Thu hồi, xử lý tài sản cho thuê tài chính theo hình thức hợp đồng bán và thuê lại - Từ quy định đến thực tiễn
Ba là, bổ sung quy định “tài sản cho thuê được định giá theo thỏa thuận giữa bên thuê và bên cho thuê. Trong trường hợp các bên không thỏa thuận được với nhau về giá hoặc bên cho thuê và bên thuê đã thỏa thuận nhưngkhông thể xử lý tài sản theo giá đã thỏa thuận thì bên cho thuê sẽ thuê cơ quan, tổ chức có thẩm quyền định giá theo quy định của pháp luật hiện hành”. Bốn là, quy định rõ trách nhiệm pháp lý trong trường hợp bên cho thuê xử lý tài sản cho thuê tài chính vượt quá thời gian 60 ngày kể từ ngày thu hồi tài sản theo quy định của pháp luật để làm căn cứ, cơ sở giải quyết tranh chấp liên quan. Năm là, hướng dẫn trình tự, thủ tục thu hồi, xử lý tài sản cho thuê là vật chứng của vụ án bị cơ quan có thẩm quyền tịch thu sau đó được giao trả cho chủ sở hữu (bên cho thuê), trong đó hướng dẫn cụ thể thủ tục giữa bên cho thuê và bên thuê.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Thu hồi, xử lý tài sản cho thuê tài chính theo hình thức hợp đồng bán và thuê lại - Từ quy định đến thực tiễn, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95
Thu h i, x lý tài s n cho thuê tài chính theo hình th c h p
ng bán và thuê l i - T quy nh n th c ti n
Ngô Thanh H ươ ng *
Khoa Lu t, HQGHN, 144 Xuân Th y, C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam
Nh n ngày 15 tháng 7 n m 2016
Ch nh s a ngày 25 tháng 8 n m 2016; Ch p nh n ng ngày 09 tháng 9 n m 2016
Tóm t t: Thu h i, x lý tài s n cho thuê tài chính theo hình th c h p ng bán và thuê l i là bi n
pháp dân s nh m b o v quy n và l i ích h p pháp c a Bên cho thuê tài chính mà không c n kh i
ki n lên Tòa án. Vi t Nam ã xây d ng các quy nh pháp lu t liên quan nh ưng hi u qu áp d ng
không cao mà nguyên nhân chính là s b t c p c a pháp lu t. Bài vi t này làm rõ m t s v n lý
lu n, th c ti n áp d ng pháp lu t t ó xu t m t s gi i pháp phù h p.
T khóa: Thu h i tài s n, x lý tài s n, cho thuê tài chính, bán và thuê l i, mua và cho thuê l i.
1. Khát quát v cho thuê tài chính theo hình cung ng ho c nhà s n xu t. Tuy nhiên “bán và
th ch p ng bán và thuê l i∗∗∗ thuê l i” là m t hình th c c bi t ch có s
tham gia c a hai bên, bên thuê và bên cho thuê
Cho thuê tài chính là m t hình th c c p tín b i vì trong giaod ch này bên thuê c ng chính là
d ng b ng tài s n trong ó bên cho thuê mua tài nhà cung ng. Hi u m t cách ơn gi n thì
s n theo yêu c u c a bên thuê và cho bên thuê bánvà thuê l i liên quan n vi c bán tài s n c a
thuê l i tài s n ó trong m t th i h n nh t nh ch s h u cho nhà u t ư. Ng ư i bán (bên
v i giá thuê (th ư ng bao g m giá u t ư ban thuê) sau ó thuê l i chính tài s n t nhà u t ư
u c a tài s n c ng v i lãi su t). Trong giao (bên cho thuê). Trong giao d ch ó ng ư i ch
d ch cho thuê tài chính bên cho thuê n m gi s h u tài s n ban u ti p t c s d ng tài s n
quy n s h u “danh ngh a” tài s n (quy n này ã bán. Vi c thuê l i có th bao g m toàn b
cho phép bên cho thuê có th thu h i tài s n cho ho c m t ph n tài s n ã bán [2]. Có th th y
thuê n u bên thuê vi ph m h p ng) còn cách hi u này c ng ư c y ban liên h p qu c
quy n n ng c th ư c chuy n giao h u nh ư v Lu t th ươ ng m i qu c t (Uncitral) ghi nh n
hoàn toàn cho bên thuê [1]. Khi h t th i h n nh ư sau: “giao d ch bán và thuê l i là m t
thuê, quy n s h u tài s n có th ư c chuy n ph ư ng pháp mà m t công ty có ư c tín d ng
giao ho c không ư c chuy n giao cho bên thuê. d a trên tài s n h u hình hi n có (th ư ng là
Theo k t c u c ơ b n thì m t giao d ch cho thi t b ) c a công ty trong khi v n chi m h u và
thuê tài chính th ư ng có s xu t hi n c a ba có quy n s d ng tài s n ó cho ho t ng kinh
bên bao g m bên cho thuê, bên thuê và nhà doanh. Trong giao d ch bán và thuê l i, công
_______ ty s bán tài s n cho ng ư i khác i l y m t
∗ kho n ti n xác nh (mà công ty sau ó có th
T.: 84-4-37547511 s d ng làm v n l ưu ng, làm chi phí v n
Email: huongngothanh@gmail.com
89
90 N.T. Hư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95
ho c cho các m c ích khác). ng th i v i th ư ng ư c hi u nh ư m t bi n pháp b o v
vi c bán tài s n, công ty s thuê l i thi t b ó quy n c a ch s h u khi có s vi ph m.
