuéc vµo viÖc chän l¸ thÐp mµ cã kÝch thíc lâi.
Sè vßng/v«n ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
wo= 1,61 ( vßng/v«n)
Sè vßng cuén s¬ cÊp :
w1 = U1.wo = 220. 1,61 = 354 (vßng )
Sè vßng d©y cuén thø cÊp:
W2 = Wo.U2 = 160 . 1,61 = 257 (vßng)
TiÕt diÖn d©y quÊn :
I1 = 26,2 (A)
I2= 36,5 (A)
Chän mËt ®é dßng ®iÖn : J1 = J2 = 2,75 A/mm2
Cã q1 = mm2
q2= mm2
§êng kÝnh d©y quÊn s¬ cÊp :
d1 =
§êng kÝnh d©y quÊn thø cÊp :
d2 =
Tra s¸ch "§iÖn tö c«ng suÊt" chän d©y :
+ D©y quÊn s¬ cÊp chän :
- §êng kÝnh d1= 3,28 mm
- Träng lîng d©y g= 75,1g/m
- §iÖn trë d©y quÊn : r = 0,00132 (W/m)
+ D©y quÊn thø cÊp :
- §êng kÝnh ngoµi: d2 = 4,1 (mm)
- Träng lîng d©y g= 117g/m
- §iÖn trë d©y quÊn : r = 0,00207 (W/m)
III- TÝnh to¸n b¶o vÖ qu¸ ¸p
Trong c¸c bé biÕn ®æi dïng van b¸n dÉn cÇn ph¶i cã c¸c phÇn tö b¶o vÖ sù t¨ng trëng dßng vµ ¸p tiªu van , trong s¬ ®å cña ta ®ang xÐt dïng m¸y biÕn ¸p nªn thµnh phÇn c¶m kh¸ng cña m¸y biÕn ¸p ®· gióp ta b¶o vÖ h¹n chÕ sù t¨ng trëng dßng ®iÖn. V× vËy ta chØ tÝnh to¸n b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p
Thyristor rÊt nh¹y c¶m víi ®iÖn ¸p qu¸ lín so víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc ngêi ta chia lµm hai lo¹i nguyªn nh©n g©y nªn qu¸ ®iÖn ¸p
- Nguyªn nh©n néi t¹i: §Êy lµ sù tÝch tô ®iÖn tÝch trong c¸c líp b¸n dÉn. Khi kho¸ Thyristor b»ng ®iÖn ¸p ngîc, c¸c ®iÖn tÝch nãi trªn ®æi ngîc l¹i hµnh tr×nh, t¹o ra dßng ®iÖn ngîc trong kho¶ng thêi gian rÊt ng¾n, sù biÕn thiªn nhanh chãng cña dßng ®iÖn ngîc g©y ra søc ®iÖn ®éng c¶m øng rÊt lín trong c¸c ®iÖn c¶m, lu«n lu«n cã, cña ®êng d©y nguån dÉn ®Õn c¸c Thyristor . V× vËy gi÷a a nèt vµ ca tèt cña Thyristor xuÊt hiÖn qu¸ ®iÖn ¸p.
- Nguyªn nh©n bªn ngoµi: Nh÷ng nguyªn nh©n nµy thêng x¶y ra ngÉu nhiªn nh khi c¾t kh«ng t¶i mét m¸y biÕn ¸p trªn ®êng d©y, khi mét cÇu ch× b¶o vÖ ch¶y, khi cã sÊm sÐt…
§Ó b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p ngêi ta thêng dïng m¹ch Rc
M¹ch Rc ®Êu song song víi Thyristor nh»m b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p do tÝch tô ®iÖn tÝch khi chuyÓn m¹ch g©y leen.
M¹ch Rc ta sö dông c¸c ch÷ viÕt t¾t sau ®©y :
U®mp , Uimp: Gi¸ trÞ cùc ®¹i cho phÐp cña ®iÖn ¸p thuËn - ngîc ®Æt lªn trªn ®i- èt hoÆc Thyristor mét c¸ch chu kú, cho trong sæ tay tra cøu
+ TÝnh R - C
X¸c ®Þnh hÖ sè qu¸ ®iÖn ¸p theo c«ng thøc :
K=
Trong ®ã :
UimP - lµ gi¸ trÞ ®iÖn ¸p cùc ®¹i cho phÐp ®Æt lªn Thyristor mét c¸ch kh«ng chu kú cho trong sæ tay tra cøu.
