Giáo trình Kỹ thuật lắp ráp và bảo trì máy vi tính

al Core Speed 233 Mhz Spread Spectru, Disabled CPU/DIMM/PCI Clock Default CPU Clock Ratio x 3.5 Item Help Menu Lever ¾ Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 69 ↑↓ ← → : Move Enter : Select +/-/PU/PD: Value ESC: Exit F1: General Help - F5: Previous F6: Fail – Safe Defaults F7: Optimizep Defaults y Auto Detect DIMM/PCI Clk : khi ta choïn enable, BIOS seõ voâ tín hieäu ñoàng oà cuûa DIMM vaø PCI slot. y CPU Internal Core Speed : thieát laäp toác ñoä treân mainboard phuø hôïp vôùi CPU maø ta laép ñaët. Neáu choïn Manual, seõ coù hai muïc xuaát hieän laø CPU/DIMM/PCI Clock vaø CPU Clock Ratio. y Spread Spectrum: Neáu Enable cho muïc naøy, noù coù theå laøm giaûm ñaùng keå quaù trình hoaït ñoäng cuûa EMI (Electro Magnetic Interference). y CPU/ DIMM/ PCI Clock : y CPU Clock Ratio : Hai muïc naøy seõ xuaát hieän neáu ta choï Manual ôû muïc CPU Internal Core Speed. Ta duøng CPU/DIMM/PCI Clock ñeå taàn soá bus cho CPU (nhö 133 Mhz, 100Mhz, 66Mhz) vaø duøng CPU Clock Ratio ñeå ñònh heä soá nhaân. Coâng vieäc naøy laø ñònh toác ñoä cho CPU cuûa ta ôû BIOS maø khoâng phaûi thieát laäp jumpers treân mainboard, caùch xaùc ñònh vaãn theo coâng thöùc sau : CPU Speed = CPU Clock x CPU Clock ratio Toác ñoä CPU = toác ñoä bus x heä soá nnaân Ví duï : CPU cuûa ta coù toác ñoä 900 Mhz vôùi bus 100 thì ta phaûi ñònh heä soá nhaân (CPU Clock ratio) laø 900 chia 100 = 9. 10. LOAD FAIL – SAFE DEFAULTS - Trang naøy cho pheùp nhaäp xaùc laäp theo caùc giaù trò maëc ñònh cuûa BIOS theo cheá ñoä An toaøn – Söï coá thích hôïp vôùi taát caû caùc muïc cuûa trang CMOS Setup Utility. Nhôø vaäy ta giaûm thôøi gian khi phaûi thöïc hieän thieát laäp BIOS moät caùch thuû coâng. Tuy nhieân, gaùn giaù trò naøy cho BIOS thì seõ khoâng toái öu cho heä thoáng hoaït ñoäng. - Khi nhaán Enter ñeå vaøo trang naøy, ta nhaán phím B vaø Enter ñeå khoâng nhaäp caùc xaùc laäp theo maëc ñònh cuûa BIOS. Ngöôïc laïi, nhaán phím Y vaø Enter neáu muoán nhaäp caùc xaùc laäp theo maëc ñònh. 11. LOAD OPTIMIZED DEFAULTS - Trang naøy cho pheùp nhaäp xaùc laäp theo caùc giaù trò maëc ñònh cuûa BIOS. Ñaây laø caùc giaù trò ñöôïc xaùc laäp hoã trôï heä toáng toái öu nhaát. - Töông töï, khi nhaán phíem Enter ñeå vaøo trang naøy, nhaán phím N vaø Enter ñeå khoâng nhaäp caùc xaùc laäp theo maëc ñònh. Nhaán pheùim Y neáu muoán nhaäp caùc xaùc laäp theo maëc ñònh hoaëc coù theå nhaán F7. 12. SET SUPERVISOR PASSWORD AND USER PASSWORD Chöùc naêng cuûa hai trang naøy töông töï nhau. Ta xaùc laäp maät khaåu ñeå baûo maät maùy tính. Khi maät khaåu ñöôïc xaùc laäp thì khi baät maùy thì coù hoäp thoaïi yeâu caàu nhaäp maät khaåu ñeå khôûi ñoäng maùy hoaëc vaøo BIOS Setup. Neáu ta queân maät Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 70 khaåu, coù theå thaùo pin CMOS hoaëc vôùi nhöõng mainboard ñôøi môùi sau naøy laø chuyeån jumper BIOS sang cheá ñoä Clear CMOS (xem phaàn Mainboard). y Caùch gaùn maät khaåu - Treân trang Main Menu choïn SUPERVISOR hoaëc USER PASSWORD vaø nhaán phím Enter. - Maøn hình seõ hieån thò hoäp thoâng baùo ñeå ta goõ Password “Enter password”. - Sau khi goõ Password vaø nhaán Enter. Maøn hình seõ hieän thoâng baùo ñeå ta xaùc nhaän laïi Password. Ta phaûi goõ laïi chính xaùc Password ñaõ goõ laàn tröôùc ñeå xaùc nhaän. Goõ xong nhaán phím Enter ñeå hoaøn taát caøi ñaët Password “Confirm Password”. - Khi ñaõ caøi Password ta nhôù quay laïi BIOS FEATURE SETUP vaø y vaøo muïc Secutiry Option ñeå xaùc laäp cheá ñoä hoaït ñoäng cuûa Password. y Gôõ boû password - Nhaán Enter ñeå vaøo SUPERVISOR/ USER PASSWORD, maøn hình cuõng heäin leân thoâng baùo yeâuc aàu goõ Password “Enter Password” - Ñöøng goõ phím naøo caû maøy haõy goõ phím Enter ñeå xoùa boû Password. - Maøn hình seõ hieån thò thoâng ñieäp “Password Disable” . Nhaán phím Enter ñeå hoaøn thaønh taùc vuï. 13. SAVE & EXIT SETUP Khi tieán haønh xong caùc xaùc laäp BIOS, ta phaûi löu chuùng laïi trong CMOS + Nhaán phím Enter taïi muïc naøy treân MAIN MENU + Maøn hình seõ hieån thò thoâng baùo “ SAVE to CMOS and EXIT (Y/N)? + Baám phím Y vaø nhaán enter ñeå xaùc nhaän löu hoaëc coù theå baám F10 ñeå xaùc nhaän löu vaø thoaùt khoûi CMOS 14. EXIT WITHOUT SAVING Ñeå thoaùt khoûi xaùc laäp BIOS maø khoâng löu baát kyø moät thay ñoåi naøo, ta vaøo muïc naøy ôû MAIN MENU vaø baám phím Y ñeå thoaùt ra khoûi xaùc laäp BIOS. Ngoaøi ra , coù theå baám phím ESC ôû MAIN MENU ñeå thöïc hieän nhanh taùc vuï thoaùt maø khoâng löu. CHÖÔNG IV: CAØI ÑAËT PHAÀN MEÀM CHO 1 MAÙY TÍNH MÔÙI I. Phaân hoïach vaø ñònh daïng ñóa cöùng. 1. Phaân hoaïch oåå cöùng Ñeå coù theå söû duïng oå ñóa cöùng moät caùch hieäu quaû thì chuùng ta phaûi phaân hoaïch chuùng. Söï phaân hoaïch seõ laøm taêng toâc ñoä cuûa oå ñóa cöùng do döõ lieäu seõ ñöôïc xaép xeáp moät caùch hôïp lyù hôn. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 70 khaåu, coù theå thaùo pin CMOS hoaëc vôùi nhöõng mainboard ñôøi môùi sau naøy laø chuyeån jumper BIOS sang cheá ñoä Clear CMOS (xem phaàn Mainboard). y Caùch gaùn maät khaåu - Treân trang Main Menu choïn SUPERVISOR hoaëc USER PASSWORD vaø nhaán phím Enter. - Maøn hình seõ hieån thò hoäp thoâng baùo ñeå ta goõ Password “Enter password”. - Sau khi goõ Password vaø nhaán Enter. Maøn hình seõ hieän thoâng baùo ñeå ta xaùc nhaän laïi Password. Ta phaûi goõ laïi chính xaùc Password ñaõ goõ laàn tröôùc ñeå xaùc nhaän. Goõ xong nhaán phím Enter ñeå hoaøn taát caøi ñaët Password “Confirm Password”. - Khi ñaõ caøi Password ta nhôù quay laïi BIOS FEATURE SETUP vaø y vaøo muïc Secutiry Option ñeå xaùc laäp cheá ñoä hoaït ñoäng cuûa Password. y Gôõ boû password - Nhaán Enter ñeå vaøo SUPERVISOR/ USER PASSWORD, maøn hình cuõng heäin leân thoâng baùo yeâuc aàu goõ Password “Enter Password” - Ñöøng goõ phím naøo caû maøy haõy goõ phím Enter ñeå xoùa boû Password. - Maøn hình seõ hieån thò thoâng ñieäp “Password Disable” . Nhaán phím Enter ñeå hoaøn thaønh taùc vuï. 13. SAVE & EXIT SETUP Khi tieán haønh xong caùc xaùc laäp BIOS, ta phaûi löu chuùng laïi trong CMOS + Nhaán phím Enter taïi muïc naøy treân MAIN MENU + Maøn hình seõ hieån thò thoâng baùo “ SAVE to CMOS and EXIT (Y/N)? + Baám phím Y vaø nhaán enter ñeå xaùc nhaän löu hoaëc coù theå baám F10 ñeå xaùc nhaän löu vaø thoaùt khoûi CMOS 14. EXIT WITHOUT SAVING Ñeå thoaùt khoûi xaùc laäp BIOS maø khoâng löu baát kyø moät thay ñoåi naøo, ta vaøo muïc naøy ôû MAIN MENU vaø baám phím Y ñeå thoaùt ra khoûi xaùc laäp BIOS. Ngoaøi ra , coù theå baám phím ESC ôû MAIN MENU ñeå thöïc hieän nhanh taùc vuï thoaùt maø khoâng löu. CHÖÔNG IV: CAØI ÑAËT PHAÀN MEÀM CHO 1 MAÙY TÍNH MÔÙI I. Phaân hoïach vaø ñònh daïng ñóa cöùng. 