trong m t th i h n và theo m c giá thuê trong Trong giao d ch cho thuê tài chính theo hình
h p ng thuê [3] . C n l ưu ý r ng, không ph i th c h p ng bán và thuê l i, thông th ư ng
m i giao d ch bán và thuê l i u ư c coi là vi c thu h i, x lý tài s n cho thuê x y ra khi
cho thuê tài chínhb i vì, bán và thuê l i có th bên thuê vi ph m th a thu n làm ch m d t h p
là giao d ch cho thuê tài chính ho c cho thuê ng tr ư c th i h n. Có th th y thu h i, x lý
v n hành. Tr ư ng h p sau khi bán tài s n, tài tài s n cho thuê tài chính theo hình th c h p
s n ó ư c bên thuê thuê l i theo ph ươ ng th c ng bán và thuê l i mang nh ng c i m sau:
cho thuê tài chính thì nó ư c xác nh là cho Th nh t, thu h i và x lý tài s n cho thuê
thuê tài chính theo hình th c h p ng bán và tài chính là h qu c a vi c giao d ch cho thuê
thuê l i, ng ư c l i n u vi c thuê l i không tuân tài chính theo hình th c h p ng bán và thuê
theo hình th c cho thuê tài chính thì ó là bán l ib ch m d t tr ư c th i h n do l i c a bên
và thuê l i theo hình th c cho thuê v n hành. thuê. Hi n nay, v nguyên t c các giao d ch
Vi t Nam, cho thuê tài chính theo hình th c cho thuê tài chính là giao d ch không th ơn
h p ng bán và thuê l i ư c th a nh n d ư i ph ươ ng h y ngang, tuy nhiên theo quy nh t i
cái tên “mua và thuê l i theo hình th c cho thuê i u 21 Ngh nh s 39/2014/N -CP v ho t
tài chính”. Theo ó“mua và cho thuê l i theo ng c a công ty tài chính và công ty cho thuê
hình th c cho thuê tài chính là vi c bên cho tài chính ngày 7/5/2014 thì cho thuê tài chính
thuê tài chính mua máy móc, thi t b ho c tài nói chung và cho thuê tài chính theo hình th c
s n khác theo quy nh c a pháp lu t thu c s h p ng bán và thuê l i nói riêng có th b
h u c a bên thuê và cho bên thuê thuê l i chính ch m d t tr ư c th i h n trong tr ư ng h p
các tài s n ó theo hình th c cho thuê tài chính nh ư:(i) bên thuê ho c bên cho thuê vi ph m h p
bên thuê ti p t c s d ng ph c v cho ho t ng, ho c (ii) tài s n cho thuê b m t, h ng,
ng c a mình. Trong giao d ch, mua và cho không th ph c h i s a ch a ho c (iii) khi các
thuê l i, bên thuê ng th i là bên cung ng tài bên th a thu n bên thuê thanh toán toàn b
s n cho thuê” [4]. Có l , có s khác bi t trong ti n thuê còn l i tr ư c th i h n. Vi c giao d ch
cách g i nh ư trênb i các nhà làm lu t Vi t Nam b h y ngang và h qu bên cho thuê có quy n
suy xét d ư i góc cho thuê tài chính theo hình thu h i và x lý tài s n cho thuêch x y ra trong
th c h p ng bán và thuê l i là m t nghi p v tr ư ng h p bên thuê có l i. i u ó có ngh a
tín d ng c tr ưng, c quy n c a các công ty là, n u x y ra các s ki n nh ư bên thuê không
cho thuê tài chính, công ty tài chính, thu c s tr ti n thuê ho c vi ph m các i u kho n mà
i u ch nh c a pháp lu t v tín d ng. Ng ư c theo th a thu n là c n c ch m d t giao d ch
l i, theo pháp lu t c a các n ư c thì tham gia cho thuê tài chính theo hình th c h p ng bán
vào ho t ng này không ch có công ty cho và thuê l itr ư c th i h n ho c khi bên thuê b
thuê tài chính, công ty tài chính mà còn có c tuyên b gi i th , phá s n thì bên cho thuê ư c
các ngân hàng, công ty b o hi m, nhà cung ng quy n thu h i và x lý tài s n cho thuê.
