Các chế độ đánh địa chỉ của 8051

Ch­¬ng 5 C¸c chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ cña 8051 CPC cã thÓ truy cËp d÷ liÖu theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. D÷ liÖu cã thÓ ë trong mét thanh ghi hoÆc trong bé nhí hoÆc ®­îc cho nh­ mét gi¸ trÞ tøc thêi c¸c c¸ch truy cËp d÷ liÖu kh¸c nhau ®­îc gäi lµ c¸c chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ. Ch­¬ng nµy chóng ta bµn luËn vÒ c¸c chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ cña 8051 trong ph¹m vi mét sè vÝ dô. C¸c chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ kh¸c nhau cña bé vi xö lý ®­îc x¸c ®Þnh nh­ nã ®­îc thiÕt kÕ vµ do vËy ng­êi lËp tr×nh kh«ng thÓ ®¸nh ®Þa chØ kh¸c nhau lµ: 1. tøc thêi 2. Theo thanh ghi 3. Trùc tiÕp 4. gi¸n tiÕp qua thanh ghi 5. Theo chØ sè 5.1 C¸c chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ tøc thêi vµ theo thanh ghi 5.1.1 ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ tøc thêi Trong chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ nµy to¸n h¹ng nguån lµ mét h»ng sè. Vµ nh­ tªn gäi cña nã th× khi mét lÖnh ®­îc hîp dÞch to¸n h¹ng ®i tøc thi ngay sau m· lÖnh. L­u ý r»ng tr­íc d÷ liÖu tøc thêi ph¶i ®­îc ®Æt dÊu (#) chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ nµy cã thÓ ®­îc dïng ®Ó n¹p th«ng tin vµo bÊt kú thanh ghi nµo kÓ c¶ thanh ghi con trá d÷ liÖu DPTR. VÝ dô: MOV A, # 25H ; N¹p gi¸ trÞ 25H vµo thanh ghi A MOV R4, #62 ; N¹p gi¸ trÞ 62 thËp ph©n vµo R4 MOV B, #40H ; N¹p gi¸ trÞ 40 H vµo thanh ghi B MOV DPTR, #4521H ; N¹p 4512H vµo con trá d÷ liÖu DPTR MÆc dï thanh ghi DPTR lµ 16 bit nã còng cã thÓ ®­îc truy cËp nh­ 2 thanh ghi 8 bit DPH vµ DPL trong ®ã DPH lµ byte cao vµ DPL lµ byte thÊp. XÐt ®o¹n m· d­íi ®©y: MOV DPTR, #2550H MOV A, #50H MOV DPH, #25H Còng l­u ý r»ng lÖnh d­íi ®©y cã thÓ t¹o ra lçi v× gi¸ trÞ n¹p vµo DPTR lín h¬n16 bit: MOV DPTR, # 68975 ; Gi¸ tri kh«ng hîp lÖ > 65535 (FFFFH) Ta cã thÓ dïng chØ lÖnh Eqw ®Ó truy cËp d÷ liÖu tøc thêi nh­ sau COUNT EDU 30 ... ... MOV R4, #COUNT ; R4 = 1E (30 = 1EH) MOV DPTR, #MYDATA ; DPTR = 200H ORG 200H MYDATA: DB “America” L­u ý r»ng ta còng cã thÓ sö dông chÕ ®é ®¸nh ®­îc chØ tøc thêi ®Ó göi d÷ liÖu ®Õn c¸c cæng cña 8051. VÝ dô “MOV P1, #55H” lµ mét lÖnh hîp lÖ. 5.1.2 chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ theo thanh ghi: ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ theo thanh ghi liªn quan ®Õn viÖc sö dông c¸c thanh ghi ®Ó d÷ liÖu cÇn ®­îc thao t¸c c¸c vÝ dô vÒ ®¸nh ®Þa chØ theo thanh ghi nh­ sau: MOV A, RO ; Sao néi dung thanh ghi RO vµo thanh ghi A MOV R2, A ; Sao néi dung thanh ghi A vµo thanh ghi R2 ADD A; R5 ; Céng néi dung thanh ghi R5 vµo thanh ghi A ADD A, R7 ; Céng néi dung thanh ghi R7 vµo thanh ghi A MOV R6, A ; L­u néi dung thanh ghi A vµo thanh ghi R6 Còng nªn l­u ý r»ng c¸c thanh ghi nguån vµ ®Ých ph¶i phï hîp vÒ kÝch th­íc. Hay nãi c¸ch kh¸c, nÕu viÕt “ MOV DPTR, A” sÏ cho mét lçi v× nguån lµ thanh ghi 8 bit vµ ®Ých l¹i lµ thanh ghi 16 bit. XÐt ®o¹n m· sau: MOV DPTR, #25F5H MOV R7, DPL MOV R6, DPH §Ó ý r»ng ta cã thÓ chuyÓn d÷ liÖu gi÷a thanh ghi tÝch luü A vµ thanh ghi Rn (n tõ 0 ®Õn 7) nh­ng viÖc chuyÓn d÷ liÖu gi÷a c¸c thanh ghi Rn th× kh«ng ®­îc phÐp. VÝ dô, lÖnh “MOV R4, R7” lµ kh«ng hîp lÖ. Trong hai chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ ®Çu tiªn, c¸c to¸n h¹ng cã thÓ hoÆc ë bªn trong mét trong c¸c thanh ghi hoÆc ®­îc g¾n liÒn víi lÖnh. Trong hÇu hÕt c¸c ch­¬ng tr×nh d÷ liÖu cÇn ®­îc xö lý th­êng ë trong mét sè ng¨n cña bé nhí RAM hoÆc trong kh«ng gian mµ cña ROM. Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó truy cËp d÷ liÖu nµy mµ phÇn tiÕp theo sÏ xÐt ®Õn. 5.2 Truy cËp bé nhí sö dông c¸c chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ kh¸c nhau. 5.2.1 ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp. Nh­ ®· nãi ë ch­¬ng 2 trong 8051 cã 128 byte bé nhí RAM. Bé nhí RAM ®­îc g¸n c¸c ®Þa chØ tõ 00 ®Õn FFH vµ ®­îc ph©n chia nh­ sau:1. C¸c ng¨n nhí tõ 00 ®Õn 1FH ®­îc g¸n cho c¸c b¨ng thanh ghi vµ ng¨n xÕp. 2. C¸c ng¨n nhí tõ 20H ®Õn 2FH ®­îc dµnh cho kh«ng gian ®¸nh ®Þa chØ theo bit ®Ó l­u c¸c d÷ liÖu 1 bit. 3. C¸c ng¨n nhí tõ 30H ®Õn 7FH lµ kh«ng gian ®Ó l­u d÷ liÖu cã kÝch th­íc 1byte. MÆc dï toµn bé byte cña bé nhí RAM cã thÓ ®­îc truy cËp b»ng chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp, nh­ng chÕ ®é nµy th­êng ®­îc sö dông nhÊt ®Ó truy cËp c¸c ng¨n nhí RAM tõ 30H ®Õn 7FH. §©y lµ do mét thùc tÕ lµ c¸c ng¨n nhí dµnh cho b¨ng ghi ®­îc truy cËp b»ng thanh ghi theo c¸c tªn gäi cña chóng lµ R0 - R7 cßn c¸c ng¨n nhí kh¸c cña RAM th× kh«ng cã tªn nh­ vËy. Trong chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp th× d÷ liÖu ë trong mét ng¨n nhí RAM mµ ®Þa chØ cña nã ®­îc biÕt vµ ®Þa chØ nµy ®­îc cho nh­ lµ mét phÇn cña lÖnh. Kh¸c víi chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ tøc th× mµ to¸n h¹ng tù nã ®­îc cÊp víi lÖnh. DÊu (# 0 lµ sù ph©n biÖt gi÷a hai chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ. XÐt c¸c vÝ dô d­íi ®©y vµ l­u ý r»ng c¸c lÖnh kh«ng cã dÊu (#): MOV R0, 40H ; L­u néi dung cña ng¨n nhí 40H cña RAM vµo R0 MOV 56H, A ; L­u néi dung thanh ghi A vµo ng¨n nhí 56H cña RAM MOV R4, 7FH ; ChuyÓn n«i dung ng¨nnhí 7FH cña RAM vµo R4 Nh­ ®· nãi ë tr­íc th× c¸c ng¨n nhí trõ 0 ®Õn 7 cña RAM ®­îc cÊp cho b»ng 0 cña c¸c thanh ghi R0 - R7. C¸c thanh ghi nµy cã thÓ ®­îc truy cËp theo 2 c¸ch nh­ sau: MOV A, 4 ; Hai lÖnh nµy gièng nhau ®Òu sao néi dung thanh ghi R4 vµo A MOV A, R4 MOV A, 7 ; Hai lÖnh nµy ®Òu nh­ nhau lµ sao néi dung R7 vµo thanh ghi A MOV A,R7 §Ó nhÊn m¹nh sù quan träng cña dÊu (#) trong c¸c lÖnh cña 8051. XÐt c¸c m· cho sau ®©y: MOV R2, #05 ; G¸n R2=05 MOV A, 2 ; Sao néi dung thanh ghi R2 vµo A MOV B, 2 ; Sao néi dung thanh ghi R2 vµo B MOV 7,2 ; Sao néi dung thanh ghi R7 v× lÖnh “MOV R7, R2” lµ kh«ng hîp lÖ. MÆc dï sö dông c¸c tªn R0 - R7 dÔ h¬n c¸c ®Þa chØ bé nhí cña chóng nh­ng c¸c ng¨n nhí 30H ®Õn 7FH cña RAM kh«ng thÓ ®­îc truy cËp theo bÊt kú c¸ch nµo kh¸c lµ theo ®Þa chØ cña chóng v× chóng kh«ng cã tªn. 5.2.2 c¸c thanh ghi SFSR vµ c¸c ®Þa chØ cña chóng. Trong c¸c thanh ghi ®­îc nãi ®Õn tõ tr­íc ®Õn giê ta thÊy r»ng c¸c thanh ghi R0 - R7 lµ mét phÇn trong 128 byte cña bé nhí RAM. VËy cßn c¸c thanh ghi A, B, PSW vµ DPTR lµ mét bé phËn cña nhãm c¸c thanh ghi nh×n chung ®­îc gäi lµ c¸c thanh ghi ®Æc biÖt SFR (Special Funtion Register). Cã rÊt nhiÒu thanh ghi víi chøc n¨ng ®Æc biÖt vµ chóng ®­îc sö dông rÊt réng r·i mµ ta sÏ tr×nh bµy ë c¸c ch­¬ng s¸u. C¸c thanh ghi FR cã thÓ ®­îc truy cËp theo tªn cña chóng (mµ dÔ h¬n rÊt nhiÒu) hoÆc theo c¸c ®Þa chØ cña chóng. VÝ dô ®Þa chØ cña thanh ghi A lµ EOH vµ thanh ghi B lµ FOH nh­ cho ë trong b¶ng 5.1. H·y ®Ó ý ®Õn nh÷ng cÆp lÖnh cã cïng ý nghÜa d­íi ®©y: MOV 0E0H, #55H ; N¹p 55H vµo thanh ghi A(A=55H) MOV A, #55H ; MOV 0F0H, #25H ; N¹p 2SH vµo thanh ghi B ( B = 25) MOV 3, #25H ; MOV 0E0H ; Sao néi dung thanh ghi R2 vµo A MOV A, R2 ; MOV 0F0 ; Sao néi dung thanh ghi R0 vµo B MOV B, R0 ; B¶ng 5.l d­íi ®©y liÖt kª c¸c thanh ghi chøc n¨ng ®Æc biÖt SFR cña 8051 vµ c¸c ®Þa chØ cña chóng. CÇn ph¶i l­u ý ®Õn hai ®iÓm sau vÒ c¸c ®Þa chØ cña SFR: 1. C¸c thanh ghi SFR cã ®Þa chØ nµm gi÷a 80H vµ FFH c¸c ®Þa chØ nµy ë trªn 80H, v× c¸c ®Þa chØ tõ 00 ®Õn 7FH lµ ®Þa chØ cña bé nhí RAM bªn trong 8051. 2. kh«ng ph¶i tÊt c¶ mäi ®Þa chØ tõ 80H ®Õn FFH ®Òu do SFR sö dông, nh­ng vÞ trÝ ng¨n nhí tõ 80H ®Õn FFH ch­a dïnglµ ®Ó d÷ tr÷ vµ lËp tr×nh viªn 8051 còng kh«ng ®­îc sö dông. B¶ng 5.1: C¸c ®Þa chØ cña thanh ghi chøc n¨ng ®Æc biÖt SFR LÖnh Tªn §Þa chØ ACC* Thanh ghi tÝch luü (thanh ghi tæng ) A 0E0H B* Thanh ghi B 0F0H PSW* Tõ tr¹ng th¸i ch­¬ng tr×nh 0D0H SP Con trá ng¨n xÕp 81H DPTR Con trá d÷ liÖu hai byte DPL Byte thÊp cña DPTR 82H DPH Byte cao cña DPTR 83H P0* Cæng 0 80H P1* Cæng 1 90H P2* Cæng 2 0A0H P3* Cæng 3 0B0H IP* §iÒu khiÓn ­u tiªn ng¾t 0B8H IE* §iÒu khiÓn cho phÐp ng¾t A08H TMOD §iÒu khiÓn chÕ ®é bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 89H TCON* §iÒu khiÓn bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 88H T2CON* §iÒu khiÓn bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 2 0C8H T2MOD §iÒu khiÓn chÕ ®é bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 2 0C9H TH0 Byte cao cña bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 0 8CH TL0 Byte thÊp cña bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 0 8AH TH1 Byte cao cña bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 1 8DH TL1 Byte thÊp cña bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 1 8BH TH2 Byte cao cña bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 2 0CDH TL2 Byte thÊp cña bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 2 0CCH RCAP2H Byte cao cña thanh ghi bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 2 0CBH RCAP2L Byte thÊp cña thanh ghi bé ®Õm/ Bé ®Þnh thêi 2 0CAH SCON* §iÒu khiÓn nèi tiÕp 98H SBUF Bé ®Öm d÷ liÖu nèi tiÕp 99H PCON §iÒu khiÓn c«ng suÊt 87H *C¸c thanh ghi cã thÓ ®¸nh ®Þa chØ theo bit. XÐt theo chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp th× cÇn ph¶i l­u ý r»ng gi¸ trÞ ®Þa chØ ®­îc giíi h¹n ®Õn 1byte, 00 - FFH. §iÒu nµy cã nghÜa lµ viÖc sö dông cña chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ nµy bÞ giíi h¹n bëi viÖc truy cËp c¸c vÞ trÝ ng¨n nhí cña RAM vµ c¸c thanh ghi víi ®Þa chØ ®­îc cho bªn trong 8051. VÝ dô 5.1: ViÕt ch­¬ng tr×nh ®Ó göi 55H ®Õn cæng P1 vµ P2 sö dông hoÆc a) Tªn c¸c cæng b) HoÆc ®Þa chØ c¸c cæng Lêi gi¶i: a) MOV A, #55H ; A = 55H MOV P1, A ; P1 = 55H MOV P2, A ; P2 = 55H b) Tõ b¶ng 5.1 ta lÊy ®¹i chØ cæng P1 lµ 80H vµ P2 lµ A0H MOV A, #55H ; A = 55H MOV 80H, A ; P1 = 55H MOV 0A0H, A ; P2 = 55H 5.2.3 Ng¨n xÕp vµ chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp. Mét c«ng dông chÝnh kh¸c cña chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp lµ ng¨n xÕp. Trong hä 8051 chØ cã chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp lµ ®­îc phÐp ®Èy vµo ng¨n xÕp. Do vËy, mét lÖnh nh­ “PUSH A” lµ kh«ng hîp lÖ. ViÖc ®Èy thanh ghi A vµo ng¨n xÕp ph¶i ®­îc viÕt d­íi d¹ng “PVAH 0E0H” víi 0E0H lµ ®Þa chØ cña thanh ghi A. T­¬ng tù nh­ vËy ®Ó ®Èy thanh ghi R3 r·nh 0 vµo ng¨n xÕp ta ph¶i viÕt lµ “PUSH 03”. ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp ph¶i ®­îc sö dông cho c¶ lÖnh POP. V× dô “POP 04” sÏ kÐo ®Ønh cña ng¨n xÕp vµo thanh ghi R4 r·nh 0. VÝ dô 5.2: Tr×nh bµy m· ®Ó ®Èy thanh ghi R5, R6 vµ A vµo ng¨n xÕp vµ sau ®ã kÐo chïng ng­îc trë l¹i R2, R3 vµ B t­¬ng øng. Lêi gi¶i: PUSH 05 ; §Èy R5 vµo ng¨n xÕp PUSH 06 ; §Èy R6 vµo ng¨n xÕp PUSH 0E0H ; §Èy thanhghi A vµo ng¨n xÕp POP 0F0H ; KÐo ®Ønh ng¨n xÕp cho vµo thanh ghi B ; B©y giê B = A POP 02 ; KÐo ®Ønh ng¨n xÕp cho vµo thanh ghi R2 ; B©y giê R2= R6 POP 03 ; KÐo ®Ønh ng¨n xÕp cho vµo thanh ghi ; B©y giê R3 = R5 5.2.4 chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi. Trong chÕ ®é nµy, mét thanh ghi ®­îc sö dông nh­ mét con trá ®Õn d÷ liÖu. NÕu d÷ liÖu ë bªn trong CPU th× chØ c¸c thanh ghi R0 vµ R1 ®­îc sö dông cho môc ®Ých nµy. Hay nãi c¸ch kh¸c c¸c thanh ghi R2 - R7 kh«ng cã thÓ dïng ®­îc ®Ó gi÷ ®Þa chØ cña to¸n h¹ng n»m trong RAM khi sö dông chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ nµy khi Ro vµ R1 ®­îc dïng nh­ c¸c con trá, nghÜa lµ khi chóng gi÷ c¸c ®Þa chØ cña c¸c ng¨n nhí RAM th× tr­íc chóng ph¶i ®Æt dÊu (@) nh­ chØ ra d­íi ®©y. MOV A, @ R0 ; ChuyÓn néi dung cña ng¨n nhí RAM cã ®Þa chØ trong RO vµ A MOV @ R1, B ; ChuyÓn néi dung cña B vµo ng¨n nhí RAM cã ®Þa chØ ë R1 L­u ý r»ng R0 còng nh­ R1 lu«n cã dÊu “@” ®øng tr­íc. Khi kh«ng cã dÊu nµy th× ®ã lµ lÖnh chuyÓn néi dung c¸c thanh ghi Ro vµ R1 chø kh«ng ph¶i d÷ liÖu ng¨n nhí mµ ®Þa chØ cã trong R0 vµ R1. VÝ dô 5.3: ViÕt ch­¬ng tr×nh ®Ó sao chÐp gi¸ trÞ 55H vµo ng¨n nhí RAM t¹i ®Þa chØ 40H ®Õn 44H sö dông: a) ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp b) ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi kh«ng dïng vßng lÆp c) ChÕ ®é b cã dïng vßng lÆp Lêi gi¶i: MOV A, #55H ; N¹p A gi¸ trÞ 55H MOV 40H, A ; Sao chÐp A vµo ng¨n nhí RAM 40H MOV 41H, A ; Sao chÐp A vµo ng¨n nhí RAM 41H MOV 42H, A ; Sao chÐp A vµo ng¨n nhí RAM 42H MOV 43H, A ; Sao chÐp A vµo ng¨n nhí RAM 43H MOV 44H, A ; Sao chÐp A vµo ng¨n nhí RAM 44H b) MOV A, # 55H ; N¹p vµo A gi¸ trÞ 55H MOV R0, #40H ; N¹p con trá R0 = 40 H MOV @R0, A ; Sao chÐp A vµo vÞ trÝ ng¨n nhí RAM do R0 chØ ®Õn INC R0 ; T¨ng con trá. B©y g× R0 = 41H MOV @R0, A ; Sao chÐp A vµo vÞ trÝ ng¨n nhí RAM do R0 chØ INC R0 ; T¨ng con trá. B©y giê R0 = 42H MOV @R0,A ; Sao chÐp Avµo vÞ trÝ ng¨n nhí RAM do R0 chØ INC R0 ; T¨ng con trá. B©y giê R0 = 43H MOV @R0, A ; Sao chÐp A vµo vÞ trÝ ng¨n nhí RAM do R0 chØ MOV @R0, A ;T¨ng con trá. B©y gê R0 = 44H MOV @R0, A c) MOV A, # 55H ; N¹p vµo A gi¸ trÞ 55H MOV R0, #40H ; N¹p con trá ®Þa chØ ng¨n nhí RAM R0 = 40H MOV R2, #05 ; N¹p bé ®Õm R2 = 5 AGAIN: MOV @R0, A ; Sao chÐp A vµo vÞ trÝ ng¨n nhí RAM do Ro chi ®Õn INC ; T¨ng con trá Ro DJNZ R2, AGAIN ; LÆp l¹i cho ®Õn khi bé ®Õm = 0. 