1. Phaân hoaïch oåå cöùng Ñeå coù theå söû duïng oå ñóa cöùng moät caùch hieäu quaû thì chuùng ta phaûi phaân hoaïch chuùng. Söï phaân hoaïch seõ laøm taêng toâc ñoä cuûa oå ñóa cöùng do döõ lieäu seõ ñöôïc xaép xeáp moät caùch hôïp lyù hôn. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 71 Phaân hoaïch moät oå ñóa laø chia oå ñóa thaønh caùc phaân khu (partition) vaø nhieàu oå ñóa logic. Söï phaân hoaïch ñöôïc thöïc hieän nhôø leänh FDISK trong heä ñieàu haønh DOS, vì vaäy phaân hoaïch coøn goïi laø FDISK. Caùch tieán haønh nhö sau: + Khôûi ñoäng maùy tính töø ñóa meàm hay CD- ROM, phaûi chaéc chaén raèng ñóa naøy phaûi chöùa hai taäp tin FDISK.EXE vaø FORMAT.COM. + Sau khi hoaøn taát quaù trình khôûi ñoäng, goõ chöõ FDISK taïi daáu nhaéc DOS vaø nhaán phím Enter. A:\>fdisk _ + Maøn hình hieån thò moät thoâng baùo yeâu caàu ngöôøi duøng xaùc nhaän cho pheùp hoå trôï caùc baûng FAT 32 cho oå ñóa cöùng hay khoâng. + Neáu ta nhaán phím N: töùc laø heä thoáng söû duïng heä ñieàu haønh Windows NT (NetWork Technology) hoaëc heä ñieàu haønh khaùc Windows hoaëc caùc oå ñóa coù dung löôïng thaáp hôn 2GB + Neáu ta baám Y: töùc laø hoå trôï cho heä ñieàu haønh Windows - Sau ñoù nhaán phím Enter maøn hình seõ hieån thò trang ñaàu tieân laø FDISK Option - Trong ñoù goàm caùc tuøy choïn sau ñaây: 1. Create Dos partition or Logical Drive: taïo Dos partition hoaëc oå ñóa Logical 2. Set active partition: thieát laäp partition hoaït ñoäng – partition naøy seõ ñöôïc duøng ñeå khôûi ñoäng. 3. Delete partition or Logical Drive: Xoùa partition hoaëc oå ñóa Logical Drive 4. Display partition or information: Hieån thò caùc thoâng tin cuûa caùc partition ñaõ ñöôïc xaùc laäp ‰ Phaân hoaïch moät oå ñóa môùi hoaøn toaøn Muoán phaân chia moät oå cöùng môùi hoaøn toaøn nghóa laø chöa ñöôïc taïo partition nhaán phím 1 vaø nhaán phím Enter: - Ñeå taïo caùc partition ta laàn löôït thöïc hieän caùc böôùc tuaàn töï töø 1 → 3 Create DOS Partition or Logical DOS Drive Current fixed disk drive : 1 Choose one of the following 1. Create Primary DOS partition Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 72 2. Create Extended DOS partition 3. Create Logical DOS Drive(s) in the extended DOS partition Enter choice : [1] - Nhaán 1 choïn create primary DOs Partition ñeå taïo phaân vuøng chính * FDISK seõ baét ñaàu kieåm tra tính nguyeân veïn cuûa oå ñóa cöùng - sau khi maùy tính hoaøn thaønh kieåm tra (100% complete), maøn hình hieån thò thoâng baùo hoûi ngöôøi duøng coù söû duïng kích thöôùc toái ña cho Primary DOS Partition hay khoâng? Ôû ñaây neáu ta choïn Y (Yes) thì toaøn boä dung löôïngoå ñóa cöùng seõ taïo thaønh moät oå ñóa (oå ñóa C) vaø chæ moät khoâng theå chia theâm ñóa khaùc ñöôïc nöõa vaø maøn hình xuaát hieän nhö sau: Create Primary DOS Partition Current fixed disk : 1 Do you wish to use the maximum available size for a Primary DOS Partition (Y/N).......................................................... ? [Y] Coøn neáu nhö ta muoán chia thaønh nhieàu oå ñóa khaùc nhau, ta choïn No (N) vaø goõ Enter, khi aáy maøn hình xuaát hieän nhö sau: Create Primary DOS Partition Current fixed disk : 1 Veryfying frive intergrity : 45% complete Sau ñoù maøn hình xuùaât hieän tieáp cöûa soå nhö sau: Create Primary DOS Partition Current fixed disk : 1 Total disk space is 1210Mbyte (1byte = 1048576 bytes) Maximum space available for partition is 1210Mbyte (100%) Enter partition size in Mbyte or percent of disk space (%) to create a primary DOS Partition (Y/N)............................................ :[1210] No partition defined Press ESC to return to DFISK Option Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 73 Nhaäp vaøo treân dung löôïng cuûa Primary DOS Partition (dung löôïng oå ñóa chính aøm mình muoán chia , oå ñæa C). ví duï laø 600 vaø nhaán enter, maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Create Primary DOS partition Current fixed disk drive :1 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 A PRI DOS SYSTEM 601 UNKNOWN 49% Primary DOS partition create Press ESC to continue Primary DOS ñaõ coù (oå ñóa C ñaõ coù), ta nhaán ESC ñeå trôû veà Menu chính, töø Menu chính ta tíeâp tuïc choïn Option 1 vaø nhaán Enter , maøn hình seõ hieän ra laïi: Create DOS Partition or Logical DOS Drive Current fixed disk drive : 1 Choose one of the following 1. Create Primary DOS partition 2. Create Extended DOS partition 3. Create Logical DOS Drive(s) in the extended DOS partition Enter choice : [1] Ñeû taïo partition môû roäng ta choïn muïc 2 laø Create extended DOS partiotn hieän ra : Create Primary DOS partition Current fixed disk drive :1 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 A PRI DOS SYSTEM 601 UNKNOWN 49% Total disk space is 1210Mbyte (1 byte = 1048576 bytes) Maximum space avaialble for Partition is 609 Mbyte (51%) Enter partition size in Mbyte or percentage of disk space (%) to create a primary DOS partition ............................................................. [609] Press ESC to continue Taïi ñaây ta laáy heát dung löôïng coøn laïi cuûa ñóa ñeå giaønh cho phaàn DOS môû roäng vaø maøn hình seõ hieän thoâng baùo: Create Primary DOS partition Current fixed disk drive :1 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 PRI DOS SYSTEM 601 UNKNOWN 49% 2 EXT DOS 609 UNKNOWN 51% Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 74 Extended DOS partition create Press ESC to continue Ta nhaán ESC ñeå tíeâp tuïc (nhaán nheï 1 laàn, neáu nhaán 2 laàn lieân tuïc thì chöông