Tài liệu sửa chữa và bảo dưỡng ly hợp và hộp số thuỷ lực

c nhau, ly hîp ë tr¹ng th¸I ®ãng truyÒn lùc tõ trôc s¬ cÊp ®Õn b¸nh r¨ng bao hoÆc b¸nh r¨ng mÆt trêi. Khi dÇu ®­îc x¶ ra ngoµi, ¸p suÊt gi¶m lµm van bi më, lß xo håi vÞ ly hîp vÒ tr¹ng th¸I më vµ c¾t m¹ch truyÒn lùc. 4. Phanh nhiÒu ®Üa vµ phanh d¶i a) Phanh nhiÒu ®Üa (h×nh. 3-12 - Phanh nhiÒu ®Üa dïng ®Ó phanh h·m cÇn dÉn cña bé hµnh tinh sau víi vá hép sè. - Phanh nhiÒu ®Üa tr­íc bao gåm : pitt«ng, lß lo, xi lanh thuû lùc vµ c¸c ®Üa Ðp ®­îc l¾p cè ®Þnh trªn vá hép sè, c¸c ®Üa ma s¸t l¾p then hoa víi vµnh ngoµi cña khíp mét chiÒu l¾p trªn b¸nh r¨ng mÆt trêi cña bé b¸nh r¨ng hµnh tinh tr­íc. - Phanh nhiÒu ®Üa sau bao gåm : pitt«ng, lß lo, xi lanh thuû lùc vµ c¸c ®Üa Ðp ®­îc l¾p cè ®Þnh trªn vá hép sè, c¸c ®Üa ma s¸t l¾p then hoa víi vµnh ngoµi cña cÇn dÉn cña bé b¸nh r¨ng hµnh tinh sau vµ khíp mét chiÒu. Khíp 1 chiÒu CÇn dÉn Pitt«ng B¸nh r¨ng hµnh tinh §Üa Ðp Lß xo §Üa ma s¸t Lß xo B r¨ng mÆt trêi kÐp Trèng phanh a) b) c) d) H×nh 3-12 S¬ ®å cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña phanh nhiÒu ®Üa a, d) CÊu t¹o phanh nhiÒu ®Üa; b) Ho¹t ®éng h·m phanh; c) Ho¹t ®éng nh¶ phanh Khíp 1 chiÒu CÇn dÉn Pitt«ng §Üa Ðp Lß xo §Üa ma s¸t Moay¬ phanh Moay¬ phanh ®Üa CÇn dÉn §Üa Ðp §Üa ma s¸t §Üa lß xo Pitt«ng Khíp 1 chiÒu chiÒuchiÒu - Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi dÇu cã ¸p suÊt ch¶y vµo trong xi lanh ®Èy Ðp pitt«ng, c¸c ®Üa Ðp vµ ®Üa ma s¸t tiÕp xóc nhau, phanh ®Üa ë tr¹ng th¸I h·m cÇn dÉn vµo vá hép s« vµ ngõng quay. Khi dÇu ®­îc x¶ ra ngoµi, ¸p suÊt gi¶m, lß xo håi vÞ pitt«ng trë vÒ tr¹ng th¸I kh«ng phanh. Phanh nhiÒu ®Üa tr­íc dïng ®Ó phanh h·m b¸nh r¨ng mÆt trêi tr­íc vµ sau quay ng­îc chiÒu kim ®ång hå Phanh nhiÒu ®Üa sau dïng ®Ó h·m cÇn dÉn bé hµnh tinh sau ngõng quay.b) Phanh d¶i - Phanh d¶I dïng ®Ó phanh h·m vá ly hîp truyÒn th¼ng vµ b¸nh r¨ng mÆt trêi víi vá hép sè. - Phanh d¶i gåm cã : D¶i phanh ma s¸t l¾p «m ngoµi vá ly hîp truyÒn th¼ng, mét ®Çu l¾p chÆt trªn vá hép sè, ®Çu cßn l¹i cã vÊu l¾p víi ®Çu pitt«ng cña xi lanh phanh vµ c¸c lß xo håi vÞ. D¶i phanh ma s¸t Tang trèng phanh Vá ly hîp Pitt«ng CÇn pitt«ng Lß xo CÇn pitt«ng Lß xo Vßng h·m Xi lanh D¶i phanh ma s¸t Pitt«ng a) b) H×nh 3-12 S¬ ®å cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña phanh nhiÒu ®Üa a) CÊu t¹o phanh nhiÒu ®Üa b) Ho¹t ®éng h·m phanh §Üa ma s¸t - Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi dÇu cã ¸p suÊt ch¶y vµo trong xi lanh ®Èy pitt«ng, nÐn lß xo vµ cÇn ®Èy lµm gi¶m ®­êng kÝnh cña d¶I phanh Ðp chÆt vá ly hîp truyÒn th¼ng ngõng quay. Khi dÇu ®­îc x¶ ra ngoµi, ¸p suÊt gi¶m, lß xo håi vÞ pitt«ng trë vÒ tr¹ng th¸I kh«ng phanh. Phanh nhiÒu ®Üa tr­íc dïng ®Ó phanh h·m b¸nh r¨ng mÆt trêi tr­íc vµ sau quay ng­îc chiÒu kim ®ång hå Phanh nhiÒu ®Üa sau dïng ®Ó h·m cÇn dÉn bé hµnh tinh sau ngõng quay. 5. Khíp mét chiÒu a) NhiÖm vô Van tÝn hiÖu kho¸ biÕn m« dïng ®Ó ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn van r¬ le vµ khãa biÕn m«. b) CÊu t¹o (h×nh.3-13) - Khíp mét chiÒu gåm cã : vßng trong l¾p chÆt víi b¸nh r¨ng mÆt trêi hoÆc moay¬ cña cÇn dÉn, vßng ngoµi l¾p víi c¸c ®Üa ma s¸t, bªn trong cã lß xo vµ c¸c con l¨n Vµnh ngoµi Vµnh trong Vá ly hîp Lß xo Vµnh ngoµi Con l¨n Vµnh trong B r¨ng mÆt trêi CÇn dÉn Con l¨n a) b) c) H×nh 3-13. S¬ ®å cÊu t¹o bé khíp mét chiÒu a, c) CÊu t¹o khíp mét chiÒu, b) Ho¹t ®éng cña khíp mét chiÒu c) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng (h×nh. 3-13b) - Khi vßng ngoµi quay cïng chiÒu kim ®«ng hå ®Èy c¸c con l¨n xoay chiÒu cao lín (l2 ) h·m chÆt gi÷a vßng trong vµ vßng ngoµi ngõng quay. - Khi vßng ngoµi quay ng­îc chiÒu kim ®ång hå ®Èy c¸c con l¨n xoay cïng chiÒu nghiªng ®i vµ xoay chiÒu cao nhá (l1 < l ) më cho vßng ngoµi quay tù do. 6. CÇn ®iÒu khiÓn chän sè a) NhiÖm vô CÇn chän sè dïng ®Ó cho ng­êi l¸I chän vÞ trÝ sè phï hîp víi c¸c chÕ ®é cña xe vµ t×nh tr¹ng mÆt ®­êng khi «t« vËn hµnh. b) CÊu t¹o (h×nh. 3-14) CÇn chän sè gåm cã : Hép ®iÒu khiÓn, cÇn chän sè, d©y kÐo (hoÆc thanh kÐo), c¸c c«ng t¾c ®Ìn OD... VÞ trÝ chän sè CÇn chän sè §Ìn b¸o OD Bé vi sai Hép ® khiÓn Hép sè hµnh tinh C«ng t¾c ®iÒu khiÓn trungian H×nh 3-14. S¬ ®å cÊu t¹o cña hép vµ cÇn chän sè c. C¸c vÞ trÝ chän sè VÞ trÝ P dïng ®Ó : ®ç xe, khëi ®éng ®éng c¬ hoÆc dõng xe chê nh­ng kh«ng t¾t m¸y VÞ trÝ N dïng ®Ó : t¹o sè trung gian (Mo), khëi ®éng ®éng c¬, dõng xe khi ng­êi l¸I kh«ng rêi khái xe. VÞ trÝ D dïng ®Ó : vËn hµnh xe trªn ®­êng th¼ng tèt (t­¬ng øng sè 2, 3, 4, trªn hép sè c¬ khÝ, cã tû sè truyÒn th¼ng i =1,0). VÞ trÝ 2 dïng ®Ó : vËn hµnh xe trªn ®­êng xÊu, ®­êng tr¬n, ®­êng dèc(t­¬ng øng sè 2, 3, trªn hép sè c¬ khÝ, cã tû sè truyÒn i =1,5- 2,0). VÞ trÝ L dïng ®Ó : vËn hµnh xe trªn ®­êng rÊt xÊu, ®­êng tr¬n, ®­êng rÊt dèc (t­¬ng øng sè 1, 2, trªn hép sè c¬ khÝ, cã tû sè truyÒn i =2,5- 5,0). VÞ trÝ OD dïng ®Ó : vËn hµnh xe trªn ®­êng th¼ng tèt, ®­êng cao tèc (t­¬ng øng sè 5 trªn hép sè c¬ khÝ, cã tû sè truyÒn t¨ng i = 0,6-0,8). §èi víi xe cã sè OD cÇn Ên c«ng t¾c OD cho ®Ìn OD t¾t. VÞ trÝ R dïng ®Ó : vËn hµnh lïi xe trªn (cã tû sè truyÒn i = 4,0- 1,5). - Khi chuyÓn tõ sè lïi sang sè tiÕn hoÆc ngù«c l¹i cÇn ph¶I dõng xe - Khi xe ®ang vËn hµnh kh«ng ®­îc phÐp ®Èy cÇn chän sè vµo vÞ trÝ P - Th­êng xuyªn sö dông vÞ trÝ D vµ Ên c«ng t¾c OD, khi xe vËn hµnh trªn ®­êng th¼ng tèt ®Ó tiÕt kiÖm nhiªn liÖu vµ n©ng cao tuæi thä cña «t«. - H¹n chÕ sö dông vÞ trÝ 2 vµ L trong thêi gian dµi.7. Van ®iÒu khiÓn vµ van ®iÒu ¸p (h×nh 3-15) a. NhiÖm vô - Van ®iÒu khiÓn dïng ®Ó ®ãng më c¸c ®­êng dÇu theo ®óng c¸c vÞ trÝ cña cÇn chän sè. - Van ®iÒu ¸p dïng ®iÒu chØnh ¸p suÊt thuû lùc chuÈn ®Õn c¸c bé phËn t­¬ng øng víi c«ng suÊt ®éng c¬ (®iÒu ¸p s¬ cÊp) vµ ®iÒu chØnh ¸p suÊt bé biÕn m«, ¸p suÊt dÇu b«I tr¬n c¸c bé phËn (®iÒu ¸p thø cÊp). b. CÊu t¹o (h×nh. 3-14) - Van ®iÒu khiÓn gåm cã : Van tr­ît l¾p trong xi lanh cña hép cÇn chän sè, ®Çu van l¾p víi cÇn chän sè, xi lanh cã c¸c lç ®Çu th«ng ®Õn c¸c bé phËn cña hép sè (h×nh 3-14a). Van ®iÒu khiÓn Th©n van §Õn d·y L vµ 2 L2DNR P Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Van ®iÒu ¸p thø cÊp Lß xo DÇu tõ b¬m ®Õn §Õn van r¬ le kho¸ ¸p suÊt b«i tr¬n DÇu x¶ Lç tiÕt l­u a) b) H×nh 3-15. S¬ ®å cÊu t¹o cña van ®iÒu khiÓn vµ van ®iÒu ¸p a) CÊu t¹o van ®iÒu khiÓn; b) CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña van ®iÒu ¸p s¬ cÊp vµ thø cÊp a) a) b) c) H×nh 1-9 S¬ ®å cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña van ®iÒu tiÕt ¸p suÊt a) Khi ¸p suÊt nhá b) Khi ¸p suÊt lín, dÇu vÒ biÕn m« c) Van ®iÒu tiÕt khi ¸p suÊt cao, dÇu vÒ tr­íc b¬m - Van ®iÒu ¸p cã : xi lanh, pitt«ng, lß xo van s¬ cÊp vµ xi lanh, pitt«ng, lß xo van thø cÊp l¾p trong côm van thuû lùc cña hép sè (h×nh 3-14b). c) Nguyªn t¾c ho¹t ®éng Khi ng­êi l¸I ®iÒu khiÓn cÇn chän sè vµo c¸c vÞ trÝ t­¬ng øng N, hoÆc D, 2, L, R, P ®Èy van ®iÒu khiÓn më th«ng ®­êng dÇu cã ¸p suÊt chuÈn ®Õn c¸c c¬ cÊu hép sè t­¬ng øng ho¹t ®éng. - Van ®iÒu ¸p dïng ®iÒu chØnh ¸p suÊt thuû lùc chuÈn ®Õn c¸c bé phËn t­¬ng øng víi c«ng suÊt ®éng c¬ (®iÒu ¸p s¬ cÊp) vµ ®iÒu chØnh ¸p suÊt bé biÕn m«, ¸p suÊt dÇu b«I tr¬n c¸c bé phËn (®iÒu ¸p thø cÊp). 