Uim- lµ gi¸ trÞ ®iÖn ¸p ngîc cùc ®¹i thùc tÕ ®Æt lªn Thyristor
b- HÖ sè dù tr÷ vÒ ®iÖn ¸p : b = 1 ¸ 2
Chän b = 1,6 vµ thay gi¸ trÞ UimP = 400 (V) , Uim = 226 (V)
Vµo c«ng thøc trªn ta cã gi¸ trÞ cña K = = 1,1
* X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè trung gian : C*min (K), R*max (K) , R*min (K) sö dông c¸c ®êng cong trong sæ tay tra cøu, ta t×m ®îc :
C*min = 0,77 ; R*max= 1,7 ; R*min= 0,8
* X¸c ®Þnh max =
Sö dông c¸c ®êng cong trong sæ tay tra cøu víi I = 100A
= 1,17 A/ms ta t×m ®îc Q = 55 Ams
X¸c ®Þnh R - C
Cmin =
R*min
Theo kinh nghiÖm ta chän :
C= 0,4 mF
R= 47 W
Ch¬ng III
TÝnh to¸n vµ thiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn
I- Môc ®Ých vµ yªu cÇu
M¹ch ®iÒu khiÓn lµ kh©u rÊt quan träng trong bé biÕn ®æi Thyristor, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng, ®é tin cËy cña bé biÕn ®æi.
Thyristor chØ më cho dßng ®iÖn ch¹y qua khi cã ®iÖn ¸p d¬ng ®Æt trªn anèt vµ cã xung ¸p d¬ng ®Æt vµo cùc ®iÒu khiÓn. Sau khi Thyristor ®· më th× xung ®iÒu khiÓn kh«ng cßn cã t¸c dông g× n÷a, dßng ®iÖn ch¶y qua Thyristor do th«ng sè cña m¹ch lùc quyÕt ®Þnh.
M¹ch ®iÒu khiÓn cã c¸c chøc n¨ng sau :
- §iÓu khiÓn ®îc vÞ trÝ xung ®iÒu khiÓn trong ph¹m vi nöa chu kú d¬ng cña ®iÖn ¸p ®Æt trªn anèt, ca tèt, Thyristor.
- T¹o ra ®îc c¸c xung ®ñ ®iÒu kiÖn më ®îc Thyristor ( xung ®iÒu khiÓn thêng cã biªn ®é tõ 2 - 10V, ®é réng xung Tx= 20 - 100 ms ®èi víi thiÕt bÞ chØnh lu tx £ 10 ms ®èi víi thiÕt bÞ biÕn ®æi tÇn sè cao)
§é réng xung ®îc x¸c ®Þnh theo biÓu thøc :
tx=
Trong ®ã: Idt - dßng duy tr× cña Thyristor
di - tèc ®é t¨ng trëng cña dßng t¶i
dt
CÊu tróc m¹ch ®iÒu khiÓn
Kh©u 1 - Lµ kh©u ®ång pha
Kh©u 2- Kh©u t¹o ®iÑn ¸p r¨ng ca
Kh©u 3- Kh©u so s¸nh
Kh©u 4: Kh©u khuyÕch ®¹i
B»ng c¸ch t¸c ®éng vµo Uc, cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc vÞ trÝ xung ®iÒu khiÓn, còng lµ ®iÒu chØnh ®îc gãc a.
II- Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn
§Ó ®iÒu khiÓn gãc më cña c¸c Thyristor trong thùc tÕ ngêi ta thêng dïng 2 nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn
- Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn th¼ng ®øng "ARCCOS"
- Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn tuyÕn tÝnh
§Ó thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh vÞ trÝ xung trong nöa chu kú d¬ng cña ®iÖn ¸p ®Æt trªn Thyristor.
1- Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn th¼ng ®øng tuyÕn tÝnh
§èi víi nguyªn t¾c nµy, ta dïng 2 ®iÖn ¸p
- §iÖn ¸p ®ång bé L/s , cã d¹ng r¨ng ca, ®ång bé víi ®iÖn ¸p ®Æt trªn anèt, ca nèt.