trình seõ boû qua vaø trôû veà MENU chính) vaø maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Create Logical DOS Drive(s) in the Extended DOS Partition No logical drive defined Total Extended DOS partition size is 609 Mbyte (1byte = 1048576 bytes) Maximum space available for partition is 609 Mbyte (100%) Enter partition size in Mbyte or percent of disk space (%) to create a primary DOS Partition ..................................................... :[609] Enter Logical drive size in Mbytes or percentage of disk space (%) ...... ]609] Press ESC to return to DFISK Option Neáu phaàn Extended DOS partition chæ daønh cho moät oå ñóa (oå ñóa D) thì ta nhaán ESC vaø maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Create Logical DOS Drive(s) in the Extended DOS Partition No logical drive define Drive Volume Mbytes System Usage D 609 UNKNOWN 100% Extended DOS partition create Press ESC to continue Nhaán ESC ta seõ trôû veà Menu chính. keát thuùc qua trình taïo partition cho ñóa cöùng . Thíeât laäp hoaït ñoäng söï phaân vuøng : - Sau khi taïo xong caùc Partition ta phaûi tíeân haønh set Active cho Primary DOS partition ñeå ñóa cöùng môùi khôûi ñoäng ñöôïc. - Töù Menu chính ta choïn Option thöù 2 cho Set Active Primary vaø nhaán Enter, maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Set Active Partition Current fixed disk drive :1 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 PRI DOS SYSTEM 601 UNKNOWN 49% 2 EXT DOS 609 UNKNOWN 51% Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 75 Total disk space is 1210 Mbyte (1 bye = 1048576 bytes) Enter the number of partition you wanrt to make active ..........................[1] Press ESC to return to FDISK Option Ta choïn 1 vaø nhaán enter, ta thaáy chöõ A seõ xuaát hieän döôùi coät Satus cuûa oå ñóa C vaø maøn hình seõ ra thoâng baùo nhö sau: Create Primary DOS partition Current fixed disk drive :1 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 PRI DOS SYSTEM 601 UNKNOWN 49% 2 EXT DOS 609 UNKNOWN 51% Total disk space is 1210 Mbyte (1 bye = 1048576 bytes) Partition 1 make active Press ESC to return to FDISK Option - Ta Nhaán ESC ñeå trôû veà Menu chính - Quaù trình FDISK keát thuùc ‰ Phaân hoaïch moät oå ñóa ñaõ coù phaân hoaïch : Tröôùc heát chuùng ta phaûi xoùa caùc Partition cuõ: Töø menu chính ta choïn Option thöù 3 vaø nhaán Enter, maøn hình hieän ra Delete DOS Partition or Logical DOS Drive Current fixed disk drive : 1 Choose one of the following 1. Delete Primary DOS partition 2. Delete Extended DOS partition 3. Delete Logical DOS Drive(s) in the extended DOS partition 4. Delete Non – DOS partition Enter choice : [1] Press ESC to return to FDISK Option - Ñeå xoaù caùc partition, ta phaûi thöïc hieän theo nguyeân taéc xoaù töø 4 → 1 ♦ Xoaù Non – DOS Partition + Choïn Option thöù 4 trong baûng thoâng baùo vaø nhaán Enter + Moät maøn hình thoâng baùo seõ hieän ra nhö sau : Delete Non - DOS partition Current fixed disk drive :1 Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 76 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 PRI DOS SYSTEM 301 FAT 32 25% 2 EXT DOS 609 50% 3 Non DOS 301 25% Total disk space is 1210 Mbyte (1 bye = 1048576 bytes) WARNING ! data in the Delete Non – DOS partition will be lost What Non – DOS partition do you want delete .............................. ? [1] Press ESC to return to FDISK Option + Ñeå xoaù Non – DOS partition ta choïn Option thöù 3 vaø nhaán Enter + Maøn hình seõ xuùaât hieän baûng thoâng baùo nhö sau : Do you wish to continue (Y/N) ............................. ? [ N ] + Ta nhaán Y , Enter - Non – DOS Partition ñaõ ñöôïc xoùa vaø maøn hình seõ xuaát hieän thoâng baùo sau: Delete Non - DOS partition Current fixed disk drive :1 Partition Status Type Volume label Mbytes System Usage 1 A PRI DOS SYSTEM 301 FAT 32 25% 2 EXT DOS 605 50% Total disk space is 1210 Mbyte (1 bye = 1048576 bytes) Non – DOS Partition deleted Press ESC to exit FDISK y Xoùa caùc Logical Disk: - Taïi Menu chính nhaán choïn Option thöù 3 ñeå vaøo Menu Delete Partition or logical DOS Drive. Maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo nhö sau: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 77 Delete DOS partition or Logical DOS Drive Current fixed disk drive :1 Choose one of the following 1. Delete Primary DOS Partition. 2. Delete Extended DOS Partition. 3. Delete Logical DOS Drive (s) in the Extended DOS Partition. 4. Delete Non-DOS Partition Enter choise : [ ] Press ESC to return to FDISK Option - Ta choïn Option thöù 3 ñeå vaøo Menu: Delete logical Drive (s) in the Extended DOS Partition. + Maøn hình hieän ra thoâng baùo nhö sau : Delete Logical DOS Drive(S) In The Extended DOS Partition Drive Volume Mbytes System Usage D: DATA 1 302 FAT 32 50% E: DATA 2 303 FAT 32 50% Total Extended DOS Partition size is 605 Mbyte (1mbyte = 1048576 byte) WARNING ! Data in the delete Logical DOS Drive will be lost. What drive do you want delete .................................... ? [ ] Press ESC to return to FDISK Option. + Choïn E vaø nhaán Enter. + Maøn hình seõ hieän ra doøng thoâng baùo sau : + Nhaäp vaøo Volume Label (teân nhaõn ñóa) ôû ñaây laø DATA2 vaø nhaán Enter ([n] neáu ñóa khoâng ñaët teân nhaõn ta chæ caàn nhaán enter). + Maøn hình seõ hieän ra thoâng baùo : + Choïn Y vaø nhaán Enter. + Maøn hình seõ hieän ra thoâng baùo sau : Delete Logical DOS Drive(S) In The Extended DOS Partition Drive Volume Mbytes System Usage D: DATA 1 302 FAT 32 50% E: Drive deleted Total Extended DOS Partition size is 605 Mbyte (1mbyte = 1048576 byte) Volume Label ....................? [ ] Are you sure (Y/N) ........... ? [N] Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 78 WARNING ! Data in the delete Logical DOS Drive will be lost. What drive do you want delete .................................... ? [ ] Press ESC to return to FDISK Option. + Maøn hình cho bieát laø oå ñóa E : ñaõ bò xoùa. + Ta tieáp tuïc choïn D vaø nhaán Enter. Maøn hình seõ thoâng baùo nhö sau : Delete Logical DOS Drive(S) In The Extended DOS Partition Drive Volume Mbytes System Usage D: Drive deleted E: Drive deleted All logical drive deleted in the ERxtended DOS Partition. Press ESC to return to FDISK Option. - Thoâng baùo cho chuùng ta bieát taát caû caùc ñóa Logical ñaõ bò xoùa - Ñeå tieáp tuïc ta nhaán ESC maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Delete Logical DOS Drive(S) In The Extended DOS Partition No logical drive defined Drive letter have been change or deleted. Press ESC to continue. - Ta nhaán ESC ñeå trôû veà maøn hình tröôùc ñoù. y Xoùa Extended Partition : − Taïi Menu chính, sau khi ta ñaõ xoùa xong caùc ñóa Logical Drive, ta choïn Option thöù 3 laø : Delete Partition or Logical DOS Drive vaø nhaán Enter. − Maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau : Delete DOS Partition or Logical DOS Drive Current fixed disk drive : 1 Choose one of the follwing 1. Delete Primary DOS Partition. 