thi t b , công ty môi gi i th c hi n ho t ng
Th hai, thu h i và x lý tài s n cho thuê tài
cho thuê tài chính
chính là m t bi n pháp dân s nh m m b o
kh n ng thu h i n c a bên cho thuê tài chính.
2. V thu h i, x lý tài s n cho thuê tài chính i u ó có ngh a là trong tr ư ng h p vi c ch m
d t giao d ch cho thuê tài chính theo hình th c
theo hình th c h p ng bán và thuê l i
h p ng bán và thuê l i tr ư c th i h n do l i
Theo T i n Ti ng Vi t thì “thu h i là c a bên thuê thì dù mu n hay không bên thuê
vi c l y l i cái ã nh ư ng, phát cho ng ư i bu c ph i hoàn tr l i tài s n thuê cho bên cho
khác” và “x lý là vi c xem xét, gi i quy t” . thuê (n u có yêu c u c a bên cho thuê).
Dư i góc pháp lý, thu h i và x lý tài s n
N.T. H ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95 91
Th ba, thu h i và x lý tài s n cho thuê tài s n cho thuê và ch trong tr ư ng h p không
chính theo hình th c h p ng bán và thuê l i th a thu n ư c v giá thì bên thuê m i có
không c n ph i có phán quy t c a Tòa án quy n yêu c u c ơ quan có th m quy n nh giá
nh ưng ph i m b o úng trình t , th t c theo nh giá tài s n.
lu t nh. Bên cho thuê có quy n thu h i và x
lý tài s n cho thuê tài chính ngay b ng m t v n
b n thông báo vi c thu h i tài s n cho thuê và 3. M t s v ư ng m c v thu h i, x lý tài s n
th a thu n v vi c x lý tài s n mà không c n cho thuê trong giao d ch cho thuê tài chính
kh i ki n ra Tòa án nh ư trong tr ư ng h p x lý theo hình th c h p ng bán và thuê l i và
tài s n b o m nh m thu h i n . nguyên nhân c a nó
Nh ư v y, khi x y ra m t trong các tr ư ng
M t là, vai trò c a c ơ quan nhà n ư c có
h p làm cho giao d ch cho thuê tài chính theo
th m quy n trong quá trình thu h i tài s n cho
hình th c h p ng bán và thuê l i b ch m d t
thuê tài chính còn ch ưa hi u qu . Theo quy
tr ư c th i h n nh ư ã phân tích trên, bên cho
nh c a pháp lu t thì vi c thu h i tài s n cho
thuê có quy n thu h i tài s n cho thuê b ng m t
thuê tài chính ph i có s tham gia c a c ơ quan
thông báo tuyên b ch m d t vi c cho thuê tài
nhà n ư c có th m quy n, tuy nhiên các c ơ quan
chính tr ư c th i h n. Tuy nhiên, tr ư c khi t
này th ư ng có tâm lý e dè, ng i va ch m v i
ch c thu h i tài s n, bên cho thuê có ngh a v
các doanh nghi p thu c a ph ươ ng mình qu n
ph i g i v n b n yêu c u thu h i t i bên thuê tài
lý. M t khác, các c ơ quan này ch có th c ư ng
s n, y ban nhân dân và công an c p xã n ơi có
ch thu h i theo quy t nh hành chính nhà
tài s n cho thuê ho c c ơ quan có th m quy n
nư c nên trong tr ư ng h p bên cho thuê ch ưa
khác n ơi có tài s n cho thuê (trong tr ư ng h p
kh i ki n ra Tòa án và ch ưa có quy t nh, b n
c n thi t). Quá th i h n 30 ngày, k t ngày
án có hi u l c c a Tòa án v vi c giao tr tài
nh n ư c yêu c u ó mà bên thuê v n không
s n thì các c ơ quan này không th dùng quy n
giao tài s n thì bên cho thuê có quy n tr c ti p
uy c a nhà n ư c ép bu c bên thuê giao tr
ti p c n ho c y quy n cho bên th ba ti p c n và
l i tài s n.
thu h i tài s n.