- §iÖn ¸p ®iÒu khiÓn Uc lµ ®iÖn ¸p mét chiÒu cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc biªn ®é. Tæng ®¹i sè Uc + Ui ®îc ®a ®Õn ®Çu vµo cña kh©u so s¸nh.
Nh vËy b»ng c¸ch lµm biÕn ®æi UC ta cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc thêi ®iÓm xuÊt hiÖn xung ra, tøc lµ ®iÒu chØnh gãc a
Khi Uc = 0 ® a = 0
Uc 0
® a vµ Uc cã quan hÖ :
a = P.
lÊy Ucmax = Urmax
2- Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn th¼ng ®øng "Arccos"
§èi víi nguyªn t¾c nµy ngêi ta còng dïng 2 ®iÖn ¸p
- §iÖn ¸p ®ång bé Ur vît tríc ®iÖn ¸p a nèt, ca tèt , Thyristor mét gãc P/2 ( nÕu Uak= A sin wt th× Ur= Bcoswt )
- §iÖn ¸p ®iÒu khiÓn Uc lµ ®iÖn ¸p mét chiÒu, cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc biªn ®é theo 2 híng d¬ng - ©m )
Trªn h×nh vÏ, ®êng nÐt ®øt lµ ®iÖn ¸p a nèt, ca tèt, Thyristor tõ ®ã t¹o ra Ur
Mµ Ur + Uc ®îc ®a ®Õn kh©u so s¸nh
Khi Ur + Uc = 0 ta nhËn ®îc mét xung ë ®Çu ra cña kh©u so s¸nh.
Uc + Bcos a = 0
® a = Ur cos ( - )
Do ®ã B = Uc max
Khi Uc = 0 ® a = P/2
Uc = Ucmax ® a = P
Uc = - Ucmax ® a= 0
VËy khi cho Uc biÕn thiªn tõ - Ucmax ®Õn + Uc max th× a biÕn thiªn tõ 0 ®P
3- Kh©u t¹o ®iÖn ¸p ®ång pha
M¹ch lÊy xung ®ång pha ®îc lÊy tõ nguån 220V, tÇn sè f = 50Hz phÝa thø cÊp lÊy 12V. BiÕn ¸p thø cÊp cã ®iÓm gi÷a ®îc quÊn vµ lÊy ®iÓm gi÷a lµm ®iÓm ®Ó 2 ®Çu cßn l¹i cña m¹ch ®Êu vµo 2 ®i oãt t¹o ®iÖn ¸p ®Ëp m¹ch (+) liªn tôc, ®iÓm gi÷a ®Êu m¸t.
Gi¸ trÞ Ud =
= 0,9 . 12 = 10,8 (V)
4- Kh©u t¹o ®iÖn ¸p r¨ng ca ®ång bé
S¬ ®å dïng 1 tranfistri vµ 1 tô ®iÖn
U®b- xung ®ång bé ®iÓm kh«ng cña ®iÖn ¸p nguån xoay chiÒu
Ur - §iÖn ¸p r¨ng ca ®ång bé
Ur = E ( 1-e-t/rc)
Khi transistor kho¸ ® tô C ®îc n¹p ®iÖn theo ch©n ra (+) cña IC vÒ ©m nguån .
5- KhuyÕch ®¹i xung, biÕn ¸p xung
Ho¹t ®éng cña s¬ ®å :
TÝn hiÖu vµo Uc, lµ mét tÝn hiÖu logic. Khi Uc= 1 th× T më b·o hoµ, khi Ue= 0 ® T kho¸ l¹i.
§iÖn trë R1 h¹n chÕ dßng coletoc, ®i èt Dr h¹n chÕ ®iÖn ¸p trªn c¸c cùc coletot- emit¬ cña T. §i èt D2 ng¨n chÆn xung ¸p ©m cã thÓ cã khi T kho¸. Rg h¹n chÕ dßng ®iÒu khiÓn. R2 lµ ®iÖn trë ¶nh hëng ®Õn biªn ®é vµ sên xung ra.
