Bài giảng điện tử học phần Quản lý nhà nước về thương mại - Chương 3: Các nguyên tắc và phương pháp QLNN về thương mại - Đại học Thương mại

CHƢƠNG 3: CÁC NGUYÊN TẮC VÀ PHƢƠNG PHÁP QLNN VỀ THƢƠNG MẠI Các quy luật kinh tế và sự vận dụng trong QLNN về TM Các nguyên tắc cơ bản của QLNN về TM Các phƣơng pháp QLNN về TM DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 3.1.1 3.1.2. 3.1.3. 3.1. CÁC QUY LUẬT KINH TẾ VÀ SỰ VẬN DỤNG TRONG QLNN VỀ TM  Các quy luật kinh tế chủ yếu và sự tương tác của các quy luật đó trong nền kinh tế thị trường  Cơ chế vận dụng các quy luật trong quản lý kinh tế  Sự khác biệt giữa cơ chế quản lý kinh tế và quản lý doanh nghiệp DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Các quy luật kinh tế chủ yếu và sự tƣơng tác của các quy luật đó trong nền kinh tế thị trƣờng 46 Biểu hiện tƣơng tác giữa các quy luật đó trên thị trƣờng Quy luật giá trị Quy luật cạnh tranh Quy luật cung cầu DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU QUY LUẬT GIÁ TRỊ 47 Hàng hóa được sản xuất và trao đổi dựa trên cơ sở hao phí lao động xã hội cần thiết, tức chi phí bình quân của xã hội. Việc trao đổi mua bán hàng hóa phải tuân theo nguyên tắc ngang giá DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU QUY LUẬT CUNG CẦU 48 Cung và cầu luôn có xu hướng vận động xích lại với nhau để tạo ra sự cân bằng trên thị trường và gắn liền với nó là sự vận động của giá cả thị trường theo xu hướng xích lại gần với giá cả bình quân. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU QUY LUẬT CẠNH TRANH 49 Việc sản xuất kinh doanh phải tạo ra các hàng hóa có chất lượng ngày càng phải cao hơn, chi phí ngày càng thấp và có khả năng cạnh tranh với các hàng hóa khác cùng loại DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 3.2. CÁC NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA QLNN VỀ TM 3.2.1. Thống nhất lãnh đạo chính trị và kinh tế, thống nhất quản lý thƣơng mại bằng chính sách, pháp luật, quy hoạch và kế hoạch 3.2.2. Tập trung và dân chủ 3.2.3. Kết hợp quản lý thƣơng mại theo ngành và lãnh thổ 3.2.4. Kết hợp hợp lý bảo vệ, phát triển thị trƣờng nội địa với mở cửa thị trƣờng và hội nhập quốc tế 3.2.5. Đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của quản lý DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU LOGO Cơ sở: quan điểm, đường lối của Đảng, Nhà nước Biểu hiện: thống nhất quản lý TM bằng chính sách, luật pháp, công cụ kế hoạch hoá Yêu cầu: thống nhất mục tiêu KT, TM với các mục tiêu khác trong quản lý Thống nhất lãnh đạo chính trị và kinh tế, thống nhất quản lý TM bằng chính sách, pháp luật, quy hoạch và kế hoạch DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU LOGO Cơ sở: Tập trung đảm bảo tính thống nhất, dân chủ đảm bảo cho tự do sáng tạo Biểu hiện: Quản lý tập trung thống nhất ở TW; Mở rộng quyền chủ động, tự chịu trách nhiệm cho địa phương Yêu cầu: Tập trung trên cơ sở dân chủ, mở rộng dân chủ phải thực hiện dưới sự lãnh đạo, quản lý tập trung thống nhất Tập trung và dân chủ DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU LOGO Cơ sở: Dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ Biểu hiện: Quản lý theo ngành(của Bộ Công Thương); Quản lý theo địa phương (UBND tỉnh, TP) và vùng lãnh thổ (liên tỉnh) Yêu cầu: Quy định rõ về sự hợp tác, phối hợp trong quản lý theo ngành hoặc lãnh thổ để đảm bảo tính thống nhất Kết hợp quản lý thƣơng mại theo ngành và lãnh thổ DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU LOGO Cơ sở: Xu hướng tự do hóa và bảo hộ Biểu hiện: phải thúc đẩy mở cửa thị trường; Đồng thời phải bảo vệ, phát triển được sản xuất và thị trường nội địa Yêu cầu: Mở cửa thị trường và hội nhập phải theo lộ trình,cam kết; dỡ bỏ hoặc giảm thấp các rào cản đối với thương mại, đầu tư Kết hợp hợp lý bảo vệ, phát triển thị trƣờng nội địa với mở cửa thị trƣờng và hội nhập quốc tế DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU LOGO Cơ sở: khắc phục khuyết tật của KTTT; nâng cao sức cạnh tranh. Biểu hiện: Hiệu lực: việc ra quyết định có