8. Van b­ím ga vµ van c¾t gi¶m t¶i a) NhiÖm vô - Van b­ím ga dïng ®Ó t¹o ra ¸p suÊt t­¬ng øng víi gãc më cña b­ím ga vµ tèc ®é cña ®éng c¬. - Van c¾t gi¶m t¶I dïng ®iÒu chØnh ¸p suÊt c¾t t¸c ®éng lªn van b­ím ga vµ ®­îc dÉn ®éng b»ng ¸p suÊt ly t©m (do sù chªnh lÖch ®­êng kÝnh cña hai pitt«ng A & B). ViÖc cÊp ¸p suÊt c¾t ®Õn van b­ím ga lµm gi¶m ¸p suÊt b­ím ga tr¸nh cho b¬m dÇu khái mÊt m¸t c«ng suÊt ¸p suÊt chuÈn tõ b¬m dÇu Van chuyÓn sè thÊp Cam ®iÒu khiÓn ¸p suÊt ly t©m Van c¾t gi¶m ¸p Lo xo Van b­ím ga D©y nèi ®Õn b­ím ga Lß xo ¸p suÊt c¾t gi¶m ¸p - ®Õn van chuyÓn sè 3, 4 §Õn van ch sè 1,2 & 3 H×nh 3-16. S¬ ®å cÊu t¹o cña van b­ím ga vµ van c¾t gi¶m ¸p Th©n van trªn Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Van r¬le biÕn m« b) CÊu t¹o (h×nh. 3-16) - Van b­ím ga gåm cã : van pitt«ng vµ lß xo ®­îc l¾p trong xi lanh cïng víi van chuyÓn sè thÊp. - Van c¾t gi¶m ¸p gåm cã : xi lanh, lß xo vµ van hai pitt«ng (pitt«ng A trªn cã ®­êng kÝnh l¬n h¬n pitt«ng B d­íi) ®­îc l¾p gi÷a van b­ím ga vµ van ly t©m. Van ®/c sè 2 Kho¸ biÕn m« B¸nh b¬m R«to tua bin Van tÝn hiÖu kho¸ biÕn m« Van chuyÓn sè 3, 4 Van chuyÓn sè 2, 3 Van ®iÒu ¸p Van chuyÓn sè 1, 2 9. Van ly t©m vµ bé tÝch n¨ng a) NhiÖm vô - Van ly t©m dïng c©n b»ng ¸p suÊt chuÈn tõ van ®iÒu khiÓn vµ lùc ly t©m cña khèi l­îng ly t©m ®Ó t¹o ra ¸p suÊt thuû lùc t­¬ng øng víi tèc ®é «t«. - Bé tÝch n¨ng cã t¸c dông gi¶m c¸c chÊn ®éng khi chuyÓn sè th«ng qua ¸p suÊt dÇu t¸c dông lªn pitt«ng c©n b»ng víi lß xo. Bé tÝch n¨ng ly hîp t th¼ng sè truyÒn th¼ng Lß xo Khèi l­îng ly t©m Lß xo Van ®iÒu khiÓn bé tÝch n¨ng Van ly t©m DÇu x¶ §Õn van r¬ le kho¸ BM ¸p suÊt chuÈn Bé tÝch n¨ng phanh ®Üa Bé tÝch n¨ng ly hîp sè tiÕn Pitt«ng §Õn van chuyÓn sè Vµ c¾t gi¶m ¸p Van tÝn hiÖu kho¸ BM a) b) H×nh 3-17. S¬ ®å cÊu t¹o cña van ly t©m vµ bé tÝch n¨ng a) CÊu t¹o bé tÝch n¨ng, b) CÊu t¹o van ly t©m Kho¸ biÕn m« B¸nh b¬m R«to tua bin Van chuyÓn sè 3, 4 Th©n van trªn Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Van r¬le biÕn m« b) CÊu t¹o (h×nh. 3-17) - Van ly t©m (h×nh. 3-17b) gåm cã : Khèi l­îng ly t©m, lß xo, xi lanh vµ van pit«ng ®­îc dÉn ®éng th«ng qua b¸nh r¨ng ¨n khíp víi b¸nh r¨ng chñ ®éng vi sai (hoÆc trôc thø cÊp) - Bé tÝch n¨ng (h×nh. 3-17a) gåm cã : 3 bé tÝch n¨ng chøa xi lanh, lß xo vµ pitt«ng ®­îc nèi th«ng víi ®­êng dÇu tõ van ®iÒu khiÓn bé tÝch n¨ng. 10. Van chuyÓn sè a) NhiÖm vô - Van chuyÓn sè dïng ®Ó gi¶m ¸p suÊt chuÈn tõ van ®iÒu khiÓn ®Õn c¸c c¸c c¬ cÊu phanh, ly hîp… cã t¸c dông ®iÒu khiÓn hép sè ho¹t ®éng cã m« men phï hîp víi t×nh tr¹ng cña mÆt ®­êng. - Bao gåm : Van ®iÒu biÕn thÊp, van ®iÒu biÕn sè 2, van chuyÓn sè 1-2, van chuyÓn sè 2-3 vµ van chuyÓn sè OD. §Õn phanh sè 1 vµ sè lïi Van chuyÓn sè thÊp ¸p suÊt ®iÒu biÕn thÊp Van ®iÒu khiÓn Van ®iÒu biÕn §Õn van ®iÒu biÕn s¬ cÊp Van chuyÓn sè 1-2 ¸p suÊt chuÈn H×nh 3-18. S¬ ®å cÊu t¹o cña van chuyÓn sè Kho¸ biÕn m« B¸nh b¬m R«to tua bin Van chuyÓn sè 3, 4 Th©n van trªn Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Van r¬le biÕn m« b) CÊu t¹o (h×nh. 3-18) - Van chuyÓn sè (h×nh. 3-18) gåm cã : xi lanh, van pitt«ng vµ lß xo - C¸c van chuyÓn sè ®­îc l¾p trong côm van d­íi c¸c te hép sè hµnh tinh bao gåm : Van ®iÒu biÕn thÊp, van ®iÒu biÕn sè 2, van chuyÓn sè 1-2, van chuyÓn sè 2-3 vµ van chuyÓn sè OD 11. HÖ thèng ®iÒu khiÓn chuyÓn sè a) NhiÖm vô - HÖ thèng ®iÒu khiÓn chuyÓn sè dïng chuyÓn ho¸ t¶I ®éng c¬ (®é më b­ím ga) vµ tèc ®é xe thµnh c¸c tÝn hiÖu thuû lùc. C¸c tÝn hiÖu sÏ ®iÒu khiÓn ¸p suÊt thuû lùc ®Õn c¸c ly hîp, c¸c phanh vµ c¸c bé truyÒn hµnh tinh ®Ó tù ®éng thay ®æi tû sè truyÒn phï hîp c¸c chÕ ®é l¸I xe theo t×nh tr¹ng mÆt ®­êng. - HÖ thèng ®iÒu khiÓn bao gåm : c¸c bé chuyÓn ®æi vµ truyÒn tÝn hiÖu tõ t¶I ®éng c¬ vµ tèc ®é «t« (c¶m biÕn ®é më b­ím ga, c¶m biÕn tèc ®é «t«, c¶m biÕn nhiÖt ®é n­íc ®éng c¬). B­ím ga Van ly t©m Côm van thuû lùc Bµn ®¹p b­ím ga Bé vi sai Bé ®iªï khiÓn trung t©m D©y c¸p b­ím ga Hép sè hµnh tinh H×nh 3-19. S¬ ®å cÊu t¹o hÖ thèng ®iÒu khiÓn chuyÓn sè Kho¸ biÕn m« B¸nh b¬m R«to tua bin Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Van r¬le biÕn m« b) CÊu t¹o (h×nh. 3-19) - Côm van thuû lùc gåm cã : van ®iÒu ¸p , van c¾t gi¶m ¸p, van b­ím ga, van ly t©m, van ®iÒu khiÓn bé tÝch n¨ng, van tÝn hiÖu kho¸ biÕn m« vµ c¸c van chuyÓn sè. - C¸c c¶m biÕn : c¶m biÕn khãa ®iÖn, c¶m biÕn ®é më b­ím ga, c¶m biÕn tèc ®é «t«, c¶m biÕn vÞ trÝ cÇn chän sè, c¶m biÕn nhiÖt ®é dÇu hèp sè vµ ®éng c¬, c¶m biÕn c«ng t¾c b¸o phanh vµ c«ng t¾c OD. IV. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng hép sè.hµnh tinh A. Néi dung B¶o d­ìng hép sè 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi vµ x¶ dÇu b«i tr¬n 2. Th¸o rêi c¸c chi tiÕt, bé phËn vµ lµm s¹ch. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, lß xo, ®Üa ma s¸t , c¸c van...) 5. L¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn. 6. Thay dÇu b«i tr¬n 7. KiÓm tra vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp B. KiÓm tra hép sè hµnh tinh 1. KiÓm tra bªn ngoµi h«p sè - Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá vµ n¾p hép sè vµ kiÓm tra møc dÇu cña hép sè. - §iÒu khiÓn cÇn chän sè vµo ®ñ c¸c vÞ trÝ nhÑ nhµng khi ®éng c¬ ch­a ho¹t 1. KiÓm tra khi vËn hµnh - §iÒu khiÓn cÇn chän sè vµo ®ñ c¸c vÞ trÝ khi ®éng c¬ ho¹t ®éng vµ vËn hµnh «t« trªn ®­êng. Khi ®iÒu khiÓn cÇn chän sè khã, bÞ kÑt hoÆc hép sè lµm viÖc kh«ng ªm cã tiÕng kªu ån kh¸c th­êng cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. V. C©u hái vµ bµi tËp 1. NhiÖm vô cña bé b¸nh r¨ng hµnh tinh ? ly hîp nhiÒu ®Üa vµ c¸c bé phanh ? 