Hai là , bên cho thuê không th thu h i và
Sau khi thu h i thì trong th i gian t i a 60
x lý tài s n trong tr ư ng h p bên thuê i kh i
ngày k t ngày thu h i tài s n cho thuê, bên
nơi ng ký s d ng tài s n ho c n ơi ng ký
cho thuê ph i x lý xong tài s n cho thuê. Vi c
tr s chính, không thông báo a ch liên l c
x lý tài s n cho thuê trong giao d ch bán và
m i, c tình không bàn giao tài s n cho thuê.
thuê l i theo hình th c cho thuê tài chính th c
c thù c a cho thuê tài chính nói chung và cho
hi n d a trên nguyên t c t do ý chí c a các
thuê tài chính theo hình th c h p ng bán và
bên. Do ó, bên cho thuê và bên thuê có quy n
thuê l i nói riêng là cho thuê các ng s n, tài
th a thu n v vi c x lý tài s n cho thuê và th a
s n cho thuê r t a d ng, nhi u ch ng lo i và có
thu n này ư c pháp lu t tôn tr ng và b o v .
tính di ng cao nên th c t x y ra r t nhi u
Trong tr ư ng h p các bên không có th a thu n
tr ư ng h p khi bên cho thuê thu h i và x lý tài
ho c không x lý ư c tài s n theo th a thu n
s n cho thuê thì tài s n cho thuê không còn
thì bên cho thuê ư c quy n l a ch n m t trong
nơi ng ký s d ng, bên thuê em tài s n tr n
các ph ươ ng th c nh ư bán tài s n, cho bên thuê
kh i n ơi c ư trú, bên thuê em tài s n cho thuê
khác thuê ti p, tr c ti p s d ng tài s n cho
kinh doanh n ư c ngoàiDo ó, bên cho thuê
thuê, tái s n xu t tài s n cho thuê ho c l a ch n
không th t thu h i tài s n và ph i kh i ki n ra
các hình th c khác mà không trái quy nh c a
Tòa án. Thông th ư ng khi kh i ki n ra Tòa bên
pháp lu t. Tuy nhiên c n l ưu ý ó là, các bên
cho thuê luôn th ng ki n, tuy nhiên kh n ng
luôn ph i th c hi n vi c nh giá tài s n tr ư c
thu h i, x lý tài s n và yêu c u bên thuê th c
khi x lý tài s n. Có ngh a là, pháp lu t ưu tiên
hi n ngh a v tr n là không cao do không th
cho phép các bên th a thu n v vi c nh giá tài
92 N.T. Hư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95
thi hành án ư c vì không truy lùng ư c tài ch còn n c g c và lãi t ng c ng là 386. 446.
s n ang âu, do ai qu n lý, s d ng. 228 ng”.
Ba là, tranh ch p liên quan n giá tr pháp V n m u ch t c a tranh ch p ó là“th a
lý c a th a thu n nh giá tài s n gi a bên thuê thu n nh giá tài s n gi a bên cho thuê và bên
và bên cho thuê tr ư c khi x lý tài s n cho thuê. thuê có ư c xem nh ư vi c các bên ch p nh n
Có th th y rõ v n này qua tranh ch p sau: giá này bù trù ngh a v n ”. Quan i m
“Ngày 04/7/2002 Công ty cho thuê tài ng tình thì cho r ng, v m t ý chí c a bên cho
chính – Ngân hàng u t ư và phát tri n Vi t thuê và bên thuê khi tham gia bàn giao tài s n là
Nam ký h p ng cho thuê tài chính v i Công ã th a thu n và th ng nh t giá tr giao nh n tài
ty c ph n xây d ng th ư ng m i 495 cho thuê s n. Trong tr ư ng h p này, bên cho thuê và
02 máy i và máy lu v i t ng giá tr ti n thuê là bên thuê ã t nguy n th a thu n v i nhau v
521. 552. 200 ng, th i h n thuê 48 tháng b t giá tr tài s n cho thuê còn l i. Do ó, vi c bên
u t 8/7/2002. Quá trình th c hi n h p ng, cho thuê sau ó x lý tài s n cho thuê n u
Công ty 495 m i tr ư c s ti n g c 182. 000. không thanh toán kho n ti n còn thi u
000 ng và ti n lãi 32. 711. 595 ng. T c a bên thuê thì h ph i t ch u thi t h i do ã
tháng 7/2003 Công ty 495 không thanh toán t nguy n th a thu n v i bên thuê v giá tr tài
ư c n n h n. Do ó, ngày 21/3/2005 Công s n cho thuê khi thu h i tài s n. ây là i u
ty cho thuê tài chính ra quy t nh thu h i tài bình th ư ng trong ho t ng kinh doanh và bên
s n cho thuê x lý theo h p ng. Ngày cho thuê không ư c quy n yêu c u bên thuê
10/3/2006 hai bên l p biên b n bàn giao tài ph i thanh toán s ti n còn l i theo h p ng
s n, Công ty 495 ã l p h i ng nh giá, xác tr tr ư ng h p hai bên th a thu n giá tr thu h i
nh giá tr còn l i c a tài s n sau khi bàn giao là nh h ơn so v i s ti n còn l i mà bên thuê
là 480. 000. 000 ng; Công ty cho thuê tài ph i tr .