5.2.5 ­u ®iÓm cña chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi. Mét trong nh÷ng ­u ®iÓm cña chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi lµ nã lµm cho viÖc truy cËp d÷ liÖu n¨ng ®éng h¬n so víi chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp. VÝ dô 5.3 tr×nh bµy tr­êng hîp sao chÐp gi¸ trÞ 55H vµo c¸c vÞ trÝ ng¨n nhí cña RAM tõ 40H ®Õn 44H . L­u ý r»ng lêi gi¶i b) cã hai lÖnh ®­îc lÆp l¹i víi mét sè lÇn. Ta cã thÓ t¹o ra vßng lÆp víi hai lÖnh nµy nh­ ë lêi gi¶i c). Lêi gi¶i c) lµ hiÖu qu¶ nhÊt vµ chØ cã thÓ khi sö dông chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp qua thanh ghi. Vßng lÆp lµ kh«ng thÓ trong chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp. §©y lµ sù kh¸c nhau chñ yÕu gi÷a ®¸nh ®Þa chØ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. VÝ dô 5.4: H·y viÕt ch­¬ng tr×nh ®Ó xo¸ 16 vÞ trÝ ng¨n nhí RAM b¾t ®Çu t¹i ®Þa chØ 60H. Lêi gi¶i: CLR A ; Xo¸ A=0 MOV R1, #60H ; N¹p con trá. R1= 60H MOV R7, #16H ;N¹p bé ®Õm, R7 = 1 6 (10 H d¹ng hex) AGAIN: MOV @R1, A ; Xo¸ vÞ trÝ ng¨n nhí RAM do R1 chØ ®Õn INC R1 ; T¨ng R1 DJNZ R7, AGAiN ; LÆp l¹i cho ®Õn khi bé ®Õm = 0 Mét vÝ dô vÒ c¸ch sö dông c¶ R0 vµ R1 trong chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi khi truyÒn khèi ®­îc cho trong vÝ dô 5.5. VÝ dô 5.5: H·y viÕt ch­¬ng tr×nh ®Ó sao chÐp mét khèi 10 byte d÷ liÖu tõ vÞ trÝ ng¨n nhí RAM b¾t ®Çu tõ 35H vµo c¸c vÞ trÝ ng¨n nhí RAM b¾t ®Çu tõ 60H Lêi gi¶i: MOV R0, # 35H ; Con trá nguån MOV R1, #60H ; Con trá ®Ých MOV R3, #10 ; Bé ®Õm BACK: MOV A, @R0 ; LÊy 1byte tõ nguån MOV @R1, A ; Sao chÐp nã ®Õn ®Ých INC R0 ; T¨ng con trá nguån INC R1 ; T¨ng con trá ®Ých DJNZ R3, BACK ; LÆp l¹i cho ®Õn khi sao chÐp hÕt 10 byte 5.2.6 H¹n chÕ cña chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi trong 8051. Nh­ ®· nãi ë phÇn tr­íc r»ng R0 vµ R1 lµ c¸c thanh ghi duy nhÊt cã thÓ ®­îc dïng ®Ó lµm c¸c con trá trong chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ gi¸n tiÕp thanh ghi. V× R0 vµ R1 lµ c¸c thanh ghi 8 bit, nªn viÖc sö dông cña chóng bÞ h¹n chÕ ë viÖc truy cËp mäi th«ng tin trong c¸c ng¨n nhí RAM bªn trong (c¸c ng¨n nhí tõ 30H ®Õn 7FH vµ c¸c thanh ghi SFR). Tuy nhiªn, nhiÒu khi ta cÇn truy cËp d÷ liÖu ®­îc c¾t trong RAM ngoµi hoÆc trong kh«ng gian m· lÖnh cña ROM trªn chip. HoÆc lµ truy cËp bé nhí RAM ngoµi hoÆc ROM trªn chÝp th× ta cÇn sö dông thanh ghi 16 bit ®ã lµ DPTR. 5.2.7 ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ theo chØ sè vµ truy cËp bé nhí ROM trªn chÝp. ChÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ theo chØ sè ®­îc sö dông réng r·i trongviÖc truy cËp c¸c ph©n tö d÷ liÖu cña b¶ng trong kh«ng gian ROM ch­¬ng tr×nh cña 8051. LÖnh ®­îc dïng cho môc ®Ých nµy lµ “Move A, @ A + DPTR”. Thanh ghi 16 bit DPTR lµ thanh ghi A ®­îc dïng ®Ó t¹o ra ®Þa chØ cña ph©n tö d÷ liÖu ®­îc l­u cÊt trong ROM trªn chÝp. Do c¸c ph©n tö d÷ liÖu ®­îc cÊt