2. Delete Extended DOS Partition. 3. Delete Logical DOS Drive (s) in the Extended DOS Partition. 4. Delete Non-DOS Partition. Enter choice : [ ] - Ta choïn Option thöù 2 vaø maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Delete Extended DOS Partition Current fixed disk drive : 1 Partition Status Type Volume Label Mbytes System Usage 1 A PFI DOS SYSTEM 301 FAT 32 25% Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 79 2 EXT DOS 605 50% Total disk space is 1210 Mbype (1 Mbyte = 1048576 bytes) WARNING ! Data in the delete Extended DOS Partition will be lost. Do you want to continue (Y/N) .................................. ? [ N ] Press ESC to return to FDISK Option. + Choïn Y vaø nhaán Enter, maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: + Nhaán ESC ñeå trôû veà Menu chính. y Xoùa Primary DOS Partition : + Taïi Menuy chính ta choïn Option thöù 3; Delete partition or logical DOS Drive vaø nhaán Enter, maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau : Delete Extended DOS Partition Current fixed disk drive : 1 Partition Status Type Volume Label Mbytes System Usage 1 A PFI DOS SYSTEM 301 FAT 32 25% Total disk space is 1210 Mbype (1 Mbyte = 1048576 bytes) WARNING ! Data in the delete Extended DOS Partition will be lost. Do you want to continue (Y/N) .................................. ? [ N ] Press ESC to return to FDISK Option. - Ta choïn Option thöù 1 vaø nhaán Enter, maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau : Delete Extended DOS Partition Current fixed disk drive : 1 Partition Status Type Volume Label Mbytes System Usage 1 A PFI DOS SYSTEM 301 FAT 32 25% Total disk space is 1210 Mbype (1 Mbyte = 1048576 bytes) WARNING ! Data in the delete Extended DOS Partition will be lost. Do you want to continue (Y/N) .................................. ? [ N ] Press ESC to return to FDISK Option. - Ta choïn 1 vaø nhaán Enter, maøn hình seõ hieän ra baûng thoâng baùo sau: Enter Volume Label .............................. [ ] - Nhaäp Volume Label (teân nhaõn ñóa , ôû ñaây laø SYSTEM) vaøo neáu khoâng ñaët neân thì ta chæ caàn nhaán Enter. - Maøn hình seõ hieän ra thoâng baùo: Are you sure (Y/N) ? [ N } Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 80 + Ta choïn Y vaø nhaán Enter. - Maøn hình seõ hieän ra thoâng baùo sau: Primary DOS ñaõ bò xoùa Primary DOS Primary deleted. - Ta nhaán ESC ñeå trôû veà maøn hình chính. 2. Ñònh daïng oå ñóa cöùng (Formating ) Sau khi ñaõ phaân hoïach thaønh caùc oå cöùng Logic, muoán söû duïng ñöôïc chuùng ta phaûi ñònh daïng : - Ñoái vôùi oå ñóa meàm thì chuùng ta ñaõ ñöôïc ñònh daïng saün tröôùc. - Ñoái vôùi oå ñóa CD-ROM hoaëc DVD-ROM thì ñònh daïng trong quaù trình ghi ñóa. - Rieâng oå cöùng thì chuùng ta phaûi thöïc hieän ñònh daïng noù. Khi ñaõ hoaøn thaønh FDISK vaø khôûi ñoäng laïi maùy töø ñóa khôûi ñoäng (ñóa meàm, CD-ROM), vaø khi xuaát hieän daáu nhaéc A:\> ta goõ vaøo FORMAT C: Maøn hình seõ hieän thò thoâng baùo veà vieäc döõ lieäu seõ bò maát treân oå ñóa naøy. Nhaán phím Y vaø nhaán Enter ñeå tieán haønh ñònh daïng. - Chôø ñôïi moät thôøi gian ngaén, tieán trình ñònh daïng oå ñóa seõ hoaøn thaønh. Chöông trình yeâu caàu ngöôøi duøng nhaäp teân (Volume) cuûa oå ñóa, ta coù theå nhaäp teân baát kyø(toái ña 11 kyù töï), coøn neáu muoán khoâng coù teân thì nhaán Enter. - Ñònh daïng xong maøn hình seõ hieån thò caùc thoâng tin veà oå ñòa vaø trôû veà daáu nhaéc DOS taïi oå A. LÖU YÙ : - Ñeå coù theå truy xuaát töø oå ñóa, heä ñieàu haønh seõ duøng caùc baûng FAT (file Allocation Table – Baûng ñònh vò taäp tin) treân oå ñóa. - Ña soá caùc heä ñieàu haønh thöôøng chæ söû duïng baûng FAT16. - FAT32 laø baûn caûi tieán cuûa heä thoáng taäp tin FAT. - FAT32 chæ thaät söï hieäu quaû khi duøng cho caùc oå ñóa lôùn nhôø söû duïng khoâng gian ñóa hôïp lyù hôn. - Moâi tröôøng cuûa heä ñieàu haønh MS DOS chæ söû duïng ñöôïc caùc baûng FAT16. - Moâi tröôøng cuûa heä ñieàu haønh WINDOWS 98 trôû veà sau thì söû duïng ñöôïc caû hai baûng FAT16 vaø FAT32. A:\> FORMAT C: WARNING: ALL DATA ON NON – REMOVABLE DISK. DRIVE C: WILL BE LOST ! Proceed with Format (Y/N) ? Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 81 - Rieâng Windows NT (ñeán phieân baûn 4.0) thì khoâng theå truy caäp hoaëc khôûi ñoäng töø oå ñóa FAT32, vì vaäy trong luùc FDISK chuùng ta khoâng theå cho pheùp oå ñóa cöùng ñöôïc hoã trôï FAT32. II. Caøi ñaët heä ñieàu haønh Windows. Hieän nay haàu heát caùc maùy tính caù nhaân ôû vaên phoøng cuõng nhö ôû gia ñình ñeàu söû duïng heä ñieàu haønh Windows XP vì noù coù giao dieän ñeïp, cung caáp nhieàu tieän ích, tính baûo maät cao hôn, chæ coøn moät soá raát ít caùc maùy coù caáu hình thaáp laø vaãn söû duïng heä ñieàu haønh Windows 98. Tuy nhieân trong cuoán saùch naøy chuùng toâi vaãn giôùi thieäu caùch caøi ñaët heä ñieàu haønh Windows 98 vì ñoù cuõng laø caùc böôùc chung ñeå caøi ñaët caùc heä ñieàu haønh khaùc. Ñoïc xong phaàn trình baøy naøy, hoïc vieân cuõng coù theå töï caøi ñaët ñöôïc caùc phieân baûn heä ñieàu haønh Windows 2000, XP … 1. Yeâu Caàu Phaàn Cöùng Toái Thieåu CPU: 100 MHZ RAM: 16 MB HDD: 250 MB Dung löôïng coøn troáng Moät ñóa CD ROM chöông trình WIN98SE (Coù soá CD KEY) 2. Caøi Ñaët Win98se Sau khi phaân haïch vaø ñònh daïng cho caùc oå ñóa, ta tieán haønh caøi ñaët heä ñieàu haønh cho maùy vi tính theo 2 caùch: a) Caøi ñaët töø ñóa CDROM 9 Öu khuyeát ñieåm: Öu: - Thao taùc deã daøng - Tieát kieäm dung löôïng ñóa cöùng Khuyeát: - Thôøi gian caøi ñaët nhieàu - Khoù khaên khi caøi ñaët theâm caùc öùng duïng cuûa windows hoaëc Driver. - Trong thôøi gian caøi ñaët neáu ñóa CDROM bò loãi thì phaûi caøi ñaët laïi töø ñaàu. 9 Caùc böôùc caøi ñaët. Böôùc 1: Ghi laïi soá Serie cuûa Windows (thöôøng ñöïôc in treân voû ñóa) Böôùc 2: Ñöa ñóa CD coù chöùa thö muïc WINDOWS98 vaøo,tim File setup.exe trong thö muïc naøy vaø chaïy taäp tin naøy (moät soá ñóa coù taäp tin Autorun thì seõ töï ñoâng chaïy khi ñöa ñóa vaøo maùy). Böôùc 3: Thöïc hieän theo höôùng daãn treân maøn hình cho ñeán khi hoaøn taát.