Khi Ur= 0 ® il= ic = 0 ® Uce = E , id1 = 0
Gi¶ thiÕt khi t = 0 + Uc = 1, T më th× ®iÖn c¶m L kh«ng cho ic ®¹t ngay trÞ sè b·o hoµ cña nã.
Ic =
Dßng ic chØ cã thÓ t¨ng trëng tõ tõ theo luËt hµm mò
iL = ic = (1 - e-t/t)
Víi t =
Sau kho¶ng thêi gian 5t ® ic =
Bªn BAX cña phÇn thø cÊp xuÊt hiÖn mét xung ®iÖn ¸p trªn R2 ®Ó më Thyristor, khi t = T1, Ue = 0 lóc ®ã iL ®¹t gi¸ trÞ :
iL (T1)= ic .T1)= (1 - e-T1/t)= Io <
T bÞ kho¸ ® ic = 0
NÕu kh«ng cã ®i èt Dr th× n¨ng lîng
W = LI20 sÏ sinh ra qu¸ ®iÖn ¸p trªn c¸c cùc C, E cña T. Qu¸ ®iÖn ¸p nµy cã thÓ ®¹t tíi 100V ph¸ huû T = 0,8V th× Dr më cho dßng ch¶y qua ® ng¾n m¹ch 2 ®iÓm C vµ E. Do ®ã
Uce= E + 0,8V
® t = Tq ® iL gi¶m
iL = I. e-t/t víi t'=
Trong ®ã R' lµ ®iÖn trë cña cuén c¶m L vµ ®iÖn trë thuËn cña Dr.
6- Kh©u so s¸nh
So s¸nh 2 tÝn hiÖu cïng dÊu :
Ud = Ui - U1 khi
U1 0 ® U2 = Usat
U1 > Ui ® Ud < 0 ® U2 = - Usat
- So s¸nh 2 tÝn hiÖu kh¸c dÊu :
Khi Ur < Uc ® U2 = - U sat
Ur > Uc ® U2 = Usat
III- TÝnh to¸n vµ chän linh kiÖn cho m¹ch ®iÒu khiÓn
1- TÝnh chän khèi nguån
Khèi nguån t¹o ®iÖn ¸p ± 12V cung cÊp cho c¸c OA
D1 ¸ D4- chän lo¹i 1N cã I = 2A , U = 70V
C1C2- Läc nguån ®iÖn ¸p tríc æn ¸p 7812 vµ 7912
Chän lo¹i 2200 mF - 35 V
C3C4 läc nguån sau æn ¸p chän lo¹i 470 mF - 25V
C5C6 läc sãng hµi vµ nhiÔu cao tÇn chän tô xoay chiÒu 100 mF- 40V
Khèi nguån t¹o En= 24V
D5 ¸D8- chän lo¹i B-10 cã I = 10A , U = 100v
C7 tô läc nguån c«ng suÊt chän lo¹i 2500 mF - 40V
Khèi nguån t¹o ®iÖn ¸p ®ång pha
U§F= ± 16 sin Wt
D9 ¸ D10 lÊy tÝn hiÖu ®ång pha chän lo¹i 1N5402
Cã I =2A , U = 70V
- TÝnh m¸y biÕn ¸p nguån :
+ Khèi nguån t¹o ®iÖn ¸p cung cÊp cho OA: - 17V- 0V- + 17V
U1 = 220 V , U2 = 30V , I2 = 500MA
Cã P2.1 = U2. I2 = 34 . 0,5 = 17 (w)
+ Khèi nguån t¹o ®iÖn ¸p ®ång pha - 12V - 0 - + 12V dßng 150 mA
P2.3= 24. 0,15 = 3,6 (w)
C«ng suÊt cña m¸y biÕn ¸p nguån :
P = P2.1 + P2.2 + P2.3 = 17 + 24 + 3,6 = 44,6 (w)
TiÕt diÖn cña lâi :
Q= K. = 1,2. = 7 (cm2)
Chän lâi thÐp cã tiÕt diÖn Q= 8 cm2 lµm b»ng l¸ thÐp kü thuËt E310 ghÐp l¹i, dµy 0,35 mm, vµ I
+ Sè vßng d©y , dßng/v«n
Wo= = 6 vßng/v
Vßng d©y cuén s¬ cÊp :
W1 = U1. Wo = 220.6 = 1320 vßng
Sè vßng d©y thø cÊp :
W2.1.1 = W2.1.2 = 17.6 = 102 ( vßng)
W2.2 = 24.6 = 144 vßng
W2.3.1 = W2.3.2 = 12.6 = ±2 ( vßng)
TiÕt diÖn d©y chän J = 2A/mm2