chính ch p nh n giá tr tài s n còn l i do Công Tuy nhiên, tác gi không ng ý v i quan
ty 495 nh giá. Sau ó, t ngày 14/3/2006 n i m trên b i: quy nh các bên có quy n t do
8/5/2006 Công ty cho thuê tài chính có nhi u th a thu n nh giá tài s n là nh m m b o
công v n thông báo là giá tài s n 480. 000. 000 nguyên t c tôn tr ng ý chí c a các bên trong
ng mà công ty 495 ư a ra là quá cao so v i vi c x lý tài s n cho thuê, b o m quy n và
giá th tr ư ng, th c t khách hàng ch tr không l i ích h p pháp c a bên cho thuê và bên thuê,
quá 230. 000. 000 ng nên ngh Công ty giúp gi m các chi phí liên quan n vi c nh
495 ư a ra giá phù h p nh ưng Công ty 495 giá. Tuy nhiên, t do th a thu n nh giá tài
không ng ý. Vì v y, ngày 5/6/2006 Công ty s n cho thuê không có ngh a là s tùy ý, tùy
cho thuê tài chính ã ngh Trung tâm th m ti n xác nh giá tr còn l i c a tài s n ó mà
nh giá B tài chính th m nh giá bán hai tài ph i m b o nguyên t c “vi c nh giá tài s n
s n nói trên. Sau ó, Công ty cho thuê tài theo th a thu n c a các bên ư c d a trên giá
chính ti n hành các th t c bán tài s n thu th tr ư ng t i th i i m nh giá” [5] . Chính
ư c s ti n 275. 00. 000 ng; tr các chi phí, vì th , dù cho các bên ã t nguy n th a thu n
s ti n còn l i i tr n , Công ty 495 v n còn v giá tr còn l i c a tài s n cho thuê nh ưng n u
n Công ty cho thuê tài chính c g c và lãi là giá ó không phù h p v i giá th tr ư ng khi n
220. 547. 092 ng. Công ty cho thuê tài chính bên cho thuê không th x lý ư c tài s n cho
ã yêu c u Công ty 495 ph i tr s ti n còn thuê thì th a thu n ó s không có giá tr . Có
thi u trên nh ưng Công ty 495 không ng ý v i th kh ng nh, th a thu n nh giá tài s n gi a
lý do t i Biên b n bàn giao tài s n ngày bên thuê và bên cho thuê không ph i là th a
10/3/2006 Công ty cho thuê tài chính ã ch p thu n bù tr ngh a v n , mà ch là c ơ s x
nh n giá tr còn l i c a hai tài s n khi bàn giao lý tài s n cho thuê, không có ngh a áp t giá
là 480. 000. 000 ng, trong khi Công ty 495 ó cho tài s n thuê (vì th c t giá x lý tài s n
cho thuê có th th p ho c cao h ơn giá th a
N.T. H ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95 93
thu n và theo quy nh c a pháp lu t thì giá lu t, tài s n cho thuê là v t ch ng trong v án
th c t x lý tài s n cho thuê m i là c n c và ư c c ơ quan có th m quy n giao tr l i cho
bù tr ngh a v c a bên thuê). bên cho thuê thì bên cho thuê không c n ph i
B n là, tranh ch p v vi c bên thuê không th c hi n th t c thu h i tài s n mà ư c quy n
x lý tài s n cho thuê úng th i h n pháp lu t x lý luôn tài s n cho thuê theo quy nh c a
quy nh. Theo quy nh c a pháp lu t thì pháp lu t vì: Th nh t, vi c bên cho thuê tr c
trong th i h n t i a 60 ngày k t ngày thu h i ti p nh n l i tài s n t c ơ quan có th m quy n
tài s n cho thuê, bên thuê ph i x lý xong tài là hoàn toàn h p pháp theo quy nh c a B
s n cho thuê. i u này d n n tình tr ng bên lu t t t ng hình s n m 2003 v vi c x lý v t
thuê không ch p nh n ngh a v tr n v i lý do ch ng: “Trong quá trình i u tra, truy t , xét
bên cho thuê ã ch m tr khi x lý tài s n cho x , c quan có th m quy n quy nh t i kho n 1
thuê, vi ph m ngh a v x lý tài s n. i u này có quy n quy t nh tr l i nh ng v t
ch ng quy nh t i i m b kho n 2 i u này
N m là, tranh ch p liên quan n quy trình