trong kh«ng gian m· (ch­¬ng tr×nh) cña ROM trªn chip cña 8051, nã ph¶i dïng lÖnh Move thay cho lÖnh Mov (chñ C ë cuèi lÖnh lµ chØ mµ lÖnh Code). Trong lÖnh nµy th× néi dung cña A ®­îc bæ xung vµo thanh ghi 16 bit DPTR ®Ó t¹o ra ®Þa chØ 16 bit cña d÷ liÖu cÇn thiÕt. XÐt vÝ dô 5.6. VÝ dô 5.6: Gi¶ sö tõ “VSA” ®­îc l­u trong ROM cã ®Üa chØ b¾t ®Çu tõ 200H vµ ch­¬ng tr×nh ®­îc ghi vµo ROM b¾t ®Çu tõ ®Þa chØ 0. H·y ph©n tÝch c¸ch ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng vµ h·y ph¸t biÓu xem tõ “VSA” sau ch­¬ng tr×nh nµy ®­îc cÊt vµo ®©u? Lêi gi¶i: ORG 0000H ; B¾t ®Çu ®èt ROM t¹i ®Þa chØ 00H MOV DPTR, #200H ; §Þa chØ b¼ng tr×nh bµy DPTR = 200H CLA A ; Xo¸ thanh ghi A (A = 0) MOVC A, @A + DPTR ; LÊy ký tù tõ kh«ng gian nhí ch­¬ng tr×nh MOV R0, A ; CÊt nã vµo trong R0 INC DPTR ; DPTR = 201, chØ ®Õn ký tù kÕ tiÕp CLR A ; Xo¸ thanh ghi A MOVC A, @A + DPTR ; LÊy ký tù kÕ tiÕp MOV R1, A ; CÊt nã vµo trong R1 INC DPTR ; DPTR = 202 con trá chØ ®Õn ký tù sau ®ã CLA A ; Xo¸ thanh ghi A MOVC A, @A + DPTR ; NhËn ký tù kÕ tiÕp MOV R2, A ; C¾t nã vµo R2 HERE: SJMP HERE ; Dõng l¹i ë ®©y. ; D÷ liÖu ®­îc ®èt trong kh«ng gian m· lÖnh t¹i ®Þa chØ 200H ORG 200H MYDATA: DB “VSA” END ; KÕt thóc ch­¬ng tr×nh ë trong ch­¬ng tr×nh nãi trªn th× c¸c vÞ trÝ ng¨n nhí ROM ch­¬ng tr×nh 200H - 2002H cã c¸c néi dung sau: 200 = (‘U’); 201= (‘S’) vµ 202 = (‘A’). Chóng ta b¾t ®Çu víi DPTR = 200H vµ A = 0.LÖnh “MOVC A, @ A + DPTR chuyÒn néi dung cña vÞ trÝ nhí 200H trong ROM (200H + 0 = 200H) vµo A. Thanh ghi A chøa gi¸ trÞ 55H lµ gi¸ trÞ mµ ASC cña ký tù “U”. ký tù nµy ®­îc cÊt vµo R0. KÕ ®ã, DPTR ®­îc t¨ng lªn t¹o thµnh DPTR = 201H. A l¹i ®­îc xo¸ vÒ 0 ®Ó lÊy néi dung cña vÞ trÝ nhí kÕ tiÕp trong ROM lµ 201H ch­a ký tù “S”. Sau khi ch­¬ng tr×nh nµy ch¹y ta cã R0 = 55H, R1 = 53H vµ R2 = 41H lµ c¸c m· ASCII cña c¸c ký tù “U”, “S” vµ “A”. VÝ dô 5.7: Gi¶ sö kh«ng gian ROM b¾t ®Çu tõ ®Þa chØ 250H cã chøa “America”, h·y viÕt ch­¬ng tr×nh ®Ó truyÒn c¸c byte vµo c¸c vÞ trÝ ng¨n nhí RAM b¾t ®Çu tõ ®Þa chØ 40H. Lêi gi¶i ; (a) Ph­¬ng ph¸p nµy sö dông mét bé ®Õm ORG 000 MOV DPTR, # MYDATA ; N¹p con trá ROM MOV R0, #40H ; N¹p con trá RAM MOV R2, #7 ; N¹p bé ®Õm BACK: CLR A ; Xo¸ thanh ghi A MOVC A, @A + DPTR ;ChuyÓn d÷ liÖu tõ khong gian m· MOV R0, A ;CÊt nã vµo ng¨n nhí RAM INC DPTR ; T¨ng con trá ROM INC R0 ; T¨ng con trá RAM DJNZ R2, BACK ; LÆp l¹i cho ®Õnkhi bé ®Õm = 0 HERE: SJMP HERE ;-------------- -- kh«ng gian m· cña ROM trªn chÝp dïng ®Ó cÊt d÷ liÖu ORG 250H MYDATA: DB “AMER1CA” END ;(b) ph­¬ng ph¸p nµy sö dông ký tù null ®Ó kÕt thóc chuçi ORG 000 MOV DPTR, #MYDATA ; N¹p con trá ROM MOV R0, #40 ; N¹p con trá