2. ¦u nh­îc ®iÓm cña hép sè hµnh tinh ? 3. (Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o vµ nªu nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé b¸nh r¨ng hµnh tinh ? tHùC tËp b¶o d­ìng hép sè hµnh tinh I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh. - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, th­íc cÆp, c¨n l¸ - C¸c thiÕt bÞ dïng kiÓm tra, chÈn ®o¸n h­ háng bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh b) VËt t­: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu mì b«i tr¬n - C¸c van, bé ly hîp, bé phanh vµ jo¨ng ®Öm thay thÕ.... - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã.  II. TH¸O L¾P hép sè hµnh tinh A. Quy tr×nh th¸o rêi hép sè hµnh tinh (h×nh. 3-20 & 3-21) Vá hép sè Th©n van d­íi Th©n van trªn Phanh d¶i Vá hép sè B¬m dÇu Bé c¶o Bé ly hîp Phanh nhiÒu ®Üa Khíp mét chiÒu H×nh 3-20. Th¸o l¾p chi tiÕt cña hép sè hµnh tinh 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o hép sè - Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè 2. X¶ dÇu hép sè vµ th¸o c¸c te - Th¸o ®ai èc x¶ dÇu vµ x¶ dÇu hép sè - Th¸o c¸c bul«ng h·m vµ n¨ng vá hép sè lªn 3. Th¸o c¸c èng dÉn dÇu vµ bé van thuû lùc - Th¸o 4 èng dÇu - Th¸o c¸p b­ím ga, c¸c bul«ng vµ lÊy bé van ra ngoµi 4. Th¸o pitt«ng bé tÝch n¨ng vµ pitt«ng cña phanh d¶i - Th¸o pitt«ng cïng lß xo - Th¸o trôc s¬ cÊp 5. Th¸o b¬m dÇu - Dïng c¶o kÐo b¬m dÇu ra ngoµi 6. Th¸o trèng phanh sau vµ vµnh ngoµi khíp mét chiÒu - Dïng tua vÝt th¸o vßng h·m vµ trèng phanh - Th¸o vµnh ngoµi khíp mét chiÒu vµ mÆt bÝch cña phanh sè lïi vµ sè 1 7. Th¸o pit«ng phanh sè lïi vµ sè 1 vµ vµnh ngoµi khíp mét chiÒu - Dïng c¶o Ðp lß xo - Dïng k×m th¸o vßng h·m vµ lß xo - Thæi khÝ vµo trong vá ®Èy pitt«ng ra ngoµi 8. Th¸o ly hîp vµ trôc s¬ cÊp - Th¸o phanh h·m vá, pit«ng vµ van bi - Th¸o c¸c ®Üa ma s¸t, ®Üa Ðp vµ lß xo moay¬ 9. Th¸o phanh nhiÒu ®Üa sau vµ cÇn dÉn bé hµnh tinh tr­íc - Th¸o phanh h·m, trèng phanh vµ pitt«ng - Th¸o c¸c ®Üa ma s¸t , ®Üa Ðp vµ lß xo moay¬ - Th¸o cÇn dÉn bé hµnh tinh 10. Th¸o khíp mét chiÒu tr­íc vµ moay¬ phanh sau - Th¸o phanh h·m - Th¸o vµnh ngoµi, vµnh trong, vµ con l¨n 11. Th¸o phanh nhiÒu ®Üa vµ khíp mét chiÒu sau - Th¸o phanh h·m CÇn dÉn vµ b r¨ng hµnh tinh B r¨ng bao Phanh nhiÒu ®Üa OD Trôc trung gian H×nh 3-21. Th¸o l¾p hép sè hµnh tinh - Th¸o c¸c ®Üa ma s¸t , ®Üa Ðp vµ lß xo moay¬ - Th¸o vµnh ngoµi, vµnh trong vµ con l¨n 12. Th¸o bé hµnh tinh sau - Th¸o phanh h·m vµ b¸nh r¨ng bao - Th¸o c¸c ®Üa phanh - Th¸o vµnh ngoµi, vµnh trong vµ con l¨n 13. Th¸o bé b¸nh r¨ng hµnh tinh sè OD - Th¸o phanh h·m vµ b¸nh r¨ng bao OD - Th¸o phanh nhiÒu ®Üa - Th¸o cÇn dÉn vµ b¸nh r¨ng hµnh tinh 14. Th¸o trôc trung gian - Th¸o trôc trung gian vµ æ bi ra ngoµi 15. Th¸o rêi c¸c bé phËn - Th¸o rêi côm van thuû lùc - Th¸o rêi côm trôc trung gian - Th¸o cÇn dÉn vµ b¸nh r¨ng hµnh tinh 16. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra chi tiÕt - Lµm s¹ch chi tiÕt - KiÓm tra chi tiÕt B. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) - Tra dÇu, mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : æ bi, c¸c lç chèt. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng (vßng ®Öm, ®Üa ma s¸t, phe h·m). C¸c chó ý - Sö dông ®óng dông cô th¸o l¾p (th¸o æ bi, phanh h·m ...) - NhÑ nhµng, tr¸nh va ch¹m m¹nh lµm háng c¸c b¸nh r¨ng vµ bé ®ång tèc (cã c¸c chi tiÕt lµm b»ng ®ång) - L¾p ®Çy ®ñ c¸c ®Öm vµ ®óng vÞ trÝ. - Ng©m c¸c ®Üa ma s¸t míi trong dÇu 15 phót, ®Ó vËt liÖu ngÊm dÇu vµ në ®Òu tr­íc khi l¾p. II. quy tr×nh b¶o d­ìng hép sè 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p hép sè - Khay, c¶o c¸c lo¹i 2. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè - DÇu röa, bµn ch¶i vµ giÎ lau - Lµm s¹ch bªn ngoµi hép sè 3. X¶ dÇu hép sè - Thïng chøa dÇu - Th¸o bu l«ng x¶ dÇu 4. Th¸o rêi hép sè hµnh tinh - Bé dông cô tay nghÒ th¸o hép sè - Th¸o c¸c bu l«ng h·m n¾p - Th¸o c¸c trôc vµ b¸nh r¨ng - Th¸o rêi c¸c chi tiÕt cña côm ly hîp, côm phanh, côm van thuû lùc vµ c¸c b¸nh r¨ng B r¨ng bao sau B¸nh r¨ng bao tr­íc Khíp mét chiÒu tr­íc Khíp mét chiÒu sau Ly hîp sau Ly hîp tr­íc B¬m dÇu Trôc s¬ cÊp Trôc trung gian B¸nh r¨ng hµnh tinh tr­íc B r¨ng mÆt trêi Phanh d¶i Phanh nhiÒu ®Üa tr­íc Phanh nhiÒu ®Üa sau Vá hép sè N¾p sau hép sè hép sè B r¨ng hµnh tinh sau Ly hîp nhiÒu ®Üa OD Phanh nhiÒu ®Üa OD Trôc trung gian B¸nh r¨ng hµnh tinh OD B r¨ng trung gian Vá hép OD Khíp mét chiÒu OD H×nh 3-22. S¬ ®å th¸o rêi chi tiÕt cña hép sè hµnh tinh 5. Lµm s¹ch, kiÓm tra chi tiÕt - Lµm s¹ch c¸c chi tiÕt - KiÓm tra bªn ngoµi c¸c chi tiÕt 6. L¾p c¸c chi tiÕt - Tra mì b«i tr¬n - Thay c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú ( æ bi, ®Üa ma s¸t vµ vßng ®Öm) 7. Thay dÇu b«i tr¬n - Thay ®óng lo¹i dÇu quy ®Þnh 8. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp - KiÓm tra bªn ngoµi hép sè vµ dông cô, thiÕt bÞ - Thu dän dông cô vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp C¸c chó ý - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt vµ chên háng ren. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt (æ bi, ®Üa ma s¸t vµ ®Öm kÝn...)theo ®Þnh kú vµ bÞ h­ háng. C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. Hép sè hµnh tinh kh«ng l¾p víi bé vi sai ? 2. Hép sè hµnh tinh l¾p víi bé vi sai? II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña Hép sè hµnh tinh kh«ng l¾p víi bé vi sai ? tiÕn ? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña Hép sè hµnh tinh l¾p víi bé vi sai? III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 4 söa ch÷a vµ b¶o d­ìng hép sè hµnh tinh -M· bµi: HAR. 02 18 04 Giíi thiÖu : Hép sè hµnh tinh lµ mét bé phËn cña hÖ thèng truyÒn lùc «t« ®­îc ®Æt gi÷a bé biÕn m« vµ truyÒn ®éng c¸c ®¨ng (hoÆc l¾p víi bé vi sai). Cã chøc n¨ng tù ®éng thay ®æi m«men, tèc ®é cña ®éng c¬ phï hîp víi t×nh tr¹ng lùc c¶n trªn ®­êng vµ t¹o nªn chuyÓn ®éng lïi cho «t«. Th«ng qua sù truyÒn lùc cña c¸c cÆp b¸nh r¨ng hµnh tinh liªn tôc, ®iÒu kiÖn lµm viÖc truyÒn lùc lín vµ chÞu nhiÖt ®é cao cña ¸p suÊt thuû lùc nªn c¸c chi tiÕt dÔ bÞ h­ háng cÇn ®­îc tiÕn hµnh kiÓm tra, b¶o d­ìng th­êng xuyªn vµ söa ch÷a kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ n©ng cao tuæi thä cña hép sè hµnh tinh trªn «t«. Môc tiªu thùc hiÖn: 1.Tr×nh bµy ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hép sè hµnh tinh. 2. Gi¶i thÝch ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a hép sè hµnh tinh. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc hép sè ®óng yªu cÇu kü thuËt.. Néi dung chÝnh: 1. Nh÷ng hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hép sè hµnh tinh. 2. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, chÈn ®o¸n vµ b¶o d­ìng, söa ch÷a hép sè hµnh tinh. 3.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc hép sè ®óng yªu cÇu kü thuËt. Häc t¹i phßng häc chuyªn m«n ho¸ I. nh÷ng hiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng hép sè 1. §iÒu khiÓn cÇn chän sè khã kh¨n a) HiÖn t­îng Khi ng­êi l¸i ®iÒu khiÓn cÇn chän sè c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ cã tiÕng kªu. b) Nguyªn nh©n - CÇn chän sè bÞ kÑt hoÆc cong. - Van ®iÒu khiÓn kÑt háng. 2. Hép sè tù nh¶y sè a) HiÖn t­îng Khi «t« vËn hµnh, ng­êi l¸i kh«ng ®iÒu khiÓn cÇn chän sè, nh­ng hép sè tù ®éng thay ®æi m« men kh«ng phï hîp víi t×nh tr¹ng mÆt ®­êng. b) Nguyªn nh©n - C¬ cÊu ly hîp mßn hoÆc kÑt háng. - Bé phanh h·m mßn háng kh«ng cßn t¸c dông - HÖ thèng ®iÒu khiÓn : c¸c bé c¶m biÕn hoÆc van thuû lùc kÑt háng. 3. Hép sè ho¹t ®éng kh«ng ªm, cã tiÕng ån kh¸c th­êng a) HiÖn t­îng Nghe tiÕng ån, khua nhiÒu ë hép sè khi xe vËn hµnh. b) Nguyªn nh©n - C¸c trôc mßn vµ b¸nh r¨ng hµnh tinh mßn, nøt g·y hoÆc trôc cong. - DÇu b«i tr¬n thiÕu. - C¸c æ bÞ mßn, vì. - C¸c côm phanh hoÆc ly hîp nøt, vì. 4. Hép sè kh«ng ho¹t ®éng a) HiÖn t­îng Khi ®· chän sè vµ vËn hµnh «t« nh­ng xe kh«ng ho¹t ®éng. b) Nguyªn nh©n - HÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc háng - B¬m dÇu háng kh«ng ho¹t ®éng. - C¸c trôc vµ b¸nh r¨ng kÑt háng nøt vì æ bi. 5. Hép sè ch¶y, rØ dÇu b«i tr¬n a) HiÖn t­îng - Bªn ngoµi hép sè rØ, ch¶y dÇu. b) Nguyªn nh©n - Vá hép sè bÞ nøt, - BÒ mÆt l¾p ghÐp bÞ nøt, jo¨ng ®Öm háng. - Bul«ng h·m chên háng II. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ b¶o d­ìng hép sè hµnh tinh. A. KiÓm tra chung hép sè 1. KiÓm tra khi ®iÒu khiÓn cÇn chän sè §iÒu khiÓn cÇn chän sè ph¶i nhÑ nhµng vµ ªm. - KiÓm tra : §iÒu khiÓn cÇn chän sè khi ®éng c¬ ch­a ho¹t ®éng vµ ®ang ho¹t ®éng. NÕu khi ®iÒu khiÓn cÇn chän sè c¶m thÊy nÆng, kh«ng ªm hoÆc hép sè lµm viÖc kh«ng ªm, cã tiÕng kªu cÇn phaØ kiÓm tra vµ söa ch÷a kÞp thêi. 2. KiÓm tra bªn ngoµi h«p sè - KiÓm tra : quan s¸t bªn ngoµi hép sè c¸c vÕt ch¶y rØ dÇu vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá vµ n¾p hép sè. B. néi dung b¶o d­ìng hép sè hµnh tinh 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi vµ x¶ dÇu b«i tr¬n 2. Th¸o rêi hép sè vµ lµm s¹ch c¸c chi tiÕt. 3. KiÓm tra h­ háng chi tiÕt 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, c¸c ®Üa ma s¸t, c¸c æ bi...) 5. L¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn. 6. Thay dÇu b«i tr¬n 7. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp III. C¢U HáI Vµ BµI TËP 1. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n h­ háng khi hép sè hµnh tinh kh«ng ho¹t ®éng ? 2. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n h­ háng cña cÇn chän sè ? 3. (Bµi tËp) LËp quy tr×nh th¸o l¾p mét hép sè hµnh tinh cña métlo¹i «t« ? tHùC tËp söa ch÷a vµ b¶o d­ìng hép sè hµnh tinh I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh. - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, th­íc cÆp, c¨n l¸ - C¸c thiÕt bÞ dïng kiÓm tra, chÈn ®o¸n h­ háng bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh b) VËt t­: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu mì b«i tr¬n - C¸c van, bé ly hîp, bé phanh vµ jo¨ng ®Öm thay thÕ.... - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. TH¸O L¾P hép sè hµnh tinh A. Quy tr×nh th¸o hép sè trªn xe «t« 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè - ChÌn c¸c lèp xe ch¾c ch¾n vµ kÐo h·m phanh tay - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ n­íc b¸m bªn ngoµi côm hép sè. 2. Th¸o c¸c bé phËn liªn quan bªn ngoµi côm hép sè hµnh tinh - Dïng bé dông cô tay nghÒ söa ch÷a «t« - Th¸o c¸c ®Çu d©y ®iÖn, c¸c thanh kÐo hoÆc d©y ®iÒu khiÓn ®Õn hép sè. - Th¸o rêi ®Çu ®ßn Ðp vµ thanh kÐo ly hîp (vá hép sè liÒn vá ngoµi bé ly hîp) 3. Th¸o truyÒn ®éng c¸c ®¨ng (hoÆc cÇu chñ ®éng tr­íc) - Dïng d©y treo truyÒn ®éng c¸c ®¨ng - L¾p d©y treo truyÒn ®éng c¸c ®¨ng ch¾c ch¾n - Th¸o c¸c ®ai èc cña hai khíp c¸c ®¨ng vµ ®­a c¸c ®¨ng ra ngoµi 4. Th¸o hép sè khái «t« - ChuÈn bÞ gi¸ treo, pal¨ng chuyªn dïng, xe ®ì hép sè vµ thïng chøa dÇu hép sè. - Th¸o n¾p sµn xe phÝa trªn hép sè vµ hép cÇn chän sè - L¾p gi¸ treo, pal¨ng vµ treo gi÷ hép sè vµ bé biÕn m« an toµn. - X¶ dÇu hép sè vµ bé biÕn m« - Th¸o c¸c bu l«ng h·m bé biÕn m« vµ hép sè khái ®éng c¬ - §Èy bé biÕn m« vµ hép sè vÒ phÝa sau vµ níi láng tõ tõ pa l¨ng ®Ó lÊy bé biÕn m« vµ hép sè ra khái «t«. B. Th¸o rêi hép sè hµnh tinh (§· häc trong bµi 3) C. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi söa ch÷a vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng) C¸c chó ý. - Kª kÝch, treo hép sè vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Thay dÇu hép sè ®óng lo¹i vµ tra mì b«i tr¬n c¸c chi tiÕt : - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng. - L¾p ®óng vÞ trÝ vßng ®Öm cña c¸c b¸nh r¨ng. - §iÒu khiÓn cÇn chän sè nhÑ nhµng vµ ®ñ c¸c vÞ trÝ. III. B¶o d­ìng hép sè (§· häc trong bµi 3) IV. Söa ch÷a hép sè hµnh tinh 1. Vá hép sè hµnh tinh a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng chÝnh cña vá hép sè : nøt, mßn c¸c lç l¾p æ bi, mßn vªnh c¸c bÒ mÆt l¾p ghÐp vµ chên, háng c¸c lç ren. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp vµ pan me ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c lç so víi tiªu chuÈn kü thuËt (kh«ng lín h¬n 0,05mm) vµ ®o ®é vªnh cña bÒ mÆt l¾p ghÐp so víi tiªu chuÈn kü thuËt (®é vªng kh«ng lín h¬n 0,01mm). Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó quan s¸t c¸c vÕt nøt bªn ngoµi vá hép sè. b) Söa ch÷a - C¸c lç l¾p bi mßn qu¸ giíi h¹n cho phÐp tiÕn hµnh m¹ thÐp hoÆc l¾p èng lãt sau ®ã doa l¹i lç theo kÝch th­íc danh ®Þnh. - C¸c vÕt nøt nhá vµ c¸c lç ren bÞ chên háng cã thÓ hµn ®¾p , söa nguéi vµ ta r« l¹i ren. C¸c vÕt nøt cã tæng chiÒu dµi v­ît qu¸ 100 mm th× ph¶i thay vá míi. - BÒ mÆt l¾p ghÐp mßn, vªnh tiÕn hµnh mµi rµ hÕt vªnh. 2. C¸c trôc cña hép sè a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng c¸c trôc s¬ cÊp vµ trôc trung gian : nøt, cong, mßn bÒ mÆt l¾p æ bi cÇu, phÇn then hoa vµ c¸c r·nh phanh h·m, ®Öm b¸nh r¨ng. - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn, cong cña trôc (®é mßn, cong kh«ng lín h¬n 0,05 mm) vµ phanh h·m (h×nh. 4- 1), vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt cña trôc. b) Söa ch÷a - Trôc s¬ cÊp vµ trôc trung gian bÞ nøt, mßn phÇn then hoa qu¸ giíi h¹n cho phÐp cÇn ®­îc thay míi. - C¸c cæ trôc l¾p bi vµ c¸c r·nh l¾p phanh h·m bÞ mßn cã thÓ phôc håi b»ng m¹ thÐp hoÆc hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng l¹i kÝch th­íc danh ®Þnh. 3. C¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh vµ b¸nh r¨ng trung gian a) H­ háng vµ kiÓm tra(h×nh. 4-1). - H­ háng b¸nh r¨ng : nøt, g·y, mßn bÒ mÆt r¨ng, mßn chèt vµ cÇn dÉn - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c b¸nh r¨ng ®é mßn, vªnh kh«ng lín h¬n 0,03 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b) Söa ch÷a - B¸nh r¨ng vµ chèt bÞ mßn suèt chiÒu dµi r¨ng, mÆt ®Çu bÞ x­íc, søt mÎ ph¶i ®­îc thay míi. - B¸nh r¨ng bÞ nøt nhÑ vÒ phÝa ch©n r¨ng cã thÓ phôc håi b»ng hµn ®¾p sau ®ã söa nguéi b»ng ®¸ mµi ®¹t h×nh d¹ng ban ®Çu. §é r¬ däc = 0,5-1,5 B¸nh r¨ng bao tr­íc B r¨ng trung gian §ång hå so B¸nh r¨ng hµnh tinh sau Trôc trung gian B r¨ng hµnh tinh Trôc trung gian OD B r¨ng mÆt trêi kÐp a) b) c) d) e) H×nh 4-1 KiÓm tra h­ háng c¸c b¸nh r¨ng hép sè hµnh tinh a) KiÓm tra ®é r¬ däc cña b¸nh r¨ng trung gian; b, d). KiÓm tra khe hë däc cña b¸nh r¨ng hµnh tinh (0,2-0,5 mm) c-KiÓm tra mßn b¸nh r¨ng mÆt trêi; e) KiÓm tra mÆt bÝch b¸nh r¨ng bao 4. Söa ch÷a ly hîp, phanh nhiÒu ®Üa vµ khíp mét chiÒu a) H­ háng vµ kiÓm tra (h×nh. 4-2) - H­ háng ly hîp phanh vµ khíp mét chiÒu : nøt, g·y, mßn vá, ®Üa ma s¸t, ®Üa Ðp vµ con l¨n khíp mét chiÒu - KiÓm tra : Dïng th­íc cÆp, pan me, ®ång hå so ®Ó ®o ®é mßn cña c¸c b¸nh r¨ng . ®é mßn, vªnh kh«ng lín h¬n 0,03 mm) vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt. b) Söa ch÷a - C¸c ®Üa ma s¸t vµ ®Üa Ðp bÞ mßn, nøt vµ søt mÎ ph¶i ®­îc thay míi. - Khíp mét chiÒu vµ van bi mét chiÒu mßn ph¶i thay ®óng lo¹i. Trôc trung gian OD B¸nh r¨ng mÆt trêi Vá ly hîp Lç van bi mét chiÒu Vßi thæi khÝ nÐn Pitt«ng ly hîp Bé ly hîp Pitt«ng ly hîp Khíp mét chiÒu OD - Vá vµ tang trèng phanh mßn vµ nøt nhÑ cã thÓ phôc håi b»ng hµn ®¾p sau ®ã gia c«ng ®¹t h×nh d¹ng ban ®Çu. a) b) c) d) e) H×nh 4-2 KiÓm tra h­ háng c¸c bé ly hîp, phanh nhiÒu ®Üa vµ khíp mét chiÒu a) KiÓm tra hµnh tr×nh pitt«ng ly hîp truyÒn th¼ng; b) KiÓm tra ®é kÝn cña van bi mét chiÒu vµ pitt«ng ly hîp c) KiÓm tra khíp mét chiÒu OD d) KiÓm tra khíp mét chiÒu sau; e) KiÓm tra khíp mét chiÌu tr­íc  5. HÖ thèng ®iÒu khiÓn a) H­ háng vµ kiÓm tra - H­ háng c¬ cÊu ®iÒu khiÓn; CÇn ®iÒu khiÓn chän sè vµ van ®iÒu khiÓn cong mßn, côm van thuû lùc nøt th©n van, mßn c¸c van vµ g·y yÕu lß xo... - KiÓm tra : Dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt nøt, dïng c¨n l¸, ®ång hå so ®Ó kiÓm tra ®é mßn, cong cña cÇn chän sè vµ c¸c van. Sau ®ã so víi tiªu chuÈn kü thuËt ®Ó söa ch÷a. b) Söa ch÷a - CÇn ®iÒu khiÓn chän sè bÞ cong, vªnh cã thÓ n¾n l¹i hÕt cong. - Cac thanh kÐo vµ d©y c¸p ga mßn háng ph¶i thay thÕ ®óng lo¹i. - C¸c van thuû lùc vµ lß xo mßn háng ®Òu ®­îc thay thÕ c¶ côm chi tiÕt. H×nh 4-3 KiÓm tra vÞ trÝ cÇn chän sè H×nh 2-6. KiÓm tra b¸nh r¨ng vµ cµng sang sè a-KiÓm tra b¸nh r¨ng b-KiÓm tra cµng sang sè vµ bé ®ßng tèc Bµn ®¹p ga D©y c¸p ga Hép sè h tinh §ai èc ®iªu chØnh B­ím ga Côm ®iÒu khiÓn thuû lùc Hép sè hµnh tinh CÇn chän sè §ai èc ®iÒu chØnh D©y c¸p ga C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. Hép sè hµnh tinh (lo¹i kh«ng l¾p bé vi sai) ? 2. Hép sè hµnh tinh l¾p víi bé vi sai cã sè truyÒn t¨ng? 4. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt cña hép sè TOYOTA B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : Hép sè hµnh tinh Lo¹i «t« : TOYOTA TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 Vá hép sè C¸i 01 ®ñ -Nøt x 2 B¸nh r¨ng hµnh tinh - 02 §ñ 0,5 x 3 Bé ly hîp - 3 - 0,2 - Mßn x 4 Côm van thuû lùc 1 x Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hµnh tinh lo¹i kh«ng l¾p víi hé vi sai? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy ho¹t ®éng cña Hép sè hµnh tinh l¾p víi bé vi sai cã sè truyÒn t¨ng? 3. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c ? III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp. Bµi 5 b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc - M· bµi: HAR. 02 18 05 Giíi thiÖu : HÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc lµ mét bé phËn cña hép sè hµnh tinh. Cã nhiÖm vô nhËn vµ biÕn ®æi c¸c tÝn hiÖu tõ t¶i cña ®éng c¬ (gãc më b­ím ga), vÞ trÝ cÇn chän sè, tèc ®é cña xe vµ nhiÖt ®é ®éng c¬ thµnh c¸c ¸p suÊt thuû lùc kh¸c nhau ®Ó ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña c¸c bé b¸nh r¨ng hµnh tinh phï hîp víi t×nh tr¹ng mÆt ®­¬ng. §Æc ®iÓm vÒ kÕt cÊu cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn vµ c¸c c¶m biÕn rÊt phøc t¹p, qu¸ tr×nh lµm viÖc liªn tôc chÞu nhiÖt ®é cao, ma s¸t vµ ¸p suÊt thuû lùc lín. V× vËy c¸c chi tiÕt dÔ bÞ h­ háng cÇn ®­îc tiÕn hµnh kiÓm tra, b¶o d­ìng th­êng xuyªn kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu kü thuËt vµ n©ng cao tuæi thä cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn vµ hép sè hµnh tinh. Môc tiªu thùc hiÖn: 1. Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc 2. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc 3. Gi¶i thÝch ®óng c¸c hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc 4. Tr×nh bµy ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc. 5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng ®­îc hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc ®óng yªu cÇu kü thuËt. Néi dung chÝnh: 1. NhiÖm vô, yªu cÇu hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc. 2. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc 3. HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc. 4. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc. 5.Th¸o l¾p, kiÓm tra vµ b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc. Häc trªn líp I. Giíi thiÖu chung vÒ hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc H×nh 5-1: S¬ ®å cÊu t¹o chung hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc II. NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i 1. NhiÖm vô HÖ thèng ®iÒu khiÓn thñy lùc cã nhiÖm vô : - NhËn vµ biÕn ®æi c¸c tÝn hiÖu tõ t¶i cña ®éng c¬ (gãc më b­ím ga), vÞ trÝ cÇn chän sè, tèc ®é cña xe vµ nhiÖt ®é ®éng c¬ thµnh c¸c ¸p suÊt thuû lùc kh¸c nhau ®Ó ®iÒu khiÓn sù ho¹t ®éng cña c¸c bé b¸nh r¨ng hµnh tinh phï hîp víi t×nh tr¹ng mÆt ®­¬ng. 2. Yªu cÇu - NhËn vµ biÕn ®æi c¸c tÝn hiÖu nhanh vµ chÝnh x¸c - Lµm viÖc ªm vµ cã ®é bÕn cao. - KÕt cÊu ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra b¶o d­ìng vµ söa ch÷a. III. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc 1. C¸c c¶m biÕn (h×nh 5-2 ) a) C¶m biÕn vÞ trÝ - C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga dïng ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ më cña b­ím ga vµ chÕ ®é t¶i cña ®éng c¬. C¶m biÕn cã cÊu t¹o nh­ mét biÕn trë con tr­ît cïng quay víi b­ím ga vµ th­êng xuyªn quÐt trªn ®iÖn trë ®Æt s½n ®iÖn ¸p 5 v«n (hoÆc 8 v«n). TÝn hiÖu do sù thay ®æi vÞ trÝ b­ím ga ®­îc chuyÓn vÒ bé ®iÒu khiÓn trung t©m vµ ®­îc ®­a ®Õn ®iÒu khiÓn van thuû lùc b­ím ga ®Ó ®ãng më ®­êng dÇu ®Õn côm b¸nh r¨ng hµnh tinh. - C¶m biÕn vÞ trÝ cÇn chän sè, vÞ trÝ ®ãng më kho¸ ®iÖn hoÆc vÞ trÝ kho¸ OD... dïng x¸c ®Þnh vÞ trÝ ®ãng vµ më th«ng ®­êng dÇu cã ¸p su©t ®Õn bé b¸nh r¨ng hµnh tinh cã m« men phï hîp víi t×nh tr¹ng mÆt ®­êng. - C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p phanh dïng ®Ó ®ãng m¹ch ®iÖn khi phanh nèi tÝn tÝn hiÖu ®Õn bé ®iÒu khiÓn lµm cho ®iÖn ¸p cña m¹ch tÝn hiÖu phanh gi¶m nhá(kho¶ng 0,5 v«n). a) b) c) H×nh 5 -2. C¶m biÕn b­ím ga vµ vÞ trÝ cÇn chän sè a) C¶m biÕn ®é më b­ím ga; b) Khèi CPU (m¸y tÝnh) c) C¶m biÕn vÞ trÝ cÇn chän sè C¸c bé nhí Bé vi xö lý Bé chuyÓn ®æi tÝn hiÖu TÝn hiÖu ra C¶m biÕn vÞ trÝ cÇn chän sè §é më b­ím ga TÝn hiÖu vµo P R N D 2 L b) C¶m biÕn nhiÖt ®é - C¶m biÕn nhiÖt ®é dïng ®Ó x¸c ®Þnh nhiÖt ®é ®éng c¬ vµ nhiÖt ®é dÇu hép sè. Khi nhiÖt ®é cao, ®iÖn trë d©y ®iÖn trë cao vµ tÝn hiÖu ®iÖn ¸p vµo bé ®iÒu khiÓn sÏ lín. NhiÖt ®é t¨ng hoÆc gi¶m lµm cho tÝn hiÖu ra thay ®æi ®iÒu khiÓn van ®iÖn tõ ®Ó ®ãng më ®­êng dÇu ®Õn côm b¸nh r¨ng hµnh tinh. - C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p phanh dïng ®Ó ®ãng m¹ch ®iÖn khi phanh nèi tÝn tÝn hiÖu ®Õn bé ®iÒu khiÓn lµm cho ®iÖn ¸p cña m¹ch tÝn hiÖu phanh gi¶m nhá(kho¶ng 0,5 v«n). a) b) H×nh 5 -3. C¶m biÕn nhiÖt ®é a) C¶m biÕn ®é më b­ím ga; b) Khèi CPU (m¸y tÝnh) C¸c bé nhí Bé vi xö lý Bé chuyÓn ®æi tÝn hiÖu TÝn hiÖu ra C¶m biÕn nhiÖt ®é TÝn hiÖu vµo c) C¶m biÕn tèc ®é ®éng c¬ - C¶m biÕn tèc ®é ®éng c¬ dïng ®Ó x¸c ®Þnh tèc ®é cña trôc khuûu ®éng c¬ hoÆc th«ng qua tèc ®é cña trôc thø cÊp hép sè. C¶m biÕn tèc ®é lµ lo¹i c¶m øng ®iÖn tõ, th«ng qua vµnh r¨ng khÐp kÝn m¹ch tõ cho phÐp cuén d©y cã ®iÖn ¸p thay ®æi tõ lín nhÊt vÒ nhá nhÊt. C¸c ®iÖn ¸p ®­îc truyÒn vÒ bé ®iÒu khiÓn trung t©m ®Ó ®ãng më c¸c van thuû lùc cña hép sè hµnh tinh. C¸c bé nhí Bé vi xö lý Bé chuyÓn ®æi tÝn hiÖu TÝn hiÖu ra TÝn hiÖu vµo Vµnh r¨ng tèc ®é C¶m biÕn a) b) H×nh 5 -4. C¶m biÕn tèc ®é ®éng c¬ a) C¶m biÕn tèc ®é ®éng c¬ ; b) Khèi CPU (m¸y tÝnh) - C¶m biÕn vÞ trÝ bµn ®¹p phanh dïng ®Ó ®ãng m¹ch ®iÖn khi phanh nèi tÝn tÝn hiÖu ®Õn bé ®iÒu khiÓn lµm cho ®iÖn ¸p cña m¹ch tÝn hiÖu phanh gi¶m nhá(kho¶ng 0,5 v«n). 2. Bé ®iÒu khiÓn trung t©m (m¸y tÝnh) Bé ®iÒu khiÓn trung t©m lµ mét m¸y tÝnh th«ng dông cã cÊu t¹o nhá gän vµ ®­îc l¾p trong ca bin «t«. M¸y tÝnh bao gåm : bé tiÕp nhËn vµ chuyÓn ®æi tÝn hiÖu vµo, bé vi xö lý lµm viÖc theo c¸c ch­¬ng tr×nh ®Þnh s½n vµ c¸c bé nhí (cè ®Þnh ROM, trùc tiÕp RAM, l­u tr÷ KAM), bé truyÒn tÝn hiÖu ra ®iÒu khiÓn van ®iÖn tõ vµ côm van thuû lùc.. C¸c bé nhí Bé vi xö lý Bé ch uyÓn ®æi tÝn hiÖu TÝn hiÖu ra Bé t¹o tÝn hiÖu TÝn hiÖu vµo H×nh 5 -4 Bé ®iÒu khiÓn trung t©m (m¸y tÝnh) 3. C¬ cÊu ®iÒu khiÓn a) Van ®iÒu khiÓn ®iÖn tõ (h×nh. 5-5) - Van ®iÒu khiÓn ®iÖn tõ ®ãng vai trß lµ c¬ cÊu ®iÒ khiÓn trùc tiÕp , thùc hiÖn ®ãng má c¸c ®­êng dÇu b»ng cÊu tróc van bi hay con tr­ît. Van ®iÒu khiÓn ®iÖn tõ bao gåm : lâi s¾t tõ, cuén d©y ®iÖn tõ, lß xo, ®Çu nèi d©y vµ van bi hay con tr­ît. Khi cã dßng ®iÖn ®i qua cuén d©y sinh ra tõ tr­êng ®¶y van bi ®ãng kÝn ®­êng dÇu vµ khi mÊt dong ®iÖn, mÊt tõ tr­êng lß xo håi vÞ lâi thÐp van bi më th«ng ®­êng dÇu ®Õn côm b¸nh r¨ng hµnh tinh. a) b) H×nh 5 -5. CÊu t¹o vµ hoat ®éng van ®iÖn tõ a) Tr¹ng th¸I van ®ãng; b) Tr¹ng th¸I van më b) Côm van thuû lùc (h×nh. 5-6) - Côm van thuû lùc ®ãng vai trß lµ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn trùc tiÕp, thùc hiÖn ®ãng má c¸c ®­êng dÇu b»ng cÊu tróc van con tr­ît. Van thuû lùc bao gåm : xi lanh, con tr­ît (van pitt«ng) vµ lß xo. Van thuû lùc më th«ng ®­êng dÇu ®Õn côm b¸nh r¨ng hµnh tinh th«ng qua ¸p suÊt chuÈn cña dÇu tõ b¬m dÇu ®Õn vµ ®ãng ®­êng dÇu khi ¸p suÊt dÇu nhá h¬n søc c¨ng lß xo. Côm van thuû lùc P ®iÒu biÕn thÊp Van ®iÒu khiÓn Van ®iÒu biÕn Van tr­ît chuyÓn sè thÊp Van chuyÓn sè 1-2 P chuÈn Lß xo a) b) H×nh 5-6. S¬ ®å cÊu t¹o cña van thuû lùc a) Van thuû lùc; b) Côm van thuû lùc b) Van ®iÖn tõ vµ thuû lùc kÕt hîp (h×nh. 5-7) - Van ®iÖn tõ vµ thuû lùc kÕt hîp ®ãng vai trß lµ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn, thùc hiÖn ®ãng më c¸c ®­êng dÇu b»ng cÊu tróc van con tr­ît dÉn ®éng b»ng ®iÖn tõ vµ b»ng thuû lùc. Van thuû lùc bao gåm : xi lanh, con tr­ît (van pitt«ng) vµ lß xo. Van thuû lùc më th«ng ®­êng dÇu ®Õn côm b¸nh r¨ng hµnh tinh th«ng qua ¸p suÊt chuÈn cña dÇu tõ b¬m dÇu ®Õn vµ ®ãng ®­êng dÇu khi ¸p suÊt dÇu nhá h¬n søc c¨ng lß xo. a) b) H×nh 5-7. S¬ ®å cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña van ®iÖn tõ thuû lùc kÕt hîp a) Tr¹ng th¸i van ®ãng; b) Tr¹ng th¸i van më IV. NH÷NG HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc 1. Côm van thuû lùc háng a) HiÖn t­îng Khi ng­êi l¸i ®iÒu khiÓn cÇn chän sè ®óng vÞ trÝ, nh­ng hép sè «t« kh«ng ho¹t ®éng hoÆc ho¹t ®éng kh«ng ®óng yªu cÇu cña ng­êi l¸i xe. b) Nguyªn nh©n - Van ®iÒu khiÓn hoÆc c¸c van thuû lùc bÞ kÑt hoÆc háng - Bé ®iÒu khiÓn trung t©m háng. - C¸c c¶m biÕn bÞ ®øt hoÆc háng. 2. C¸c c¶m biÕn hoÆc bé ®iÒu khiÓn trung t©m háng a) HiÖn t­îng Khi ng­êi l¸i ®iÒu khiÓn «tt« ho¹t ®éng b×nh th­êng, nh­ng ®ét ngét hép sè ngõng ho¹t ®éng hoÆc hép sè lµm viÖc kh«ng æn ®Þnh . b) Nguyªn nh©n - C¸c c¶m biÕn bÞ ®øt d©y dÉn hoÆc nøt vì. - Bé ®iÒu khiÓn trung t©m nøt, hë ®Çu c¾m d©y hoÆc ch¸y háng V. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn A. néi dung b¶o d­ìng 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi c¸c bé phËn 2. KiÓm tra c¸c ®Çu d©y nèi cña c¸c c¶m biÕn ®Õn bé ®iÒu khiÓn vµ hép sè 3. Th¸o vµ lµm s¹ch c¸c van cña côm van thuû lùc 4. Thay thÕ chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, lß xo...) 5. L¾p c¸c chi tiÕt vµ bé phËn cña côm van. 6. Thay dÇu hép sè 7. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh d©y c¸p b­ím ga B. KiÓm tra 1. KiÓm tra bªn ngoµi hÖ thèng ®iÒu khiÓn - KiÓm tra c¸c vÕt bÈn, vÕt nøt bªn ngoµi c¸c c¶m biÕn vµ bé ®iÒu khiÓn trung t©m cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc. - KiÓm tra c¸c ®Çu nèi d©y cã bÞ ®øt, bÈn hoÆc láng. 2. KiÓm tra khi vËn hµnh - KiÓm tra ®iÒu khiÓn cÇn chän sè khi vËn hµnh «t«. - KiÓm tra ¸p suÊt chuÈn cña hép sè ë c¸c vÞ trÝ cña cÇn chän sè vµ tèc ®é «t«. VI. C©u hái vµ bµi tËp 1. Tr×nh bµy c¸c hiÖn t­îng khi côm van thuû lùc bÞ kÑt háng ? 2. Tr×nh bµy c¸c nguyªn nh©n h­ háng cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc khi hép sè ngõng ho¹t ®éng kh«ng æn ®Þnh ? 3. (Bµi tËp) VÏ s¬ ®å cÊu t¹o vµ nªu nguyªn t¨c ho¹t ®éng cña c¸c c¶m biÕn ? tHùC tËp kiÓm tra vµ b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc I. tæ chøc chuÈn bÞ n¬i lµm viÖc 1. Môc ®Ých: - RÌn luyÖn kü n¨ng th¸o l¾p bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh. - NhËn d¹ng c¸c bé ph©n chÝnh cña bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh 2. Yªu cÇu: - Th¸o, l¾p thµnh th¹o, ®óng quy tr×nh vµ ®óng yªu cÇu kü thuËt. - NhËn d¹ng ®­îc c¸c bé phËn bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh - Sö dông dông cô hîp lý, chÝnh x¸c. - §¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh th¸o, l¾p - Tæ chøc n¬i lµm viÖc khoa häc, ng¨n n¾p, gän gµng. 3. ChuÈn bÞ: a) Dông cô: - Dông cô th¸o l¾p bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh - Khay ®ùng dông cô, chi tiÕt - Gi¸ n©ng cÇu xe, kÝch n©ng vµ gç chÌn kª lèp xe. - §ång hå so - Pan me, th­íc cÆp, c¨n l¸ - C¸c thiÕt bÞ dïng kiÓm tra, chÈn ®o¸n h­ háng bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh b) VËt t­: - GiÎ s¹ch - GiÊy nh¸m - Nhiªn liÖu röa, dÇu mì b«i tr¬n - C¸c van, bé ly hîp, bé phanh vµ jo¨ng ®Öm thay thÕ.... - Tµi liÖu ph¸t tay vÒ c¸c quy tr×nh vµ tra cøu c¸c yªu cÇu kü thuËt söa ch÷a bé biÕn m« vµ hép sè hµnh tinh. - Bè trÝ n¬i lµm viÖc cho nhãm häc viªn ®ñ diÖn tÝch, ¸nh s¸ng vµ th«ng giã. II. TH¸O L¾P hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc A. Quy tr×nh th¸o tõ trªn xe «t« 1. Lµm s¹ch bªn ngoµi côm hép sè hµnh tinh - ChÌn c¸c lèp xe ch¾c ch¾n vµ kÐo h·m phanh tay - Dïng b¬m n­íc ¸p suÊt cao vµ phun n­íc röa s¹ch c¸c cÆn bÈn bªn ngoµi gÇm «t«. - Dïng b¬m h¬i vµ thæi khÝ nÐn lµm s¹ch cÆn bÈn vµ n­íc b¸m bªn ngoµi côm hép sè 2. Th¸o c¸c ®Çu d©y vµ bé phËn bªn ngoµi - Th¸o c¸c ®Çu d©y ®iÖn, d©y c¸p - Th¸o c¸c bé phËn liªn quan bªn ngoµi hhép sè 3.Th¸o c¸c te dÇu - X¶ dÇu hép sè - Th¸o c¸c bu l«ng h·m c¸c te - Th¸o c¸c te ra khái xe 4.Th¸o côm van thuû lùc - Th¸o c¸c ®Çu èng dÇu ®Õn côm van - Th¸o c¸c bu l«ng h·m c¸c te - Th¸o côm van ra khái hép sè 5. VÖ sinh c«ng nghiÖp - Lµm s¹ch vµ thu dän dông cô - VÖ sinh c«ng nghiÖp B. Th¸o rêi côm van thuû lùc 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o rêi côm van - Lµm s¹ch bªn ngoµi côm van 2. Th¸o c¸c th©n van - Th¸o c¸c bul«ng h·m - Th¸o n¾p th©n van - Th¸o th©n van trªn ra khái th©n van d­íi 3. Th¸o c¸c van thuû lùc (h×nh. 5- - Th¸o c¸c van vµ lß xo 4. Lµm s¹ch vµ kiÓm tra chi tiÕt H×nh 5-8. Th¸o l¾p chi tiÕt cña côm van thuû lùc Van c¾t gi¶m ¸p Van ® biÕn b­ím ga Th©n van trªn Van r¬ le kho¸ BM N¾p van trªn Van ®iÒu biÕn sè 2 Van b­ím ga Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Th©n van d­íi Th©n van d­íi Van chuyÓn sè 3-4 Van b­ím ga Van chuyÓn sè 3-4 Van ®iÒu ¸p s¬ cÊp Van ch sè 1-2 Van tÝn hiÖu kho¸ C. Quy tr×nh l¾p Ng­îc l¹i quy tr×nh th¸o (sau khi b¶o d­ìng vµ thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú) C¸c chó ý - Kª kÝch, treo c¸c te hép sè vµ chÌn lèp xe an toµn khi lµm viÖc d­íi gÇm xe. - Thay dÇu hép sè ®óng lo¹i - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú b¶o d­ìng (jo¨ng, ®Öm cao su, lß xo hoÆc van). - L¾p ®óng vÞ trÝ cña c¸c van. - §iÒu chØnh ®©y c¸p b­ím ga ®óng quy ®Þnh III. B¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc A. QUY TR×NH B¶O D¦ìNG 1. ChuÈn bÞ dông cô vµ n¬i lµm viÖc - Bé dông cô tay nghÒ th¸o l¾p - Khay, c¶o c¸c lo¹i 2. Th¸o c¸c bé phËn bªn ngoµi - Th¸o c¸c c¶m biÕn vµ m¸y tÝnh 3. Th¸o côm van thuû lùc - Th¸o c¸c te - Th¸o côm van thuû lùc - Th¸o rêi côm van 4. KiÓm tra vµ b¶o d­ìng côm van - Lµm s¹ch c¸c chi tiÕt - KiÓm tra h­ háng c¸c chi tiÕt 5. L¾p côm van vµ c¸c bé phËn - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú ( jo¨ng, ®Öm, lß xo vµ van...) - L¾p côm van thuû lùc - L¾p c¸c te vµ c¸c bé phËn 6. Thay dÇu b«i tr¬n - Thay ®óng lo¹i dÇu quy ®Þnh 7. KiÓm tra tæng hîp vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp C¸c chó ý - Kª kÝch vµ chÌn lèp xe an toµn - KiÓm tra vµ quan s¸t kü c¸c chi tiÕt bÞ nøt, mßn. - Sö dông dông cô ®óng lo¹i vµ vÆn chÆt ®ñ lùc quy ®Þnh. - Thay thÕ c¸c chi tiÕt theo ®Þnh kú vµ bÞ h­ háng. - §iÒu chØnh ®é dµi d©y c¸p b­ím ga B. b¶o d­ìng hÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc 1. KiÓm tra ¸p suÊt chuÈn cña dÇu hép sè a) KiÓm tra - KÐo phanh tay vµ chÌn c¸c b¸nh xe - Th¸o nót kiÓm tra trªn vá hé sè vµ l¾p ®ång hå ®o ¸p suÊt - VËn hµnh ®éng c¬ ®Õn nhiÖt ®é tiªu chuÈn (80-90 0C) vµ ®Ó ë chÕ ®é kh«ng t¶i - §Ó cÇn chän sè ë vÞ trÝ D vµ nhÊn m¹nh bµn ®¹p phanh - KiÓm tra ¸p suÊt dÇu ë chÕ ®é kh«ng t¶i ( ¸p suÊt chuÈn : p = 3,7 – 4,3 Kg/cm2) - KiÓm tra ¸p suÊt dÇu ë chÕ ®é chÕt m¸y, nhÊn hÕt bµn ®¹p ga cho ®éng c¬ ®¹t ®Õn tèc ®é chÐt m¸y (p = 9,2 – 10,7 Kg/cm2). - KiÓm tra ¸p suÊt dÇu ë chÕ ®é sè lïi (R), ë tèc ®é kh«ng t¶i (p = 5,4 – 7,2 Kg/cm2) vµ tèc ®é chÕt m¸y(p = 14,4 - 16,8 Kg/cm2). NÕu ¸p suÊt kh«ng ®óng tiªu chuÈn, cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra vµ ®iÒu chØnh ®é dµi tiªu chuÈn cña d©y c¸p. - KiÓm tra ¸p suÊt dÇu ly t©m, kª háng c¸c lèp xe, ®Ó cÇn chän sè ë vÞ trÝ D vµ nh¶ phanh tay, nhÊn bµn ®¹p ga cho ®éng c¬ ®¹t ®Õn tèc ®é trung b×nh (30 - 50 Km/h) : ¸p suÊt ®¹t 1,7 – 2,2 Kg/cm2). tèc ®é cao (90 - 106 Km/h) : ¸p suÊt ®¹t 4,2 – 5,0 Kg/cm2. NÕu ¸p suÊt ly t©m kh«ng ®óng tiªu chuÈn, cÇn tiÕn hµnh kiÓm tra van ly t©m vµ m¹ch dÇu ¸p suÊt ly t©m rß rØ . 