Dßng thø cÊp : ( mm2)
TiÕt diÖn d©y thø cÊp : S2.1 = ( mm2)
S2.2 = ( mm2)
S2.3 = ( mm2)
- §êng kÝnh d©y:
§êng kÝnh d©y s¬ cÊp :
d1 = (mm)
d2 = (mm)
d3 = (mm)
Tra sæ tay:
d1= 0,27mm ; 0,509g/m ; 0,315 ohm/m
d2.1 = 0,57mm ; 2,27g/m ; 0,0675 ohm/m
d2.2= 0,8mm , 4,47 g/m ; 0,0342 ohm/m
d2.3= 0,31mm , 0,671 g/m ; 0,239 ohm/m
2- TÝnh chän c¸c ph©n tö kh©u t¹o ®iÖn ¸p ®ång pha
Chän OA1, OA2 … OA10 lo¹i TL 084 cã c¸c th«ng sè :
Ecc= ± 12V Zv = 1012 W
Ud = ± 30v Zra = 60 W
Ur + ± 25v K = S.104
du/dt = 0,3v/ms T0 = -25 + 850
Khi Ud < Ub tÝn hiÖu ra cña OA1 lµ tÝn hiÖu xung ©m lóc ®ã transistor T1 kho¸, tô C1 ®îc n¹p theo ®êng ra cña OA2 víi dßng n¹p
In = -
Khi UB< U® , ®Çu ra cña OA1 lµ xung d¬ng lóc ®ã T1 më tô C1 phãng ®iÖn tõ ( phÇn d¬ng cña tô ) qua T1
- Chän chu kú phãng n¹p cña tô C1 lµ 10ms
Thêi gian n¹p tn =
Thêi gian phãng tp= 0,97ms
Chän Ucmax = 9v ta cã
Uc =
Víi R4 + UR2 = R
Chän C1 = 470 nF = 47.10-8F
® R =
Chän UR2 = 0,5K W ; R4= 100 W
Ta cã Uo= víi R' = R3+ UR1
§Æt Uo= 0,5 ¸1 (V) ® UR1 = 1 K W ; R3 = 100 W
3- Kh©u ph¶n håi ¸p
Chän Rf >> Rt, do vËy dßng qua R7 chän cì 10mA nªn
Rf = (K W)
Nguån n¹p ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu lµ khi ®iÖn ¸p ¾c quy nhá h¬n 90% ®iÖn ¸p ®Þnh møc ¾c quy ( UnAQ < 90% U®m) th× m¹ch ®îc n¹p theo chÕ ®é dßng.
Khi UnAQ > 90% U®m th× m¹ch tù ®éng chuyÓn sang chÕ ®é n¹p ( n¹p no).
Ta ®Æt ngìng cho OAo lµ 5v ta chän ®iÖn ¸p trªn UR3= 5v ph¶i ®Æt vÞ trÝ VR5 sao cho ®iÖn ¸p trªn ¾c quy ®¹t tíi 108V th× ®iÖn ¸p ph¶n håi lµ 5V, ta cã : RP = = 0,5 (K W)
Chän R18= 0,5 kW
R16= R19 = 10 kW
HÖ sè khuyÕch ®¹i cña OA7 lµ K = 5.104
Ta cã R41= K. R19= 5.104.104 = 5.102 M W
§iÖn trë R22 ®Ó h¹n chÕ ®Çu vµo bÞ khuyÕch ®¹i chän R22 = 10 kW, R21, R23 ph©n ¸p ®Æt gi¸ trÞ ngìng ®Ó so s¸nh víi ®iÖn ¸p ph¶n håi, ®Çu ra khuyÕch ®¹i cÊp cho kho¸ chuyÓn m¹ch CM1
Chän R21 = R23 = 15kW
§iÖn trë R17 , R20 h¹n chÕ dßng vµo CM1
Chän R20 = R17 = 20 kW
4- Kh©u ph¶n håi dßng
§iÖn trë RS lÊy tÝn hiÖu ph¶n håi dßng chän lo¹i 75 mA
C¸c ®iÖn trë R24, R26, R27 h¹n chÕ dßng vµo bé khuyÕch ®¹i vµ phèi hîp trë kh¸ng
Ta chän : R24 = R26 = R27 = 10kW
Nªn R25 = K.R24 = 5.104.104 = 5.102 m W
§iÖn trë R28 = R30 = 10 k W
R29, R31 ®Æt nghiªng so s¸nh víi dßng ph¶n håi ®· ®îc khuyÕch ®¹i ®Ó ®a vµo kho¸ chuyÓn m¹ch CM2.