(Thoâng thöôøng ta khoâng neân thöïc hieän theo caùch naøy) b) Caøi ñaët töø oå ñóa cöùng 9 Öu khuyeát ñieåm: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 82 Öu: - Thôøi gian caøi ñaët nhanh - Deã daøng caøi ñaët theâm caùc öùng duïng cuûa Windows hoaëc Driver Khuyeát: -Chieám dung löôïng chöùa boä WIN98SE nguoàn (khoaûng 120 MB) 9 Caùc böôùc caøi ñaët. Böôùc 1: Cheùp boä WIN98SE nguoàn vaøo oå ñóa cöùng (Neân cheùp vaøo D:\SOFTS\WIN98SE) Böôùc 2: Chaïy file Setup.exe töø thö muïc nguoàn treân oå ñóa cöùng. (Ví duï: D:\>SOFTS\WIN98SE\SETUP Å) Böôùc 3: Chöông trình seõ chaïy scandisk ñeå kieåm tra oå ñóa cöùng. Neáu ñóa cöùng coù loãi thì seõ khoâng tieáp töïc caøi ñaët ñöôïc nöõa, chöông trình seõ töï thoaùt ra ngoaøi. Neáu oå ñóa khoâng coù loãi naøo thì choïn EXIT ñeå tieáp tuïc. Böôùc 4: Maùy baét ñaàu caùc böôùc caøi ñaët. Böôùc 5: Choïn hay khoâng choïn vieäc tieáp tuïc caøi ñaët.Neáu muoán tieáp tuïc caøi ñaët thì choïn muïc “ I accept the Agreement” Æ Nhaép NEXT Böôùc 6: Nhaäp soá Product Key thích hôïp ñeå maùy caøi ñaët chöông trình(soá Product Key naøy laáy ôû File Cd-Key hoaëc ôû giaáy höôùng daãn ôû treân ñóa). Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 83 Böoâc 7: Choïn ñöôøng daãn ñeå cheùp caùc File cuûa WINDOWS. Böôùc 8: Maùy kieåm tra khoâng gian ñóa xem coù ñuû choã troáâng ñeå caøi ñaët .Sau ñoù maùy töï cheùp caùc File vaøo thö muïc ñaõ choïn. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 84 Böôùc 9: Choïn kieåu caøi ñaët chöông trình maëc ñònh hay töï choïn caùch caøi ñaët caùc File. Böôùc 10: Khai baùo teân ngöôøi söû duïng vaø coâng ty nôi laøm vieäc. Böôùc 11: Choïn nhöõng phaàn caàn cheùp hoaëc cheùp taát caû. Tieáp theo maùy seõ caøi ñaët vaø khôûi ñoäng laïi 3 laàn thì hoaøn chænh; Löu yù: Neáu caøi ñaët Windows XP thì ta coù theå tieán haønh phaân hoïac vaø format oå ñóa trong quaù trình caøi ñaët. - Typical: Töï ñoäng choïn caùc thaønh phaàn caàn thieát. - Portable: Caøi cho maùy xaùch tay - Compact: Caøi tieát kieäm (neáu oå ñóa cöùng nhoû) - Custom: Caøi theo söï choïn löïa. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 85 III. Caøi ñaët vaø gôõ boû caùc chöông trình. 1. Caøi ñaët trình ñieàu khieån caùc thieát bò (driver). Khi ta gaén theâm moät thieát bò phaàn cöùng vaøo maùy tính (VD nhö Card maïng, Card aâm thanh, Card Tivi..), muoán maùy coù theå hieåu vaø ñieàu khieån ñöôïc caùc thieát bò ñoù thì ñieàu caàn thieát tröôùc tieân laø phaûi caøi ñaët trình ñieàu khieån (driver) cho caùc thieát bò ñoù. Khi ta ñi mua moät thieát bò thì seõ ñöôïc nhaø saûn xuaát cung caáp keøm theo moät boä chöông trình ñieàu khieån (driver) cho thieát bò ñoù, thöôøng boä chöông trình naøy ñöôïc chöùa trong ñóa CD. Neáu ñóa coù chöùc naêng Autorun (chöùc naêng töï ñoäng thi haønh chöông trình caøi ñaët khi ta ñöa ñóa vaøo maùy) thì ta chæ vieäc ñöa ñóa vaøo maùy vaø laøm theo caùc höôùng daãn cuûa chöông trình caøi ñaët (caùc chöông trình naøy coù giao dieän vaø caùc böôùc thöïc hieän raát khaùc nhau neân chuùng toâi khoâng theå höôùng daãn chi tieát ñöôïc). Neáu do söû duïng laâu ngaøy bò maát ñóa Driver ñi keøm hoaëc do ñóa khoâng coù chöùc naêng Autorun thì chuùng ta laøm theo caùc böôùc sau: Môû baûng ñieàu khieån heä thoáng Control Panel baèng caùch vaøo menu Start Æ Settings Æ Control Panel (hoaëc môû bieåu töôïng Control Panel töø cöûa soå My Computer): Trong hình döôùi laø maøn hình Control Panel cuûa Windows 98SE Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 86 Môû bieåu töôïng Add Hardware, xuaát hieän cöûa soå nhö beân döôùi: Nhaán nuùt Next 2 laàn, heä thoáng seõ töï tìm kieám caùc thieát bò trong maùy chöa coù Driver hoaëc Driver bò sai vaø hieän ra moät danh saùch nhö hình beân döôùi : Neáu heä thoáng maùy ñaõ tìm ra thieát bò maø chuùng ta muoán caøi ñaët Driver thì ta choïn muïc Yes, the device is in the list vaø choïn thieát bò muoán caøi ôû trong hoäp danh saùch beân döôùi. Neáu heä thoáng khoâng tìm ra thieát bò ta muoán caøi thì choïn muïc No, the device isn’t in the list. Nhaán nuùt Next ñeå tieáp tuïc: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 87 Nhaán nuùt Finish, heä thoáng seõ töï tìm kieám Driver cho thieát bò, neáu thaáy seõ töï caøi ñaët thieát bò vaø yeâu caàu Restart laïi maùy. Neáu heä thoáng khoâng tìm thaáy Driver phuø hôïp cho thieát bò thì chuùng ta ñöa ñóa Driver ñi keøm vôùi thieát bò vaøo maùy vaø chæ ñöôøng daãn ñeán taäp tin Driver cuûa thieát bò, neáu ñuùng maùy seõ töï caøi ñaët vaø yeâu caàu khôûi ñoäng laïi maùy. 2. Caøi ñaët caùc phaàn meàm öùng duïng. Vieäc caøi ñaët caùc chöông trình phaàn meàm öùng duïng vaøo maùy hieän nay khaù ñôn giaûn, ñieàu caàn thieát laø chuùng ta coù moät boä nguoàn (source) naèm trong ñóa CD hoaëc cheùp vaøo oå cöùng. Thöôøng caùc ñóa CD hieän nay ñöôïc thieát keá theo kieåu AutoPlay neân chæ caàn boû ñóa vaøo oå laø chöông trình caøi ñaët seõ töï ñoäng chaïy vaø chuùng ta chæ caàn traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa chöông trình. Tröôøng hôïp chuùng ta cheùp source vaøo oå cöùng hoaëc treân oå CD khoâng coù chöông trình Autoplay thì chaïy taäp tin Setup cuûa chöông trình vaø laøm theo caùc höôùng daãn treân maøn hình. 3. Caùch gôõ boû moät chöông trình khoûi maùy tính. Trong cöûa soå Control Panel, môû bieåu töôïng Add/Remove Programs, khi ñoù danh saùch caùc phaàn meàm caøi ñaët trong maùy seõ xuaát hieän nhö hình minh hoïa beân döôùi: Choïn phaàn meàm muoán gôõ boû roài click nuùt Add/Remove , click nuùt OK trong hoäp thoaïi môùi xuaát hieän ñeå xaùc nhaän vieäc gôõ boû. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 88 CHÖÔNG V: CHUAÅN ÑOÙAN VAØ SÖÛA CHÖÕA SÖÏ COÁ MAÙY TÍNH I. Nguyeân nhaân gaây ra söï coá maùy tính a. Do ngöôøi söû duïng • Do thao taùc khoâng chính xaùc, • Khoâng thöïc hieän ñuùng quy ñònh veà an toaøn döõ lieäu vaø maùy tính b. Do phaàn cöùng • Chaát löôïng saûn phaåm keùm • Söï coá ngaãu nhieân • Thôøi gian söû duïng ñaõ laâu, tuoåi thoï caùc thieát bò ñaõ heát c. Do phaàn meàm • Do Virus xaâm nhaäp, phaù döõ lieäu hoaëc caùc file heä thoáng • Do Chöông trình bò loãi II. Caùch chuaån ñoùan vaø khaéc phuïc caùc hö hoûng phaàn cöùng. Ñeå chuaån ñoùan vaø khaéc phuïc caùc söï coá thoâng thöôøng trong maùy tính, chuùng ta laøm theo caùc böôùc sau: 1. Xaùc ñònh hoûng hoùc : Ñaây laø böôùc ngöôøi kyõ thuaät vieân chuaån ñoùan “beänh” cuûa maùy tính ñeå töø ñoù coù caùch “ñieàu trò” thích hôïp. Chuùng ta coù theå phaùt hieän caùc söï coá phaàn cöùng thoâng qua caùc hieän töôïng maø chuùng ta coù theå quan saùt, laéng nghe, ngöûi muøi, hoaëc ñoïc caùc thoâng baùo loãi treân maøn hình ñeå töø ñoù ñöa ra nhöõng phaùn ñoaùn chính xaùc. Döôùi ñaây seõ lieät keâ moät soá thoâng baùo loãi thöôøng gaëp: 9 BIOS ROM checksum error-System Halted. Vieäc kieåm tra toång (Checksum) bò sai. Nguyeân nhaân coù theå do BIOS hoûng. 9 Keyboard error or no keyboard present. Heä thoáng khoâng khôûi ñoäng ñöôïc baøn phím. Caàn kieåm tra laïi baøn phím ñaõ ñöôïc keát noái vôùi maùy tính chöa hoaëc baøn phím bò loãi. 9 C: (or D:) drive error. Heä thoáng khoâng nhaän bieát ñöôïc oå ñóa. Coù theå khai baùo sai trong CMOS. Hoaëc coù khai baùo, nhöng oå khoâng ñöôïc noái tôùi ñaàu noái IDE treân mainboard hoaëc ñònh daïng khoâng ñuùng. 9 CMOS checksum error- Defaults loaded. Vieäc kieåm tra toång (Checksum) trong CMOS bò sai. Nguyeân nhaân coù theå do pin nuoâi CMOS yeáu. Heä thoáng seõ naïp caáu hình maëc ñònh vaøo CMOS ñeå ñaûm baûo raèng heä thoáng cuûa baïn vaãn coøn hoaït ñoäng ñöôïc. 9 CMOS memory size mismatch. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 89 Khai baùo sai dung löôïng boä nhôù RAM trong CMOS hoaëc do caøi ñaët thanh RAM chöa chaët hoaëc coù loãi treân boä nhôù. …….. ¾ Caùc maõ bip: Moãi haõng saûn xuaát BIOS coù nhöõng quy ñònh veà maõ bip khi POST phaùt hieän söï coá cuûa thaønh phaàn phaàn cöùng naøo ñoù. Döôùi ñaây laø maõ bip cuûa haõng AMI: Soá laàn bip yù nghóa 1 Quaù trình laøm töôi DRAM coù vaán ñeà, lieân quan ñeán mainboard 2 Vuøng nhôù 64 KB ñaàu tieân coù vaán ñeà. Khoâng kieåm tra ñöôïc loãi Parity. 3 Vuøng nhôù 64 KB ñaàu tieân coù vaán ñeà . 4 Boä Timer #1 coù vaán ñeà. 5 Loãi CPU. 6 Boä ñieàu khieån baøn phím lieân quan ñeán A20 coù loãi 7 Coù vaán ñeà khi thay ñoåi Mode laøm vieäc cuûa CPU 8 Khoâng theå ñoïc/ghi video RAM. Coù theå khoâng coù card video hoaëc video RAM hoûng 9 Loãi BIOS . Giaù trò Checksum sau khi kieåm tra khoâng ñuùng. 10 Khoâng theå ñoïc ghi CMOS. CMOS coù vaán ñeà. 11 External Cache bò loãi 2 ngaén Quaù trình POST bò döøng , coù vaán ñeà veà phaàn cöùng 1 daøi 2 ngaén Video ROM coù loãi hoaëc loãi maïch ñieän cuûa væ maïch maøn hình 1 daøi 3 ngaén Video RAM coù loãi 1daøi Quaù trình POST keát thuùc. Caùc phaàn cöùng ñöôïc kieåm tra ñeàu toát. Baûng maõ bip cuûa haõng AMI Caùc thoâng tin treân cuõng chöa ñuû ñeå chuùng ta phaùn ñoaùn ñuùng beänh cuûa maùy tính, coù theå moät söï coá xaûy ra do nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau gaây ra. Ví duï khi baät maùy thaáy maøn hình toái thui, khoâng coù baát kyø moät tín hieäu naøo phaùt ra thì khi ñoù nguyeân nhaân coù theå laø: - Chöa caém nguoàn maøn hình - Chöa caém Jac tín hieäu töø maøn hình vaøo maùy tính - Nguoàn maøn hình hoûng - Maïch taïo cao aùp cung caáp cho ñeøn hình hoûng … - Card maøn hình hoûng hoaëc chöa caém chaët vaøo Slot môû roäng - Main board coù vaán ñeà Nhöng chuùng ta chöa voäi vaøng keát luaän ngay maø haõy phaân tích tieáp caùc hieän töôïng keøm theo: - Khi khôûi ñoäng maùy, nghe coù moät tieáng bip, coù nghóa laø caùc thaønh phaàn cuûa mainboard laøm vieäc bình thöôøng. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 90 - Ñeøn baùo nguoàn maøn hình saùng, coù nghóa laø ñaõ coù nguoàn caáp cho maøn hình. - Coù muøi kheùt töø maøn hình coù nghóa laø maïch ñieän trong maøn hình coù vaán ñeà ( ñieän trôû, cuoän cao aùp, …) Caên cöù vaøo tình hình thöïc teá vaø caûm nhaän cuûa baûn thaân ñeå tìm ra ñuùng beänh cho maùy tính laø moät yeâu caàu ñoái vôùi ngöôøi kyõ thuaät vieân. Caùch toát nhaát laø duøng caùc linh kieän coøn toát roài laàn löôït thay vaøo caùc thaønh phaàn coù nghi ngôø bò hö roài baät maùy chaïy thöû, neáu sau khi thay theá moät thieát bò maø maùy chaïy toát thì chöùng toû thieát bò ñoù bò hö. Löu yù moãi laàn chæ thay theá moät thieát bò thì môùi coù khaû naêng phaùt hieän ñuùng thieát bò bò hö. 2. Caùch xöû lyù: Neáu laø ngöôøi söû duïng , chuùng ta coù theå thaùo boä phaän nghi ngôø bò hö ñeå nhôø kieåm tra thöû hoaëc ñöa maùy ñeán trung taâm baûo haønh. Neáu laø kyõ moät thuaät vieân, chuùng caàn chuaån bò moät soá vaät tö, væ maïch rôøi ñang hoaït ñoäng toát nhö : card maøn hình, RAM, card Sound…., cable tín hieäu, cable nguoàn … vaø moät soá duïng cuï : Ñoàng hoà vaïn naêng, tuoác lô vit,… Chuùng ta coù theå : - Thay theá – Thöû nghieäm – Loaïi tröø : Tröôøng hôïp nghi ngôø thaønh phaàn naøo ñoù gaây ra söï coá, chuùng ta coù theå thay thöû , cho maùy tính khôûi ñoäng laïi. Neáu hieän töôïng ñoù ñöôïc khaéc phuïc, coù nghóa laø phaùn ñoaùn cuûa chuùng ta ñuùng. Tuy nhieân, trong thöïc teá coù theå coøn nhieàu thaønh phaàn lieân quan ñeán söï coá, chuùng chæ neân thay theá moãi laàn moät thaønh phaàn vaø chaïy thöû maùy tính ñeå xaùc ñònh ñöôïc ngay thaønh phaàn gaây ra söï coá, nhö vaäy chuùng seõ nhanh choùng phaùt hieän ñöôïc ra caùc linh kieän bò hö hoûng. Neáu chuùng ta thay theá cuøng moät luùc