RAM BACK: CLR A S ; Xo¸ thanh ghi A(A=0) MOVC A, @A + DPTR ; ChuyÓn d÷ liÖu tõ kh«ng gian m· JZ HERE ; Tho¸t ra nÕu cã ký tù Null MOV DPTR, #MYDATA ; CÊt nã vµo ng¨dn nhí cña RAM INC @R0, A ; T¨ng con trá ROM INC R0 ; T¨ng con trá RAM SJM BACK ; LÆp l¹i HERE: SJMP HERE ;------------------ kh«ng gian m· cña ROM trªn chÝp dïng ®Ó cÊt d÷ liÖu ORG 250H MYADTA: DB “AMER1CA”, 0 ; Ký tù Null ®Ó kÕt thóc chuçi END L­u ý ®Õn c¸ch ta sö dông lÖnh JZ ®Ó ph¸t hiÖn ký tù NOLL khi kÕt thóc chuçi 5.2.8 B¶ng x¾p xÕp vµ sö dông chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ theo chØ sè. B¶ng x¾p xÕ lµ kh¸i niÖm ®­îc sö dông rÊt réng r·i trong lËp tr×nh c¸c bé vi xö lý. Nã cho phÐp truy cËp c¸c phÇn tõ cña mét b¶ng th­êng xuyªn ®­îc sö dông víi thao t¸c cùc tiÓu. Nh­ mét vÝ dô, h·y gi¶ thiÕt r»ng ®èi víi mét øng dông nhÊt ®Þnh ta cÇn x2 gi¸ trÞ trong ph¹m vi 0 ®Õn 9. Ta cã thÓ sö dông mét b¶ng x¾p xÕp thay cho viÖc tÝnh to¸n nã. §iÒu nµy ®­îc chØ ra trong vÝ dô 5.8. VÝ dô 5.8 H·y viÕt mét ch­¬ng tr×nh ®Ó lÊy x gi¸ trÞ cèng P1 vµ göi gi¸ trÞ x2 tíi cæng P2 liªn tôc. Lêi gi¶i: ORG 000 MOV DPTR, #300 H ; N¹p ®Þa chØ b¶ng x¾p xªlps MOV A, #0FFH ; N¹p A gi¸ trÞ FFH MOV P1, A ; §Æt cæng P1 lµ ®Çu vµo BACK: MOV A, P1 ; LÊy gi¸ trÞ X tõ P1 MOVC A, @A + DPTR ; LÊy gi¸ trÞ X tõ b¶ng XSDQ-TABLE MOV P2, A ; XuÊt nã ra cæng P2 SJMP BACK ; LÆp l¹i ORG 300H XSQR - TABLE: DB 0, 1, 4, 9, 16, 25, 36, 49, 64, 81 END L­u ý b¶ng lÖnh ®Çu tiªn cã thÓ thay b»ng “MOV DPTR, #XSQR - TABLE”. VÝ dô 5.9: Tr¶ lêi c¸c c©u hái sau cho vÝ dô 5.8. a) H·y chØ ra néi dung c¸c vÞ trÝ 300 - 309H cña ROM b) T¹i vÞ trÝ nµo cña ROM cã gi¸ trÞ 6 vµ gi¸ trÞ bµo nhiªu c) Gi¶ sö P1 cã gi¸ trÞ lµ 9 th× gi¸ trÞ P2 lµ bao nhiªu (ë d¹ng nhÞ ph©n)? Lêi gi¶i: a) C¸c gi¸ trÞ trong c¸c ng¨n nhí 300H - 309H cña ROM lµ: 300 = (00) 301 = (01) 302 = (04) 303 = (09) 304 = (10) 4 ´ 4 = 16 = 10 in hex 305 = (19) 5 ´ 5 = 25 = 19 in hex 306 = (24) 6 ´ 6 = 36 = 24H 307 = (31) 308 = (40) 309 = (51) b) vÞ trÝ chøa gi¸ trÞ 306H vµ gi¸ trÞ lµ 24H c) 01010001B lµ gi¸ trÞ nhÞ ph©n cña 51H vµ 81 (92 = 81) Ngoµi viÖc sö dông DPTR ®Ó truy cËp kh«ng gian bé nhí ROM ch­¬ng tr×nh th× nã cßn cã thÓ ®­îc sö dông ®Ó truy cËp bé nhí ngoµi nèi víi 8051 (ch­¬ng 14). Mét thanh ghi kh¸c n÷a ®­îc dïng trong chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ theo chØ sè lµ bé ®Õm ch­¬ng tr×nh (AppendixA). Trong nhiÒu vÝ dô trªn ®©y th× lÖnh MOV ®· ®­îc sö dông ®Ó ®¶m b¶o ®Ýnh râ rµng, mÆc dï ta cã thÓ sö dông bÊt kú lÖnh nµo kh¸c chõng nµo nã hç trî cho chÕ ®é ®¸nh ®Þa chØ. VÝ dô lÖnh “ADD A, @R0” sÏ céng néi dung ng¨n nhí cho RO chØ ®Õn vµo néi dung cña thanh ghi A.