2. KiÓm tra vµ ®iÒu chØnh d©y c¸p b­ím ga a) KiÓm tra - Dïng th­íc cÆp ®o kho¶ng c¸ch ®Çu nèi d©y c¸p b­ím ga víi dÇu cè ®Þnh (tõ 0,5 – 1 mm), vµ dïng kÝnh phãng ®¹i ®Ó kiÓm tra c¸c vÕt x­íc, ®øt cña d©y c¸p vµ vá. b) §iÒu chØnh - Dïng cê lª vÆn ®ai èc h·m vµ ®ai èc ®iÒu chØnh cña d©y c¸p b­ím ga sao cho cã kho¶ng c¸ch ®óng quy ®Þnh sau ®ã h·m chÆt ®ai èc h·m. H×nh 5 -9 KiÓm tra vÞ trÝ cÇn chän sè H×nh 2-6. KiÓm tra b¸nh r¨ng vµ cµng sang sè a-KiÓm tra b¸nh r¨ng b-KiÓm tra cµng sang sè vµ bé ®ßng tèc Bµn ®¹p ga D©y c¸p ga Hép sè h tinh §ai èc ®iªu chØnh B­ím ga Côm ®iÒu khiÓn thuû lùc Hép sè hµnh tinh CÇn chän sè §ai èc ®iÒu chØnh D©y c¸p ga C¸c bµi tËp më réng vµ n©ng cao i. Tªn bµi tËp 1. C¸c bé c¶m biÕn ? 2. C¸c van thuû lùc ? 3. LËp b¶ng kiÓm tra, ph©n lo¹i chi tiÕt cña côm van thuû lùc hép sè TOYOTA B¶ng kiÓm tra ph©n lo¹i chi tiÕt Ngµy kiÓm tra : Ngµy th¸ng n¨m 2004 Nhãm ( ng­êi) kiÓm tra : Tªn chi tiÕt, bé phËn : HÖ thèng ®iÒu khiÓn Lo¹i «t« : TOYOTA TT Tªn chi tiÕt § vÞ tÝnh Sè L­îng §ñ, thiÕu KÝch th­íc mßn T×nh tr¹ng KT Thay thÕ Söa ch÷a 1 C¸c c¶m biÕn C¸i 04 ®ñ x x 2 Van ®iÖn tõ - 03 §ñ 0,5 x 3 Van thuû lùc - 2 - 0,2 - Mßn x Phßng kü thuËt Ng­êi kiÓm tra II. Yªu cÇu cÇn ®¹t 1. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¸c bé c¶m biÕn ? 2. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña van thuû lùc ? 3. VÏ ®óng s¬ ®å cÊu t¹o vµ tr×nh bµy nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña van ®iÖn tõ ? 4. LËp ®­îc b¶ng kiÓm tra chi tiÕt cña hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c III. Thêi gian - Sau 2 tuÇn nép ®ñ c¸c bµi tËp.  §¸p ¸n c¸c c©u hái vµ bµi tËp §¸p ¸n - Bµi 1 1. Bé ly hîp cã c¸c nhiÖm vô : - T¨ng m« men do ®éng c¬ t¹o ra vµ lµm cho trôc khuûu quay ®Òu. - Tù ®éng ®ãng vµ më m¹ch truyÒn lùc (truyÒn c«ng suÊt) tõ ®éng c¬ ®Õn trôc s¬ cÊp hép sè hµnh tinh. - DÉn ®éng b¬m dÇu cña c¬ cÊu ®iÒu khiÓn thuû lùc cña côm hép sè hµnh tinh - §¶m b¶o an toµn cho ®éng c¬ vµ hÖ thèng truyÒn lùc khi bÞ qu¸ t¶i. 2. ¦u nh­îc ®iÓm cña bé biÕn m« - Tù ®éng truyÒn vµ t¨ng ®­îc m« men xo¾n lín nhÊt cña ®éng c¬ ®Õn hép sè hîp lý - §¶m b¶o an toµn cho ®éng c¬ vµ hÖ thèng truyÒn lùc khi bÞ qu¸ t¶i vµ cã ®é bÕn cao. - Tù ®éng ®iÒu khiÓn c¾t vµ nèi m¹ch truyÒn lùc theo yªu cÇu cña hép sè vµ lµm viÖc ªm, tho¸t nhiÖt tèt nhê ¸p suÊt thuû lùc. §¸p ¸n - Bµi 2 1. Khi ng­êi l¸i t¨ng ga nh­ng xe t¨ng tèc chËm hoÆc kÐo t¶i yÕu. Nguyªn nh©n do : - TÊm ma s¸t cña kho¸ biÕn m« mßn. - ¸p suÊt dÇu kh«ng ®ñ tiªu chuÈn do b¬m dÇu yÕu. 2. Khi khi xe b¾t ®Çu vËn hµnh lùc kÐo yÕu. Nguyªn nh©n do : - ¸p suÊt dÇu kh«ng ®ñ tiªu chuÈn do b¬m dÇu yÕu. - Stato mßn háng kh«ng khãa h·m ®­îc §¸p ¸n - Bµi 3 1. NhiÖm vô c¸c bé phËn cña hép sè hµnh tinh ; - Bé b¸nh r¨ng hµnh tinh dïng ®Ó truyÒn lùc vµ lµm t¨ng m«men cña trôc trung gian vµ b¸nh r¨ng chñ ®éng. - Ly hîp nhiÒu ®Üa trong hép sè hµnh tinh dïng ®Ó truyÒn lùc tõ trôc s¬ cÊp ®Õn trôc trung gian th«ng qua c¸c bÒ mÆt ma s¸t ­ít. - Phanh nhiÒu ®Üa dïng ®Ó phanh h·m cÇn dÉn cña bé hµnh tinh sau víi vá hép sè vµ phanh d¶I dïng ®Ó phanh h·m vá ly hîp truyÒn th¼ng vµ b¸nh r¨ng mÆt trêi víi vá hép sè. 2. ¦u nh­îc ®iÓm cña hép sè hµnh tinh : - Gi¶m lao ®éng vµ sù ®iÒu khiÓn cña ng­êi l¸i khi vËn hµnh «t« trªn ®­êng. - Cã nhiÒu tØ sè truyÒn phï hîp ®Ó n©ng cao tÝnh n¨ng ho¹t ®éng vµ tÝnh n¨ng kinh tÕ cña «t« vµ cã ®é bÕn cao. -Tù ®éng ®iÒu khiÓn vµo c¸c d¶i sè cã m« men phï hîp víi t×nh tr¹ng mÆt ®­êng, lµm viÖc chÝnh x¸c, ªm vµ cã hiÖu suÊt truyÒn lùc cao. - Nh­îc ®iÓm : KÕt cÊu phøc t¹p, kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a khã kh¨n vµ gi¸ thµnh t­¬ng ®èi cao v× vËy hép sè hµnh tinh cØ sö dông trªn mét sè «t« con vµ xe du lÞch. §¸p ¸n - Bµi 4 1. Khi ®· chän sè vµ vËn hµnh «t« nh­ng xe kh«ng ho¹t ®éng. Nguyªn nh©n do : - HÖ thèng ®iÒu khiÓn thuû lùc háng - B¬m dÇu háng kh«ng ho¹t ®éng. - C¸c trôc vµ b¸nh r¨ng kÑt háng nøt vì æ bi. 2. Khi ng­êi l¸i ®iÒu khiÓn cÇn chän sè c¶m thÊy nÆng h¬n b×nh th­êng vµ cã tiÕng kªu. Nguyªn nh©n do : - CÇn chän sè bÞ kÑt hoÆc cong. - Van ®iÒu khiÓn kÑt háng. C¸c thuËt ng÷ chuyªn m«n - TruyÒn lùc (truyÒn m« men xo¾n) - Bé biÕn m« ( biÕn m« thuû lùc) - §Üa ly hîp (®Üa ma s¸t, ®Üa bè) - §Üa Ðp (m©m Ðp, hoÆc ®Üa s¾t) - Trôc s¬ cÊp (trôc chñ ®éng) - Trôc trung gian (trôc bÞ ®éng) - CÇn chän sè (cÇn ®iÒu khiÓn) - B¸nh r¨ng mÆt trêi (b¸nh r¨ng trung t©m) - Van ®iÒu ¸p (van ®iÒu chØnh ¸p suÊt) Tµi liÖu tham kh¶o 1-NguyÔn TÊt TiÕn-Nguyªn lý ®éng c¬ ®èt trong-NXB.gi¸o dôc-2000 2- NguyÔn tÊt TiÕn-§ç Xu©n KÝnh-Gi¸o tr×nh kü thuËt söa ch÷a «t«-m¸y næ-2002 3- NguyÔn TÊt TiÕn-NguyÔn ®øc Phó-Hå TÊn ChuÉn-TrÇn V¨n TÕ-KÕt cÊu tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong I.II.III-NXB gi¸o dôc-1996 4-NguyÔn Oanh-Kü thuËt söa ch÷a «t« vµ ®éng c¬ næ hiÖn ®¹i-§éng c¬ x¨ng-NXB ban GDCN.TP.Hå ChÝ MInh-1990. 5- NguyÔn §øc Tuyªn-NguyÔn Hoµng ThÕ-S­ dông- B¶o d­ìng vµ söa ch÷a «t«- NXB §¹i häc vµ gi¸o dôc chuyªn nghiÖp-TËp I-II-1989. 6-NguyÔn Thanh TrÝ-Ch©u ngäc Thanh-H­íng dÉn sö dông b¶o tr× vµ söa ch÷a xe «t« ®êi míi-NXB TrÎ-1996. 7-TrÇn Duy §øc ( dÞch)-B¶o d­ìng kü thuËt vµ söa ch÷a «t«-NXB C«ng nh©n kü thuËt Hµ néi-1987. 8-NguyÔn Kh¾c Trai - CÊu t¹o gÇm xe con vµ hÖ thèng truyÒn lùc «t« con - Bé m«n «t« -§¹i häc b¸ch khoa Hµ néi 9-TOYOTA - HIACE - Repair Manual For Chassis & Body- 1989 10- C«ng ty «t« TOYOTA- Tµi liÖu ®µo t¹o- Hép sè tù ®éng- TËp 9 -1997