nhieàu thaønh phaàn thì thaät khoù xaùc ñònh. - Ñöa veà trung taâm baûo haønh ñeå söûa chöõa. Sau khi ñaõ kieåm tra kyõ, xaùc ñònh boä phaän bò hoûng nhöng khoâng theå khaéc phuïc ngay ñöôïc, chuùng ta caàn phaûi ñöa veà trung taâm baûo haønh. Coøn neáu coù khaû naêng söûa chöõa thì chuùng ta coù theå töï söûa ôû nhaø. Tuy nhieân, trong maùy tính caùc thieát bò coù caáu taïo raát tinh vi neân moät soá thieát bò chuùng ta coù theå söûa coøn moät soá khaùc thì khoâng theå söûa, phaûi thay môùi. 3. Thöû laïi: Sau khi thay theá, hoaëc khaéc phuïc xong söï coá, chuùng ta caàn thöû laïi. Coù nghóa laø khôûi ñoäng laïi maùy tính, quan saùt quaù trình khôûi ñoäng, chaïy thöû phaàn meàm, vaø cho maùy tính hoaït ñoäng trong moät khoaûng thôøi gian - ñoù laø ñieàu raát caàn thieát, ñeå khaúng ñònh chuùng ta ñaõ hoaøn toaøn khaéc phuïc ñöôïc vaø khaéc phuïc heát söï Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 91 coá cuûa maùy tính. Coù nhöõng tröôøng hôïp, ngoaøi söï coá ñaõ phaùt hieän coøn tieåm aån nhöõng söï coá khaùc caàn khaéc phuïc tieáp. III. Caùch chuaån ñoùan vaø khaéc phuïc caùc hö hoûng phaàn meàm. 1. Xaùc ñònh nguyeân nhaân: Chuùng ta caàn quan saùt quaù trình khôûi ñoäng cuûa maùy tính vaø ñoïc thoâng baùo loãi treân maøn hình ñeå phaân bieät ñöôïc ñoù laø: o Loãi phaàn meàm: + Loãi caùc file heä thoáng + Loãi Chöông trình ñieàu khieån thieát bò (Driver) + Loãi Heä ñieàu haønh Windows + Loãi chöông trình öùng duïng … o Loãi lieân quan ñeán phaàn cöùng: + Loãi vuøng heä thoáng treân ñóa cöùng + Thieát laäp caáu hình maùy tính khoâng phuø hôïp + Thieáu boä nhôù chính …. Treân cô sôû ñoù seõ ñöa ra höôùng khaéc phuïc. 2. Khaéc phuïc: Chuùng ta neân chuaån bò moät soá ñóa caàn thieát : Ñóa khôûi ñoäng, ñóa chöùa chöông trình tieän ích, ñóa chöùa chöông trình phoøng choáng Virus, ñóa caøi ñaët cô baûn Windows 9x, Windows 2000, Office, … ñeå coù theå hoaøn toaøn chuû ñoäng khaéc phuïc söï coá. Ví duï : Maùy caøi Windows 9X, khi khôûi ñoäng, treân maøn hình hieän thoâng baùo loãi : " VxD error returns to command prompt " Ñaây hoaøn toaøn laø loãi heä ñieàu haønh Windows, moät file VxD bò thaát laïc hoaëc bò loãi . Chuùng ta cho chaïy Windows Setup töø ñóa caøi ñaët CD Win9x vaø choïn "Verify installed components " ñeå caøi laïi file VxD. • Chaïy thöû: Cuoái cuøng, chuùng ta ñöøng queân khôûi ñoäng laïi maùy tính, chaïy thöû phaàn meàm ñeå baïn yeân taâm laø ñaõ hoaøn toaøn söûa ñöôïc loãi. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 92 CHÖÔNG VI: BAÛO TRÌ HEÄ THOÁNG I. YÙ nghóa cuûa vieäc baûo trì heä thoáng. Coâng taùc baûo trì maùy tính caàn ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân hoaëc theo ñònh kyø, ít nhaát 6 thaùng moät laàn, ñieàu naøy seõ goùp phaàn laøm taêng tuoåi thoï cuûa maùy cuõng nhö ñaûm baûo an toaøn döõ lieäu. Maëc duø ñaõ ñöôïc ñaàu tö toát veà phaàn cöùng cuõng nhö phaàn meàm nhöng coù theå do söû duïng laâu, do virus phaù hoïai hoaëc moät nguyeân nhaân khaùch quan naøo ñoù laøm cho maùy tính cuûa chuùng ta khoâng hoïat ñoäng oån ñònh. Ñieàu naøy chuùng ta hoøan toøan coù theå traùnh ñöôïc neáu coù cheá ñoä baûo döôõng maùy tính moät caùch hôïp lyù vaø thöøong xuyeân. Neáu coù cheá ñoä baûo döôõng hôïp lyù, chuùng ta seõ: - Baûo ñaûm an toøan döõ lieäu. - Keùo daøi tuoåi thoï cuûa caùc thieát bò phaàn cöùng. - Laøm cho maùy chaïy nhanh vaø oån ñònh. II. Baûo trì heä thoáng. 1. Coâng vieäc thöôøng xuyeân: • Phoøng tröø virus : Virus maùy tính laø moät trong caùc nguy cô ñe doaï chöông trình vaø döõ lieäu. Vì vaäy, moãi khi söû duïng ñóa laï chuùng ta neân kieåm tra xem ñóa coù virus khoâng. Ñoàng thôøi, chuùng ta neân laäp lòch queùt virus haøng tuaàn hay luùc maùy tính roãi ñeå phaùt hieän kòp thôøi nhöõng virus vöøa thaâm nhaäp vaøo maùy. Coù nhieàu chöông trình phoøng choáng virus McAfee VirusSCAN, Symantec Norton AntiVirus (NAV), D2 , BKAV, … Nhöng vaãn coù moät soá virus, ñaëc bieät laø loaïi virus môùi xuaát hieän seõ naèm ngoaøi voøng kieåm soaùt cuûa chöông trình, chuùng ta neân thöôøng xuyeân caäp nhaät chöông trình choáng virus vôùi phieân baûn môùi nhaát vaø thöôøng xuyeân theo doõi nhöõng thoâng baùo veà loaïi virus môùi ñeå coù bieän phaùp phoøng choáng kòp thôøi. Chuùng ta neân chuaån bò moät ñóa meàm khôûi ñoäng, moät vaøi ñóa chöùa chöông trình phoøng choáng virus ñeå chuû ñoäng hoaøn toaøn khi caàn söû duïng. • Löu tröõ döï phoøng (Backup) nhöõng thoâng tin quan troïng Ñaây laø ñieàu heát söùc caàn thieát. Döõ lieäu laø taøi saûn, laø moà hoâi coâng söùc ,.. thaät tai haïi neáu chuùng bò hoûng. Vaäy haõy sao löu döõ lieäu quan troïng trong ñóa cöùng ra ñóa meàm, CD-RW , Remove disk … ñeå phoøng khi coù söï coá chuùng ta seõ coù cô hoäi phuïc hoài thoâng tin, khoâng bò maát döõ lieäu. Ngoaøi döõ lieäu ra, chuùng ta neân löu tröõ döï phoøng thoâng tin heä thoáng nhö: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 93 - Partition table - Boot record - Baûng caáu hình heä thoáng Vieäc löu tröõ döï phoøng coù theå tieán haønh deã daøng baèng leänh copy trong NC, DOS, Windows hoaëc phöùc taïp hôn moät chuùt chuùng ta söû duïng chöông trình Backup cuûa Windows, DOS , chöông trình tieän ích NU. Toát nhaát, trong moät thôøi gian nhaát ñònh, chuùng ta neân tieán haønh löu tröõ döï phoøng vaø ghi roõ ngaøy thaùng leân nhaõn ñóa. Neáu baïn laø kyõ thuaät vieân caàn höôùng daãn cho ngöôøi söû duïng sao löu nhöõng döõ lieäu quan troïng. 