cho ch s h u ho c ng ư i qu n lý h p pháp,
thu h i, x lý tài s n cho thuê là v t ch ng c a
n u xét th y không nh h ư ng n vi c x lý v
v án b c ơ quan nhà n ư c có th m quy n t ch
án” [6] . Th hai, b n ch t thu h i tài s n là vi c
thu. Có th th y rõ v n này qua tranh ch p:
l y l i tài s n cho thuê và ch ư c t ra khi tài
“Công ty cho thuê tài chính TNHH m t s n cho thuê ang ư c qu n lý b i bên thuê
thành viên Ngân hàng u t ư và phát tri n Vi t ho c bên th ba là ng ư i ư c bên thuê y
Nam và Công ty TNHH th ư ng m i s n x t quy n qu n lý tài s n cho thuê, vì v y n u bên
Qu nh Ph ư ng có ký h p ng bán và thuê l i: cho thuê ang tr c ti p qu n lý tài s n l i th c
01 máy phun úc nh a Toyo ST50 và 01 máy ép hi n thông báo thu h i, l p biên b n thu h i và
CD AXXICon. Trong quá trình thuê tài s n, các th t c khác theo quy nh c a pháp lu t v
Công ty Qu nh Ph ư ng s d ng tài s n vào thu h i và x lý tài s n cho thuê là không h p
vi c s n xu t a hình i tr y nên ã b C lý. Tuy nhiên, theo ý ki n cá nhân tác gi thì
quan i u tra Công an thành ph H Chí Minh quan i m trên v n ch ưa hoàn toàn h p lý b i
thu gi tài s n. Ngày 15/01/2009 C quan nh ng lý do sau: M t là, quy nh v th t c thu
c nh sát i u tra Công an thành ph H Chí h i tài s n là nh m (i) xác nh n tình tr ng hi n
Minh ã có Quy t nh giao tr tài s n cho ch t i c a tài s n làm c n c xác nh giá tr còn l i
s h u, Công ty cho thuê tài chính ã nh n l i c a tài s n th c hi n vi c x lý tài s n cho
tài s n vào ngày 16/01/2009 nh ưng không thuê; và (ii) là c ơ s tính th i gian bên cho
thông báo cho Công ty Qu nh Ph ư ng và ã thuê ph i x lý xong tài s n cho thuê. Do ó,
bán u giá tài s n thu h i n theo th a m b o quy n và l i ích h p pháp c a bên
thu n c a hai bên v vi c x lý tài s n khi h p thuê thì bên thuê c n ư c bi t và tham gia th
ng cho thuê ch m d t tr ư c th i h n nh ưng t c này. Th hai, thu h i ây ph i ư c hi u
kho n ti n u giá thu ư c không thanh là vi c bên cho thuê l y l i tài s n cho thuê v
toán kho n n , vì v y Công ty tài chính yêu c u m t th c t (s chuy n d ch tài s n cho thuê t
công ty Qu nh Ph ư ng tr s n còn l i. Công bên thuê sang bên cho thuê) và v m t pháp lý
ty Qu nh Ph ư ng không ng ý tr n vì cho (vi c bên thuê b ch m d t các quy n qu n lý
r ng công ty cho thuê tài chính ã không th c và s d ng i v i tài s n cho thuê b ng biên
hi n úng các quy nh c a pháp lu t v trình b n thu h i). Hơn n a, pháp lu t quy nh,
t , th t c thu h i và x lý tài s n cho thuê tài trong th i gian t i a 60 ngày k t th i i m
chính, c th : không thông báo thu h i và l p thu h i, bên cho thuê ph i x lý xong tài s n
biên b n thu h i tài s n. cho thuê theo th a thu n b ng v n b n gi a các
Có quan i m cho r ng, trong tr ư ng h p bên, vì v y n u không l p biên b n thu h i thì
h p ng cho thuê tài chính ch m d t tr ư c th i gian 60 ngày ư c xác nh t th i i m
th i h n do bên thuê s d ng tài s n trái pháp nào, vi c bên thuê không bi t tài s n ã ư c
94 N.T. Hư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95
giao tr l i cho bên cho thuê tài chính s nh quy n ngay l p t c thuê c ơ quan, t ch c có
hư ng r t l n n quy n và l i ích h p pháp th m quy n nh giá tài s n nh ư i v i tr ư ng
c a bên thuê. h p không th a thu n ư c.