Chän R29 = R31 = 15 k W
§iÖn trë R32 h¹n chÕ dßng vµo kho¸ chuyÓn m¹ch CM1 , chän R32 = 20k W
C¸c kho¸ chuyÓn m¹ch CM1 vµ CM2 lµm viÖc theo nguyªn t¾c: khi cã ®iÖn ¸p (+) ®Æt vµo th× kho¸ chuyÓn m¹ch ® CM th«ng cho dßng ch¶y qua. Khi cã ®iÖn ¸p (-) ®Æt vµo th× CM kho¸ ng¾t dßng.
5- Kh©u b¶o vÖ qu¸ ¸p trªn ¾c quy
Khi ë chÕ ®é n¹p ( n¹p no) nÕu ®iÖn ¸p vît qu¸ ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña ¾c quy sÏ dÉn ®Õn ®¸nh thñng c¸c b¶n cùc lµm háng ¾c quy. V× vËy cÇn cã bé b¶o vÖ qu¸ ¸p cho ¾c quy.
§Æt ngìng cho OA11 lµ 7V
Chän hÖ sè n¹p cña ¾c quy lµ 1,2 ta cã ®iÖn ¸p ¾c quy lín h¬n I' lµ
UAQmax = 120.1,2 = 144 (V)
Theo tû sè ®ã ®Æt chiÕt ¸p ë vÞ trÝ sao cho khi ®iÖn ¸p ¾c quy t¨ng ®Õn 144v th× ®iÖn ¸p ph¶n håi trªn Rp lµ 7v , khi ®iÖn ¸p t¹i (A) ®¹t 7V th× ®Çu ra OA11 lËt tr¹ng (-) sang (+) lµm cho T6 kh«ng, dÉn ®Õn r¬le Rl t¸c ®éng më c¸c tiÕp ®iÓm cña nã trªn m¹ch ®iÒu khiÓn ®Ó ng¾t m¹ch b¶o ®¶m an toµn cho ¾c quy.
Chän chiÕt ¸p VR4 = 10k W
R32 ®Ó h¹n chÕ ®Çu vµo vµ phèi hîp trë kh¸ng chän R32 = 5K W
R33, R34 h¹n chÕ vµ t¹o chÕ ®é lµm viÖc cho T6.
Ta chän R33 = R34 = 170 W
§i èt D18 b¶o vÖ líp tiÕp gi¸p BE khi transistor kho¸.
§i èt D19 b¶o vÖ cuén d©y R¬ le khi T kho¸
Chän D18 , D19 cïng lo¹i 1 N5401 cã I = 2A, U = 70V
T chän lo¹i B4 x 47 cã th«ng sè :
P = 125 w Ic = 9A
Uce = 200V IB = 1,2A
6- M¹ch ph¸t xung chïm
Ta sö dông bé ph¸t xung ch÷ nhËt tÇn sè 8KHz
Chän OA5 lo¹i IC mA 741
C¸c ®iÖn trë R9, R10, R11 cïng trÞ sè 10 k W
§i èt D7 lo¹i 1N5402
TÇn sè giao ®éng phô thuéc R8 vµ C2 chän C2 = 10 mF
Ta cã : T = 2R8C2 ln ( 1 + ) =
T = 2,2 . R8. C2 ® R8=
Chän R8= 5,8 k W
7- M¹ch so s¸nh
M¹ch thùc hiÖn so s¸nh 2 tÝn hiÖu ph¶n håi vµ tÝn hiÖu r¨ng cöa, ®ång thêi t¹o xung ch÷ nhËt.