2. Coâng taùc baûo trì : Baûo trì Phaàn meàm : - Doïn raùc ñóa: xoaù nhöõng taäp tin khoâng caàn thieát, laøm saïch thuøng raùc Recycle Bin. - Phaân loaïi taäp tin vaø chuyeån caùc taäp tin veà thö muïc phuø hôïp. - Duøng SCANDISK, Disk fragmenter ñeå toái öu hoaït ñoäng cuûa oå cöùng, laøm taêng toác ñoä truy caäp ñóa, naâng cao tính oån ñònh cuûa oå ñóa cöùng. - Caäp nhaät chöông trình phoøng choáng Virus Baûo trì phaàn cöùng : Phaûi chuaån bò nhöõng duïng cuï thích hôïp ñeå laøm saïch maùy tính : khaên meàm khoâng sôïi, dung dòch taåy (chaát coàn , choáng tónh ñieän), choåi queùt, maùy huùt buïi côõ nhoû, bình thoåi khí neùn,…. a. Maùy huùt buïi b.Dung dòch lau ñóa CD c. Duïng cuï Chuùng ta caàn löu yù ñaûm baûo an toaøn cho ngöôøi vaø maùy khi tieán haønh baûo trì: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 94 - Kieåm tra an toaøn veà ñieän. Tröôùc khi tieán haønh söûa chöõa, baûo trì caàn phaûi taét maùy vi tính, ruùt daây ñieän ra khoûi oå caém ñeå phoøng ñieän giaät. Sau khi taét maùy, phaûi ñôïi vaøi phuùt roài môùi môû naép maùy. - Khöû doøng tónh ñieän. Vì cô theå chuùng ta coù theå tích tuï moät löôïng ñieän tích tónh ñieän maïnh deã laøm hoûng nhöõng maïch ñieän töû, do ñoù töôùc khi tieáp xuùc vôùi baát cöù moät linh kieän ñieän töû naøo beân trong maùy, chuùng ta phaûi khöû doøng ñieän tónh treân cô theå baèng caùch ñeo daây vaøo coå tay coù tieáp ñaát. Neáu khoâng, chuùng ta coù theå cho tay chaïm vaøo khung maùy (phaàn khoâng coù sôn baûo veä) tröôùc khi ruùt phích caém ñieän cuûa maùy tính ra khoûi oå caém. - Laøm veä sinh phaàn cöùng baèng maùy huùt buïi nhoû, bình khí neùn coù voøi ñeå thoåi buïi töø caùc goùc- khe keõ hoaëc ñôn giaûn laø duøng choåi loâng nhoû, meàm : + Huùt buïi / lau saïch quaït gioù, caùc cöûa thoâng gioù + Huùt buïi/ thoåi saïch buïi treân mainbaord, caùc væ maïch môû roäng + Lau saïch caùc caùc chaân caém cuûa væ maïch baèng mieáng lau khoâng sôïi coù taåm dung dòch taåy. + Lau saïch caùc khe caém (Slot) + Lau phím vaø laøm saïch buïi ôû caùc khe cuûa baøn phím + Lau vaø laøm saïch buïi baån ñaëc bieät laø con laên, quaû caàu cao su cuûa chuoät + Lau / thoåi saïch buïi treân væ maïch beân trong maøn hình. Maët khaùc, maøn hình gioáng nhö moät nam chaâm huùt buïi vì noù ñaõ taïo ra moät löôïng ñieän tích tónh ñieän maïnh huùt buïi veà phía noù, vì vaäy caàn phaûi duøng khaên meàm khoâng sôïi nhuùng vaøo dung dòch taåy khoâng coù coàn vaø choáng tónh ñieän ñeå lau hoaëc chæ duøng khaên meàm khoâng sôïi cuõng ñöôïc. + Veä sinh oå ñóa meàm, ñeå taåy saïch veát baån baùm treân ñaàu töø ñoïc/ghi chuùng ta neân duøng ñóa lau ñaàu töø vaø chæ neân lau ñaàu töø khi maùy tính thöôøng xuyeân baùo loãi ñóa meàm vì ñóa lau naøy coù theå laøm moøn ñaàu töø. +oå CD ROM , caùc oå quang khaùc neân duøng boä laøm veä sinh oå ñóa baùn saün coù keøm theo moät ñóa CD ñaëc bieät treân maët coù gaén caùc choåi queùt. Khi ñóa quay, choåi seõ queùt saïch thaáu kính. Thaáu kính naøy duøng ñeå hoäi tuï chuøm tia laser cuûa oå ñóa. Ñeå lau ñóa CD, baïn duøng moät khaên vaûi saïch, meàm, aåm, lau caån thaän maët ñóa phía saùng töø taâm ra ngoaøi theo ñöôøng baùn kính. Haõy kieåm tra caån thaän caùc daây noái, caùc væ maïch caém leân slot, tröôùc khi ñoùng naép maùy. Caém ñieän, cho maùy tính chaïy thöû ñeå ñaûm baûo maùy hoaït ñoäng bình thöôøng. III. Söû duïng caùc tieän ích thoâng duïng ñeå toái öu hoùa hoïat ñoäng cuûa maùy tính. Trong windows tích hôïp saün moät soá caùc chöông trình tieän ích nhö doïn deïp raùc treân oå ñóa, choáng phaân maûnh ñóa, queùt ñóa … giuùp chuùng ta coù theå toái öu hoùa hoïat ñoäng cuûa maùy tính. Döôùi ñaây laø caùch söû duïng caùc tieän ích ñoù. Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 95 1. Chöông trình queùt ñóa (Scan Disk): Vaøo Start Æ Programs Æ Accessories Æ System Tools Æ Scan Disk, xuaát hieän cöûa soå nhö hình döôùi: - Muïc Select the drive(s) you want to check for errors: Choïn oå ñóa muoán queùt. - Muïc Type of test: Choïn kieåu queùt, coù hai kieåu queùt: + Standard: Kieåm tra loãi trong caùc file vaø folder. + Thorough: Ngoaøi vieäc kieåm tra loãi cho caùc file vaø folder coøn kieåm tra luoân beà maët ñóa. - Automatic fix errors: Töï ñoäng söûa khi gaëp loãi. Neáu khoâng choïn muïc naøy moãi khi gaëp moät loãi, chöông trình seõ hieån thò hoäp thoïai yeâu caàu chuùng ta choïn caùch xöû lyù ñoái vôùi file döõ lieäu bò loãi. - Ñeå baét ñaàu queùt, nhaán nuùt Start. Tuøy theo ñoä lôùn cuõa ñóa vaø chaát löôïng ñóa maø thôøi gian queùt ñóa seõ laâu hay mau. 2. Chöông trình Disk Cleanup : Doïn deïp caùc file raùc treân ñóa: Vaøo Start Æ Programs Æ Accessories Æ System Tools Æ Disk Cleanup, xuaát hieän cöûa soå nhö hình döôùi: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 96 Sau khi choïn oå ñóa vaø click nuùt OK, chöông trình seõ kieåm tra trong oå ñóa vaø thoâng baùo dung löôïng töøng loaïi file bò nghi laø “raùc” vaø hoûi yù kieán chuùng ta xem caàn xoùa nhöõng loaïi file naøo: Chuùng ta choïn nhöõng loaïi file caàn xoùa baèng caùch check vaøo hoäp choïn ôû beân traùi vaø nhaán nuùt OK. 3. Chöông trình Disk Defragment: Choáng phaân maûnh taäp tin: Döõ lieäu trong caùc taäp tin voán dó ñöôïc löu vaøo caùc sector (cung töø) ôû ñóa meàm hoaëc caùc Cluster (lieân cung) ôû ñóa cöùng. Moãi sector chæ löu ñöôïc 512 bytes döõ lieäu, do ñoù moät taäp tin seõ phaûi löu treân nhieàu sector. Qua thôøi gian söû duïng caùc thao taùc taïo taäp tin, xoùa taäp tin, sao cheùp taäp tin… xaûy ra nhieàu laàn ñaõ laøm cho caùc sector cuûa moät taäp tin khoâng coøn naèm gaàn nhau, hieän töôïng naøy goïi laø “Phaân maûnh taäp tin”. Vieäc “Phaân maûnh taäp tin” daãn ñeán vieäc truy xuaát taäp tin bò giaûm toác ñoä do ñaàu ñoïc phaûi di chuyeån nhieàu laàn. Chöông trình Disk Defragmenter thöïc hieän moät coâng vieäc laø di chuyeån caùc sector cuûa cuøng moät taäp tin veà xeáp laïi cho naèm gaàn nhau ñeå thuaän lôïi hôn cho vieäc truy xuaát döõ lieäu, coâng vieäc naøy ñöôïc goïi laø “Choáng phaân maûnh taäp tin”. Caùch chaïy chöông trình nhö sau: Vaøo Start Æ Programs Æ Accessories Æ System Tools Æ Disk Defragmenter, xuaát hieän cöûa soå nhö hình döôùi: Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 97 Ta chæ laøm moät thao taùc laø choïn oå ñóa vaø click nuùt OK, khi ñoù chöông trình seõ tieán haønh vieä saép xeáp laïi döõ lieäu trong oå ñóa: Quaù trình naøy laâu hay mau phuï thuoäc vaøo dung löôïng oå ñóa vaø soá löôïng taäp tin löu trong oå ñóa Kyõ thuaät laép raùp vaø baûo trì maùy vi tính 98 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO [1] Micheal Hordesky - Bích Ngoïc - Traàn Theá San Caåm nang Söûa chöõa & Baûo trì PC Nhaø xuaát baûn Ñoàng Nai [2] On the Internet Kyõ thuaät phaàn cöùng maùy tính Kyõ thuaät söûa chöõa - Baûo trì PC