Có th th y nh ng khó kh n, vư ng m c Ch ưa có quy nh v c ơ ch gi i quy t i
trên ch y u phát sinh do h th ng pháp lu t v i tr ư ng h p bên cho thuê vi ph m quy nh
ch ưa hoàn thi n: v th i h n x lý tài s n cho thuê (cách tính lãi
S thi u ng b trong các quy nh c a quá h n, ch tài ho c trách nhi m pháp lý c a
pháp lu t, pháp lu t quy nh v s tham gia bên cho thuê, giá tr còn l i c a tài s n)
c a c ơ quan nhà n ư c có th m quy n ( y ban m b o cho quá trình i u tra, truy t ,
nhân dân xã và công an xã) nh m m b o cho xét x thì vi c x lý tài s n là v t ch ng v án
bên cho thuê th c hi n quy n thu h i tài s n c a ư c th c hi n theo quy nh c a B lu t t
mình. Tuy nhiên, các c ơ quan này ch ti n hành t ng hình s . Tuy nhiên, pháp lu t ch ưa có
cư ng ch thu h i tài s n khi có quy t nh c a hư ng d n c th trình t , th t c thu h i tài s n
cơ quan nhà n ư c có th m quy n. trong tr ư ng h p tài s n cho thuê tài chính là
Thi u ch tài i v i tr ư ng h p bên thuê v t ch ng trong v án b c ơ quan có th m
c ý không giao tài s n. Hành vi c ý không quy n thu gi ư c giao tr l i cho ch s h u
giao tr tài s n ang là nguyên nhân l n d n (bên thuê).
n vi c bên cho thuê không th t thu h i tài
s n cho thuê. Hành vi c ý không giao tr tài
s n cho thuê c ng có tính ch t nh ư vi c chi m 4. M t s ki n ngh hoàn thi n pháp lu t v
o t tài s n thu c s h u c a bên cho thuê. x lý tài s n cho thuê tài chínhtheo hình th c
Tuy nhiên, pháp lu t v n còn “l h ng” khi h p ng bán và thuê l i
không có quy nh b t k hình th c ch tài nào
T nh ng tranh ch p th c ti n và nguyên
i v i tr ư ng h p này. H ơn n a, quy nh
nhân b t c p khi áp d ng pháp lu t v x lý tài
th i h n 30 ngày k t ngày nh n ư c yêu c u
s n cho thuê tài chính theo hình th c h p
thu h i tài s n, bên thuê có ngh a v giao tài s n
ng bán và thuê l i, tác gi có m t s ki n
cho thuê và các gi y t liên quan n tài s n
ngh sau ây:
cho thuê cho bên cho thuê nh ư quy nh hi n
hành là quá lâu, t o i u ki n cho bên thuê có M t là, c n có h ư ng d n th hi n rõ y
cơ h i t u tán tài s n ban nhân dân các c p và công an các c p n ơi có
tài s n cho thuê có trách nhi m h tr tr c ti p
Pháp lu t quy nh “tài s n cho thuê ư c
bên cho thuê thu h i tài s n cho thuê và m
nh giá theo th a thu n gi a bên thuê và bên
b o an ninh tr t t trong quá trình thu h i tài
cho thuê. Trong tr ư ng h p các bên không
s n thuê. Ngoài ra, các c ơ quan có th m quy n
th a thu n ư c v i nhau v giá thì công ty cho
này có quy n c ư ng ch thu h i n u bên thuê
thuê tài chính s thuê c quan, t ch c có th m
c n tr vi c chuy n giao l i tài s n cho bên
quy n nh giá theo quy nh c a pháp lu t
cho thuê.