§iÖn trë vµo cña Ic: Zv = µ
Ta chän: R5 = R6 = 10 k W
OA3 chän lo¹i TL 084
R7= 15 k W
§i èt D8 chän lo¹i 1N 5402 , I= 2A , U = 70V
8- M¹ch khuyÕch ®¹i xung
C¸c tÝn hiÖu Uss + Ucc ®îc ®a ®Õn cæng ph©n tö s vµo kh©u khuyÕch ®¹i trong bé biÕn ®æi ®· chän transistor lo¹i
T P- 100 cã Ug= 8 (v)
Ig = 0,4 A
TØ sè biÕn ¸p xung chän m = 1,5
Dßng ®iÖn s¬ cÊp BAX cã biÓu thøc
I1=
(bá qua dßng tö ho¸ I m)
Chän T3 lo¹i D163 lµm viÖc ë chÕ ®é xung cã :
Uclo= 85 V f = 15 MHz
Ic max = 6A b = 10 ¸ 320
Vbco= 6 V
Chän IC = 0,4A ; b =40
Ta tÝnh : I b T3 =
Dßng IcT2 = IbT3 do ®ã chän T2 lo¹i C28 cã
Uce = 30V
Ic= 50mA
b = 100 ¸ 220
V× biÕn ¸p lµm viÖc ë chÕ ®é xung nªn sÏ cã thêi ®iÓm BAX bÞ b·o hoµ, ®Ó h¹n chÕ dßng qua cuéc s¬ cÊp BAX ta m¾c thªm R36
§iÖn ¸p thø cÊp : BAX : U2 = f (v)
® U1 = mU2 = 1,5.7 = 10,5 (v)
® R36 = (W)
§iÖn trë R36 lµ ®iÖn trë c«ng suÊt
R36 = 39 W ; P = 2w
§i èt D11 ng¨n chÆn xung ©m ®Æt vµo cùc G cña Thyristor
D12 b¶o vÖ líp tiÕp gi¸p K - G lóc kho¸
Chän D11 - D12 lo¹i 1N5402
§iÖn trë R35 h¹n chÕ dßng Ig cña Thyristor
Ig =
Rg = 10 W ® R35 = (W)
Bé ph¸t xung cho kªnh ®iÒu khiÓn Thyristor T2 còng cã th«ng sè t¬ng tù.
9- TÝnh to¸n BAX
Chän vËt liÖu s¾t tõ f 330 lâi thÐp d¹ng h×nh ch÷ I lµm viÖc trªn mét phÇn ®Æc tÝnh tõ ho¸ DB = 0,7 T
DH = 50A/m cã khe hë
§é tõ thÈm cña lâi s¾t
m =
Do m¹ch tõ cã khe hë nªn ph¶i tÝnh ®é tõ thÈm trung b×nh chän s¬ bé
ChiÒu dµi trung b×nh ®êng søc : l = 0,1
d = 10-5m
Do ®ã: Mtb =
ThÓ tÝch lâi s¾t tõ
V = Q1 =
V =
V= 2,5 ( cm2 )
Thùc tÕ ta thêng dïng BAX b»ng vËt liÖu ferit cã kÝch thíc vá ngoµi vµ g«ng h×nh trô lµ 30 x 25 (mm2)
Sè vßng cuén s¬ cÊp n1 = 80 vßng
Sè vßng cuén thø cÊp n2 = 60 vßng
Nguyªn lý lµm viÖc cña m¹ch:
Khi Ub > U® tÝn hiÖu ra cña OA1 lµ tÝn hiÖu xung ©m ( Uc < 0 ) khi ®ã transistor T1 kho¸ "kh«ng më", tô C1 ®îc n¹p ®iÖn theo ®a ®Çu ra cña OA2.
Khi UB < U® tÝn hiÖu ra cña OA1 lµ xung d¬ng ®Æt vµo cùc baz¬ cña transistor T1, lóc nµy transistor T1 më b·o hoµ, tô C1 phãng ®iÖn tõ ( +tô ) qua CE cña T1 t¹o ra ®îc ®iÖn ¸p r¨ng ca.