được thực thi và chấp nhận; Hiệu quả: kết quả mang lại so với chi phí nguồn lực đã bỏ ra Yêu cầu: Nâng cao chất lượng các quyết định quản lý Đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của quản lý DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU CHƢƠNG 3: CÁC NGUYÊN TẮC VÀ PHƢƠNG PHÁP QLNN VỀ THƢƠNG MẠI 3.3. CÁC PHƢƠNG PHÁP QLNN VỀ THƢƠNG MẠI Phƣơng pháp kinh tế Phƣơng pháp giáo dục Phƣơng pháp hành chính DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 9/28/2017 57 Đặc điểm Khái niệm Ý nghĩa Yêu cầu PP kinh tế DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Phương pháp kinh tế Khái niệm: 9/28/2017 58 Là tổng thể các biện pháp kinh tế mà Nhà nước sử dụng để tác động vào các chủ thể tham gia hoạt động TM trên thị trường nhằm đạt mục tiêu. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đặc điểm : - Nhà nước sử dụng cơ chế chính sách và biện pháp kinh tế rất đa dạng để tác động như thuế, lãi suất, giá cả, tỷ giá, trợ cấp - Nguyên tắc tác động là kích thích bằng lợi ích kinh tế (tiền và vật chất). - Tính chất tác động là không bắt buộc, nhưng tạo ra động lực trực tiếp. Ý nghĩa: là đòn bảy, động lực kích thích bằng lợi ích vật chất (trực tiếp hoặc gián tiếp) đối với các chủ thể TM; thúc đẩy phát huy tính chủ động, tích cực, nhạy bén của các chủ thể TM; hỗ trợ DN khi khó khăn và thúc đẩy nâng cao lợi thế cạnh tranh. Yêu cầu: Phải tác động hay sử dụng đúng đối tượng, thời điểm, đúng mức độ DN cần; - Kết hợp với các phương pháp quản lý khác để sự lan tỏa lớn hơn, rộng hơn, bền vững hơn. Phƣơng pháp kinh tế DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 9/28/2017 60 Đặc điểm Khái niệm Ý nghĩa Yêu cầu PP giáo dục DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Phương pháp giáo dục Khái niệm: 9/28/2017 61 Là cách thức Nhà nước tác động vào tư duy, suy nghĩ, tư tưởng, tình cảm của đối tượng quản lý nhằm nâng cao sự hiểu biết, ý thức trách nhiệm, chuyển biến hoạt động một cách tự giác, chủ động và tích cực theo định hướng, mục tiêu QLNN. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đặc điểm: Nhà nước truyền thông các quy định chính sách, luật pháp về TM dưới các hình thức khác nhau, phối hợp các hiệp hội, tổ chức phi chính phủ, để giáo dục tư tưởng, tác động đến tinh thần các chủ thể trao đổi TM. Ý nghĩa: Nếu sử dụng đúng cách sẽ mang lại hiệu quả cao, tạo ra nếp nghĩ và thói quen mới, chủ thể TM có nghĩa vụ, trách nhiệm hơn đối với bản thân, cộng đồng xã hội theo định hướng, mục tiêu của QLNN. Yêu cầu: Đổi mới tư duy, phương pháp và nội dung công tác giáo dục, truyền thông trong các cơ quan QLNN về TM. Không giáo dục hình thức, “định kỳ”. Phƣơng pháp giáo dục DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU 9/28/2017 63 Đặc điểm Khái niệm Ý nghĩa Yêu cầu PP hành chính DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Phương pháp hành chính Khái niệm: 9/28/2017 64 Là cách thức Nhà nước tác động một cách trực tiếp vào các chủ thể hoạt động trao đổi TM buộc họ phải thực thi các quy định pháp luật, chính sách và các quy định hành chính khác liên quan tới TM. DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Đặc điểm: - Thể hiện tính bắt buộc phải phục tùng, tính cưỡng chế phải chấp hành đối với các đối tượng quản lý. - Tính quyền lực và sức mạnh của cơ quan QLNN là rõ ràng. - Làm chuyển biến ngay hành động của đối tượng quản lý Ý nghĩa: - Góp phần thiết lập trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực TM, thị trường; - Cần thiết và phù hợp trong các tình huống phải giải quyết ngay hoặc nhanh. Yêu cầu: Phải sử dụng quyền lực khi đưa ra tác động đúng thẩm quyền; cải cách thủ tục hành chính và phương pháp tác động để đối tượng dễ chấp nhận; không hách dịch, sách nhiễu, và các lạm dụng khác. Phƣơng pháp hành chính DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU Quan hệ giữa các phương pháp quản lý 66 Hỗ trợ, bổ sung và sử dụng kết hợp mới hiệu quả PP. kinh tế PP. Hành chính PP. Giáo dục DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU DH TM _T MU