hi n hành” . Nh ư v y, quy nh trên ã không
tiên li u n tr ư ng h p các bên ã th a thu n Hai là , m b o tính r n e, h n ch
ư c v i nhau v giá tr còn l i c a tài s n thu tr ư ng h p bên thuê c tình không giao tr tài
h i. Tuy nhiên, th a thu n v giá không phù s n pháp lu t c n quy nh tr ư ng h p n h n
h p v i giá th tr ư ng t i th i i m thu h i nên tr n , bên thuê không tr n , bên cho thuê có
d n n h qu bên cho thuê không th x lý quy t nh thu h i tài s n nh ưng bên thuê
ư c tài s n thì ư c gi i quy t nh ư th nào. không giao tài s n thì ph i ư c coi nh ư bên
Trong tr ư ng h p này bên cho thuê và bên thuê thuê c tình chi m o t tài s n và ph i xem ây
có quy n th a thu n l i v i nhau v vi c nh là hành vi vi ph m Lu t hình s . M t khác, quy
giá tài s n hay không ho c bên cho thuê có nh gi m th i h n 30 ngày xu ng 10 ngày k
t ngày nh n ư c yêu c u thu h i tài s n, bên
N.T. H ư ng / T p chí Khoa h c HQGHN: Lu t h c, T p 32, S 3 (2016) 89-95 95
thuê có ngh a v giao tài s n cho thuê và các hư ng d n c th th t c gi a bên cho thuê và
gi y t liên quan n tài s n cho thuê cho bên bên thuê.
cho thuê.
Ba là , b sung quy nh “tài s n cho thuê
ư c nh giá theo th a thu n gi a bên thuê và Tài li u tham kh o
bên cho thuê. Trong tr ư ng h p các bên không [1] Pháp lu t v cho thuê tài chính - M t s v n
th a thu n ư c v i nhau v giá ho c bên cho c n hoàn thi n, c a tác gi Tr n V H i, T p chí
thuê và bên thuê đã th ỏa thu ận nh ưngkhông Lu t h c s 02/2006, Tr. 35.
th ể x ử lý tài s ản theo giá đã th ỏa thu ận thì bên [2] The handbook of equipment leasing, Volume One,
cho thuê s thuê c quan, t ch c có th m tác gi Shawn D. Halladay and Sudhir P.
quy n nh giá theo quy nh c a pháp lu t Amembal, Publishers Press, Salt Lake City, Utah,
hi n hành”. Page 357.
[3] Paragraph 42, Uncitral Legislative Guide on
B n là, quy nh rõ trách nhi m pháp lý Secured Transactions, United Nations
trong tr ư ng h p bên cho thuê x lý tài s n cho Commission on International Trade Law.
thuê tài chính v ư t quá th i gian 60 ngày k t [4] Kho n 13 i u 3 Ngh nh 39/2014/N -CP v
ngày thu h i tài s n theo quy nh c a pháp ho t ng c a công ty tài chính và công cho thuê
lu t làm c n c , cơ s gi i quy t tranh tài chính ngày 07 tháng 05 n m 2014.
ch p liên quan. [5] i m c, M c 11, Ph n II Thông t ư liên t ch h ư ng
N m là , hư ng d n trình t , th t c thu h i, d n thu h i và x lý tài s n cho thuê tài chính c a
công ty cho thuê tài chính c a Ngân hàng nhà
x lý tài s n cho thuê là v t ch ng c a v án b nư c, B Công an và B T ư pháp ngày 10 tháng
cơ quan có th m quy n t ch thu sau ó ư c 12 n m 2007.
giao tr cho ch s h u (bên cho thuê), trong ó [6] Kho n 3 i u 76 B lu t T t ng hình s n m 2003
Law on Withdrawal and Processing Financial
Lease Assets under the Form of Sale and Leaseback:
From Regulations to Practice
Ngo Thanh Huong
VNU School of Law, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam
Abstract: The seizure and disposal of property in a financial lease under the form of sales and
leaseback is a civil law measure to protect legitimate rights and interests of the leaser without resorting
to courts. Vietnam has adopted relevant provisions to regulate related issues, but without much success
due to a number of shortcomings within the legal framework. As such, this article seeks to elaborate
on certain issues concerning theory and practices of applying sales and leaseback provisions in reality
and propose solutions to the remaining shortcomings.
Keywords: Asset seizure, disposal of property, financial lease, sale and leaseback, purchase and
leaseback.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
thu_hoi_xu_ly_tai_san_cho_thue_tai_chinh_theo_hinh_thuc_hop.pdf