Lóc b¾t ®Çu n¹p ®iÖn cho ¾c quy , ®iÖn ¸p ¾c quy ®îc n¹p thÊp ®iÖn ¸p ph¶n håi lÊy trªn Rf thÊp h¬n gi¸ trÞ ®Æt cña UR3 ( UA < 50) ®Çu ra cña OA6 ©m dÉn ®Õn kho¸ chuyÓn m¹ch CM1 kho¸ vµ CM2 më. Lóc nµy tÝn hiÖu ph¶n håi dßng lÊy trªn Rs ®îc ®a vµo bé khuyÕch ®¹i ch¶y qua CM2 ®a tíi ®Çu céng cña kh©u so s¸nh, lóc nµy ¾c quy ®îc n¹p theo chÕ ®é dßng.
§iÖn ¸p ¾c quy ®îc n¹p d©ng lªn ®Õn khi ®iÖn ¸p trªn Rf t¨ng lªn vµ gÝa trÞ ®iÖn ¸p Ua = 5V th× ®Çu ra cña OA6 lËt tr¹ng th¸i sang d¬ng ® ®ãng kho¸ chuyÓn m¹ch CM2 l¹i vµ më kho¸ chuyÓn m¹ch CM1. §iÖn ¸p ph¶n håi lÊy trªn R7 ®îc khuyÕch ®¹i vµ ®a tíi ®Çu céng cña kh©u so s¸nh. Lóc nµy ¾c quy ®îc n¹p theo chÕ ®é A1.
Bé so s¸nh OA3 thùc hiÖn viÖc so s¸nh hai tÝn hiÖu Urc vµ UCM1 hoÆc Ucm2, nÕu Urc < Ucm th× transistor T2 vµ transistor T1 thÊp dÉn ®Õn ph¸t xung vµo më Thyristor T1.
NÕu Urc > Ucm th× kho¸ c¸c kªnh ®iÒu khiÓn c¸c Thyristor trªn m¹ch lùc.
NÕu ®iÖn ¸p ¾c quy vît qua gi¸ trÞ ®Æt 144v th× ®iÖn ¸p t¹i ®iÓm A lµ UA > U®= 7v , ®Çu ra cña OA11 d¬ng, lµm cho transistor T6 th«i dÉn ®Õn cã dßng ch¶y qua cuén r¬le, lµm cho r¬le t¸c ®éng më tiÕp ®iÓm thêng ®ãng cña r¬ le trªn m¹ch ®iÒu khiÓn cho nªn m¹ch .
Tµi liÖu tham kh¶o
****
1- §inh Ngäc ¢n - Trang bÞ ®iÖn « t« m¸y kÐo
Nxb ®¹i häc vµ trung häc chuyªn nghiÖp HN 1980
2- NguyÔn BÝnh - §TCS - HN 1996
3- NguyÔn BÝnh - §TCS lín, øng dông Tiristor
Nxb Bé ®¹i häc - 1985
4- §ç Xu©n Thô
KT ®iÖn tö - Nxb gi¸o dôc 1998
5- Ph¹m V¨n B×nh vµ Lª V¨n Doanh
TK MBA - Nxb KH - KT 1999
KÕt luËn
§Ó hoµn thµnh ®å ¸n nµy, ngoµi sù cè g¾ng cña b¶n th©n, cßn cã sù híng dÉn tËn t×nh cña thµy c« trong bé m«n "Tù ®éng ho¸ xÝ nghiÖp - c«ng nghiÖp" ®Æc biÖt lµ thÇy Vâ Minh ChÝnh ®· trùc tiÕp híng dÉn cho em trong suèt thêi gian lµm ®å ¸n. §Õn nay ®å ¸n ®· ®îc hoµn thµnh, nhng vÉn cßn nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®îc sù phª b×nh cña c¸c thµy c« ®Ó cho cuèn ®å ¸n cña em ®îc hoµn chØnh h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Hµ Néi, ngµy 18 th¸ng 5 n¨m 2003
Sinh viªn
NguyÔn ThÞ Liªn
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Đồ án - Thiết kế bộ nạp ắc qui tự động_TĐH_BK.doc